Analiza Dokumentu PDF - Komunikacja Społeczna

1. Definicja komunikacji społecznej Komunikacja społeczna to proces wymiany informacji, myśli i emocji między ludźmi, który odbywa się w określonym kontekście społecznym i kulturowym. Komunikowanie: proces jednostronny (np. przekaz medialny). Komunikowanie się: proces dwustronny, interak...

1. Definicja komunikacji społecznej Komunikacja społeczna to proces wymiany informacji, myśli i emocji między ludźmi, który odbywa się w określonym kontekście społecznym i kulturowym. Komunikowanie: proces jednostronny (np. przekaz medialny). Komunikowanie się: proces dwustronny, interaktywny (dialog). B. Dobek-Ostrowska, T. Goban-Klas: Podkreślają rolę komunikacji w budowaniu relacji społecznych oraz wpływ mediów na proces komunikacji. 2. Akt komunikacji Romana Jakobsona Model aktu komunikacji uwzględnia: Nadawcę (kto mówi), Komunikat (co mówi), Odbiorcę (do kogo mówi), Kontakt (kanał komunikacji), Kod (język lub system znaków), Kontekst (sytuacja, do której odnosi się komunikat). 3. Akt mowy Jona Austina Komunikacja rozszerzona o intencję nadawcy: Rodzaje aktów mowy: 1. Lokucja (dosłowny sens wypowiedzi), 2. Illokucja (intencja nadawcy, np. rozkaz, prośba), 3. Perlokucja (efekt na odbiorcy, np. wywołanie emocji). 4. Współdziałanie językowe Paula Grice’a Teoria zasad (maksym) skutecznej komunikacji: 1. Ilość: dostarczaj odpowiednią ilość informacji. 2. Jakość: mów prawdę. 3. Odniesienie: bądź na temat. 4. Sposób: wyrażaj się jasno i uporządkowanie. 5. Style komunikowania się a intencje rozmówców Instrumentalny: celowe przekazywanie informacji. Egocentryczny: skupienie na sobie. Alegocentryczny: zorientowany na odbiorcę. 6. Komunikowanie się jako proces wymiany i transmisji informacji Charakterystyka procesu komunikacji: Złożony (wieloelementowy), Symboliczny (oparty na znakach), Dynamiczny (zmienny w czasie), Interakcyjny (wymiana między uczestnikami), Społeczny (osadzony w relacjach międzyludzkich). ----------------------------------------------------- 1. Funkcjonalizm amerykański i europejska teoria empiryczna Funkcjonalizm amerykański: Lasswell, Lazarsfeld, Merton – media jako narzędzia utrzymania ładu społecznego. Europejska teoria empiryczna: Noelle-Neumann – badanie wpływu mediów na opinie i postawy społeczne, np. spirala milczenia. 2. Funkcje mediów według Harolda Lasswella 1. Nadzór (monitorowanie otoczenia), 2. Korelacja (koordynacja reakcji społecznych), 3. Transmisja dziedzictwa kulturowego (utrwalanie norm i tradycji). 3. Funkcje mediów według Lazarsfelda i Mertona 1. Dostarczanie statusu (promowanie osób/grup), 2. Narkotyzująca dysfunkcja (osłabianie aktywności społecznej poprzez nadmiar informacji), 3. Mobilizacja (zachęcanie do działań). 4. Opinia publiczna – definicja i cechy (Albig) Definicja: Zbiorowa postawa społeczna wobec ważnych kwestii. Cechy: 1. Zmienność w czasie, 2. Osadzona w dyskursie, 3. Wpływa na decyzje polityczne i społeczne. 5. Modele tworzenia opinii publicznej Iłłowiecki (idealny): Opinie kształtowane w warunkach wolności słowa. Deutsch (kaskadowy): Opinie przepływają od elit do mas. Hovland: Wpływ na opinię zależy od źródła, treści i odbiorcy. 6. Hipotezy oddziaływania mediów Różnice wiedzy: Media pogłębiają nierówności w dostępie do wiedzy. Stymulacja nastrojów społecznych: Media mogą wywoływać emocje. Agenda setting: Media ustalają, o czym myślą odbiorcy. Spirala milczenia: Ludzie unikają wyrażania opinii mniejszościowych. 7. Badanie Mertona z 1948 roku Podział społeczności: 1. Liderzy lokalni, 2. Liderzy kosmopolityczni, 3. Bierni odbiorcy, 4. Aktywni konsumenci, 5. Neutralni obserwatorzy. 8. Metoda potrójnego filtra Sokratesa 1. Prawda: Czy to, co mówisz, jest prawdziwe? 2. Dobro: Czy jest to dobre i pomocne? 3. Użyteczność: Czy warto to przekazywać? 9. Manipulacja – definicja i głębokość ingerencji Manipulacja: Ukryty wpływ na ludzi w celu osiągnięcia korzyści. Głębia ingerencji: Może dotyczyć myśli, emocji, decyzji. 10. Psychomanipulacja (psychotechniki i socjotechniki) Psychomanipulacja: Wpływ na procesy poznawcze i emocje. Psychotechniki: Metody wpływu na jednostkę. Socjotechniki: Techniki wpływu w grupach społecznych. 11. Rodzaje manipulacji według T. Witkowskiego 1. Perswazja, 2. Sugestia, 3. Dezinformacja, 4. Indoktrynacja, 5. Przymus. 12. Definicja socjotechniki Kontekst społeczny: Planowe działania wpływające na grupy społeczne. Kontekst technologiczny: Wykorzystanie mediów i technologii do wpływu. 13. Obszary oddziaływania socjotechnik 1. Reklama i marketing, 2. Propaganda polityczna, 3. Zarządzanie organizacjami, 4. Manipulacja w mediach, 5. Edukacja i szkolenia. ------------------------------------------------------ 1. 7 filarowych reguł socjotechnicznych 1. Reguła wzajemności Ludzie czują się zobowiązani odwzajemniać gesty, np. "kiełbasa wyborcza" jako obietnica korzyści w zamian za głos. 2. Reguła sympatii Ludzie chętniej spełniają prośby osób, które lubią, np. lepsza reakcja na prezent od sympatycznej osoby niż od niesympatycznej. 3. Reguła niedostępności Ograniczona dostępność zwiększa atrakcyjność, np. towary "limitowane" lub chwilowo niedostępne wywołują opór psychologiczny. 4. Reguła dowodu społecznego Ludzie naśladują działania innych, np. przypadek morderstwa Kitty Genovese, gdzie zbiorowa odpowiedzialność rozmyła reakcje. 5. Reguła konsekwencji Ludzie dążą do zgodności z wcześniejszymi deklaracjami, np. bohater Jim Carrey z filmu Kłamca, Kłamca, który musiał dotrzymać słowa. 6. Reguła autorytetu Ludzie są skłonni podporządkować się autorytetom, np. eksperyment Milgrama badający posłuszeństwo wobec władzy. 7. Reguła wartości Ludzie łączą wysoką cenę z prestiżem i jakością, np. efekt prestiżowy opisany przez Veblena w kontekście konsumpcji ostentacyjnej. 2. Narzędzia wpływu 1. Kłamstwo: Celowe fałszowanie informacji.  2. Niedopowiedzenie prawdy: Celowe pomijanie istotnych faktów. 3. Sondaże: Manipulacja wynikami w celu wpływu na opinię. 4. Downsizing: Zmniejszanie produktu lub jego jakości przy utrzymaniu ceny. 5. FUD (Fear, Uncertainty, Doubt): Wywoływanie strachu i niepewności. 6. Kontrast: Prezentowanie alternatyw, by ukierunkować wybór (np. najpierw pokazanie droższego produktu). 7. Slogany: Powtarzalne hasła budujące emocjonalne skojarzenia. ----------------------------------------------- 1. Mechanizmy tworzenia i zmiany postaw jednostkowych i społecznych a) Definicja postawy Postawa to względnie trwała dyspozycja jednostki do reagowania w określony sposób na bodźce społeczne, obiekty lub sytuacje, składająca się z elementów poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych. b) Modele konstruowania postaw Konstrukty tymczasowe: Postawy jako zmienne, kształtujące się w odpowiedzi na bieżące sytuacje. Model szuflady z aktami: Postawy jako trwałe, wcześniej ukształtowane schematy, gotowe do użycia w odpowiednich sytuacjach. c) Funkcje postaw 1. Kognitywna: Uporządkowanie informacji o świecie. 2. Emocjonalna: Wyrażanie emocji i wartości. 3. Adaptacyjna: Ułatwianie przynależności społecznej. 4. Obronna: Ochrona poczucia własnej wartości. d) Narzędzia/metody oddziaływania na postawy i zachowania Perswazja: Subtelne przekonywanie, np. użycie "magicznych słów" (ale, bo, spróbuj). Manipulacja: Ukryte wpływanie na decyzje innych. Propaganda: Systematyczne przekazywanie treści w celu ugruntowania określonych poglądów. Agitacja: Bezpośrednie namawianie do działania. Populizm i demagogia: Wpływanie poprzez odwoływanie się do emocji i prostych rozwiązań. Metody nauczania i uczenia się: Elenktyczna: Zbijanie błędnych argumentów poprzez pytania. Majeutyczna: Pomoc w odkrywaniu wiedzy przez rozmówcę. Indukcyjna: Wyprowadzanie ogólnych zasad z konkretnych przykładów. 2. Test umiejętności przewidywania zachowań ludzi w sytuacjach manipulacyjnych Testy mierzą zdolność rozpoznania manipulacji, np. przez analizę scenariuszy lub ocenę reakcji na bodźce (np. techniki "stopa w drzwiach" czy "drzwi zatrzaśnięte przed nosem"). 3. Kreatywność a postawy i zachowania społeczne Kreatywność: Zdolność do tworzenia nowych, wartościowych idei. Wpływ na postawy: Promuje otwartość, innowacyjność i tolerancję. Wpływ na zachowania społeczne: Wspiera rozwiązywanie konfliktów, budowanie współpracy i adaptację do zmian. --------------------------------------------------- 1. Postawy pozytywne i negatywne kształtowane przez media Pozytywne Dialog: Promowanie otwartości i porozumienia między grupami. Szerokie horyzonty: Dostęp do różnorodnych informacji, edukacja globalna. Tolerancja: Akceptacja różnorodności kulturowej i społecznej. Negatywne Uzależnienie od mediów: Nadmierne korzystanie z technologii medialnych. Konsumizm/makiawelizm medialny: Zachęcanie do materializmu i manipulacyjnych działań. Zgoda na manipulację: Akceptacja fałszywych treści bez krytycznej analizy. 2. Grzechy mediów a. Przemilczanie niewygodnych informacji: Celowe unikanie tematów niekorzystnych dla wybranych grup. b. Nagłaśnianie informacji nieprawdziwych: Publikowanie fake newsów dla zysku lub wpływu. c. Świadome insynuacje: Sugerowanie treści bez dowodów. d. Inwektywy i określenia-utrwalacze: Negatywne nazewnictwo budujące stereotypy. e. Manipulacja tytułami i leadami: Tworzenie mylnych wrażeń. f. Metoda „przykrycia”: Zastępowanie istotnych tematów mniej ważnymi. g. Pozorni autorytety: Wykorzystywanie fałszywych ekspertów. h. Amnezja historyczna: Ignorowanie przeszłości w analizach. i. Operowanie lękiem, agresją i seksem: Wywoływanie emocji dla zwiększenia odbioru. j. Symulacja obiektywizmu: Udawanie neutralności przy promowaniu określonej agendy. k. Mieszanie polityki z obiektywizmem: Manipulacja faktami pod kątem ideologicznym. l. Schlebianie/ingracjacja: Przyciąganie odbiorców poprzez pochlebstwa lub dogadzanie. 3. Stereotypy i uprzedzenia Definicja stereotypów: Uproszczone i schematyczne przekonania o grupach społecznych. Rodzaje: Pozytywne: Idealizowanie grupy, np. „Polacy to gościnni ludzie.” Negatywne: Utrwalanie uprzedzeń, np. „Młodzi ludzie są leniwi.” Funkcje stereotypów: Ułatwienie interpretacji rzeczywistości. Wzmacnianie tożsamości grupowej. Redukowanie złożoności społecznej. Zmiana stereotypów w uprzedzenia: Uprzedzenia powstają, gdy negatywny stereotyp prowadzi do dyskryminacji. 4. Propaganda jako zjawisko społeczne a) Definicja propagandy Planowe i systematyczne działanie mające na celu wywarcie wpływu na przekonania, emocje i działania odbiorców. b) Klasyfikacja propagandy Polityczna: Kształtowanie postaw politycznych. Ekonomiczna: Dotycząca gospodarki i stylu konsumpcji. Religijna: Propagowanie idei religijnych. Społeczna: Unifikowanie postaw i stylu życia. c) Odcienie propagandy Biała: Jawna, z wiarygodnego źródła. Szara: Neutralne źródło, trudne do weryfikacji. Czarna: Dezinformacja ukrywająca nadawcę. d) Kierunek oddziaływania Wewnętrzna/zewnętrzna: Skierowana na społeczeństwo lub odbiorców zagranicznych. Horyzontalna: Oddziałuje między jednostkami o równym statusie. Wertykalna: Nadawca o wyższym statusie oddziałuje na masy. e) Funkcje propagandy 1. Integracyjna: Stabilizowanie systemu społeczno-politycznego. 2. Adaptacyjna: Agitacja na rzecz nowego systemu lub przywódcy. 3. Informacyjno-interpretacyjna: Subtelne ukierunkowywanie opinii. 4. Dezinformacyjna: Celowe wprowadzanie w błąd przeciwnika. 5. Demaskatorska: Odkrywanie manipulacji przeciwnika.