Strafrecht in België PDF - Definitie, doelen, straffen

Straffen Straffen is een typerend onderdeel van het strafrecht en speelt een belangrijke rol in het functioneren van onze rechtsstaat. Het opleggen van een straf heeft verschillende doelen, die afhankelijk van de situatie en het delict kunnen worden gecombineerd. Hieronder bespreken we de vijf bela...

Straffen Straffen is een typerend onderdeel van het strafrecht en speelt een belangrijke rol in het functioneren van onze rechtsstaat. Het opleggen van een straf heeft verschillende doelen, die afhankelijk van de situatie en het delict kunnen worden gecombineerd. Hieronder bespreken we de vijf belangrijkste doelen van straffen. Daarna bekijken we de verschillende straffen die opgelegd kunnen worden in België.   4.1 Waarom straffen? Het opleggen van een straf heeft verschillende doelen, die afhankelijk van de situatie en het delict kunnen worden gecombineerd. Er wordt per dader en per delict bekeken wat het belangrijkste doel van de straf moet zijn. **Vergelding** Vergelding draait om het herstellen van het evenwicht dat door de misdaad is verstoord. Het idee is dat iemand die een strafbaar feit pleegt, een morele schuld heeft en daarvoor een passende straf verdient. **Preventie** Preventie heeft als doel om toekomstige criminaliteit te voorkomen. Dit kan op twee manieren: - **Generale preventie:** Het afschrikken van de maatschappij in het algemeen. Door strafbaar gedrag consequent te bestraffen, wordt de samenleving ontmoedigd om zelf strafbare feiten te plegen. - **Speciale preventie:** Het voorkomen dat de specifieke dader opnieuw de fout ingaat. Dit kan bijvoorbeeld door hem in te laten zien dat crimineel gedrag negatieve gevolgen heeft. **Resocialisatie** Resocialisatie richt zich op het helpen van de dader om zich weer in de maatschappij te integreren en een leven zonder criminaliteit op te bouwen. De gedachte hierachter is dat veel daders niet alleen gestraft, maar ook geholpen moeten worden om gedragsverandering te bereiken. **Beveiliging van de samenleving** Sommige straffen zijn bedoeld om de maatschappij te beschermen tegen gevaarlijke individuen. Door een dader op te sluiten of andere beperken de maatregelen op te leggen, wordt het risico verminderd dat hij opnieuw een misdrijf pleegt. 4.2. Welke straffen zijn er? ----------------------------------- *Welke straffen kan je allemaal?* ----------------------------------- In België kan een gevangenisstraf, een werkstraf en een geldboete als sanctie worden opgelegd. Voor de meeste misdrijven staat er een minimum- en maximumstraf in het strafwetboek. De rechter kan dan rekening houden met de ernst van de feiten, de omstandigheden, vroeger gepleegde feiten enz. om de correcte strafmaat te kiezen. Vaak gaat de rechter ook kijken naar de 'nuttigste' straf. Opsluiting zal iemands karakter of bedoelingen in de meeste gevallen niet veranderen. Erger nog, mensen die een gevangenisstraf hebben uitgezeten maken zich vaker opnieuw schuldig aan criminaliteit dan veroordeelden die geen gevangenisstraf kregen. Rechters gaan dus vaak op zoek naar een straf die de veroordeelde iets bijleert of laat inzien, terwijl die ondertussen iets kan terugdoen voor de maatschappij. De werkstraf is daarvan een goed voorbeeld. **Opsluiting** Het primaire doel van de gevangenis is de **veiligheid van de maatschappij**. Daarnaast is het de bedoeling dat je in de gevangenis leert hoe je het anders kan aanpakken en dat je daar vooral niet opnieuw terecht komt. Maar zoals hierboven vermeld, maken mensen zich na een gevangenisstraf vaak opnieuw schuldig aan criminaliteit. Re-integratie in de maatschappij na een periode van vrijheidsberoving blijkt enorm moeilijk. Ex-gedetineerden zijn bij terugkomst vaak vervreemd van vrienden en familie. Daarnaast is de opvolging zowel in als na de gevangenis onvoldoende. De grootste oorzaak waarom het in de gevangenissen niet goed loopt is het feit dat ze overvol zitten en dat er te weinig personeel is. Om die reden werden gevangenisstraffen van minder dan drie jaar vaak niet uitgevoerd. Maar dit is niet langer het geval en ook kortere gevangenisstraffen worden nu minstens gedeeltelijk effectief uitgevoerd. Een andere oplossing voor de overbevolking van de gevangenissen is de **voorwaardelijke invrijheidsstelling**. In dat geval zit je je straf uit buiten de gevangenis, bijvoorbeeld met een enkelband. Op die manier weet justitie altijd waar je bent en kan je niet vrij rondlopen. Als je in de gevangenis goed gedrag vertoont, kan je ook voorlopig in vrijheid worden gesteld. Dan moet je je aan bepaalde voorwaarden houden om te voorkomen dat je toch terug naar de gevangenis moet. Naast de gevangenisstraf is er ook nog de **internering**. Mensen die een psychische ziekte of mentale beperking hebben en een misdrijf hebben gepleegd, worden geïnterneerd en moeten naar een **gesloten psychiatrische instelling**. **Geldboete** Wanneer iemand wordt veroordeeld tot de betaling van een geldboete, wil dat zeggen dat je een bepaalde som moet betalen aan de staat. De rechter zal bepalen hoeveel je moet betalen. Dat bedrag moet je dan vermenigvuldigen met de 'opdeciemen', momenteel is dat 8. Die opdeciemen moeten ervoor zorgen dat geldboetes mee evolueren met prijsstijgingen in de maatschappij zonder dat het strafwetboek aangepast moet worden. De rechter zal ook een vervangende gevangenisstraf bepalen, voor het geval dat je de geldboete niet betaalt. **Werkstraf** Als je een werkstraf opgelegd krijgt, moet je minstens 20 uur en maximum 300 uur gratis werken voor de gemeenschap binnen de 12 maanden na de veroordeling. De rechter zal ook altijd een vervangende gevangenisstraf of geldboete uitspreken als de werkstraf niet wordt uitgevoerd. Er zal aan de beklaagde altijd gevraagd worden of die akkoord is met het uitvoeren van een werkstraf, anders zou dat slavernij zijn. **Uitstel en opschorting**  De rechter kan ook opschorting of uitstel verlenen van een straf. In geval van opschorting wordt de beklaagde wel schuldig geacht, maar wordt nog geen straf uitgesproken. Ook bij uitstel wordt de beklaagde schuldig geacht en hier wordt ook al een straf uitgesproken. Wanneer de beklaagde geen nieuwe feiten pleegt, dient deze echter niet effectief uitgevoerd te worden. In beide gevallen wordt een termijn opgelegd van 5 jaar. Zowel aan de opschorting als aan het uitstel kan de rechter **probatievoorwaarden** koppelen. Dat zijn bepaalde voorwaarden die tijdens de proefperiode moeten worden nageleefd. Naast het niet plegen van nieuwe misdrijven, is er een hele waaier aan mogelijke probatievoorwaarden: verplichte ontwenningskuur, geen drugs of alcohol gebruiken, het volgen van een cursus, vast werk of een vaste woonplaats vinden en houden, medische of psychiatrische begeleiding volgen, verbod om bepaalde plaatsen te bezoeken,... De beklaagde zal steeds met de voorwaarden akkoord moeten gaan.