Straffen en het Strafrecht

Straffen en het Strafrecht

• Straffen zijn een essentieel onderdeel van het strafrecht en spelen een belangrijke rol in de rechtsstaat.
• Het opleggen van straffen heeft verschillende doelen, afhankelijk van de situatie en het delict.
• Er zijn verschillende soorten straffen die in België kunnen worden opgelegd.

Waarom Straffen?

• Het opleggen van een straf heeft verschillende doelen, afhankelijk van de situatie en het delict.
• Het belangrijkste doel van de straf wordt bepaald op basis van de dader en het delict.

Vergelding

• Vergelding beoogt het herstellen van het evenwicht dat is verstoord door de misdaad.
• Iemand die een strafbaar feit pleegt, heeft een morele schuld en verdient daarvoor een passende straf.

Preventie

• Preventie is gericht op het voorkomen van toekomstige criminaliteit.
• Er bestaan twee vormen van preventie:
  • Generale preventie: het afschrikken van de maatschappij door consequent strafbaar gedrag te bestraffen, waardoor de samenleving wordt ontmoedigd om zelf strafbare feiten te plegen.
  • Speciale preventie: het voorkomen dat de specifieke dader de fout opnieuw begaat, bijvoorbeeld door hem in te laten zien dat crimineel gedrag negatieve gevolgen heeft.

Resocialisatie

• Resocialisatie richt zich op het helpen van de dader om zich weer in de maatschappij te integreren en een leven zonder criminaliteit op te bouwen.
• Veel daders moeten geholpen worden om gedragsverandering te bereiken, naast het feit dat ze gestraft moeten worden.

Beveiliging van de Samenleving

• Sommige straffen zijn bedoeld om de maatschappij te beschermen tegen gevaarlijke individuen.
• Door een dader op te sluiten of andere beperkende maatregelen op te leggen, wordt het risico verminderd dat hij opnieuw een misdrijf pleegt.

Welke Straffen Zijn er?

• In België kunnen gevangenisstraffen, werkstraffen en geldboetes als sancties worden opgelegd.
• De wet bepaalt voor de meeste misdrijven een minimum- en maximumstraf.
• Bij het bepalen van de strafmaat houdt de rechter rekening met de ernst van de feiten, de omstandigheden en eerder gepleegde feiten.
• De rechter zal ook kijken naar de 'nuttigste' straf.
• Rechters gaan vaak op zoek naar een straf die de veroordeelde iets bijleert of laat inzien en waarmee de veroordeelde iets kan terugdoen voor de maatschappij.

Hoofdstraffen en Bijkomende Straffen

• Het Belgische rechtssysteem maakt een onderscheid tussen hoofdstraffen en bijkomende straffen.
• De rechter kan enkel een hoofdstraf opleggen, maar kan daarnaast ook een bijkomende straf opleggen.
• Voorbeelden van bijkomende straffen zijn het ontnemen van een titel, verbod op bepaalde beroepen, verlies van eigendomsrechten of bepaalde politieke rechten.

Opsluiting (Gevangenisstraf)

• Het primaire doel van de gevangenis is de veiligheid van de maatschappij.
• De gevangenis moet helpen leren hoe het anders kan en dat je daar vooral niet opnieuw terecht komt.
• Re-integratie in de maatschappij na een periode van vrijheidsberoving blijkt enorm moeilijk.
• Ex-gedetineerden zijn bij terugkomst vaak vervreemd van vrienden en familie.
• De opvolging zowel in als na de gevangenis is onvoldoende.
• De grootste oorzaak waarom het in de gevangenissen niet goed loopt is het feit dat ze overvol zitten en dat er te weinig personeel is.
• Gevangenisstraffen van minder dan drie jaar worden nu uitgevoerd én kortere gevangenisstraffen worden nu minstens gedeeltelijk effectief uitgevoerd.
• Een andere oplossing voor de overbevolking van de gevangenissen is de voorwaardelijke invrijheidstelling.

Voorwaardelijke Invrijheidsstelling

• In dat geval zit je je straf uit buiten de gevangenis, bijvoorbeeld met een enkelband.
• Op die manier weet justitie altijd waar je bent en kan je niet vrij rondlopen.
• Als je je in de gevangenis goed gedraagt, kan je ook voorlopig in vrijheid worden gesteld.
• Dan moet je je aan bepaalde voorwaarden houden om te voorkomen dat je toch terug naar de gevangenis moet.

Internering

• Mensen die een psychische ziekte of mentale beperking hebben en een misdrijf hebben gepleegd, worden geïnterneerd en moeten naar een gesloten psychiatrische instelling.

Geldboete

• Wanneer iemand wordt veroordeeld tot de betaling van een geldboete, moet diegene een bepaalde som betalen aan de staat.
• Het bedrag moet vermenigvuldigd worden met de opdeciemen, die momenteel 8 bedragen.
• De opdeciemen zorgen ervoor dat geldboetes mee evolueren met prijsstijgingen in de maatschappij.
• De rechter zal ook een vervangende gevangenisstraf bepalen, voor het geval dat de geldboete niet betaalt.

Werkstraf

• Als men een werkstraf krijgt, moet diegene minstens 20 uur en maximum 300 uur gratis werken voor de gemeenschap binnen de 12 maanden na de veroordeling.
• De rechter zal altijd een vervangende gevangenisstraf of geldboete uitspreken als de werkstraf niet wordt uitgevoerd.
• De beklaagde moet ook akkoord gaan met het uitvoeren van een werkstraf, anders zou dat slavernij zijn.

Uitstel en Opschorting

• De rechter kan ook opschorting of uitstel verlenen van een straf.
• In geval van opschorting wordt de daad wel schuldig geacht, maar wordt nog geen straf uitgesproken.
• Ook bij uitstel wordt de beklaagde schuldig geacht en hier wordt ook al een straf uitgesproken.
• Wanneer de daad geen nieuwe feiten pleegt, dient deze echter niet effectief uitgevoerd te worden.
• In beide gevallen wordt een termijn opgelegd van 5 jaar.
• Zowel aan de opschorting als aan het uitstel kan de rechter probatievoorwaarden koppelen.
• Naast het niet pleger van nieuwe misdrijven, is er een hele waaier aan mogelijke probatievoorwaarden.
• De beklaagde moet steeds met de voorwaarden akkoord gaan.

Straffen zijn een essentieel onderdeel van het strafrecht. Het opleggen van straffen beoogt het herstellen van het evenwicht dat is verstoord door de misdaad. Preventie is gericht op het voorkomen van toekomstige criminaliteit.