Phòng ngừa chuẩn - Phòng ngừa bổ sung - PGS THƯ PDF

PHOØNG NGÖØA CAÙCH LY TRONG BEÄNH VIEÄN Phòng ngừa chuẩn Phòng ngừa dựa theo đường lây truyền PGS TS Lê Thị Anh Thư Chủ tịch Hội Kiểm soát Nhiễm Khuẩn TPHCM Trưởng Bộ môn Kiểm soát Nhiễm Khuẩn và Dịch tễ học bệnh viện Đại học Y Kho...

PHOØNG NGÖØA CAÙCH LY TRONG BEÄNH VIEÄN Phòng ngừa chuẩn Phòng ngừa dựa theo đường lây truyền PGS TS Lê Thị Anh Thư Chủ tịch Hội Kiểm soát Nhiễm Khuẩn TPHCM Trưởng Bộ môn Kiểm soát Nhiễm Khuẩn và Dịch tễ học bệnh viện Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch CÔ SÔÛ CUÛA CAÙCH LY PHOØNG NGÖØA TRONG BEÄNH VIEÄN Caùc khaû naêng truyeàn beänh BN naøy ñeán BN khaùc Nhaân vieân y teá BN ñeán ñeán BN nhaân vieân yteá  CÔ SÔÛ CUÛA CAÙCH LY PHOØNG NGÖØA TRONG BEÄNH VIEÄN “Chuoãi nhieãm truøng ” + Soá löôïng Ñoäc luïc Ñöôøng Coång Chuû thể VSV cuûa VSV laây truyeàn vaøo Nhaïy caûm ñöôøng laây truyeàn laø yeáu toá deã kieåm soaùt nhaát  CÔ SÔÛ CUÛA CAÙCH LY PHOØNG NGÖØA TRONG BEÄNH VIEÄN “Chuoãi nhieãm truøng” + Soá löôïng Ñoäc luïc Ñöôøng Coång Chuû thể VSV cuûa VSV laây truyeàn vaøo nhaïy caûm SÖÏ LAÂY TRUYEÀN Các ñöôøng laây truyeàn chính ⚫ Truyeàn beänh do tieáp xuùc ⚫ Truyeàn beänh qua gioït baén ⚫ Truyeàn beänh qua ñöôøng khoâng khí TRUYEÀN BEÄNH DO TIEÁP XUÙC ⚫ Tieáp xuùc tröïc tieáp: tieáp xuùc giöõa da & da ⚫ Tieáp xuùc giaùn tieáp: tieáp xuùc cuûa vaät chuû vôùi vaät trung gian truyeàn beänh – thieát bò bò nhieãm – tay röûa khoâng saïch, khoâng thay gaêng  TRUYEÀN BEÄNH QUA GIOÏT BAÉN xuaát phaùt töø ngöôøi mang maàm beänh khi ho, haét hôi, trong thuû thuaät nhö huùt röûa, noäi soi vaøo keát maïc maét, nieâm maïc muõi, mieäng cuûa ngöôøi keá caän  caàn söï tieáp xuùc gaàn giöõa ngöôøi beänh vaø ngöôøi nhaän  khoâng caàn thoâng khí vaø xöû lyù khoâng khí TRUYEÀN BEÄNH QUA KHOÂNG KHÍ vi sinh vaät phaân taùn roäng, lô löûng trong khoâng khí trong thôøi gian daøi ñöôïc hít vaøo bôûi vaät chuû nhaïy caûm ôû cuøng phoøng hoaëc ôû phaïm vi xa hôn  vieäc xöû lyù khoâng khí raát caàn thieát Truyeàn beänh qua Truyeàn beänh qua gioït baén ñöôøng khoâng khí Gioït phaân töû > 5 µm Gioït phaân töû < 5 µm Boác hôi Nöôùc 30-80cm/giaây Ñoâi khi treân 50 m 0.06-1.5cm/giaây Khoaûng 1 m CAÙC BIEÄN PHAÙP CAÙCH LY PHOØNG NGÖØA Phoøng ngöøa chuaån (standard precautions) Aùp duïng cho taát caû caùc beänh nhaân trong beänh vieän CAÙC BIEÄN PHAÙP CAÙCH LY PHOØNG NGÖØA Phòng ngừa bổ sung - Phoøng ngöøa döïa treân ñöôøng laây truyeàn (transmission based precautions) Goàm phoøng ngöøa laây truyeàn qua khoâng khí, qua gioït baén, do tieáp xuùc Aùp duïng cho nhieãm nhöõng taùc nhaân gaây beänh quan troïng Coù theå keát hôïp vôùi nhau trong nhöõng beänh coù nhieàu ñöôøng laây truyeàn PHAÛI keát hôïp vôùi phoøng ngöøa chuaån Phòng ngừa chuẩn là gì? ⚫ Phòng ngừa kiểm soát nhiễm khuẩn cơ bản áp dụng cho mọi bn bất kể chẩn đoán và thời điểm chăm sóc ⚫ Phòng ngừa tiếp xúc với máu, dịch cơ thể, chất tiết, chất bài tiết ⚫ Giảm thiểu lây truyền nhiễm trùng cho nhân viên y tế hoặc bn khác Standard Precautions: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 4−14 Luôn luôn áp dụng phòng ngừa chuẩn khi chăm sóc, ngay cả khi bn trông khỏe mạnh!! 4−18  Nguồn nhiễm khuẩn tại cơ sở y tế Người ⚫ Dịch tiết=máu, nước bọt, đàm, chất tiết mũi, dẫn lưu vết thương, nước tiểu và phân Vật dụng lây nhiễm ⚫ Bề mặt nhiễm, khăn đã sử dụng, hoặc những vật dụng khác có tiếp xúc với chất tiết Standard Precautions: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 4−19  NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA CHUAÅN 1. Rửa tay 2. Mang găng, khẩu trang, kiếng bảo vệ, áo choàng và bao chân khi có nguy cơ tiếp xúc với máu và dịch tiết 3. Bố trí, vận chuyển bệnh nhân phù hợp 4. Cẩn trọng với tác nhân hô hấp 5. Xử lý đúng thiết bị chăm sóc bn 6. Xöû lyù ñoà vaûi, baùt ñóa, ly taùch 7. Phòng phơi nhiễm với vật sắc nhọn 8. Vệ sinh môi trường 9. Xử lý chất thải RÖÛA TAY  CHUÛNG VK TREÂN DA BÌNH THÖÔØNG Vaõng lai Thöôøng truù Sinh saûn ôû lôùp saâu cuûa da Toàn taïi vaø sinh saûn lôùp da ngoaøi Ít gaây NKBV, moät vaøi loaïi coù Thöôøng do nhieãm töø nguoàn theå gaây NKVM hay NK treân bn beänh nhö ñoà vaät baån, ngöôøi suy giaûm MD, hay coù caáy gheùp. beänh Thöôøng gaây NKBV Khoù röûa saïch Coù theå ruûa saïch qua röûa tay thöôøng quy. Soá löôïng VK coäng sinh: 106 CFU/cm2 treân da ñaàu, 5*105 CFU/ cm2 treân naùch 104 CFU/cm2 treân buïng 104 CFU/cm2 treân caùnh tay. Soá löôïng VK treân tay NVYT töø 3.9*104 ñeán 4.6*106  TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH TREÂN BAØN TAY ▪ Vi khuaån gram aâm: tröïc khuaån gram aâm vôùi öu theá laø caùc doøng vi khuaån ñöôøng ruoät nhö E. coli, Pseudomonas aeruginosa. ▪ Vi khuaån gram döông: caàu khuaån gram döông, nhö doøng Staphylococcus ñaëc bieät laø Staph. Aureus. ▪ Caùc loaïi naám: chuû yeáu laø Candida. ▪ Caùc loaïi vi ruùt: Rotavirus, Adenovirus, VRS, HBV, HCV, HIV,…  MOÄT SOÁ KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Chaêm soùc “saïch” nhö naâng beänh nhaân, laáy maïch nhieät HA, hoaëc khaùm beänh: coù theå nhieãm 100 ñeán 1000 CFU TK gram aâm, Klebsiella, S aureus, Enterococci, Clostridium difficile, P.Mirabilis Tæ leä vi khuaån Gram aâm cao hôn ôû tay nhaân vieân y teá taïi caùc ñôn vò hoài söùc caáp cöùu, nhaát laø ôû nhöõng ngöôøi röûa tay döôùi 8 laàn/ngaøy Quaù trình chaêm soùc beänh nhaân lieân quan vôùi noàng ñoä VSV treân tay X: nơi cấy dương tính với VRE Hayden M, ICAAC, 2001, Chicago, IL. Các bằng chứng VSV trên tay Hiệu quả diệt vi sinh vật bằng xà phòng kháng khuẩn hay dung dịch rửa tay có chứa cồn đã được chứng minh Tay chöa röûa 30 giaây sau röûa tay TÆ LEÄ TÖÛ VONG HAÄU SAÛN, BV PHUÏ SAÛN VIENNA 4 – 12 / 1847 20 ÖÙng duïng chính saùch röûa tay baét buoäc Tæ leä töû vong (moã 100 laàn sinh) 15 10 5 Semmelweis 0 04 05 06 07 08 09 10 11 12 Thaùng Semmelweis IF. The etiology, the concept and the prophylaxis of childbed fever. Pest, CA Hartleben’s Verlag-Expedition, 1861. LIEÂN QUAN GIÖÕA VEÄ SINH TAY VAØ NHIEÃM KHUAÅN MAÉC PHAÛI TRONG BEÄNH VIEÄN Treû em ôû phoøng sô sinh maéc S Aureus nhanh vaø nhieàu hôn ôû nhoùm ñöôïc NVYT chaêm soùc maø khoâng röûa tay baèng thuoác saùt khuaån so vôùi nhoùm chöùng. So sánh xà phòng thường và xà phòng kháng khuẩn: tỉ lệ NKBV thấp hơn ở nhóm dùng xà phòng kháng khuẩn LIEÂN QUAN GIÖÕA VEÄ SINH TAY VAØ NHIEÃM KHUAÅN MAÉC PHAÛI TRONG BEÄNH VIEÄN Nhieàu vuï dòch xaûy ra lieân quan ñeán vieäc thieáu nhaân söï hoaëc beänh nhaân quaù ñoâng daãn ñeán vieäc thieáu chuù yù ñeán nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt NKBV cô baûn nhö röûa tay Veä sinh tay chæ ñöôïc thöïc hieän 25% trong luùc cao ñieåm cuûa coâng vieäc nhöng taêng ñeán 70% sau khi ñaõ qua giai ñoaïn naøy. Nhaäp vieän trong thôøi gian naøy coù nguy cô bò NKBV gaáp 4 laàn  Vieäc gia taêng taàn suaát röûa tay cuûa NVYT lieân quan ñeán vieäc giaûm tæ leä nhieãm Klebsiella và MRSA Nguoànø: D Pittet, The Lancet, 2000; 356: 1307- 1312  Hieäu quaû cuûa giaùo duïc vệ sinh tay ôû khoa hoài söùc caáp cöùu Chöông trình giaùo duïc (2 thaùng) Tröôùc Sau Tyû leä nhaân vieân röûa tay - Tröôùc khi tieáp xuùc 14 % 73 % - Sau khi tieáp xuùc 28 % 81 % Tyû leä nhieãm truøng/1000 ngaøy nhaäp vieän 97 28 Vệ sinh tay có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp Ký túc xá đại học ở U.S. so sánh ngẫu nhiên giữa sử dụng sát khuẩn tay bằng dung dịch có chứa cồn vs. không rửa tay: – Nhóm rửa tay giảm 15%-40% bệnh hô hấp; giảm ngày bệnh 43% (Am J Infect Control 2003;31:364-70) Influenza: Respiratory Infection Control in Health Care Facilities 2−36 Vệ sinh tay có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp Trẻ em ở Pakistan: áp dụng rửa tay – Rửa tay (xà phòng và nước) giảm viêm phổi và nhiễm trùng hô hấp cấp ở trẻ