Teoria wymiany społecznej w psychologii

Wprowadzenie do psychologii społecznej

• Psychologia społeczna bada procesy, które występują, gdy ludzie przebywają ze sobą, analizując jak wpływ społeczny kształtuje ludzkie myślenie, odczuwanie i zachowanie.
• Psychologia osobowości bada różnice indywidualne i cechy, które powodują unikalność jednostki.
• Psychologia kliniczna zajmuje się opisem i wyjaśnianiem zaburzonych zachowań i przeżyć, ustalaniem ich psychospołecznych przyczyn oraz zastosowaniem wiedzy w diagnozie i leczeniu.
• Socjologia bada ogólne prawa i teorie dotyczące społeczeństw, a nie jednostek.
• Neurofizjologiczne podstawy zachowania to badania nad wpływem procesów mózgowych na zachowanie.

Podstawowy błąd atrybucji

• Tendencja do przeceniania wpływu czynników wewnętrznych na zachowanie innych ludzi, niedoceniania czynników sytuacyjnych.
• Czynniki wewnętrzne opisują to jak ktoś się zachowuje, natomiast czynniki sytuacyjne mówią nam jakich czynników zewnętrznych z powodu sytuacji dana osoba się zachowuje.

Atrakcyjność interpersonalna

• Pierwsze wrażenia i sympatia są istotnym narzędziem wpływu społecznego.
• Atrakcyjność fizyczna odgrywa ważną rolę w ocenie atrakcyjności innych ludzi.
• Podobieństwo między ludźmi sprzyja atrakcyjności interpersonalnej.
• Efekt częstości kontaktów – im częściej kogoś widzimy, tym większa prawdopodobieństwo, że go polubimy.
• Społeczny stereotyp "piękno to dobro" wykazuje się już we wczesnym dzieciństwie, a może wynikać z naśladowania dorosłych.
• Kryteria/wyznaczniki atrakcyjności fizycznej (uroda twarzy).

Teorie atrakcyjności interpersonalnej w związkach

• Teoria wymiany społecznej – interakcje społeczne są traktowane jako wymiana rodzajów korzyści i kosztów.
• Teoria równości – osoba czuje się najszczęśliwsza w związku, kiedy koszty i zyski są podobne dla każdej ze stron.
• Wpływają na stabilność.

Związek miłości i bliskich związków

• Miłość to kontynuacja atrakcyjności interpersonalnej, ale w bardziej skrajnym natężeniu.
• Teoria wymiany społecznej i teoria równości to dwa kluczowe modele relacji bliskich.

Style przywiązania

• Styl przywiązania w relacjach romantycznych może korzystać z dotychczasowych stylów przywiązania z okresu wczesnego dzieciństwa.
• Badania podzielić na 3 główne style przywiązania: bezpieczny; lękowo-ambiwalentny; unikający, zdefiniowane przez poszczególne cechy zachowań.

Wielo zadaniowość (multitasking)

• Badania nad wieloozadaniowością sugerują, że nie jest ona efektywna i często prowadzi do błędów i obniżenia sprawności.
• Efektywność zadania jest lepsza gdy koncentruje się na jednym (łatwiejszym zadaniu) niż na kilku jednocześnie.

Płeć psychologiczna

• Stereotypy płciowe często wpływają na postrzeganie i traktowanie mężczyzn i kobiet.
• Atrakcyjność ludzka i stereotypy płciowe są zróżnicowane kulturowo.

Psychologiczne aspekty podejmowania decyzji grupowych

• Polaryzacja grupowa — tendencja grup do podejmowania decyzji bardziej skrajnych niż początkowe inklinacje członków grupy.
• Myślenie grupowe — rodzaj myślenia, który bardziej skupia się na konserwowaniu spójności grupy niż na uwzględnieniu faktów.

Wpływ społeczny – mechanizmy: wzajemność i niedostępność

• Zasada wzajemności – społeczne oczekiwanie, że za otrzymane dobro powinniśmy się odwdzięczyć w podobny sposób.
• Zasada niedostępności – ograniczony dostęp do dobra lub usługi zwiększa jego wartoć w oczach potencjalnego odbiorcy.