Teoria przekładu

Transfer informacji i relacja tekstowa, która służy jako środek wymiany i przekazywania dziedzictwa kulturalnego między różnymi narodami. Jest to forma mediacji międzyjęzykowej.

Przekład, którego celem jest zachowanie tej samej wartości redakcyjnej, tj. przekazanie dokładnie tych samych informacji, co oryginał. Informacje mogą być bezpośrednie lub pośrednie.

Autor: Eugeniusz Nida. Zakłada, że przekład powinien oddawać nie tylko znaczenie, ale przede wszystkim funkcję tekstu w kontekście kulturowym. Tłumacz ustala funkcję tekstu i dobiera ekwiwalent, który tę funkcję spełnia.

Odnosi się do różnic kulturowych w postrzeganiu wartości. Przykład: „chleb” i „ryba” mogą mieć różne znaczenie i funkcje w różnych kulturach.

Wulgatą nazywamy łacińską wersję Biblii św. Hieronima, jest to jeden z najbardziej znanych i wpływowych przekładów biblijnych.

Oznacza podobieństwo dwóch tekstów pod względem określonych aspektów.

Element rzeczywistości pozajęzykowej odniesienia w tekście.

Specyficzny sposób mówienia typowy dla określonej kultury, odbiorcy itp. Często dotyczy wyrażeń nieprzekładalnych między językami.

Kłopotliwe, ale nie niemożliwe, przetłumaczenie pewnych treści z jednego języka na drugi, często wynikające z różnic systemowych lub kulturowych.

Brak dokładnego ekwiwalentu językowego dla danego wyrazu lub pojęcia.

Różnice w systemie językowym między językiem źródłowym a docelowym, utrudniające tłumaczenie.

Teoria głosi, że język wpływa na sposób postrzegania świata.

Brak bezpośredniego odpowiednika słowa lub wyrażenia w tłumaczeniu. Jeden z elementów bitekstu (tekstu źródłowego lub docelowego) nie ma swojego jednowyrazowego odpowiednika w drugim.

Dodanie elementów w tłumaczeniu, które w oryginalnym tekście nie występują.

Usunięcie elementów w tłumaczeniu, które w oryginalnym tekście były obecne.

Różnice w gramatyce między językami mogą prowadzić do powstania ekwiwalentu zerowego.

Różnice w znaczeniu między językami mogą prowadzić do powstania ekwiwalentu zerowego.

Różnice w sposobie organizowania informacji i komunikacji między kulturami mogą prowadzić do powstania ekwiwalentu zerowego.

Współczesne pojęcie odnoszące się do jednostki tekstu używanej w procesie tłumaczenia. Jej zakres jest subiektywny i może się zmieniać w zależności od doświadczenia tłumacza.

Relacja zachodząca między dwoma tekstami, które odsyłają do tego samego referenta (odwołują się do tej samej rzeczywistości).

Współczesne pojęcie odnoszące się do jednostki tekstu używanej w procesie tłumaczenia. Jej zakres jest subiektywny i może się zmieniać w zależności od doświadczenia tłumacza.

Relacja między dwoma zdaniami prawdziwymi, które nie są ze sobą powiązane treściowo.

To odsyłanie do tego samego przedmiotu lub rzeczywistości pozajęzykowej.

To relacja zachodząca między dwoma tekstami, które odsyłają do tego samego referenta (odwołują się do tej samej rzeczywistości).

Relacja między dwoma zdaniami prawdziwymi, które nie są ze sobą powiązane treściowo.

To odsyłanie do tego samego przedmiotu lub rzeczywistości pozajęzykowej.

Zachowanie obcości języka i kultury w tłumaczeniu, skupienie się na różnicach między językami i kulturami. Tłumacz nie próbuje upraszczać ani modyfikować obcych elementów.

Dostosowanie tekstu obcojęzycznego do odbiorcy docelowego, upraszczanie i modyfikowanie elementów obcych, aby brzmiały naturalnie i znajomo.

Rodzaj relacji semantycznej między tekstem źródłowym a tłumaczeniem, gdzie oba elementy mają wspólne komponenty semantyczne, ale nie wszystkie.

Wszyscy członkowie grupy mają wspólną cechę, np. kundel i owczarek - obie są psami.

Grupa A i Grupa B nie mają wspólnych cech.

Relacja między tekstem źródłowym a tłumaczeniem, gdzie wszystkie komponenty semantyczne w obu wersjach są identyczne.

Wymiana podmiotów i obiektów w zdaniu, bez zmiany znaczenia. "Jan kupił od Piotra samochód" i "Piotr sprzedał Janowi samochód" mają to samo znaczenie.

Określenie sytuacji komunikacyjnej, gdzie nadawca przekazuje informacje do odbiorcy. Skupia się na celowości i powtarzalności niektórych komunikatów.

Teoria przekładu, która skupia się na opisywaniu rzeczywistych praktyk przekładowych. Zamiast mówić, jak tłumacze powinni tłumaczyć, analizuje to, jak tłumaczą w praktyce.

Teoria przekładu, która określa zasady i reguły, jakimi tłumacze powinni się kierować podczas tłumaczenia. Podkreśla idealny przekład.

Teoria przekładu Jacobsona, która skupia się na przekształcaniu znaków językowych w obrębie tego samego języka. Przykładowo, tłumaczenie z języka polskiego na język polski.

Teoria przekładu Jacobsona, która koncentruje się na tłumaczeniu między różnymi językami. Wymaga interpretacji znaków jednego języka w kontekście drugiego.

Teoria przekładu Jacobsona, która obejmuje tłumaczenie między różnymi systemami znaków, np. z języka na mowę migową.

Teoria przekładu, która podkreśla trójstopniowy proces tłumaczenia: z języka źródłowego do sensu, ze sensu do języka docelowego.

Koncepcja przekładu, która zakłada, że różne słowa mogą wyrażać tę samą treść mimo różnic formalnych.

Schemat komunikacji Jacobsona, który opisuje elementy procesu komunikacji, takie jak nadawca, odbiorca, komunikat, kanał, kod i zakłócenia.