Teoria autoprezentacji w psychologii

Autoprezentacja według Jonesa i Pittman (1982)

• Autoprezentacja to zmiany zachowania sterowane dążeniem do zwiększenia własnej mocy społecznej
• Werbalna i niewerbalna ekspresja są istotnymi elementami autoprezentacji
• Działania autoprezentacyjne nie muszą być nieautentyczne, a polegają na selektywnym ujawnianiu lub pomijaniu cech poprzez odpowiednie ich podkreślanie lub tonowanie

Warunki niepojawiania się autoprezentacji

• Silne zaangażowanie zadaniowe
• Silne stany emocjonalne
• Rutynowe, dobrze znane sytuacje społeczne
• Dążenie do maksymalnej szczerości i autentyczności np. sesje terapeutyczne, grupy spotkaniowe czy intymne relacje międzyludzkie

Celem autoprezentacji

• Osiągnięcie maksymalnie korzystnego bilansu nagród i kosztów podczas interakcji

Strategie autoprezentacyjne

Ingracjacja

• Sprawianie wrażenia osoby sympatycznej i atrakcyjnej
• Techniki ingracjacyjne:
  • konformizm
  • podnoszenie wartości partnera
  • świadczenie uprzejmości
  • różnorodne bezpośrednie i pośrednie opisywanie własnej osoby
• Osoby ingracjowane reagują pozytywniej na ingracjujące zachowania aktora niż neutralni obserwatorzy
• Główne determinanty podejmowania zachowań ingracjacyjnych:
  • Wartość celu
  • Subiektywne prawdopodobieństwo sukcesu
  • Spostrzegana legalność zachowania

Intymidacja

• Wizerunek człowieka niebezpiecznego
• Redukuje lub ogranicza "moc społeczną" partnera
• Bandyta, szef
• Zazwyczaj intymidacją posługują się osoby dysponujące większą mocą społeczną, grożąc osobom o słabszej pozycji
• Osoby o niższej pozycji – zagrożenie "zrobieniem sceny"
• Rozszerza dystans między partnerami, zmniejsza atrakcyjność
• Warunki sprzyjające intymidacji:
  • Związek między aktorem a partnerem nie jest całkowicie dowolny
  • Dysponowanie zasobami, za pomocą których może wywołać negatywne konsekwencje
  • Partner ma niewielkie możliwości odwetu
  • Gotowość na poniesienie strat uczuciowych i emocjonalnych

Autopromocja

• Wizerunek osoby kompetentnej
• Prezentowanie wysokiego poziomu uzdolnień ogólnych lub specyficznych
• Zazwyczaj związane z klasą sytuacji społecznych określanych jako "sprawnościowe"
• "Paradoks autopromotora"

Autoprezentacja moralna

• Podkreślanie uczciwości, zdyscyplinowania i obowiązkowości, skłonność do dobroczynności oraz samowyrzeczeń
• Liderzy religijni i aktywiści
• Gotowość do poświęceń i wyrzeczeń