Sociale Structuren en Huwelijkspatronen
42 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat was een van de gevolgen van de criminalisering van zigeuners?

  • Toegang tot onderwijs en gezondheidszorg
  • Hun erkenning als volwaardig lid van de samenleving
  • Ondersteuning van culturele gebruiken
  • Specifieke wetgeving zoals verbanning en geseling (correct)
  • Antisemitisme had altijd alleen een negatieve impact op de sociale positie van Joden.

    False (B)

    Noem één reden waarom melaatsen gemarginaliseerd werden in de samenleving.

    Uiterlijke kentekenen zoals een klepper of bedelnap.

    Joden werden vaak naar _____ wijken gedrongen waar ze afgeschermd waren van de rest van de samenleving.

    <p>ghetto’s</p> Signup and view all the answers

    Koppel de groep aan hun specifieke situatie:

    <p>Zigeuners = Verbanne en geseling Joden = Afgezonderde wijken Melaatsen = Leprozerieën Mentale zieken = Opsluiting</p> Signup and view all the answers

    Wat is kenmerkend voor de sacrale sfeer?

    <p>Het betreft de verering van God. (C)</p> Signup and view all the answers

    De katholieke wereld en de protestantse wereld hebben op hetzelfde moment veranderingen ondergaan in hun volkscultuur.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Waarom was de begraafplaats voor de contrareformatie een plaats van stilte?

    <p>Omdat het een plek van saamhorigheid en respect was, waar de doden werden herdacht.</p> Signup and view all the answers

    In de katholieke wereld gaat de evolutie van de volkscultuur samen met de __________.

    <p>Contrareformatie</p> Signup and view all the answers

    Koppel de elementen aan hun betekenis:

    <p>Celibaat = Belang van persoonlijke levenswijze van clerici Blasfemie = Bestraffing van godslasterlijke taal Rituelen = Hervormingen binnen de kerk Volkscultuur = Tradities en gebruiken van het volk</p> Signup and view all the answers

    Wat was een belangrijk kenmerk van de inquisitoriale procedure?

    <p>Vaststelling van feiten door tortuur (A)</p> Signup and view all the answers

    Marginalen zijn altijd bewust van hun positie in de samenleving.

    <p>False (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is pauperisme?

    <p>Een toestand van extreme armoede waarbij mensen nauwelijks kunnen overleven.</p> Signup and view all the answers

    De houding van de samenleving tegenover armen veranderde naar _______ en _______.

    <p>wantrouwen, criminalisering</p> Signup and view all the answers

    Koppel de termen aan hun juiste betekenis:

    <p>Tuchthuizen = Plaatsen voor verplichte tewerkstelling Rasphuizen = Faciliteiten voor houtraspen Spinhuizen = Werkplaatsen voor vrouwen Hospitalen = Detentie voor arme mensen</p> Signup and view all the answers

    Welke factor draagt bij aan de fluctuerende aard van pauperisme?

    <p>Demografische evolutie (A)</p> Signup and view all the answers

    Verplichte tewerkstelling bestaat sinds de 16de eeuw.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Noem twee oorzaken van de toename in pauperisme tijdens de late middeleeuwen.

    <p>Bevolkingstoename en misoogsten.</p> Signup and view all the answers

    Wat was de rol van rederijkerskamers in de 15de en 16de eeuw?

    <p>Ze werkten de ideeën van de Reformatie uit in theaterstukken. (C)</p> Signup and view all the answers

    Ambachtsgilden behielden hun politieke functie gedurende de 16de eeuw.

    <p>False (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een voorbeeld van een hedendaagse verschijningsvorm van de oude gilden en broederschappen?

    <p>vakbonden</p> Signup and view all the answers

    Tijdens de heilige week gaan de puntmutsen in processie uit om __________ te doen.

    <p>boete</p> Signup and view all the answers

    Koppel de sociale categorieën aan hun beschrijvingen:

    <p>Volkscultuur = Cultuur gedeeld door verschillende sociale groepen Elitecultuur = Cultuur die door de hogere klasse wordt onderhouden Profane sfeer = Niet-religieuze activiteiten Sacrale sfeer = Activiteiten die religieus van aard zijn</p> Signup and view all the answers

    Wat gebeurde er met de elite in relatie tot de volkscultuur rond 1500?

    <p>Ze namen afstand van de volkscultuur. (C)</p> Signup and view all the answers

    Religieuze processies zijn vaak gekoppeld aan de christelijke kalender.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat symboliseert de meiboomplanting in de volkscultuur?

    <p>heroplevende natuur en vruchtbaarheid</p> Signup and view all the answers

    Wat is een reden voor de markante daling van huwelijken tijdens bepaalde periodes?

    <p>Religieuze praktijken (A), Seizoensgebonden voedselvoorziening (C)</p> Signup and view all the answers

    De ideale huwelijkskeuze is gebaseerd op leeftijd, godsdienst en sociaal-economische achtergrond.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Hoeveel overlevende kinderen zijn gemiddeld per huwelijk?

    <p>2 of 3</p> Signup and view all the answers

    Bij veel hertrouwers is tot een derde kenmerkend voor het 3 _______ huwelijkspatroon.

    <p>WE</p> Signup and view all the answers

    Koppel de volgende organisaties aan hun functies:

    <p>Ambachtsgilden = Sociaal-economische belangen en vaardigheden Broederschappen = Religieuze evenementen en herdenkingen Schuttersgilden = Stadswacht en prestige Rederijkerskamers = Theaterstukken en boodschap overbrengen</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende uitspraken over huwelijkspatronen is waar?

    <p>Familie en vrienden hebben soms invloed op de keuze van een huwelijk. (C)</p> Signup and view all the answers

    Borstvoeding leidt tot tijdelijke steriliteit, wat invloed heeft op het aantal kinderen per huwelijk.

    <p>True (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn 'volksgerechten' en noem één voorbeeld.

    <p>Volksgerechten zijn sociale praktijken voor het aanpakken van ongelijke huwelijken; een voorbeeld is charivari.</p> Signup and view all the answers

    Wat was een gevolg van de opkomst van het demonologische hekserijconcept in de 16de eeuw?

    <p>Witte magie werd niet meer aanvaard binnen het christelijke kader. (D)</p> Signup and view all the answers

    Heksenvervolgingen waren voornamelijk opgelegd door de autoriteiten van bovenaf.

    <p>False (B)</p> Signup and view all the answers

    Noem één van de oorzaken van de heksenwaan tussen 1570 en 1660.

    <p>Cluster van angsten in een ontwrichte maatschappij</p> Signup and view all the answers

    De 'Heksenhamer' is de benaming voor de _________ uit 1486.

    <p>Malleus Maleficarum</p> Signup and view all the answers

    Koppel de volgende termen aan hun juiste betekenis:

    <p>Maleficia = Schadelijke magische handelingen Sabbat = Bijeenkomst van heksen Heksenvervolging = Juridische vervolging van vermeende heksen Hoeveelheid executies = 40 tot 60.000 tussen 1450-1750</p> Signup and view all the answers

    Welke van de volgende uitspraken is waar over de heksenvervolgingen?

    <p>De meeste processen vonden plaats op sociale druk van de bevolking. (C)</p> Signup and view all the answers

    Heksen werden meestal vrijwel onmiddellijk geëxecuteerd na beschuldiging.

    <p>False (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat was de rol van de duivel in de verklaringen voor hekserij?

    <p>De duivel werd gezien als de bron van de krachten die heksen gebruikten.</p> Signup and view all the answers

    Flashcards

    Meiboom & Herijzen van de natuur

    De tijd na de Renaissance waar de natuur opnieuw tot leven komt na de winter.

    Hervorming van de volkscultuur

    In de 16e en 17e eeuw probeerden zowel protestanten als katholieken de volkscultuur te hervormen. Dit omvatte het afwijzen van heidense gebruiken en het bevorderen van hun eigen geloofspraktijken.

    Sacrale sfeer

    De atmosfeer, plaatsen en praktijken die gerelateerd zijn aan God en zijn aanbidding. De sacrale sfeer is gescheiden van het profane en vereist respect.

    Profane sfeer

    De wereld buiten het religieuze domein. In de 16e en 17e eeuw kreeg het profane een negatieve betekenis, geassocieerd met zedeloosheid en wereldse amusement.

    Signup and view all the flashcards

    Geen vermenging van sacrale en profane

    Het verbod op het gebruik van sacrale plaatsen voor profane activiteiten. Dit betekende dat kerken, begraafplaatsen en andere religieuze plekken alleen voor godsdienstige doeleinden mochten worden gebruikt.

    Signup and view all the flashcards

    Wat waren gilden?

    Gilden waren verenigingen van ambachtslieden die een belangrijke rol speelden in de stedelijke organisatie.

    Signup and view all the flashcards

    Hoe veranderden gilden in de 16e eeuw?

    De rol van gilden veranderde in de 16e eeuw. Ze verloren hun politieke macht, maar bleven belangrijk voor het beheren van bepaalde beroepen.

    Signup and view all the flashcards

    Wat waren rederijkerskamers?

    Rederijkerskamers waren culturele verenigingen die een belangrijke rol speelden in de verspreiding van ideeën, waaronder die van de Reformatie.

    Signup and view all the flashcards

    Hoe verspreidden rederijkerskamers ideeën?

    Rederijkerskamers brachten de boodschappen van de Reformatie naar de mensen via toneelstukken, die vaak speelden in kerken en over religieuze thema's gingen.

    Signup and view all the flashcards

    Wat waren religieuze broederschappen?

    Religieuze broederschappen waren verenigingen van mensen die zich bezighielden met godsdienstige praktijken en liefdadigheid.

    Signup and view all the flashcards

    Wat waren schuttersgilden?

    Schuttersgilden waren in eerste instantie militaire verenigingen, maar evolueerden naar elitaire genootschappen die sociale status symboliseerden.

    Signup and view all the flashcards

    Hoe veranderde de relatie tussen elite en volk?

    De elite van die tijd deed in het begin mee aan de volkscultuur, maar trok zich geleidelijk terug, waardoor een grotere kloof tussen volk en elite ontstond.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is de trend in de ontwikkeling van volkscultuur en elitecultuur?

    Volkscultuur en elitecultuur evolueerden in de tijd, met een groeiende differentiatie in verschillende domeinen.

    Signup and view all the flashcards

    Restrictief huwelijkspatroon

    Een huwelijkspatroon waarbij koppels langdurig gescheiden leven, vaak als gevolg van restrictieve huwelijksregels, borstvoeding die tijdelijke steriliteit veroorzaakt en een hoge kindersterfte. Het leidde tot een beperkt aantal overlevende kinderen per huwelijk.

    Signup and view all the flashcards

    Borstvoeding

    De tijd dat vrouwen borstvoeding geven aan hun baby's. Dit had invloed op het aantal kinderen per huwelijk vanwege tijdelijke steriliteit.

    Signup and view all the flashcards

    Huwelijkspatronen en seizoenen

    Het aantal huwelijken daalde in periodes van vasten, advent en tijdens landbouwseizoenen.

    Signup and view all the flashcards

    Huwelijk en sociale druk

    Huwelijksbeslissingen werden beïnvloed door de medewerking van verwanten, buren en de gemeenschap. Het was een persoonlijke keuze maar ook een kwestie van sociale afspraken.

    Signup and view all the flashcards

    Ideale huwelijkspartner

    De ideale huwelijkspartner werd vaak bepaald door gelijke leeftijd, religie en sociaal-economische status. Het ideaal van gelijke sociale stand was belangrijk voor de sociale stabiliteit.

    Signup and view all the flashcards

    Affectie in het huwelijk

    Naarmate de Vroegmoderne Tijd vorderde, werd affectie steeds belangrijker bij het kiezen van een huwelijkspartner. Dit betekende een verschuiving van pure praktische overwegingen naar meer romantische gevoelens.

    Signup and view all the flashcards

    Bruidsschat

    Bruidsschat was een traditie waarin de ouders van een bruid een financiële bijdrage betaalden voor het huwelijk. Dit had consequenties voor de families en de sociale positie van de bruid.

    Signup and view all the flashcards

    Corporaties

    Gemeenschappelijke ordeningsprincipes in de Vroegmoderne Tijd die sociale, economische, culturele en religieuze aspecten van het leven structureerden. Voorbeelden zijn ambachtsgilden, broederschappen, schuttersgilden en rederijkerskamers.

    Signup and view all the flashcards

    Merlijn en witte magie

    Witte magie werd gezien als goed en werd getolereerd en aangemoedigd. Het resultaat van de magie was belangrijker dan de aard van de bovennatuurlijke krachten.

    Signup and view all the flashcards

    Veranderende perceptie van magie

    In de 16e eeuw werd het concept van demonologische hekserij populair. Dit betekende dat gewone mensen geen wonderen konden doen, alleen zij die verbonden waren met God of de Duivel. Witte magie werd hierdoor niet meer geaccepteerd.

    Signup and view all the flashcards

    Pact met de duivel

    Het maken van een pact met de duivel werd gezien als de enige manier om toegang te krijgen tot bovennatuurlijke krachten.

    Signup and view all the flashcards

    Malleus Maleficarum

    Een handleiding voor heksenjagers, gepubliceerd in 1486. Deze gids beschreef hoe heksen te identificeren en ondervragen, en hoe ze te vernietigen. Het leidde tot massale heksenvervolgingen tijdens de 15e tot 18e eeuw.

    Signup and view all the flashcards

    Heksensabbat

    De term 'Sabbat' verwees naar een bijeenkomst van heksen, die door christenen gezien werd als een belediging aangezien het woord associeerde met de joden die christus hadden vermoord.

    Signup and view all the flashcards

    Kus op het achterwerk

    Een van de manieren waarop men beweerde dat heksen hun trouw aan de duivel bekendmaakten.

    Signup and view all the flashcards

    Hoogtepunt heksenwaan

    Heksenvervolgingen bereikten hun hoogtepunt in de periode van 1570 tot 1660. Dit was waarschijnlijk een gevolg van de godsdienstoorlogen en de angst en onzekerheid in de samenleving.

    Signup and view all the flashcards

    Heksen en buren

    Lokale bewoners beschuldigden vaak hun buren van hekserij, vooral mensen die geïsoleerd waren in de maatschappij.

    Signup and view all the flashcards

    Waarom waren zigeuners een gemakkelijke doelwit?

    Deze groep werd vaak als zondebok gebruikt en kreeg de schuld van diverse problemen.

    Signup and view all the flashcards

    Van waar komt de term 'zigeuner'?

    De term 'zigeuner' is afkomstig van de vermeende afkomst van deze groep: vanuit India, via het huidige Turkije en de Balkan.

    Signup and view all the flashcards

    Wat was de oorzaak van de exodus van Sefardische Joden?

    De verdrijving van Sefardische Joden uit Spanje in 1492 veroorzaakte een exodus en een verspreiding door West-Europa.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een 'ghetto'?

    In de Middeleeuwen werden joodse gemeenschappen in West-Europa vaak gedwongen te leven in gescheiden wijken, genaamd 'ghetto's'.

    Signup and view all the flashcards

    Hoe werd mentale ziekte vroeger bekeken?

    Mentale ziekten werden vroeger vaak gezien als het gevolg van bezetenheid door de duivel. Pas met de wetenschappelijke revolutie begon men te denken aan mentale ziektes als een medische aandoening.

    Signup and view all the flashcards

    Inquisitoriale procedure

    Een procedure waarbij de waarheid wordt vastgesteld door middel van bewijsmateriaal, zoals getuigenissen, ondervragingen, en soms zelfs godsoordelen of marteling.

    Signup and view all the flashcards

    Marginalen

    Mensen die leven aan de rand van de samenleving, vaak vanwege hun armoede, gebrek aan werk of andere sociale problemen.

    Signup and view all the flashcards

    Marginaliseringsproces

    Het proces waarbij mensen hun toegang tot de middelen en voordelen van de maatschappij verliezen, waardoor ze geen deel kunnen nemen aan de productieprocessen of hun eigen bestaan veilig kunnen stellen.

    Signup and view all the flashcards

    Pauperisme

    Een periode in de geschiedenis waarin een grote toename van armoede en bedelen plaatsvond, vooral in de late Middeleeuwen en de Vroeg Moderne Tijd.

    Signup and view all the flashcards

    Wantrouwen en criminalisering van armen.

    Vroeger werd armoede vaak gezien als een teken van luiheid en onwil om te werken. Deze houding leidde tot een sterk wantrouwen tegenover armen en werd criminalisering door straffen en tuchthuizen.

    Signup and view all the flashcards

    Verplichte tewerkstelling van armen (16e eeuw)

    In de 16e eeuw werden er verschillende inrichtingen opgericht voor de verplichte tewerkstelling van de zogenaamde 'slechte armen'. Dit waren vaak mensen die niet meer konden voldoen aan de normen van de maatschappij en werden als 'lui' bestempeld.

    Signup and view all the flashcards

    Rasphuizen

    Rasphuizen waren een type tuchthuis waar arme mensen aan het werk werden gezet door hout te raspen. De kleurstof uit het hout werd gebruikt om katoen te verven.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Dia 1 t/m Dia 2

    • Hoofdstuk 1 behandelt sociale structuren.
    • Identiteit van een individu wordt bepaald door de gemeenschap.
    • Er is een collectief karakter.
    • Geletterdheid leidt tot individualisering.

    Dia 3

    • Subsistentiemaatschappij: late huwelijksleeftijd is kenmerkend.
    • Zelfregulerend huwelijkspatroon binnen de Western European Marriage Pattern.
    • Zelfvoorziening vereist minimaal 5 hectare landbouwgrond.
    • Tot 10-15% bevolking blijft celibatair.
    • Erfrecht varieert (deelbaar vs. ondeelbaar).
    • Verschillende gezinstypen bestaan.
    • Invloed van context en landtype op erfrecht en gezinnen.
      • Stad versus platteland.
      • Landbouw versus veeteelt.
    • Langer thuiswonen is gebruikelijk.
    • Huwelijken vinden plaats wanneer men middelen heeft voor een gezin.
    • Oudste zoon krijgt alles bij ondeelbaar erfrecht.

    Dia 4

    • Kerk en gezin zijn verbonden binnen de VMT (Western European Marriage Pattern).
    • Tot de Franse revolutie was huwelijk exclusief kerkelijk.
    • Huwelijksproces: Eerst voor de kerk, daarna voor de staat.
    • Reglementering van trouwen door de kerk.
    • Toegenomen controle en regels rond huwelijk, vooral in katholieke en protestante wereld tijdens vastentijd en advent.
    • Sociale controle rond ongewenste zwangerschappen en overtredingen (overspel).

    Dia 5

    • Daling van huwelijken tijdens vasten, advent en landbouwperiodes.

    Dia 6

    • Huwelijk vanuit een persoonlijke keuze, maar met betrokkenheid van verwanten en buren.
    • Ideaal: gelijke leeftijd, godsdienst en sociale achtergrond
    • Affectie neemt toe in belang tijdens de VMT (vroege moderne tijd).
    • Sociale promotie via huwelijk wordt relevant.
    • Hertrouwen is gebruikelijk.
    • Rouwplicht weduwen.

    Dia 7

    • Organisaties zoals buurten en parochies regelen sociale gebeurtenissen en conflicten;
    • Controle op openbare ruimte en gedrag.
    • Bestraffing van misdragen, ongewenste zwangerschap etc.
    • Sociale controle over huwelijk.

    Dia 8, 9, 10

    • Corporaties als sociale ordeningsprincipes (sociale, economische, culturele, religieuze).
    • Corporaties zoals ambachtsgilden en broederschappen;
    • Rol in sociale orde en identiteit.
    • Sociale orde en identiteit.
    • Waarde van sociale bindingen via rituelen en processies.

    Dia 11

    • Geen Klan (Klux Klan)-achtige organisaties.
    • Anonieme organisaties gebruikten kleur voor herkenning.
    • Motieven achter anoniem gedrag is de boeteproces.

    Dia 12

    • Toegenomen sociale differentiatie, diverse domeinen (cultuur, sociale kringen, religie).
    • Elite vs. volk, openbare vs. private ruimte.
    • Volkscultuur vs. elitecultuur.

    Dia 13

    • Volkscultuur gedeeld door diverse sociale groepen.
    • Veranderingen in volkscultuur;
    • Elite begint zich af te zetten van volkscultuur, maar bleef tot 1500 aanwezig.

    Dia 14

    • Christelijke basis, magie en bijgeloof.
    • Kerstverlichting om duisternis te bestrijden.
    • Processies, bedevaarten en heiligenprocessies zijn belangrijk (lokale).

    Dia 15

    • Privésfeer versus publieke ruimte.
    • Privésfeer neemt toe in de moderne tijd;
    • Literaire salons en schouwburgen worden belangrijk.

    Dia 16

    • Muziek en gezin in de privésfeer.
    • Afzondering mogelijk door verbeterde communicatie (drukpers).
    • Huiselijkheid wordt waardevoller.

    Dia 17

    • Afzondering mogelijk door meer effecten van drukpers.

    Dia 18

    • Verandering relatie privé/publieke sfeer.
    • Publieke sfeer wordt geformaliseerd.
    • Communicatiemiddelen helpen bij het ontstaan van een publieke sfeer.

    Dia 19

    • Heksenzaken;
    • Hekserijproces;
    • Heksenvervolging als manier van controle.

    Dia 20

    • Trouwzwering aan de duivel als onderdeel van heksencultuur.

    Dia 21

    • Hoogtepunt heksenwaan: 1570-1660.
    • Lokale context van heksenwaan en sociale, culturele, en religieuze factoren.
    • Europese invloed op heksenwaan en vervolging.

    Dia 22

    • Heksenvervolging, doorheen tijd, culturen, als manier van controle over mensen.

    Dia 23

    • Marginaliseringsproces als gevolg van sociale normen en opvattingen.
    • Niet kunnen deelnemen aan productieprocessen of culturele normen.
    • Mensen aan de rand van samenleving, zwervers, armen, etc

    Dia 24

    • Armoede en bedelarij;
    • Subsistentie economie, bevolkingstoename en gevolgen.
    • Arme mensen, toename pauperisme, oorzaken;
    • Sociale differentiatie tussen goeie vs. slechte arme mensen.

    Dia 25

    • Sociale en demografische informatie (sociale en demografische ontwikkeling van armoeden).

    Dia 26

    • Verplichte tewerkstelling vanwege opvattingen over luiheid.
    • Oordelen over sociale en culturele normen.
    • Verandering van perspectief over waanzin en mentale ziekte.

    Dia 27

    • Misdadigers en luiaards;
    • Verplichte arbeid;
    • Sociale controle over individuen.

    Dia 28

    • Disciplineringsprocessen als manier van controle.
    • Opsluiting als middel van sociale controle;
    • Invloed van Foucault op onderdrukking.

    Dia 29

    • Prostitutie;
    • Strikte kerkelijke kijk op seks;
    • Gedoogbeleid voor prostitutie in bepaalde wijken.

    Dia 30

    • Seksueel deviant gedrag;
    • Sodomie gezien als misdrijf;
    • Sociale controle op seksueel gedrag.

    Dia 31

    • Seksueel deviant gedrag, sodomie, wordt gezien als misdrijven.
    • Zowel op wereldlijk als godsdienstig gebied.

    Dia 32 - geen inhoud

    Dia 33

    • Joden en zigeuners die gemarginaliseerd werden.
    • Verschillende visies op een specifieke bevolkingsgroep.

    Dia 34

    • Ziekte en waanzin, marginalisering en isolatie.

    Dia 35

    • Mentale ziekte, link met religie en de duivel.
    • Veranderingen in opvattingen over mentale ziekte.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Dit quiz behandelt de rol van sociale structuren in de identiteit van individuen en de kenmerken van verschillende huwelijkspatronen in de Westerse Europese context. Je ontdekt hoe factoren zoals geletterdheid, landbouw en context invloed hebben op gezinnen en erfrecht. Test je kennis over deze thema's en meer.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Browser