Sanat ve Toplum İlişkisi

Sanat ve Toplum İlişkisi

• Sanat, toplumların inançları, ahlaki kuralları, bilimsel ve bilim dışı kabulleri, tarihsel birikimleri ve geleneklerinden doğan karmaşık bir olgudur.
• "Arts and Crafts" hareketi, İngiltere'de makineleşmeye ve seri üretime karşı bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.
• Endüstrileşmenin geleneksel zanaatkarlığı olumsuz etkilemesi ve seri üretimin estetikten uzak, tek tip ürünler ortaya çıkarması, bu hareketin temel nedenlerindendir.

20. ve 21. Yüzyılın Yeni Gerçeklik Anlayışı

• 20. yüzyıl matematiğe dayalı bir gerçeklik anlayışına sahipti ve bu dönemde yeni bir gerçeklik algısı ortaya çıkmıştır.
• Bu anlayışın temel taşları Max Planck'ın kuantum teorisi, Albert Einstein'ın görelilik teorisi ve Werner Heisenberg'in belirsizlik ilkesidir.
• İsmail Tunalı, 21. yüzyılı "tasarım çağı" olarak tanımlamıştır.
• Elektronik gelişmelerle ışık, sanatın bir aracı haline gelmiş; Frank Popper bu durumu "Modern Işık Sanatı" olarak adlandırmış ve 21. yüzyılın ışığın sanatı olduğunu belirtmiştir.
• James Clerk Maxwell'in üç renk teorisi (1855) ve Thomas Sutton'ın ilk renkli fotoğrafı (1861) ışık ve renk konusundaki keşiflerin sanatı dönüştürmesine katkıda bulunmuştur.
• Georges Seurat ve Paul Signac gibi Yeni İzlenimcilik akımının öncüleri, ışık ve renk kullanımındaki yenilikleri sanatlarına yansıtmışlardır.

19. Yüzyılda Ses ve Görüntü Alanındaki İlerlemeler

• 19. yüzyıl, ses ve görüntü oluşturma ve iletim teknolojilerinde büyük gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir.
• Bu dönemde fotoğraf makinesi (1839), telgraf (1843), Nipkow diski (1844), stereo fotoğrafçılık (1870'ler), ilk telefon görüşmesi (1880) ve telsiz haberleşmesi (1896) gibi önemli buluşlar gerçekleşmiştir.
• Bu gelişmeler, 20. yüzyılı şekillendirerek telefon, televizyon, video kamera, haberleşme ve bilgisayar sistemlerinin gelişimine zemin hazırlamıştır.
• Eadweard Muybridge, Etienne Jules Marey ve Thomas Eakins, hareket durdurma teknikleriyle hareketi seri görüntüler halinde yakalayarak mikro-zamansal anların algılanmasını sağlamışlardır.
• Muybridge ve Marey'in hareketle ilgili fotoğraf çalışmaları, kübist, fütürist resim, heykel, kinetik sanat, performans, video ve multimedia gibi sanat dallarını etkilemiştir.
• Lumiere kardeşlerin Sinematograf'ı, hareketli görüntülerin kaydedilip tekrar oynatılabilmesini sağlayarak sinema sanatının doğuşunu sağlamıştır.
• Henri Bergson'un "Madde ve Bellek" ve "Yaratıcı Tekamül" gibi eserleri Kübist ve Fütürist sanatçıları etkilemiştir.

Elektrik Işığının Sanatta Kullanımı

• Elektrik ışığı, sinema ve müzikteki kullanımının yanı sıra, belli bir süreli deneyim olarak algılanan sanat eserlerinin ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır.
• Bu durum, kübist ve fütürist resim, heykel, kinetik sanat, performans sanatı, video sanatı ve çağdaş sanat gibi çeşitli alanlarda kendini göstermiştir.
• Kinetik Sanat, elektriğin ve elektrik ışığının sanattaki kullanımının önemli örneklerini sunar.
• Naum Gabo ve Vladimir Tatlin, Kinetik Sanat'ın öncü isimlerindendir.
• Teknolojik sanat ve sanal sanatın kökleri Fluxus hareketi ve Man Kaprow'un happening'lerinde bulunabilir.
• Laszlo Moholy-Nagy'nin kinetik heykelleri, Lumino Kinetik Art'ın ilk örneklerindendir.
• Frank Popper, Lumino Kinetik Art'ı yüksek teknoloji ve sanat ilişkisinin başlangıç noktası olarak kabul eder.
• Lumino sanat, geleneksel sanat eserlerinin durağanlığını ortadan kaldırarak, elektrikle canlanan ve zeminden kurtulan bir biçime dönüşmesini ifade eder.
• Sanal Sanat, video oyunları, bilgisayar oyunları, internet siteleri ve sosyal medya gibi küresel uygulamalarla yaygınlaşmıştır.
• Oliver Grau'ya göre video, bilgisayar grafikleri ve animasyon, yeni medya sanatının önemli unsurlarıdır.
• Bilgisayar Sanatı, 1950'lerden itibaren soyut bilgilerin algoritmik yapılarla işlenerek görünür hale getirilmesiyle ortaya çıkmıştır.
• Tekno-ekolojik sanat, doğal yapıların ve olayların bilimsel yöntemlerle incelenmesini ve araştırılmasını esas alır.

Işık ve Ses İlişkisi ve Modern Işık Sanatı

• Sahne ışıklandırmaları, renk-müzik enstrümanları ve sinema, Modern Işık Sanatı'nın ilk örneklerindendir.
• Işık ve ses arasındaki ilişki bilim insanları tarafından incelenmiş, Sir Isaac Newton'ın "Newton Renk Kuramı" (1670) bu alandaki önemli bir çalışmadır.
• Nicolas Schöffer'in CYSP-1 adlı çalışması, uzamsal dinamikleri ele alan ilk sibernetik eserdir.
• GRAV (Groupe de Recherche d'Art Visuel), görsel sanat araştırmaları grubudur.

Televizyonun Sanata Girişi ve Video Sanatı

• 1960'lardan sonra sanatçılar, televizyonu sanat eserlerine dahil etmeye başlamışlardır.
• Video sanatının öncüsü, Kore asıllı Amerikalı sanatçı Nam June Paik'tir.
• Elektronik dünyasındaki hızlı gelişmeler, bilgisayar ve telekomünikasyon sistemlerinin yaygınlaşması, nano-teknoloji ve genom bilimindeki ilerlemeler kavramsal değişimlere yol açmıştır.
• Mühendislik ve sanatın birleşimi ile yaratıcı ve etkili sanat formları ortaya çıkmaktadır (Örneğin: iart, "Kinetik Yüzler Projesi" "Mega Faces" 2014).

Bilgisayarın Gelişimi ve Sanata Etkisi

• Bilgisayarın ortaya çıkış nedeni, hızlı, doğru ve kesin sonuçlara ulaşma, analizler yapma, istatistik hesapları ve bilimsel problemleri çözme ihtiyacıdır.
• Başlangıçta bilim insanları ve sanatçıların ortak aracı olan bilgisayar, 1980'lerden sonra bireysel kullanıma açılmıştır.
• 21. yüzyılın başlarında Endüstri 4.0 olarak adlandırılan yeni bir endüstri devrimi yaşanmaktadır, bu devrim internet üzerinde şekillenmektedir.
• İnternetin yaygınlaşmasıyla Ağ Sanatı, Dijital Sanat'ın bir alt dalı olarak ortaya çıkmıştır.
• Teknik imajlar, çok katmanlı yapıları nedeniyle geleneksel görsellerden farklıdır; kavramsal ve okunabilirdirler.
• 1990'larda Bilgisayar Sanatı yerine Dijital Sanat terimi kullanılmaya başlanmış, 2000'lerde ise Dijital Sanat veya Yeni Medya Sanatı tanımlamaları yaygınlaşmıştır.
• Önemli kavramlar: hypertext (köprü metni), hypermedia (köprü medya), CAD (Computer Aided Design), Fraktal Geometri (Benoit Mandelbrot), CGI (Computer Generated Imagery), VR/AR (Virtual Reality/Augmented Reality).

Sanal ve Arttırılmış Gerçeklik

• VR (Sanal Gerçeklik), kullanıcıyı tamamen simüle edilmiş bir ortama taşır, gerçek dünyadan koparır.
• AR (Artırılmış Gerçeklik) ise mevcut gerçekliğe eklemeler yaparak farklı deneyimler sunar, kullanıcıyı gerçek dünyadan ayırmaz.

İnternetin Gelişimi ve Etkileri

• İnternet fikri 1960'larda ortaya çıkmış, 1968'de bilgisayar ağları kurulmuştur.
• 1970'lerde bilim ve güvenlik alanlarında gelişen internet, 1995'te sosyal ve ticari alanlara yayılarak dünya geneline ulaşmıştır.
• Hypermedia, hypertext'lere bağlı fotoğraf, web sitesi ve video gibi dijital medya alanlarını ifade eder.
• Hyperworld, hypermedia yapılarından oluşan tamamen sanal bir dünyadır.

Endüstri Devrimleri

• Endüstri II dönemi (1840-1950): Elektriğin kullanımı, telgrafın icadı, petrol kullanımı, demir-çelik üretimi ve montaj hatları bu dönemin özellikleridir.
• Endüstri III dönemi (1950/1970 sonrası): Bilgisayar sistemlerinin gelişimi bu dönemin başlangıcı olarak kabul edilir.
• İlk üç Endüstri Devrimi: 1. buhar, 2. elektrik, 3. bilgisayarın üretime yansımalarıdır.
• Endüstri IV: Akıllı fabrikalar, siber-fiziksel sistemler, üç boyutlu baskı, Nesnelerin İnterneti, Büyük Veri, bulut bilişim, simülasyon, sistem entegrasyonu, otonom robotlar ve artırılmış gerçeklik uygulamalarını içerir.
• Max Bense'nin Enformasyon Estetiği kuramı bu alanda önemlidir.
• Baudrillard'a göre simülasyon, gerçeğin yerini alan, gerçeğin bir benzeri olmayan ancak gerçekmiş gibi görünen "hiper-gerçek"tir.

Bilgisayar Sanatının Temelleri ve Öncüleri

• Bilgisayar Sanatı, matematik, elektronik ve bilgisayar teknolojisine dayanır.
• Benjamin Francis Laposky ve Herbert W. Franke'nin osiloskop ekranında ürettikleri çalışmalar, elektronik yöntemlerle yapılan ilk resimler olarak kabul edilir.
• Başlangıçta pahalı olan bilgisayar sistemleri, araştırma laboratuvarları, devlet kurumları ve sayılı üniversitelerde kullanılmıştır.
• İlk yaratıcı çalışmalar, bilgisayar uzmanları ve matematikçiler tarafından yapılmıştır.
• 1960'ların başlarında üretilen bilgisayar eserleri, içerikten bağımsız geometrik formlar içeriyordu.
• 1965 yılı, Georg Ness, Frieder Nake ve A. Michael Noll'un öncü çalışmalarıyla Dijital Sanat'ta bir dönüm noktası olmuştur.
• Bell Telefon Şirketi içindeki Laboratuvar, bilim ve teknoloji tarihine önemli katkılar sağlamış bir merkezdir.