Psikoseksüel ve Psikososyal Gelişim

Study Notes

Here are the study notes for the provided text:

Kişiliğin gelişmesi filhojenetik (evrimsel) gelişmeye ve olgunlaşma-matürasyona bağlıdır.
Öğrenmeye bağlı bireyleşme ve toplumsallaşma süreçleri de birbirlerini etkiler.

Doğumdan itibaren var olan yetilerin öğrenme olmaksızın kendiliklerinden gelişmesi ve ulaşabileceği düzeye varmasıdır.
Örneğin, bebekler ortalama 12-14 aylık iken yürümeye başlar.

Çevrenin sağladığı eğitim ve yaşam deneyimleri ile bireysel davranışların öğrenilerek biçimlenmesi, toplumsal davranış örüntülerinin oluşmasıdır.
Bebek 12-15 aylık iken konuşmayı öğrenebilecek bir olgunlaşma düzeyine gelir.

Bilişsel, duyusal, motor, sosyal gelişim aşamaları birbirinden ayrılmaz ve birbirini etkiler.

Freud'un kavramları:
- "Cinsel, libidinal" kavramı: Sadece eşeysel organların birleşme amacına yönelik değil, organizmanın haz veren, sevilen, doyum sağlayan uyarana yönelimi.
- "Libido" kavramı: Haz ilkesi doğal dürtülerin hemen doyurulması, gerginliğin hemen giderilmesi temel beklentisi.

Erikson'un kavramları:
- Aşamalı oluşum ilkesi: Organizmanın taban planı vardır, her dönem kendisinden sonra gelen döneme basamak oluşturur.
- Toplumsal işlev-örüntü (social modality): Her dönemin organ işlev-biçimi toplumsal çevre ile etkileşim halinde.
- Ruhsal toplumsal dönemler: Her dönemde o döneme özgü bir benlik sorunu çözülür, bir gelişme tamamlanır, özel bir benlik ögesinin temel taşı kazanılır.

Psikoseksüel açıdan: Temel güven-güvensizlik dönemi, ağız ve dudaklar haz bölgesi, emme ve beslenme amacıyla, yalnız haz duyma amacıyla da olabilir.
Psikososyal açıdan: Alıcı organizma - verici çevre (bebek ve bakımveren) etkileşimi,Temel güven duygusu kazandığı benlik gücüdür.

Psikoseksüel açıdan:Erotogenic zone, anal ve üretral bölgeler, dışkı ve idrarı isterse tutma ve bırakma, anne doğru zamanda yapmasını ödüllendirir (tuvalet eğitimi).
Psikososyal açıdan: Özerklik duygusu (sense of autonomy), işeme-işememe, isteme-istememe, seçim yapabilme özelliği kazanır.

Psikoseksüel açıdan: Erotik ilgi ve eylemler yetişkin cinsel yaşamın öncüsü, Fallusun üstünlüğü ilkesi (primacy of the phallus).
Psikososyal açıdan: Girişim duygusu (initiative), merak etme, öğrenme gereksiniminin belirginleşmesi.

Gizillik dönemi: Dil ve bilişsel yetiler hızla gelişir, duygu ve davranışlar daha denetimlidir.
Ergenlik dönemi: Bedensel, ruhsel değişiklikler, ikincil cinsel yapıların hızla geliştiği dönem, kimlik duygusunu kazanılması süreci.
Yetişkinlik dönemi: Yakın ilişkiler kurma evresidir, yeni kuşak oluşturma rehberlik etme.
Olgunluk dönemi: Benlik bütünlüğü (ego integrity) dönemde, kesin belli olan gelecek (ölüm) korkusunun olmadığı, benliğin düzen ve anlam bulduğu evre.