Katma Değer Vergisi Kanunu'na Giriş

Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Bakış

• Katma Değer Vergisi Kanunu (3065 sayılı) Türkiye'deki katma değer vergisini düzenler.
• Kanun, mükellefiyet, verginin konusu, istisnalar, matrah, oranlar, indirimler, verginin tarhı ve ödenmesi gibi temel konuları kapsar.

Mükellefiyet (BİRİNCİ KISIM)

Verginin Konusu (BİRİNCİ BÖLÜM)

• Türkiye'de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.
• Her türlü mal ve hizmet ithalatı da KDV'ye tabidir.
• Posta, telefon, telgraf, teleks, radyo, televizyon hizmetleri ve şans oyunları da KDV kapsamındadır.
• Profesyonel sanatçı gösterileri, spor faaliyetleri, hampetrol, gaz taşımacılığı, mal ve hakların kiralanması da vergiye tabidir.
• Genel bütçeli idarelere, belediyelere yapılan ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetler de KDV'ye dahildir.
• Rekabet eşitsizliğini gidermek amacıyla isteğe bağlı mükellefiyetler yoluyla vergilendirilecek teslim ve hizmetler de KDV'ye tabidir.
• Faaliyetlerin kanunların gereği yapılması, yapanların statüsü, milliyeti, ikametgahı ve iş merkezinin Türkiye'de olup olmaması vergilendirmeyi etkilemez.
• İthalatın kamu veya özel sektör tarafından yapılması, şekli ve sureti vergilendirmeyi etkilemez.
• Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının devredilmesidir; malın alıcının gösterdiği yere tevdi edilmesi de teslim sayılır.
• Zincirleme akitlerde, mal el değiştirmeden son kişiye devredilse de her safha ayrı bir teslimdir.
• Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma dağıtımları mal teslimidir.
• Kap ve ambalajların geri verilmesi durumunda, asıl teslim bunlar dışındaki maddeler üzerinden yapılır.
• Trampa iki ayrı teslim olarak kabul edilir; arsa karşılığı inşaat işlerinde arsa payı ve konut/işyeri teslimleri ayrı ayrı değerlendirilir.
• Vergiye tabi malların işletmeden çekilmesi, personele verilmesi ve üretilip teslimi istisna edilmiş malların kullanılması teslim sayılır.
• Mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışlarda zilyetliğin devri de teslim sayılır.
• Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışındaki işlemlerdir, bir şeyi yapmak, onarmak, kiralamak gibi şekillerde gerçekleşir.
• Hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya başka bir hizmet olması durumunda her biri ayrı ayrı vergilendirilir.
• Vergiye tabi bir hizmetten işletme sahibinin, personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlanması hizmet sayılır.
• İşlemlerin Türkiye'de yapılması, malların teslim anında Türkiye'de bulunması veya hizmetin Türkiye'de yapılması/faydalanılması anlamına gelir.
• Uluslararası taşımacılıkta, Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılıkta iç parkura isabet eden kısım Türkiye'de yapılmış sayılır.

Mükellef ve Vergi Sorumlusu (İKİNCİ BÖLÜM)

• Katma Değer Vergisinin mükellefleri: mal teslimi ve hizmet ifası yapanlar, ithalatçılar, transit taşımacılık yapanlar, müzayede satışlarını yapanlar, PTT ve radyo/TV kurumlarıdır.
• Şans ve talih oyunlarını tertip edenler, Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesindeki mal ve hakları kiraya verenler ve isteğe bağlı mükellefiyete başvuranlar da mükelleftir.
• Vergiye tabi olmayan bir işlem için KDV gösterenler, bu vergiyi ödemekle yükümlüdürler; bu durum fazla vergi gösterenler için de geçerlidir.
• Fazla veya yersiz hesaplanan vergi, Maliye Bakanlığı'nın usul ve esaslarına göre mükellefe iade edilir; iade için beyanların düzeltilmesi ve verginin alıcıya geri verilmesi şarttır.
• Mükellefin Türkiye'de ikametgahı, işyeri veya kanuni merkezi bulunmaması durumunda, Maliye Bakanlığı verginin ödenmesinden sorumlu tutacak kişileri belirleyebilir.
• Türkiye'de ikametgahı, işyeri veya kanuni merkezi bulunmayanların elektronik ortamda sunduğu hizmetlerin KDV'si, hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir. Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Vergiyi Doğuran Olay (ÜÇÜNCÜ BÖLÜM)

• Vergiye tabi mal teslimi veya hizmet ifası yapılması vergiyi doğuran olaydır.
• Malın tesliminden veya hizmetin ifasından önce fatura veya benzeri belge düzenlenmesi, belgede gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğurur.
• Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması durumunda her bir kısım teslimi veya hizmetin yapılması vergiyi doğurur.
• Komisyoncular vasıtasıyla yapılan satışlarda malın alıcıya teslimi, malın nakliyesine başlanması vergiyi doğurur.
• Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma gibi enerji dağıtımlarında bedellerinin tahakkuk ettirilmesi vergiyi doğurur.
• İthalatta, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili vergiyi doğurur.

İstisnalar (İKİNCİ KISIM)

İhracat İstisnası (BİRİNCİ BÖLÜM)

• İhracat teslimleri, bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgelerdeki fason hizmetler vergiden müstesnadır.
• Karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetleri KDV'den muaftır.
• Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak yurt dışına götürdükleri malların tesliminde KDV tahsil edilir, ancak gümrükte belgenin ibrazı ile iade olunur.
• Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık faaliyetlerine veya fuar, panayır, sergi katılımlarına ilişkin mal ve hizmet alımlarında ödedikleri KDV, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan sinematografik eserlere ilişkin yabancı yapımcıların mal ve hizmet alımları nedeniyle ödediği KDV iade olunur.
• İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından teslim edilen mallara ait KDV, ihracatçılar tarafından ödenmez, tecil olunur.
• Söz konusu malların 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.
• İhracatın gerçekleşmemesi halinde, vergiler gecikme zammıyla tahsil edilir. Mücbir sebeplerle ihraç edilememesi halinde tecil faiziyle tahsil edilir.
• İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek KDV, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden fazla olamaz.
• İhracatın mücbir sebeplerle gerçekleşmemesi halinde, Maliye Bakanlığınca 3 aya kadar ek süre verilebilir.
• Maliye ve Gümrük Bakanlığı, tahsil edilmeden teslim edilecek mal miktarını, ihracatçıların bir önceki yıl iş hacmini dikkate alarak sınırlamaya yetkilidir.
• Teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için, yurt dışındaki bir müşteriye teslim edilmeli, Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkmalıdır.
• Teslim konusu malın yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar tarafından işlenmesi durumu değiştirmez.

Üçüncü Bölüm: Taşımacılık İstisnası

• Özet: Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılıkta Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen taşıma işleri müstesnadır.
• Bu istisna, ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.
• 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Cumhurbaşkanınca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan araçlara yapılan motorin teslimleri müstesnadır.
• Maliye Bakanlığı, bu istisna için usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
• DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Diplomatik İstisnalar Yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilciliklerine ve mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler, karşılıklı olmak kaydıyla vergiden müstesnadır.
• Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler de müstesnadır.
• Maliye ve Gümrük Bakanlığı, bu istisnaların uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile asgari miktarları belirlemeye yetkilidir.
• İthalat İstisnası (BEŞİNCİ BÖLÜM)
• Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali de istisnadır.
• 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci maddesi [(5) numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç] geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali (Bu Kanunun 11 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanununun 168,169 ve 170 inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi şarttır.) Gümrük Kanunundaki transit ve antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge uygulamaları müstesnadır ALTINCI BÖLÜM Sosyal ve Askeri istisnalar Genel bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla ve Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıfların;
• İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, islah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri,
• Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri,

Yedinci Bölüm

Kamu Kuruluşları Ve Vakıfların Istisnaları Maliye bakanlığı bazı usuller için izin verebilir.

Diğer Kanunlardaki Vergi Muafiyet Ve İstisna Hükümleri Bu Vergi Bakımından Geçersizdir katma deger vergisi yasası madde 19

ÜÇÜNCÜ KISIM: Matrah, Nispet ve İndirim

• VERGİ MATRAHI
• Vergi matrahi verginin hesaplanmasinda dikkate alınan tutardir
• Matrah verginin orani ile carpilir ve vergi miktari öyle belirlenir

teslim ve hizmet işlemlerinde matrah madde 20

• teslim ve hizmet işlemlerinde matrah bu islemin karşılıgını teşkil eden bedeldir
• bedeldeyimi. mali teslim alan veya kendisine hizmet yapilan veyahut bunlar adma hareket edenlerden bu islemler karsılığında her ne suretle olursa olsun alinan veya bunlarca borçlanılan sera mal ve diğer suretlerde saglanan ve para ile temsil edilebilen menfaat hizmet ve derier toplamını ifade eder