3065 Sayılı KDV Kanunu Notları

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Çalışma Notları

Birinci Kısım: Mükellefiyet

• Türkiye'de yapılan belirli işlemler katma değer vergisine tabidir.

Birinci Bölüm: Verginin Konusu (Madde 1)

• Ticari, sınai, zirai faaliyetler ve serbest meslek faaliyetleri çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.
• Her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV'ye tabidir.
• Posta, telefon, telgraf, teleks, radyo, televizyon hizmetleri KDV'ye tabidir.
• Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması KDV'ye tabidir (14/3/2007 tarihli değişiklik).
• Profesyonel sanatçıların gösterileri, konserleri ve profesyonel sporcuların katıldığı faaliyetler, maçlar, yarışlar KDV'ye tabidir.
• Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar KDV'ye tabidir (16/6/2009 tarihli değişiklik).
• Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'na göre düzenlenen ürün senetlerinin teslimi KDV'ye tabidir (10/2/2005 tarihli, 5300 sayılı kanun).
• Boru hattı ile hampetrol, gaz ve ürünlerinin taşınması KDV'ye tabidir.
• Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması KDV'ye tabidir.
• Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, üniversitelere, dernek ve vakıflara ait ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.
• Rekabet eşitsizliğini gidermek için isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.
• Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu'na göre belirlenir; eksiklik halinde Türk Ticaret Kanunu ve ilgili mevzuat dikkate alınır.
• Faaliyetlerin kanunlar veya resmi makamlarca gösterilen gerek üzerine yapılması, yapanın hukuki statüsü, uyruğu, ikametgahı, işyerinin veya kanuni merkezinin Türkiye'de olup olmaması, işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye engel olmaz.
• İthalatın kamu, özel sektör veya herhangi bir kişi tarafından yapılması veya şekli vergilendirmeyi etkilemez.

Teslim (Madde 2)

• Teslim, mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce alıcıya devredilmesidir.
• Malın alıcının gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim sayılır.
• Malın alıcıya gönderilmesi halinde, nakliyenin başlaması veya nakliyeciye tevdi edilmesi de teslimdir.
• Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının zincirleme akitlerle son tüketiciye devredilmesi durumunda, her bir safha ayrı bir teslimdir.
• Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri dağıtımlar da mal teslimidir.
• Kap ve ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu durumlarda teslim, sadece esas maddeler üzerinden yapılır.
• Trampa, iki ayrı teslim hükmündedir.
• Arsa karşılığı inşaat işlerinde, arsa sahibinin müteahhide arsa payı devri ve müteahhidin arsa sahibine konut veya işyeri teslimi de teslim sayılır (29/3/2018 tarihli ekleme).

Teslim Sayılan Haller (Madde 3)

• Vergiye tabi malların işletmeden çekilmesi, personele ücret, prim, hediye gibi adlarla verilmesi teslim sayılır.
• Vergiye tabi olup üretilip teslimi istisna olan malların kullanılması veya sarfı teslim sayılır.
• Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri teslim sayılır.

Hizmet (Madde 4)

• Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.
• Bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak veya bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebilir.
• Bir hizmetin karşılığı mal veya başka bir hizmet ise, her biri ayrı işleme tabi tutulur ve ayrı ayrı vergilendirilir.

Hizmet Sayılan Haller (Madde 5)

• Vergiye tabi bir hizmetten işletme sahibinin, personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır.

İşlemlerin Türkiye’de Yapılması (Madde 6)

• Malların teslim anında Türkiye'de bulunması gereklidir.
• Hizmetin Türkiye'de yapılması veya Türkiye'de faydalanılması gereklidir.

Uluslararası Taşıma İşleri (Madde 7)

• Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık ve transit taşımacılıkta, hizmetin iç parkura denk gelen kısmı Türkiye'de yapılmış sayılır.

İkinci Bölüm: Mükellef ve Vergi Sorumlusu

Mükellef (Madde 8)

• Katma Değer Vergisinin mükellefleri şunlardır:
  • Mal teslimi ve hizmet ifası yapanlar.
  • İthalatta mal ve hizmet ithal edenler.
  • Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar.
  • Müzayede mahallerinde satış yapanlar (29/3/2018 tarihli ekleme).
  • PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo televizyon kurumları.
  • Şans ve talih oyunlarını tertip edenler.
  • 1. maddenin 3. fıkrasının (c) bendine giren hallerde bunları tertipleyenler veya gösterenler.
  • Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya verenler.
  • İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlardır.
• Vergiye tabi işlem olmadığı halde fatura düzenleyerek KDV gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler.
• Hazineye fazla veya yersiz ödenen vergi, Maliye Bakanlığı'nın belirleyeceği usul ve esaslara göre iade edilir (29/3/2018 tarihli değişiklik).
• İadenin yapılabilmesi için beyanların düzeltilmesi ve fazla veya yersiz hesaplanan verginin satıcı tarafından alıcıya geri verilmesi gereklidir (29/3/2018 tarihli ekleme).

Vergi Sorumlusu (Madde 9)

• Mükellefin Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmaması halinde, Maliye Bakanlığı verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
• Türkiye'de yerleşmiş olmayanların KDV mükellefi olmayan kişilere elektronik ortamda sunduğu hizmetlerin KDV'si hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir (28/11/2017 tarihli ekleme).
• Fiili veya kaydi envanterde belgesiz mal bulundurma veya belgesiz hizmet satın alma durumunda, ziyaa uğratılan KDV, belgesiz mal bulunduran veya hizmeti satın alandan aranır.
• Belgesiz mal bulunduranlara veya hizmet satın alanlara alış belgelerini ibraz etmeleri için 10 gün süre verilir; aksi halde vergi re'sen tarh edilir.

Üçüncü Bölüm: Vergiyi Doğuran Olay (Madde 10)

• Mal teslimi veya hizmet ifası hallerinde: Malın teslimi veya hizmetin yapılması.
• Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura düzenlenmesi halinde: Fatura veya benzeri belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere belgelerin düzenlenmesi.
• Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan hallerde: Her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması.
• Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda: Malların alıcıya teslimi.
• Malın alıcıya gönderilmesi halinde: Malın nakliyesine başlanması veya nakliyeciye tevdi edilmesi.
• Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri dağıtımlarda: Bedellerinin tahakkuk ettirilmesi.
• İthalatta: Gümrük Kanunu'na göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması veya gümrük beyannamesinin tescili.

İkinci Kısım: İstisnalar

Birinci Bölüm: İhracat İstisnası (Madde 11)

• İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler vergiden müstesnadır.
• Yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler vergiden müstesnadır.
• Serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler vergiden müstesnadır.
• Karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetleri vergiden müstesnadır.
• Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak Türkiye dışına götürdükleri malların tesliminde, teslim anında KDV tahsil edilir, ancak malın gümrükten çıkışı anında fatura ibrazında tahsil edilen KDV iade olunur.
• Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları ile fuar, panayır, sergi katılımları dolayısıyla ödedikleri KDV, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilir.

İkinci Bölüm: Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna (Madde 13)

• Faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere bu amaçla yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçlarının teslimleri vergiden müstesnadır.
• Altın, gümüş, platin arama, işletme, zenginleştirme, rafinaj ve Türk Petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama faaliyetlerine ilişkin olmak üzere, bu faaliyetleri yürütenlere yapılan teslim ve hizmetler ile boru hattıyla taşımacılık yapanlara hatların inşa ve modernizasyonuna ilişkin teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
• Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları vergiden müstesnadır.
• Limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları, limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükellefler ile genel bütçeli idarelere bu işlere ilişkin olarak yapılan mal teslimleri ve inşaat taahhüt işleri vergiden müstesnadır.
• MSB, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı, MİT Başkanlığı ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğüne milli savunma ve iç güvenlik için yapılan teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
• Türkiye Kızılay Derneğine afet yönetimi, barınma, beslenme, sosyal yardımlar, toplumu bilinçlendirme, uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketi gibi amaçların yerine getirilmesine yönelik teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.

Üçüncü Bölüm: Taşımacılık İstisnası (Madde 14)

• Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır.
• İkametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.
• 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Cumhurbaşkanınca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına yalnızca yurt dışına çıkışlarında yapılacak motorin teslimi vergiden istisnadır.

Dördüncü Bölüm: Diplomatik İstisnalar (Madde 15)

• Karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
• Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.

Beşinci Bölüm: İthalat İstisnası (Madde 16)

• Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali vergiden müstesnadır.
• Gümrük Kanununun 167 nci maddesi [(5) numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç] geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali vergiden müstesnadır.
• Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar vergiden müstesnadır.
• Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın dışarıda bir işleme tabi tutulması veya asli kısmına bir ilave yapılması halinde eşyanın kazandığı değer farkı istisnaya dahil değildir.

Altıncı Bölüm: Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar (Madde 17)

• Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar:
  • Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşlarının vs. bu amaçla yaptığı teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.

Yedinci Bölüm: istisnadan Vazgeçme ve İstisnaların Sınırı

İstisnadan Vazgeçme (Madde 18)

• İstisnadan vazgeçme talebinde bulunanlar, vergi dairesine yazılı başvuru yapmalıdır.
• Bu başvuru, dilekçe tarihinden sonraki tüm işlemleri kapsamalıdır.
• İstisnadan vazgeçenler en az üç yıl geçmeden mükellefiyetten çıkamaz ve çıkma talebinde bulunulmaması durumunda mükellefiyetleri otomatik olarak üç yıl uzar.

İstisnaların Sınırı (Madde 19)

• Diğer kanunlardaki vergi muafiyet ve istisna hükümleri KDV bakımından geçersizdir.
• KDV istisna ve muafiyetleri ancak bu Kanuna hüküm eklenerek veya bu Kanunda değişiklik yapılarak düzenlenir.
• Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.

Üçüncü Kısım: Matrah, Nispet ve İndirim

Birinci Bölüm: Matrah (Madde 20)

• Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedeldir.
• Bedel deyimi, mal teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.
• Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur.