Katma Değer Vergisi Kanunu Notları

Katma Değer Vergisi Kanunu

• Katma Değer Vergisi Kanunu'na göre Türkiye'de yapılan belirli işlemler KDV'ye tabidir.

Verginin Konusu (Madde 1)

• Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.
• Her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV'ye tabidir.
• Posta, telefon, telgraf, teleks, radyo ve televizyon hizmetleri ile şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi de KDV'ye tabidir.
• Profesyonel sanatçıların gösterileri, konserler, sporcuların katıldığı sportif faaliyetler de KDV kapsamındadır.
• Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar ile lisanslı depoculuk kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin teslimi KDV'ye tabidir.
• Boru hattı ile yapılan petrol, gaz ve ürünlerinin taşınmaları da KDV'ye dahildir.
• Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesindeki mal ve hakların kiralanması işlemleri de KDV'ye tabidir.
• Genel bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, üniversitelere, dernek ve vakıflara ait ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslimler ve hizmetler KDV'ye tabidir.
• Rekabet eşitsizliğini gidermek amacıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.

Faaliyetlerin Niteliği ve Vergilendirme

• Ticari, sınai, zirai faaliyetle serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu'na göre belirlenir.
• Faaliyetlerin kanunların veya resmi makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, yapanların hukuki statüsü, uyruğu, ikametgahı veya iş merkezi vergilendirmeyi etkilemez.
• İthalatın kamu veya özel sektör tarafından yapılması vergilendirmeyi etkilemez.

Teslim (Madde 2)

• Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce alıcıya devredilmesidir.
• Malın alıcının gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir veya malın nakliyesinin başlatılması da mal teslimidir.
• Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının zincirleme akitlerle doğrudan son kişiye devredilmesi halinde, her bir safha ayrı bir teslimdir.
• Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma gibi dağıtımlar da mal teslimi sayılır.
• Kap ve ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu durumlarda, teslim sadece kalan maddeler üzerinden yapılır.

Trampa

• Trampa iki ayrı teslim hükmündedir.
• Arsa karşılığı inşaat işlerinde, arsa sahibinin müteahhide arsa payı teslimi ve müteahhidin arsa sahibine konut veya işyeri teslimi de teslim sayılır.

Teslim Sayılan Haller (Madde 3)

• Vergiye tabi malların işletmeden çekilmesi veya personele ücret, prim, ikramiye gibi adlarla verilmesi teslim sayılır.
• Vergiye tabi malların üretimi vergiden istisna edilmiş mallar için kullanılması veya sarfı teslim sayılır.
• Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyedliğin devri teslim sayılır.

Hizmet (Madde 4)

• Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.
• Bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak veya bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebilir.
• Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya başka bir hizmet olması durumunda, her biri ayrı işlem olarak ayrı ayrı vergilendirilir.

Hizmet Sayılan Haller (Madde 5)

• Vergiye tabi bir hizmetten işletme sahibinin, personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır.

İşlemlerin Türkiye'de Yapılması (Madde 6)

• Malların teslim anında Türkiye'de bulunması veya hizmetin Türkiye'de yapılması ya da hizmetten Türkiye'de faydalanılması işlemin Türkiye'de yapıldığını ifade eder.

Uluslararası Taşıma İşleri (Madde 7)

• Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık ve transit taşımacılıkta, hizmetin iç parkura isabet eden kısmı Türkiye'de yapılmış sayılır.

Mükellef (Madde 8)

• Mal teslimi ve hizmet ifası yapanlar, ithalatta mal ve hizmet ithal edenler KDV mükellefidir.
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar KDV mükellefidir.
• Müzayede mahallerinde satış yapanlar, PTT ve radyo televizyon kurumları, şans ve talih oyunlarını tertipleyenler de KDV mükellefidir.
• Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesindeki mal ve hakları kiraya verenler ve isteğe bağlı mükellefiyette bulunanlar da KDV mükellefidir.
• Vergiye tabi bir işlem olmamasına rağmen KDV gösterenler, bu vergiyi ödemekle yükümlüdür. Hazineye ödenen fazla veya yersiz vergi Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre iade edilir.

Vergi Sorumlusu (Madde 9)

• Mükellefin Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi veya iş merkezinin bulunmaması halinde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyete alınması amacıyla verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
• Türkiye'de ikametgahı, işyeri, merkezi bulunmayanlar tarafından KDV mükellefi olmayan kişilere verilen elektronik hizmetlerin KDV'si, hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir.
• Belgesiz mal bulundurma veya hizmet satın alma durumunda, ziyaa uğratılan KDV belgesiz malı bulunduran veya hizmeti satın alandan aranır.
• Belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alanlara alış belgelerini ibraz etmeleri için 10 gün süre verilir.
• 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimine ait KDV'nin ödenmesinden lisanslı depo işleticileri sorumludur.

Vergiyi Doğuran Olay (Madde 10)

• Mal teslimi veya hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması vergiyi doğuran olaydır.
• Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura düzenlenmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi vergiyi doğurur.
• Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutat olan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması vergiyi doğuran olaydır.
• Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda malların alıcıya teslimi vergiyi doğurur.
• Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi edilmesi vergiyi doğurur.
• İthalatta gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili vergiyi doğurur.
• İkametgahı, işyeri, kanuni merkezi bulunmayanlar tarafından yapılan taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya çıkılması vergiyi doğurur.
• 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi vergiyi doğurur.

İhracat İstisnası (Madde 11)

• İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler vergiden müstesnadır.
• Yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet teslimleri vergiden müstesnadır.
• Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak Türkiye dışına götürdükleri malların teslimi anında KDV tahsil edilir, ancak malın gümrükten çıkışı anında faturanın ibrazı ile KDV iade olunur.
• Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları ile fuar, panayır katılımlarında ödenen KDV karşılıklı olmak şartıyla iade edilir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan sinematografik eserlere ilişkin yabancı yapımcılar tarafından satın alınacak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde yer alan ve ilgili yılda uygulanmakta olan haddin üzerindeki mal ve hizmetler nedeniyle ödenen KDV yapımcılara iade olunur.

İhracatçılara Mal Teslim Eden İmalatçılar

• İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından teslim edilen mallara ilişkin KDV, ihracatçılar tarafından ödenmez, tecil olunur.
• İhracatın şartlara uygun olarak gerçekleşmemesi halinde tecil olunan vergi gecikme zammıyla birlikte tahsil edilir.
• İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek KDV, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz.
• Maliye ve Gümrük Bakanlığı, KDV tahsil edilmeden teslim edilecek mal miktarını sınırlamaya yetkilidir.

İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler (Madde 12)

• Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için, teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya yapılması gerekir.
• Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye vasıl olması veya gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır.
• Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için hizmetlerin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurt dışında faydalanılması gereklidir.

Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna (Madde 13)

• Aşağıdaki teslim ve hizmetler KDV'den müstesnadır:
• Faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının işletilmesi olan mükelleflere yönelik deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının teslimleri, imal ve inşaası ile ilgili yapılan hizmetler ve bunların tadili, onarım ve bakımı şeklindeki ortaya çıkan hizmetler,
• Altın, gümüş, platin arama faaliyetlerine yönelik malzeme ve hizmetler, petrol arama faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmetler, boru hattıyla taşımacılık yapanlara verilen inşa ve modernizasyon hizmetleri,
• Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere, belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri (Yatırım teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir)
• Limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları, limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işleri
• Milli Savunma Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğüne milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçları için teslim edilen uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, zırhlı personel taşıyıcı, roket, füze ve benzeri araçlar, silah, mühimmat, silah malzeme, teçhizat ve sistemleri ile bunların araştırma-geliştirme, yazılım hizmetleri
• Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatına yapılan (II) sayılı listede yer alan malların teslimi
• Bağışlanmak üzere okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi
• Sağlık Bakanlığınca izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere, münhasıran sağlık kurum ve kuruluşlarının bünyesinde verilen koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri (Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere söz konusu hizmetlerle birlikte sağlanan diğer teslim ve hizmetler istisnanın kapsamına dahil değildir.)
• Bazı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde yeni makina ve teçhizat teslimleri
• Her türlü Varlık ve hak devrine ilişkin hükümler

Transit Taşımacılık İstisnası (Madde 14)

• Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır.
• Bu istisna, ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.

Diplomatik İstisnalar (Madde 15)

• Karşılıklı olmak kaydıyla, yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
• Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
• Bu istisnaların uygulamasına ilişkin usul ve esaslar ile istisnanın uygulanacağı asgari miktarları tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

İthalat İstisnası (Madde 16)

• Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali müstesnadır.
• 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci maddesi [(5) numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç] geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali müstesnadır.
• Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar müstesnadır.

Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar (Madde 17)

• Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların iştirakleri, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan emekli ve yardım sandıkları, kamu yararına yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıfların;
  • İlim, fen ve güzel sanatları yaymak amacyıla yapılan satışlar
  • Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma-konferans salonlar ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri müstesnadır.

İstisnadan Vazgeçme (Madde 18)

• Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanlar, ilgili vergi dairesine yazılı başvuruda bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tâbi tutulmalarını talep edebilirler.
• Kamu yararına yararlı dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıfların kuruluş amaçlarına uygun olarak KDV'den istisna edilmiş işlemleri yapanlar vergiye tabi olmak için talepte bulunamazlar.
• Üç yıl geçmedikçe mükellefiyetten çıkamazlar.

İstisnaların Sınırı (Madde 19)

• Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir.
• KDV'ye ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu Kanuna hüküm eklenerek veya Kanunda düzenlenerek açıklanır.
• Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.

Matrah (Madde 20)

• Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedeldir.
• Bedel deyimi; malı teslim alan veya hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu hizmetler karşılığında alınan veya borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değer toplamını ifade eder.
• Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez.