3065 KDV Kanunu Notları: Verginin Konusu

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Çalışma Notları

• 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, katma değer vergisi (KDV) ile ilgili düzenlemeleri içermektedir.

Birinci Kısım: Mükellefiyet

• Bu kısım, KDV'nin konusunu ve mükelleflerini tanımlar, vergi sorumluluklarını belirler.

Birinci Bölüm: Verginin Konusu (Madde 1)

• Türkiye'de yapılan ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyetleri çerçevesindeki teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.
• Her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV'ye tabidir.
• Posta, telefon, telgraf, teleks, radyo, televizyon hizmetleri ve şans oyunlarının tertiplenmesi de KDV kapsamındadır.
• Profesyonel sanatçıların gösterileri, spor faaliyetleri, hampetrol ve gaz taşımacılığı KDV'ye tabidir.
• Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesindeki mal ve hakların kiralanması işlemleri KDV'ye tabidir.
• Genel ve katma bütçeli idarelere, belediyelere, üniversitelere ait ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslimler ve hizmetler de KDV'ye dahildir.
• Rekabet eşitsizliğini gidermek için isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler mevcuttur.
• Türk Ticaret Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği için belirleyicidir.
• İthalatın kamu veya özel sektör tarafından yapılması vergilendirmeyi etkilemez.

Teslim (Madde 2)

• Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının devredilmesidir.
• Birden fazla kişi tarafından zincirleme akitlerle yapılan devirlerde her bir aşama ayrı bir teslimdir.
• Su, elektrik, gaz gibi dağıtımlar da mal teslimi olarak kabul edilir.
• Ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu durumlarda, teslim sadece ambalaj dışındaki maddeler için yapılır.
• Trampa, iki ayrı teslim hükmündedir.
• Arsa karşılığı inşaat işlerinde arsa sahibinin müteahhide arsa payı teslimi ve müteahhidin arsa sahibine konut/işyeri teslimi yapılmış sayılır.

Teslim Sayılan Haller (Madde 3)

• Vergiye tabi malların işletmeden vergi dışı amaçlarla çekilmesi veya personele verilmesi teslim sayılır.
• Üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş malların kullanılması veya sarfı da teslim sayılır.
• Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri teslim olarak kabul edilir.

Hizmet (Madde 4)

• Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.
• Bir şeyi yapmak, işlemek, onarmak, kiralamak gibi şekillerde gerçekleşebilir.
• Hizmetin karşılığının mal veya başka bir hizmet olması durumunda her biri ayrı ayrı vergilendirilir.

Hizmet Sayılan Haller (Madde 5)

• Vergiye tabi bir hizmetten işletme sahibinin veya personelinin karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır.

İşlemlerin Türkiye'de Yapılması (Madde 6)

• Malların teslim anında Türkiye'de bulunması veya hizmetin Türkiye'de yapılması/faydalanılması gerekir.

Uluslararası Taşıma İşleri (Madde 7)

• Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılıkta, iç parkura isabet eden kısım Türkiye'de yapılmış sayılır.

İkinci Bölüm: Mükellef ve Vergi Sorumlusu

Mükellef (Madde 8)

• Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar, ithalatta mal ve hizmet ithal edenlerdir.
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar, PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo/TV kurumlarıdır.
• Şans ve talih oyunlarını tertip edenler de mükelleftir.
• Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesindeki mal ve hakları kiraya verenler mükelleftir.
• İsteğe bağlı mükellefiyette bulunanlar da mükellef sayılır.
• Vergiye tabi bir işlem olmasa dahi fatura düzenleyip KDV gösterenler bu vergiyi ödemekle yükümlüdür.
• Hazineye fazla veya yersiz ödenen vergi Maliye Bakanlığınca iade edilir, ancak beyanların düzeltilmesi ve verginin alıcıya iadesi şarttır.

Vergi Sorumlusu (Madde 9)

• Mükellefin Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmaması halinde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyeti için verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
• Türkiye'de yerleşimi olmayanların elektronik ortamda KDV mükellefi olmayan kişilere sunduğu hizmetlerin KDV'si, hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir.
• Belgesiz mal bulundurma veya hizmet satın alma durumunda, ziyaa uğratılan KDV, belgesiz mal bulunduran veya hizmeti satın alandan aranır.
• Belgesiz mal bulunduranlara alış belgelerini ibraz etmeleri için 10 gün süre verilir, aksi halde vergi re'sen tarh edilir.
• Lisanslı depo işleticileri, 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'na göre düzenlenen ürün senetlerinin senedi temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimine ait KDV'nin ödenmesinden sorumludur.

Üçüncü Bölüm: Vergiyi Doğuran Olay (Madde 10)

• Mal teslimi veya hizmet ifası halinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması vergiyi doğuran olaydır.
• Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura verilmesi halinde, faturada gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura düzenlenmesi vergiyi doğurur.
• Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması durumunda, her bir kısmın teslimi/yapılması vergiyi doğurur.
• Boru hattı ile taşımacılıkta bedellerin tahakkuk ettirilmesi vergiyi doğuran olaydır.
• İthalatta, Gümrük Kanunu'na göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması veya gümrük beyannamesinin tescili vergiyi doğurur.
• İkametgahı, işyeri Türkiye'de bulunmayanlar tarafından yapılan taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi/çıkılması vergiyi doğurur.
• Lisanslı depoculukta ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi vergiyi doğurur.

İkinci Kısım: İstisnalar

• Bu kısım, Katma Değer Vergisi Kanunu'nda yer alan çeşitli istisna hükümlerini içerir.

Birinci Bölüm: İhracat İstisnası (Madde 11)

• İhracat teslimleri, bu teslimlere ilişkin hizmetler, serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler KDV'den müstesnadır.
• Uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetleri de istisnadır.
• Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak yurt dışına götürdükleri malların tesliminde KDV tahsil edilir, ancak gümrükten çıkışta ibraz edilen fatura ile KDV iade olunur.
• Türkiye'de ikametgahı, işyeri olmayanların taşımacılık faaliyetlerine ilişkin mal/hizmet alımları veya fuarlara katılımları dolayısıyla ödedikleri KDV karşılıklı olmak kaydıyla iade edilir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan sinematografik eserlere ilişkin yabancı yapımcıların mal/hizmet alımları nedeniyle ödediği KDV yapımcılara iade edilir.
• İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından teslim edilen mallara ait KDV, ihracatçılar tarafından ödenmez, tecil olunur ve 3 ay içinde ihracat gerçekleşirse terkin olunur. Aksi halde gecikme zammı ile tahsil edilir.

İhracatçıya Ek Süre

• İhracatın mücbir sebeplerle yapılaması halinde üç aylık süreye ek süre verilebilir.

İhracatçılara İade Edilecek Vergi Miktarı

• İhracatçılara iade edilecek KDV miktarı, imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin vergi düşüldükten sonra kalan tutardan fazla olamaz.

İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler (Madde 12)

• Yurt dışındaki bir müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya veya gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması.
• Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması gerekir.

Yurt Dışındaki Müşteri Tabiri

• İkametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder.

Bir Hizmetin Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmet Sayılabilmesi İçin

• Hizmetlerin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış ve hizmetten yurt dışında faydalanılmış olması gerekir.

Fason Hizmet

• Fason hizmetlerin serbest bölgelerdeki müşterilere yapılmış sayılması için hizmetin serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşteriler için yapılmış ve fason hizmetten serbest bölgelerde faydalanılmış olması gerekir.

İkinci Bölüm: Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna (Madde 13)

• Deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının teslimleri, bu araçların imal ve inşaası ile ilgili yapılan teslim ve hizmetler ile bunların tadili, onarım ve bakımı şeklindeki hizmetler istisnadır.
• Altın, gümüş, platin arama, işletme, zenginleştirme, rafinaj faaliyetleri ile boru hattıyla taşımacılık yapanlara bu hatların inşa ve modernizasyonuna ilişkin yapılan teslim ve hizmetler istisnadır.
• Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri ile Gayrı Maddi hak satış ve kiralamaları istisnadır.
• Limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları, limanlar ve hava meydanlarının yapılmasına ilişkin olarak yapılan mal teslimleri istisnadır.
• Milli Savunma Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü'ne yapılan belirli savunma ve güvenlik araçları teslim ve hizmetleri istisnadır.
• 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan malların Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatına teslimi istisnadır.
• Türkiye Kızılay Derneği’nin tüzüğünde belirtilen amaçlarına uygun olarak afet yönetimi ve yardımları, barınma, beslenme, sosyal yardımlar, toplumu bilinçlendirme, ulusal ve uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketi faaliyetleri, savaş veya olağanüstü hâllerdeki görevleri ile kan, sağlık, göç ve mülteci hizmetlerini (sığınmacı hizmetleri dâhil) yerine getirmesine yönelik görevler kapsamında yapılan teslim ve hizmetler istisnadır.

Gübre ve Yem Teslimleri

• Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca tescil edilen gübreler ve bu ürünlerin içeriğinde bulunan hammaddelerin teslimi ile Türk Gümrük Tarife Cetvelinde belirtilen nişastacılık artıkları (küspe), tam yağlı soya, kepek, razmol, balık unu, et unu, kemik unu, kan unu, tapyoka (manyok), sorgum ve her türlü fenni karma yemler, saman, yem şalgamı, hayvan pancarı, kök yemler, kuru ot, yonca, fiğ, korunga, hasıl ve slajlık mısır, üçgül, yemlik lahana, yem bezelyesi be benzeri hayvan yemleri de istisnadır.

Konut veya İşyeri Teslimi

• Konut veya iş yeri olarak inşa edilen binaların ilk tesliminde uygulanmak ve bedeli döviz olarak Türkiye'ye getirilmek kaydıyla, Gelir Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendinde belirtilenler hariç olmak üzere çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye'de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler ile kanuni ve iş merkezi Türkiye'de olmayan ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye'de kazanç elde etmeyen kurumlara yapılan konut veya iş yeri teslimleri istisnadır.

Okul ve Sağlık Tesisleri

• Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine kurulan okul, sağlık tesisi teslimleri istisnadır.

Sağlık Hizmetleri

• Türkiye'de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere verilen sağlık hizmetleri istisnadır.

Bilimsel Faaliyetler

• Teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri istisnadır.

Basılı Kitap ve Süreli Yayınlar

• Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanununa(1117 sayılı kanun) göre poşetlenerek satılanlar hariç olmak üzere basılı kitap ve süreli yayınların teslimi (Bu bent hükmünün uygulanmasında, bu maddenin ikinci fıkrasında belirlenen had uygulanmaz.),

Üçüncü Bölüm: Taşımacılık İstisnası (Madde 14)

• Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır.
• Bu istisna, ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.
• 4054(Rekabetin korunması hakkında kanun) ve 5015(Benzin Piyasası Kanunu) tarafından 4458 sayılı Gümrük Kanunu gereklilikleriyle alakalı sınır kapısı kapsamında ülke dışına ürün getiren Kamyon çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarında yapılacak motorin teslimi vergiden istisnadır.

Dördüncü Bölüm: Diplomatik İstisnalar (Madde 15)

• Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına yapılan teslim vergiden müstesnadır.
• Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim istisnadır.

Beşinci Bölüm: İthalat İstisnası (Madde 16)

• Temelde bu Kanuna yasa gereği alınan teslimlerin vergiden istisna tutulduğu mal ile hizmet kapsamındadır. Geri getirilen eşyalar için, Gümrük Kanunu koşullarına uyulması durumunda, vergi muafiyeti veya istisnası sağlanır. Ancak, dışarıda gerçekleştirilen işlemlerden doğan ek değer bu istisnaya dahil değildir
• Bu uygulamada, Gümrük Kanunu'na uygun olarak transit ve gümrük antrepo rejimleri altında yönetilen mallar, geçici depolama alanlarında bulunan mallar ve serbest bölgelerde işlem gören mallar da istisna kapsamına girer.

Altıncı Bölüm: Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar(Madde 17)

• Kültür ve Eğitim Amaçlı İstisnalar- Genel ve katma bütçeli daireler/il özel idareleri ve benzeri kurumlar tarafından yapılan teslimler istisnadır.
• Yabancı Devletlerin Temsilcilik ve Konsolosluklar- Bu kurum ve kuruluşlarca bedelsiz yapılacak teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
• Askeri Amaçlı İstisnalar- Askeri fabrika, tersane ve atölyeler ile ordu ve kışla gazinoları ve benzeri yerlerde hizmetler vergiden muaf tutulmuştur.

İstisnadan Vazgeçme ve İstisnaların Sınırı(Madde 18)

• Vergiye Tabi Olma Talepleri- Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapan ilgililer, dilekçe ile başvurarak vergiye tabi tutulmalarını isteyebilir. Bu talep, sadece dilekçe tarihinden sonraki işlemleri kapsar ve devam eden işlemlere uygulanamaz.

Devletin Sınırları(Madde 19)

• İstisnalar KDV ile Bağlantılı Düzenlenir; KDV vergisi istisnaları sadece bu vergi üzerinden düzenlenir
• Uluslararası Anlaşmaların Korunması; Uluslararası antlaşmaların sağlanması düzenlemelerin geçerliliğini koruduğu düzenlenmiştir.

Üçüncü Kısım: Matrah, Nispet ve İndirim

Birinci Bölüm: Matrah(Madde 20)

• İşlemlerde Matrah Hesabı- Teslimat veya hizmetin birim fiyatı, söz konusu işlemlerin değerini belirten "matrah" olarak bilinmektedir.

İkinci Bölüm: Oran

• Oranlar hakkında bilgi yoktur metinde

Üçüncü Bölüm: İndirim

• İndirim hakkında bilgi yoktur metinde