Kan Dokusu Histolojisi ve Fonksiyonları

Kan Dokusu Histolojisi ve Periferik Kan Hücreleri

• Kan, sıvı destek dokusudur
• pH değeri 7.4'tür
• Vücut ağırlığının yaklaşık %7'sini oluşturur
• Erişkin bir insanda yaklaşık 5-5.5 litre kan bulunur

Kanın İşlevleri

• Besin maddelerini ve oksijeni hücrelere taşır
• Karbondioksiti hücrelerden uzaklaştırır
• Dokularda oluşan metabolik artıkların boşaltım organlarına taşınmasından sorumludur
• Enzim, hormon ve benzeri maddeleri hedef organlara ulaştırır
• Vücut ısısını düzenler
• Vücuttaki asit-baz ve osmotik dengenin düzenlenmesinde rol oynar
• Bağışıklık sistemi hücrelerini, yabancı hücreleri ve proteinleri, değişime uğramış hücreleri ve kanser hücrelerini taşır

Kan Dokusu Yapısı

• Kan hücreleri
• Plazma
• Hücrelerarası matriks (kanın şekilli oluşumları)

Plazma

• Su (%90)
• Proteinler (%7-8): Albumin, globulin, fibrinojen
• Diğer çözünmüş maddeler: Elektrolitler (Na, K, Ca, Mg, Cl, HCO3, PO4, SO4), besin maddeleri (glukoz, lipidler, amino asitler, vitaminler), gazlar (O2, CO2, N), düzenleyici maddeler (enzimler, hormonlar)

Kan Hücreleri

• Eritrositler (Alyuvarlar)
• Lökositler (Beyaz kan hücreleri)
• Trombositler (Kan pulcukları)

Kanın Şekilli Oluşumları

• Eritrositler
• Granülositler:
  • Nötrofiller
  • Eozinofiller
  • Bazofiller
• Agranülositler:
  • Lenfositler
  • Monositler
• Trombositler

Eritrositler

• Sayıca en fazla kan hücresidir
• Kadınlarda 3.9-5.5 milyon/mm³, erkeklerde 4.1-6 milyon/mm³
• Kan boyalarıyla kenarları koyu, ortaları soluk pembe renkte boyanır.
• Çekirdeksiz, bikonkav şekillidir
• 7.8 µm çapında, kenarları 2.6 µm kalınlığında, merkezleri 0.8 µm kalınlığında
• Esnek, şekil değiştirebilir
• Küçük kan kapillerlerinden kolayca geçebilir
• Yaşam süresi ortalama 120 gündür
• Yaşlanan ve hasarlanan eritrositler karaciğer ve dalakta fagosite edilirler
• Eritrosit yapımı böbrekten salınan eritropoetin adlı glikoprotein tarafından uyarılır.
• Büyüklük: Makrosit (>9 μm), Mikrosit (<6 μm), Anizositoz
• Şekil: Poikilositoz
• Hb içeriği: Normokrom, Hipokrom (Hb < %33)
• Klinik tanımlamalar: Anemi (Hb↓, Eritrosit sayısı↓), Talasemi (Hb sentez bozukluğu), Hemoliz (hücre membranı hasarı)

Lökositler

• Erişkinlerde 6500-10000/mm³
• Akut enfeksiyonlarda sayıları artar
• Kan damarları boyunca hareket edebilirler (diapedezis)
• Bağ dokusunda değişik şekillerde olabilirler (pleomorfizm)

Lökositlerin Sınıflaması

• Granülositler (granül içerir):
  • Nötrofiller (%60-70)
  • Eozinofiller (%2-4)
  • Bazofiller (<%1)
• Agranülositler (granül içermez):
  • Lenfositler (%25-30)
  • Monositler (%5-8)

Nötrofil Lökositler

• Sayıca en fazla lökosit türüdür (%60-70)
• Çapları 12-15 μm'dir
• Çekirdekleri 2-5 parçalıdır
• Lob sayısı hücre yaşıyla artar
• Vücut savunmasında önemli bir rol oynar (bakteriyel enfeksiyonlarda bölgeye ilk gelen hücre)
• Bakterileri parçalar ve fagositoz yapar

Eozinofil Lökositler

• Parazit enfeksiyonları ve alerjik reaksiyonlarda sayıları artar.
• Kan yaymasında nötrofillerle aynı boyuta ve şekle sahiptirler
• Çekirdekler bilobedir
• İri, pembe renkli granüller içerirler (eozin ile boyanır).

Bazofil Lökositler

• Sayıca en az lökosittir (<%1)
• Kan yaymasında bulmak genellikle zordur
• Koyu mavi boyanan granüller içerirler
• Çekirdek 2 loblu olabilir.
• Aşırı duyarlık, reaksiyonlar(anaplatitik şok,deri ve allerjik rinitis reaksiyonlarında sayıları artar)

Agranülositler

• Yuvarlaktır
• Çöküntülü vetek loblu çekirdek
• Özel granül içermez

Lenfositler

• Küçük, Orta, Büyük türleri vardır.
• Çok az sitoplazma, yoğun çekirdek
• Kan yaymasında çekirdek etrafında halka şeklinde ve bazofilik açık mavi renkte boyanır.
• İmmünolojik yanıtın önemli bir parçasıdır.

Lenfosit Tipleri

• T-Lenfositler
• B-Lenfositler
• NK Hücreleri

Monositler

• En büyük kan hücresidir(17-20 μm)
• Çekirdek ekzantrik, atnalı veya böbrek şeklindedir
• Sitoplazma soluk boyalıdır
• Bağ dokusunda makrofaj haline geçer, fagositoz yapar, antigenleri tanıyarak lenfositlere sunar.

Trombositler

• Kan pulcuklarıdır (200.000-400.000/mm³)
• 2-4 µm çapındadır
• Çekirdeksizdir
• Disk şeklinde sitoplazma parçacıkları
• Kan yaymasında küme halinde bulunur.
• Damar hasarının onarılmasında ve pıhtılaşma sürecine katılır
• Yaşam süresi ortalama 10 gün kadardır.

Bu quiz, kan dokusunun histolojisi, yapısı ve işlevleri hakkında bilgi sunmaktadır. Kanın, vücut ağırlığının bir parçası olarak yaptığı önemli görevler ve bileşenleri üzerine odaklanmaktadır.