İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku

• İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramı:

  • Tarihsel kökeni insanlık tarihi kadar eskidir, ancak sosyal ihtiyaç olarak yakın zamanda ortaya çıkmıştır.
  • Sanayileşme ve fabrika tipi üretimle birlikte, ekonomik ve hukuki olarak farklı çalışanlar grubunun (işçiler) ortaya çıkmasıyla önemli bir sorun haline gelmiştir.
  • İşin yapılması sırasında, işyerindeki fiziksel çevre koşulları nedeniyle işçilerin sağlık sorunları ve mesleki risklerinin ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesi şeklinde tanımlanabilir.
  • Günümüzde, sadece fiziksel sağlık ve güvenlik değil, psikososyal riskler, cinsel taciz ve mobbing gibi olgular da dikkate alınmaktadır.

• Mevzuatımızda İş Sağlığı ve Güvenliği:

  • 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin kuralları toplamış ve bütüncül bir yaklaşım sunmuştur.
  • Kanun, iş sağlığı ve güvenliğini kamu düzenine ilişkin mutlak emredici kurallar ve kurumsal bir yapı ile düzenlemektedir.
  • Kanun, bu alanda kurumsal bir yapılanmayı öngörmekte ve aykırılıklar için ceza yaptırımları tanımlamaktadır.
  • 6331 sayılı yasa çıkmadan önce, konu İş Hukuku ve Borçlar Kanunu'nda düzenlenmekteydi.
  • 4857 sayılı İş Kanunu ile birlikte Avrupa Birliği modeli benimsenmiştir ki, bu modelde işveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin nasıl ve ne şekilde alacağını bir “süreç” olarak ele almaktadır.

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun Kapsamı:

  • Kamu ve özel sektörde, işveren ve çalışanları kapsamaktadır (çıraklar ve stajyerler dahil).
  • İşyerinin büyüklüğü ve türüne (örneğin, tehlike sınıflandırması) bakılmaksızın tüm işyerlerini kapsamaktadır.
  • "Çalışan" kavramı genişletilmiş ve işçi kavramını kapsamaktadır.
  • Kamu kurumları, özel sektör işyerleri ve bazı istisnalar dahil, tüm işyerlerini kapsamaktadır.
  • Bazı faaliyetler ve kişiler, Kanun'un uygulama kapsamı dışında bırakılmıştır (örn. silahlı kuvvetler).

• İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından İşverenin Yükümlülükleri:

  • Her türlü önlemi alma yükümlülüğü: Gerekli tüm tedbirleri alma, işyerinde tedbirlerin işlerliğini denetlemenin ve önlemleri yeniliklere uyarlamanın sorumluluğu vardır.
  • Denetleme yükümlülüğü: İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasını kontrol etmek ve uygunsuzlukları gidermeyi sağlamaktır.
  • Eğitim Verme Yükümlülüğü: Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermek zorundadır.
  • Çalışanları Bilgilendirilme Yükümlülüğü: İşyerinde karşılaşılabilecek riskleri, yasal hak ve sorumlulukları, acil durumları ve ilk yardımı açıklayarak bilgilendirmesi gerekir.
  • İşyerinde Risk Değerlendirmesi Yapmak veya Yaptırtmak Yükümlülüğü: İşyerinde mevcut ve potansiyel tehlikeleri belirlemek, riskleri analiz etmek ve önleyici tedbirler geliştirmektir.

• Sağlık Gözetimini Yerine Getirme Yükümlülüğü:

  • Çalışanların işe başlamadan önce ve çalışma hayatları boyunca sağlık gözetiminin sağlanması iş sağlığı ve güvenliğinin önemli bir parçasıdır.
  • İşverenin sağlık gözetimini sağlama yükümlülüğü vardır (talepler ve muayeneler için).
  • İşyeri hekimleri ve sağlık personeline ilişkin görevler ve ayrıntılar.

• İş Kazasını Bildirme ve Kayıtları Tutma Yükümlülüğü:

  • İş kazalarını ve meslek hastalıklarını kayıt altına almak ve ilgili kurumlara bildirmek.

• İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümlülüğü:

  • Elliden fazla çalışanı olan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulması.

• Çalışan Temsilcisi Belirleme Yükümlülüğü:

  • Çalışanları temsil etmek ve iş sağlığı ve güvenliği konularında işverenle görüşmek için çalışanlardan biri veya bir grupunu belirlemek.

• İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli Çalıştırma Yükümlülüğü:

  • Belirli niteliklerde ve sertifikalı personelin ilgili işyerlerinde görevlendirilmesi zorunluluğu.

• İş Sağlığı ve Güvenliği Önlem ve Hizmetlerinden Ücretsiz Yararlanma Hakkı:

  • İşverenin tedbirlerin, eğitim veya ekipman maliyetlerini çalışanlara yansıtamayacağı.

• Çalışmaktan Kaçınma Hakkı:

  • Çalışanlar, ciddi ve yakın tehlikelere karşı çalışmaktan kaçınma hakkına sahiptir.

• İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Alınması Sırasında Katılım Hakkı:

  • Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konularında işverenle görüşme ve karar süreçlerinde etkin olarak yer alması

• İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Fesih Hakkı:

  • Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili haklarını etkileyecek eksiklik veya ihmaller konusunda gerekli tedbirlerin mutlaka alınması.

İş Sağlık ve Güvenliği

• Uygulama:
  • İş yerlerindeki risklerin önlenmesi veya azaltılmasını içeren uygulamaları tanımlama.
  • İş kazaları ile ilgili kuralları ele alma.
• Yasalar:
  • 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nu içeriğini vurgula.

Bu quiz, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili önemli hususları kapsamaktadır. Çalışanların ve işverenlerin yükümlülükleri, işyeri riskleri ve iş kazalarına karşı alınması gereken önlemler hakkında sorular bulunmaktadır. Amacınız bu konuda bilgi seviyenizi ölçmek ve pekiştirmektir.