Questions and Answers
Гормондардың қандай түрлері бар?
Гормондар организмнің сыртқы сұйық ортасына бөлінеді.
False
Гормондардың бір түрінің қызметі қандай?
Гормондардың қызметі жасушалар, ұлпалар мен мүшелердің өсуін және жетілуін бақылау.
Гормондар ____________ бездерден бөлінеді.
Signup and view all the answers
Гормондардың түрлерін олардың қызметтеріне сәйкестендіріңіз:
Signup and view all the answers
Атмосфералық қысымды қандай өлшеу құралы арқылы өлшейді?
Signup and view all the answers
Жоғары атмосфералық қысым неге байланысты қалыптасады?
Signup and view all the answers
Ауа температурасы жоғарылаған кезде атмосфералық қысым қалай өзгереді?
Signup and view all the answers
Төмен атмосфералық қысым қандай ауа райын көрсетеді?
Signup and view all the answers
Сәулелену мен температураның атмосфералық қысымға әсері қалай болады?
Signup and view all the answers
Study Notes
Гормондардың анықтамасы
- Гормондар — эндокриндік бездер немесе жекеленген жасушалар бөлетін органикалық биологиялық заттар.
- Эндокриндік бездер шығару өзектері жоқ, гормондарын организмнің ішкі сұйық ортасына — ұлпа сұйығына, қанға, лимфаға бөледі.
Гормондардың химиялық табиғаты
- Гормондар химиялық құрылымы бойынша екі топқа бөлінеді:
- Стероидты гормондар: жыныс гормондары, бүйрекүсті безінің қыртыстаты гормоны.
- Протеиндік және пептидтік гормондар: гипофиз, қалқанша без, қалқаншамаңы безі, ұйқы безі, бүйрекүсті безінің бозғылт затының гормондары.
Гормондардың әсер ету қызметі
- Гормондар әсер ету механизміне қарай үш негізгі топқа бөлінеді:
- Кинетикалық гормондар: салыстырмалы қысқа мерзімде бірыңғай салалы ет құрылымдары мен бездерге әсер етеді (окситоцин, вазопрессин, адреналин, норадреналин).
- Метаболдық гормондар: организмдегі зат алмасу процестерін реттейді (тироксин, кальцитонин, паратгормон, инсулин, глюкагон).
- Морфогенетикалық гормондар: жасушалар, ұлпалар мен мүшелердің өсуі мен жетілуін бақылайды (соматропты гормон, фолликулды жандандырушы гормон, эстрогендер, тестостерон).
Атмосфералық қысымның негіздері
- Атмосфералық қысым - бұл ауа қабатының жер бетіне түсіретін салмағы.
- Атмосфералық қысымды анықтау үшін барометрлер қолданылады: сынапты және анероидты.
- 1 атмосфера (атм) 1013.25 гПа (гектопаскаль) мөлшерінде тең.
Қысымның өзгеруі
- Атмосфералық қысым ауа тығыздығына және температурасына байланысты өзгереді.
- Температура жоғарылаған кезде ауа кеңейіп, қысым төмендейді.
- Температура төмендегенде ауа сығылады, бұл қысымның жоғарылауына әсер етеді.
Жоғары және төмен қысым
-
Жоғары қысым:
- Атмосфералық қысым нормадан жоғары болады.
- Мысалы: антициклондар және ауа райының тұрақты, құрғақ болуы.
-
Төмен қысым:
- Атмосфералық қысым нормадан төмен болуы.
- Мысалы: циклондар және ауа райының бұлтты, жаңбырлы болуы.
Сәулелену және температураның әсері
- Сәулелену - күн сәулесінің атмосфераға әсер ету процестері.
- Сәулелену және температураның өзгерісі атмосфералық қысымға тікелей байланысты, атмосфера динамикасында маңызды рөл атқарады.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бұл тестте гормондардың химиялық табиғаты, функциялары және жіктелуі туралы сұрақтар қойылады. Оқыту барысында гормондар мен эндокриндік жүйенің маңыздылығы туралы ақпарат алуға мүмкіндік бар.
