Podcast
Questions and Answers
Safra tuzlarının emilimi hangi kısmında daha yaygındır?
Safra tuzlarının emilimi hangi kısmında daha yaygındır?
Safra tuzları, dışkıyla atılmadan önce defalarca karaciğere geri dönüş yapar.
Safra tuzları, dışkıyla atılmadan önce defalarca karaciğere geri dönüş yapar.
True (A)
Karaciğerde yağ asitlerinin metabolizmasında hangi önemli süreçler gerçekleşir?
Karaciğerde yağ asitlerinin metabolizmasında hangi önemli süreçler gerçekleşir?
Yağ asitlerinin oksidasyonu, VLDL sentezi ve salgılanması.
Safra tuzları, ________ oluşturur ve böylece fiziksel olarak çözünerek emilim sağlar.
Safra tuzları, ________ oluşturur ve böylece fiziksel olarak çözünerek emilim sağlar.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki maddeleri karşılık gelen işlemlerle eşleştiriniz:
Aşağıdaki maddeleri karşılık gelen işlemlerle eşleştiriniz:
Signup and view all the answers
Aşağıdakilerden hangisi gastrointestinal sistemin işlevlerinden biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi gastrointestinal sistemin işlevlerinden biri değildir?
Signup and view all the answers
Gastrointestinal kanal içerisindeki kemoreseptörler, yiyeceklerin içeriğini algılar.
Gastrointestinal kanal içerisindeki kemoreseptörler, yiyeceklerin içeriğini algılar.
Signup and view all the answers
Mide boşalmasının düzenlenmesinde hangi organın rolü daha baskındır?
Mide boşalmasının düzenlenmesinde hangi organın rolü daha baskındır?
Signup and view all the answers
Gastrointestinal sistemde hangi üç tip reseptör bulunur?
Gastrointestinal sistemde hangi üç tip reseptör bulunur?
Signup and view all the answers
Mide boşalmasının hızı, duodenumdan gelen sinyallere bağlı olarak artar.
Mide boşalmasının hızı, duodenumdan gelen sinyallere bağlı olarak artar.
Signup and view all the answers
Mide boşalmasının hızı hangi faktöre bağlıdır?
Mide boşalmasının hızı hangi faktöre bağlıdır?
Signup and view all the answers
Gastrointestinal sistemin motilitesi, besinleri ağızdan ________ doğru iletmekte görev alır.
Gastrointestinal sistemin motilitesi, besinleri ağızdan ________ doğru iletmekte görev alır.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki sindirim sisteminin organlarını ve işlevlerini eşleştiriniz:
Aşağıdaki sindirim sisteminin organlarını ve işlevlerini eşleştiriniz:
Signup and view all the answers
Mide boşalmasının hızı, ince bağırsaktaki sindirim ve _________________ hızından büyük olmamalıdır.
Mide boşalmasının hızı, ince bağırsaktaki sindirim ve _________________ hızından büyük olmamalıdır.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki terimleri uygun açıklamalarıyla eşleştirin:
Aşağıdaki terimleri uygun açıklamalarıyla eşleştirin:
Signup and view all the answers
İç anal sfinkter hangi kas tipinden oluşur?
İç anal sfinkter hangi kas tipinden oluşur?
Signup and view all the answers
Dış anal sfinkter istemdışı kontrol altındadır.
Dış anal sfinkter istemdışı kontrol altındadır.
Signup and view all the answers
Dışkının anüsten çıkmasını önleyen iki sfinkteri adlandırın.
Dışkının anüsten çıkmasını önleyen iki sfinkteri adlandırın.
Signup and view all the answers
Dış anal sfinkter ______ sinir ile kontrol edilir.
Dış anal sfinkter ______ sinir ile kontrol edilir.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki yapıları görevleriyle eşleştirin:
Aşağıdaki yapıları görevleriyle eşleştirin:
Signup and view all the answers
Sodyum emiliminin en yüksek gerçekleştiği bölüm hangisidir?
Sodyum emiliminin en yüksek gerçekleştiği bölüm hangisidir?
Signup and view all the answers
Aldosteron dehidratasyon durumunda sodyum emilimini azaltır.
Aldosteron dehidratasyon durumunda sodyum emilimini azaltır.
Signup and view all the answers
Hücre içine geçen klor hangi işlemden sonra kana emilir?
Hücre içine geçen klor hangi işlemden sonra kana emilir?
Signup and view all the answers
Vücudun kalsiyum ihtiyacına göre ayarlanan kalsiyum emilimi _______dan aktif olarak gerçekleşir.
Vücudun kalsiyum ihtiyacına göre ayarlanan kalsiyum emilimi _______dan aktif olarak gerçekleşir.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki iyonların emilim yerlerini eşleştiriniz:
Aşağıdaki iyonların emilim yerlerini eşleştiriniz:
Signup and view all the answers
Dışkılama sürecinde hangi kas gevşemesi istemli olarak gerçekleşir?
Dışkılama sürecinde hangi kas gevşemesi istemli olarak gerçekleşir?
Signup and view all the answers
Yenidoğanlarda dış anal sfinkterin kasılması bilinçli olarak kontrol edilebilir.
Yenidoğanlarda dış anal sfinkterin kasılması bilinçli olarak kontrol edilebilir.
Signup and view all the answers
Tükrük bezlerinin ana işlevlerinden biri nedir?
Tükrük bezlerinin ana işlevlerinden biri nedir?
Signup and view all the answers
Tükrükte ____ ve başka enzimler (lingual lipaz) bulunur.
Tükrükte ____ ve başka enzimler (lingual lipaz) bulunur.
Signup and view all the answers
Aşağıdaki tükrük bezlerini salgıladıkları türleriyle eşleştiriniz:
Aşağıdaki tükrük bezlerini salgıladıkları türleriyle eşleştiriniz:
Signup and view all the answers
Tükrük bezlerinde hangi salgı türü plasma ile izotoniktir?
Tükrük bezlerinde hangi salgı türü plasma ile izotoniktir?
Signup and view all the answers
Tükrük bezlerinin asinusları ve kanalları temel yapı taşlarını oluşturur.
Tükrük bezlerinin asinusları ve kanalları temel yapı taşlarını oluşturur.
Signup and view all the answers
Tükrük, tükrük kanallarından ağız boşluğuna salındığında ____ hal alır.
Tükrük, tükrük kanallarından ağız boşluğuna salındığında ____ hal alır.
Signup and view all the answers
Flashcards
Motilite (Hareketlilik)
Motilite (Hareketlilik)
Sindirim sisteminde yiyecekleri ağızdan rektuma doğru hareket ettiren, parçalayan, küçülten ve karıştıran süreç.
Sindirim sistemi Kimyasalları
Sindirim sistemi Kimyasalları
Sindirim sisteminde, bezlerin salgıladığı sindirim enzimleri ve sıvılar
Otonom Sinir Sistemi
Otonom Sinir Sistemi
Sindirim sisteminin çalışmasını etkileyen sinir sistemi bölümü.
Mekanoreseptörler
Mekanoreseptörler
Signup and view all the flashcards
Kemoreseptörler
Kemoreseptörler
Signup and view all the flashcards
Mide boşaltma düzenlemesi
Mide boşaltma düzenlemesi
Signup and view all the flashcards
Mide boşaltma hızı
Mide boşaltma hızı
Signup and view all the flashcards
Duodenum rolü
Duodenum rolü
Signup and view all the flashcards
Mide ve duodenum sinyalleri
Mide ve duodenum sinyalleri
Signup and view all the flashcards
Duodenumun kontrolü
Duodenumun kontrolü
Signup and view all the flashcards
İç anal sfinkter
İç anal sfinkter
Signup and view all the flashcards
Dış anal sfinkter
Dış anal sfinkter
Signup and view all the flashcards
Pudendal sinir
Pudendal sinir
Signup and view all the flashcards
Miyenterik ağ
Miyenterik ağ
Signup and view all the flashcards
Dışkının rektuma geçmesi
Dışkının rektuma geçmesi
Signup and view all the flashcards
Sodyum Glukoz Taşıyıcısı ve Sodyum-Aminoasit Taşıyıcısı
Sodyum Glukoz Taşıyıcısı ve Sodyum-Aminoasit Taşıyıcısı
Signup and view all the flashcards
Sodyum-Hidrojen Değiştiricisi
Sodyum-Hidrojen Değiştiricisi
Signup and view all the flashcards
Aldosteron
Aldosteron
Signup and view all the flashcards
Na-K ATPaz Pompası
Na-K ATPaz Pompası
Signup and view all the flashcards
Kalsiyum Emilimi
Kalsiyum Emilimi
Signup and view all the flashcards
Safra Tuzlarının Emilimde Rolü
Safra Tuzlarının Emilimde Rolü
Signup and view all the flashcards
Safra Tuzlarının Emilimi
Safra Tuzlarının Emilimi
Signup and view all the flashcards
Enterohepatik Dolaşım
Enterohepatik Dolaşım
Signup and view all the flashcards
Karaciğerin Karbonhidrat Metabolizması
Karaciğerin Karbonhidrat Metabolizması
Signup and view all the flashcards
Karaciğerin Protein Metabolizması
Karaciğerin Protein Metabolizması
Signup and view all the flashcards
Dışkılama
Dışkılama
Signup and view all the flashcards
GIS Motilitesi
GIS Motilitesi
Signup and view all the flashcards
Tükrük Bezleri
Tükrük Bezleri
Signup and view all the flashcards
Major Tükrük Bezleri
Major Tükrük Bezleri
Signup and view all the flashcards
Tükrük Bezi Yapısı
Tükrük Bezi Yapısı
Signup and view all the flashcards
Tükrük İçeriği
Tükrük İçeriği
Signup and view all the flashcards
Tükrük ve Vazodilasyon
Tükrük ve Vazodilasyon
Signup and view all the flashcards
Ağızda Sindirim
Ağızda Sindirim
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Gastrointestinal Sistem Giriş
- Gastrointestinal sistem (GIS), ağızdan rektuma kadar uzanan kanal.
- GIS, besinlerin parçalanması, emilimi ve atılımını sağlar.
- Sindirim sistemi yapısı, innervasyonu ve kimyasalları, hormonlar, GIS motilitesi, çiğneme, yutma, mide, ince bağırsak ve kolon motilitesi ve dışkılama işlemleri dikkate alınır.
- GIS, dolaşım sistemi ile bağlantı kurar ve taşınım yapar.
- GIS fonksiyonları lokal, sinirsel ve hormonal olarak kontrol edilir.
- GIS, dış ortamla temas halinde olup, sindirim enzimlerine maruz kalır.
- Bağırsağın lenfoid dokusu, antikor ve lenfositler açısından zengindir.
- GIS'te, kemoreseptörler, osmoreseptörler ve mekanoreseptörler gibi algılayıcı reseptörler bulunur.
- Otonom sinir sistemi, GIS motilitesi ve sekresyonuna etki eder.
- Besinlerin taşınması, parçalanması, küçültülmesi ve karıştırılması işlemleri motilite ile sağlanır.
- GIS sekresyon işlevi tükrük, mide, karaciğer, pankreas, ince bağırsak ve kolon salgılarını içerir. Gıdalarla karışarak sindirimi sağlar.
- Karbonhidratlar, proteinler ve yağlar GIS tarafından sindirilir.
- GIS'e ait salgılarla su, elektrolitler ve enzimler katılır; besinler emilebilir moleküller haline getirilir ve emilimi gerçekleşir.
- Başlıca organlar; özofagus, mide, ince bağırsak ve kolon, pilor sfinkteri, ileoçekal sfinkterler, sfinkterler bulunur.
- Mukozal yüzeyde glikokaliks tabaka vardır.
Gastrointestinal Kanalın Yapısı
- Gastrointestinal kanal boş bir tüp olup mukozası lokalizasyona göre farklılaşır.
- Tabakaları; mukoza, submukoza, musküler tabaka ve serozadır.
- Mukoza: epitel, lamina propria ve musküler mukôzadan oluşur.
- Lamina propria esas olarak bağ dokusundan oluşur; kan ve lenf damarları içerir
- Muskularis mukoza kas tabakasından meydana gelir.
- Submukoza tabakası: kollajen, elastin lifleri ve kan damarlarından oluşur
- Musküler tabaka: sirküler ve longitudinal kas tabakalarından oluşur; GIS motilitesini sağlar.
- Longitudinal kas tabakası ince ve az sayıda sinir lifi içerir.
- Sirküler kas tabakası iç kısımda ve kalın ve çok sayıda sinir lifi içerir.
- Midede: oblik kas lifleri bulunur.
- Seroza: dış tabaka olarak bağ dokusundan oluşur ve organları korur.
Intrensek İnneravasyon: Enterik Sinir Sistemi
- Gastrointestinal sistemin kendine ait sinir ağıdır.
- Nöron sayısı medulla spinalis'inkinden fazladır; tüm bilgiler entegre edilir ve yönlendirilir.
- Ekstrinsek (enterik) sinir sisteminin devre dışı bırakılması durumunda bile, intrensek sinir sistemi GIS işlevlerini sürdürebilir.
- Motilitesi (MYENTERİK PLEKSUS /Aurbach Pleksusu): sirküler ve longitudinal kas tabakaları arasında yer alır.
- Sekresyon ve lokal kan akımı (SUBMUKOZAL PLEKSUS /Meissner Pleksusu): submukoza ve sirküler kas tabakası arasında yer alır.
- Asetilkolin, GIS aktivitesini arttırır, Norepinefrin aktivitesini inhibe eder.
- Enterik sinir sisteminden onlarca madde salgılanabilir ancak çoğu işlevi bilinmiyor.
GIS'in İnnervasyonu
- İntrensek sinir sistemi-Enterik sinir sistemi: Gastrointestinal duvarında bulunan myenterik (Aurbach) ve submukozal (Meissner) pleksus'lar bulunur.
- İntrensek sinir sistemi-OSS (Otonom Sinir Sistemi): Parasempatik sinir sistemi: Vagus (X. kranial sinir) ve S2-4'ten kaynaklanan pelvik sinirlerden meydana gelir.
- Nervus Vagus: Özofagus, mide, ince bağırsak, kalın bağırsağın bir kısmını içerir.
- S2-4:Pelvik sinir: kalın bağırsağın alt kısımları, sigmoid kolon, rektum ve anüsü içeren kısmı besler. (parasempatik innervasyondan zengin-defekasyon refleksi)
GIS Hormonları
- Gastrin, Sekretin, CCK (Kolecistokin), GIP (Glukoz Bağımlı İnsülinotrofik Peptid) bu hormonlar önemli rol oynar.
- Nörokrinler: asetilkolin, norepinefrin, nitrik oksit, VIP (Vazoaktif İntestinal Peptid), nöropeptid Y, GRP
- Parakrinler: somatostatin, histamin, serotonin,
- GIS'de hedef hücreler olan nöronlardan, hücre gövdelerinde sentezlenip, aksiyon potansiyeli takip eden akson ucundan salgılanır ve epitel, düz kas, ve endotele etki eder.
- Safra, mide özelleştirilmiş hücrelerden salgılanır.
Çiğneme ve Yutma
- Ağızda besin lokması olunca, önce çiğneme kaslarında baskılama oluşur, alt çene düşer.
- Çiğneme kasları 5. kranyal sinir (Nervus trigeminus) motor dalı ve beyin sapı tarafından yönetilir.
- Beyin sapı merkezleri, retiküler formasyonun uyarılması, ritmik çiğneme hareketlerine yol açar.
- Hipotalamus ve amigdala ile serebral korteksteki tat ve koku ile ilgili duysal alanlarla yakın bölgelerin uyarılması, çiğnemede rol oynar.
Yutma
- Yutma 3 evrede gerçekleşir. İstemli evre, yutma işlemini başlatır; Farinks evresi istemsizdir; besin farinksten özefaguza geçer; Özofagus evresi besinin farinksten mideye göçünü sağlar.
Özofagus, Mide, İnce Bağırsak ve Kolon Motilitesi
- Gastrointestinal kanalın, besinleri ağzın içinden rektuma doğru taşıyıcı işlevini taşır.
- Özofagus ve rektum dışında düz kastır.
- Özofagusun alt 2/3’lük kısmı ve anal sfinkter çizgili kas yapıdadır.
- Çiğneme ve yutma, besinleri parçalar ve ileri doğru taşır.
- GIS, besinleri ağızdan rektuma taşır, parçalar, küçültür ve karıştırır, mide salgıları besinlerle birleşir ve mide sindirimini sağlar.
- İnce bağırsak, emilim için uygun hale getirir; mide, ince bağırsak ve kolon kasılmaları.
Dışkılama
- Rektumda çoğu zaman dışkı olmamasının sebebi sigmoid kolonla rektum arasında işlevsel bir sfinkterin bulunmasıdır.
- Dışkının anüsten çıkması, iç anal sfinkter ve dış anal sfinkterin tonik kasılmaları ile önlenir.
- Dış anal sfinkter pudendal sinir ile kontrol edilir; somatik sinir sistemi olduğundan istemli bir şekilde kontrol edilir.
Midenin Reseptif Relaksasyonu
- Besin mideye geldiğinde mide duvarı gerilir; reseptörlerden oluşan mekanik gerim, vagovagal refleks ile (beyin sapı, vagus) mide kas tabakası gevşer, mide içi basıncı azalıp mide hacime uyum sağlar.
- Yutma hareketi ile özofagustan aşağı hareket eden yiyeceği alabilir.
Midenin Motor Fonksiyonları
- Besin mide, duodenum ve alt intestinal yolda sindirilirken; kimüs oluşur
- Karışıktan sonra oluşan kimüs, ince bağırsaklarda sindirim ve emilim için gerekli zamanı sağlar; mide boşalma hızı
- Besinlerin midede karışıktan sonra ince bağırsağa geçen şekli kimüs'tür.
Midenin Elektriksel Ritmi
- Midede besin bulunduğunda, peristaltik dalgalar 15-20 saniyede bir mide duvarının corpusundan antrum ve pilora doğru ilerler.
- Bu dalgalar ve antrumdaki kimus mide gövdesinden antruma ilerlerken güçlenir ve pilora ilerleten güçlü peristaltik dalga aksiyon potansiyelleri oluşturur.
- Pilor, birkaç mililitrelik antrum içeriğini duodenuma geçirir.
Açlık Kasılmaları
- Mide birkaç saat ya da daha uzun süre boş kaldığında, mide gövdesinde ritmik peristaltik kasılmalar olur.
- Gastrointestinal tonüsü yüksek olan genç sağlıklı kişilerde daha güçlüdür.
- Kan şekeri düzeyi düştüğünde artar.
Midenin Boşalması
- Antrumun şiddetli peristaltik kasılmaları ile mide içeriği duodenuma ilerler.
- Midenin rutin ritmik kasılmaları güçsüzdür ve asıl görevi besinlerin mide salgılarıyla karıştırılmasıdır.
- Besinler midede iken kasılmalar şiddetlenir.
- Pilor tonusu normal ise, her kuvvetli peristaltik dalga kimusu duodenuma doğru ilerletir.
Mide Boşalmasının Düzenlenmesi
- Mide boşalması hızı, mide ve duodenumdan gelen sinyaller tarafından düzenlenir.
- Midenin boşalma hızı ince bağırsaktaki sindirim ve absorbsiyon hızından büyük olmamalıdır.
- Mide boşalmasında duodenumun rolü baskındır.
İnce Bağırsak Motilitesi
- İnce bağırsakta sirküler (daha kalın) ve longitudinal kas tabakaları vardır.
- Myenterik ve otonom sinir sistemi innervasyonu bakımından zengindir.
- Karıştırıcı kasılmalar, ince bağırsağın segmentasyonuna neden olur; bağırsağa bir sosis görünümü verir.
- Kimus "parçalara bölünür"ve parçalanan besinler ince bağırsağın salgılarıyla karışır.
- Segmentasyon kasılmalarının frekansı terminal ileumda azalır.
- İlerletici kasılmalar (Peristaltik Kasılmalar): Kimusun ileoçekal kapağa doğru ilerlemesini sağlar ve bağırsak duvarına yayar.
İleoçekal Kapak ve Kolon Motilitesi
- Kimus ileoçekal kapakta bekler; ileoçekal sfinkterin kasılma derecesi çekum refleksi ile önemli ölçüde kontrol edilir.
Kolon Motilitesi
- Kolon kimustan su ve elektrolitlerin emilimini sağlar; fekal maddenin depolanması(atılıncaya kadar)
- Kolon üst emilim, alt yarısı depolama ile sorumludur. İleriye taşıyıcı ve karıştırıcı hareketleri vardır;
- İlerletici (Kütle) Hareketleri: Kolonun daralma ve genişleme hareketleri sonucu dışkı oluşumu ile dışkılama hissi ile rektuma doğru iter.
- Dışkılama Refleksi: İstemli, medulla spinalis (sakral segment); istemli: pudendal sinirle dış sfinkter uyarır; istemsiz: düz kastan oluşan iç anal sfinkter-sempatik lifler uyarıcı, parasempatik lifler:inhibitör (pelvik sinir ile).
Safra Kesesi, Karaciğer
- Ana görevi safra üretimi ve salgısı
- Hepatositlere bağlı olan safra kanalcıklarının birleşmesi sağ ve sol hepatik kanalı → ana hepatik kanal→sistik kanal→ana safra kanalı→duodenum
- Safra karaciğerde sürekli oluşturulur ve safra kesesinde depolanır.
- Besin içeriği duodenuma gelip, ihtiyaç doğunca, duodenuma salgılanır.
- Safrada sodyum, klor ve elektrolitler devamlı emilir; kalan safra tuzları, kolesterol ve lesitin sürekli konsantre edilir.
- Öğünlerden sonra kimusun yağ içeriği ile duodenuma gelmesiyle safra kesesi kasılır ve safra salgısı duodenuma boşalır.
- Safranın bağırsağa boşalmasını sağlayan hormon kolesistokinin (CCK)'dir.
- CCK hem pankreastan sindirim enzimlerinin yapımını da sağlar.
Karaciğer Metabolik Etkileri
- Karbonhidrat metabolizması: Glukoneogenez, glikojenez, kana glukoz salınması.
- Protein metabolizması: Esansiyel olmayan amino asit sentezi.
- Yağ metabolizması: Yağ asitlerinin oksidasyonu, VLDL sentezi ve salgılanması; kolesterol ve fosfolipid sentezi, yağ asitlerinin emilimi, albumin, globülin, fibrinojen sentezi, akut faz proteinleri sentezi,
- Safra salgılanması, Bikarbonat ve su salgılanması.
- Diğer görevleri: Endojen ve ekzojen toksinler karaciğer enzimi ile değişikliğe uğratılır, idrar veya safra ile atılır hale getirilir; bakır uzaklaşmak; yaşlı eritrositler katabolizma ve Bilirubin detoksifikasyonu.
İnce bağırsak Sekresyonu
- Çeşitli katmanlarla ince bağırsak sindirim ve emilim yüzeyi arttırılır (villuslar, mikrovilluslar).
- Bağırsak duvarında Peyer plakları ve bağırsak ilişkili lenfoid doku bulunur (savunmadan sorumlu).
- Villuslar liberkühn kriptaları (bezleri) ile çevrilidir.
- Villuslar ve kriptalarda mukus salgılayan goblet hücreler ve su-elektrolit salgılayan enterositler bulunur, hafif alkali sekresyonu yaparlar.
- Brunner bezleri: pilor ile ampulla Vateri arasında ve duodenumun ilk birkaç santimetresinde bulunur.
- Brunner bezleri, pankreas ve safranın alkalen salgısına ek olarak alkalen mukus salgılar ve mide asidinden korunur.
Kalın Bağırsak Salgısı
- Kalın bağırsak mukozası çok zengin olan mukus salgılanması yapar
- Sadece mukus salgılayan goblet hücreleri bulunur.
- Epitel hücreleri tarafından bikarbonat salgılanır; kalın bağırsağın parasempatik innervasyonu mukus sekresyonunda artışa neden olur.
- Mukus: kalın bağırsak duvarını korur ve yapışkan bir dışkı oluşumuna neden olur.
Gastrointestinal Kanalda Sindirim ve Emilim
- Sindirim, besin maddelerinin kimyasal olarak parçalanmasını ve kana geçişini sağlar.
- Besinler absorbsiyon sırasında apikal yoldan bazolateral yüze doğru, epitel ve farklı katmanları geçerek kana emilirler; taşıyıcılar önemlidir.
- Çözücü sürüklenme: suya eşlik eden süpürgevari (sürükleyici) harekettir.
- Epitel hücrelerinde mikrovilluslar ve villuslar yüzey alanını artırır; enzimlerle besinlerin temas yüzeyi artar.
- Villuslar ve kriptalar, yoğun emilim ve salgı yapısını destekler.
Ana Besin Grupları, Vitaminler ve Mineraller
- Ana besin grupları:Karbonhidratlar, lipidler, proteinler ve ayrıca vitaminler ve mineraller
- Bu maddeler vücut tarafından kullanılmak için kana taşınmadan önce gastrointestinal sistemde daha küçük moleküllere parçalanıp emilmesi gerekir.
Karbonhidratların Sindirimi
- Ağızda ptialin (alfa amilaz) ile başlar; mide asidi (~pH:4) devreye girince enzim inaktive olur
- Pankreas amilazı; ince bağırsakta, disakkaritler (maltoz, maltodekstrinler, maltotrioz) oluşur;
- İnce bağırsak epitelinde (fırçamsı kenar), monosakkaritlere parçalanan enzimler (laktaz, sükraz, maltaz, izomaltaz) bulunur.
- Monosakkarit formu ince bağırsaktan emilir.
Karbonhidratların Emilimi
- Glukoz ve galaktoz: SGLT-1 taşıyıcılar ile aktif transport ile sodyum ile birlikte hücre içine taşınır.
- Fruktoz: GLUT-5 taşıyıcı ile kolaylaştırılmış difüzyon ile hücre içine taşınır.
- Bazolateral membrana ulaşan monosakkaritler, GLUT 2 ile kana geçer.
Proteinlerin Sindirimi
- Midede pepsinojen pepsine dönüşür (~pH:3-5).
- Proteinler pepsine ve pankreatik proteazlara maruz kalır.
- İnce bağırsakta tripsinojen, kimotripsinojen, proelastaz, prokarboksipeptidaz A ve B ve amino asitlerine parçalanır.
- Tripsinojen enterokinaz ile aktive olur ve tripsin, kimotripsin ve diğer proteazlar ile amino asitlere dönüştürülür.
Proteinlerin Absorbsiyonu
- Proteinlerin absorbsiyonu, büyük ölçüde amino asitler şeklinde, dipeptid ve tripeptid şeklinde olur.
- Karbonhidratlar ise monosakkaritler halinde emilir.
- Lümenden luminal (apikal), sodyum bağımlı olarak amino asit taşıyıcılar ile, enerji isteyen bir süreç.
- Bazolateral membrandan kana geçiş ise kolaylaştırılmış difüzyonla olur.
- Dipeptid ve tripeptidler ise apikal membrana Na-H değişimcisi ve sitosolik peptidazlarla parçalanır.
Lipidlerin Sindirimi ve Emilimi
- Trigliseridler, fosfolipidler ve kolesterol esterleri, midede, lingual ve gastrik lipazlar ile başlayan lipid sindirimi ince bağırsakta pankreatik lipazlar, fosfolipaz A2 ve kolesterol ester hidrolazlarla devam eder.
- İnce bağırsakta; lipid damlacıklarının yüzey alanları artar; safra tuzları ile emülsifiye edilir.
- Miçeller oluşur; lipidler ve miçeller, ince bağırsak enterositlerine geçiyor, trigliseridler tekrar sentezlenir ve lümenden kana taşınır.
Suyun Emilimi
- İnce ve kalın bağırsaklarda suyun emilimi önemlidir.
- Kimusta yüksek osmotik basınç varsa, su lümenden kana emilir.
- Solunum yoluyla terleme, dışkılama ve idrarla su kaybedilir.
İyonların Emilimi
- Sodyum emilimi: Gastrointestinal sistemde karbonhidratlar ve proteinlerin emiliminde önemli rol oynar.
- Dilde tat reseptörleri, sodyum uyardığında tuzlu diğer yiyeceklerin tadına bakılmasını kolaylaştırır.
Bikarbonat, Kalsiyum, Demir ve Magnezyum Emilimi
- Vücudun kalsiyum ihtiyacına göre ayarlanan kalsiyum emilimi duodenumdan aktif olarak gerçekleşir.
- Bu emilimde paratiroid hormonu ve aktif D vitamini önemli rol oynar.
- Demir iyonlarının emilimi ince bağırsaktan gerçekleşir.
- Potasyum ve magnezyum ve fosfat yükselt bulunur.
Kolondan Salgılama ve Emilim
- Kolonda mukus salgılanması, çok önemli bir işlev,
- Parasempatik sinir sistemi aktivitesi ile gerçekleşir: barsak duvarını korur ve aşınma ve bakteriyel floradan korur, dışkıyı bir arada tutma özelliği.
- Kolon epitel hücreleri enzim içermez.
- Kalın bağırsaktan sodyum emilimi ile beraber, klor emilimi de gerçekleşir.
- Aldosteron sodyum taşınımını arttırır.
- Kolondan sodyum ve klor emilimi osmotik etkiyle su emilimine yol açar.
Dışkılama Refleksi
- İstemli + istemsiz (refleks).
- İstemli: pudendal sinir ile dış sfinkter.
- İstemsiz: iç anal sfinkter-sempatik lifler uyarıcı; parasempatik lifler inhibitördür (pelvik sinir).
Myenterik Pleksus
- Rektum duvarının gerilmesi ile afferent lifler-myenterik pleksus-inen kolon, sigmoid kolon ve rektumda peristaltik dalgalar başlar; dışkı rektumdan anüse doğru hareket eder.
- Myenterik pleksus inhibitör uyarıları ile-iç anal sfinkter gevşer.
- Dış anal sfinkter de gevşerse dışkılama meydana gelir.
- Parasempatik sistemin etkisi: Rektum gerildiğinde afferent lifler sakral segmente; oradan pelvik parasempatik liflerle aynı bağırsak segmentlerine uyarılar gider; iç anal sfinkterin gevşemesi için destekleyici olur.
Ek Bilgiler
- Notlar, insan gastrointestinal sistemindeki farklı bölümleri, işlevleri ve sindirimi kapsar.
- Bu notlar, önemli mekanizmalar ve hormonlarla ilgili ayrıntılı bir bakış sunar.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Bu quiz, gastrointestinal sistemin işlevlerini, safra tuzlarının emilimini ve mide boşalmasını ele alır. Öğrenilen bilgileri pekiştirmek ve sindirim sisteminin farklı bileşenleri arasındaki ilişkileri anlamak için mükemmel bir fırsattır. Soruları yanıtlayarak sindirim sistemi hakkında bilginizi test edin.
