Evolutie en Biodiversiteit
116 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat betekent biodiversiteit?

  • De verhouding tussen soorten en hun omgeving.
  • De gehele verscheidenheid aan soorten organismen. (correct)
  • Het aantal individuen van één soort in een gebied.
  • Aantal verschillende ecosystemen in een regio.

Evolutie is een lineair proces dat snel gebeurt.

False (B)

Wat zijn fossiele overgangsvormen?

Fossielen die kenmerken van twee afzonderlijke, verwante dierengroepen bevatten.

Het proces waarbij organismen in natuurlijke omstandigheden vruchtbare nakomelingen krijgen, heet __________.

<p>biologische soort</p> Signup and view all the answers

Koppel de volgende termen aan hun significante kenmerken:

<p>Evolutietheorie = Alle soorten zijn ontstaan uit andere soorten Creationisme = Religieus geïnspireerde overtuigingen over schepping Fossilisatie = Zeldzaam proces waarbij overblijfselen bewaard blijven Embryologie = Gelijke ontwikkeling van embryo's in vroege stappen</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'missing links' in een evolutiereeks?

<p>Bepaalde schakels in de evolutie die nog niet ontdekt zijn. (B)</p> Signup and view all the answers

Huidige vogels stammen af van de uitgestorven dinosauriërs.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn homologe organen?

<p>Orgaan dat op dezelfde manier is ontstaan maar een verschillende functie heeft (D)</p> Signup and view all the answers

Rudimentaire organen hebben altijd hun functie behouden.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Noem een voorbeeld van een rudimentair orgaan in de mens.

<p>Staartbeentje</p> Signup and view all the answers

De theorie van _____ verklaart de beweging van aardplaten en het ontstaan van bergen en vulkanen.

<p>platentektoniek</p> Signup and view all the answers

Koppel de soorten organen aan hun functies:

<p>Wijsheidstanden = Vergroten kauwoppervlak Lange handpalmspier = Klimmen Oorspieren = Beweging oorschelp Lichaamsbeharing = Isolement en bescherming</p> Signup and view all the answers

Wat was het oorspronkelijke supercontinent?

<p>Pangea (C)</p> Signup and view all the answers

Fossielen worden verspreid over verschillende continenten gevonden als gevolg van continentendrift.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is ATP en waar is het verantwoordelijk voor?

<p>ATP is een energieleverende molecule aanwezig in alle organismen.</p> Signup and view all the answers

Bij alle organismen is de manier waarop eiwitten zijn opgebouwd _____ .

<p>universaal</p> Signup and view all the answers

Wat is industriëel melanisme?

<p>Een mutatie waarbij een soort donkerder kan worden. (C)</p> Signup and view all the answers

Geografische isolatie leidt tot nieuwe soorten door fysieke scheiding.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van tijdelijke isolatie in soortvorming?

<p>Soorten zijn gescheiden op basis van verschillende voortplantingperiodes.</p> Signup and view all the answers

Reproductieve isolatie resulteert in ____ tussen populaties.

<p>onafhankelijke ontwikkeling</p> Signup and view all the answers

Koppel de vormen van isolatie aan hun beschrijvingen:

<p>Reproductieve isolatie = Voorkomt voortplanting tussen verschillende soorten Ecologische isolatie = Verschillende soorten hebben andere voedselvoorkeuren Morfologische isolatie = Verschil in lichaamsbouw maakt voortplanting onmogelijk Ethologische isolatie = Verschil in gedrag verhindert paring</p> Signup and view all the answers

Wat is een evolutionaire stamboom?

<p>Een reconstructie van de verwantschap tussen verschillende organismen gebaseerd op genetische eigenschappen (C)</p> Signup and view all the answers

Lamarckisme stelt dat veranderingen die individuen ondergaan in hun leven erfelijk zijn.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wie ontwikkelde de theorie van het Lamarckisme?

<p>Jean-Baptiste de Lamarck</p> Signup and view all the answers

De resistentie van bacteriën tegen antibiotica ontstaat door het veelvuldig gebruik van ______.

<p>antibiotica</p> Signup and view all the answers

Koppel de theorieën aan hun beschrijving:

<p>Lamarckisme = Veranderingen in de levensloop worden doorgegeven aan nakomelingen Darwinisme = Natuurlijke selectie op basis van aanpassing aan de omgeving Kunstmatige selectie = Menselijk ingrijpen in het fokken van dieren Antibiotica resistentie = Nieuwe populatie bacteriën die overleven door resistentie</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van het veelvuldig gebruik van antibiotica?

<p>Nieuwe populaties bacteriën ontstaan die resistent zijn (B)</p> Signup and view all the answers

Darwin gebruikte alleen morfologische verschillen om zijn theorieën te ontwikkelen.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat veroorzaakt een verandering van soort in het kort?

<p>Aanpassing aan de omgeving</p> Signup and view all the answers

Organismen met ______ gelijkaardige basensequenties zijn doorgaans nauwer verwant.

<p>vergelijkbare</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van kunstmatige selectie?

<p>Menselijke fokkers die specifieke kenmerken bij honden selecteren (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over variaties binnen een soort is waar?

<p>Individuele variaties zijn deels toevallig en kunnen worden doorgegeven aan nakomelingen. (D)</p> Signup and view all the answers

De natuurlijke selectie zorgt ervoor dat alle individuen binnen een soort overleven.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent 'survival of the fittest'?

<p>De best aangepaste individuen overleven en kunnen nakomelingen produceren.</p> Signup and view all the answers

De theorie die de inzichten van Darwin combineert met moderne genetica staat bekend als _____

<p>neodarwinisme</p> Signup and view all the answers

Koppel de concepten aan hun juiste beschrijving:

<p>Variaties binnen een soort = Toevallige verschillen tussen individuen Struggle for life = De strijd om te overleven binnen een soort Natuurlijke selectie = De natuur selecteert de beste individuen Mutatie = Veranderingen in genen die toevallig plaatsvinden</p> Signup and view all the answers

Waarvan is sprake bij het ontstaan van meer nakomelingen dan er kunnen overleven?

<p>Er wordt meer nageslacht geproduceerd dan nodig is voor het voortbestaan van de populatie. (A)</p> Signup and view all the answers

Alle variaties binnen een soort zijn erfelijk.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Noem één voorbeeld van natuurlijke selectie.

<p>Een witte konijn heeft meer overlevingskans in een omgeving met witte bodem.</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over mutaties is juist?

<p>Mutaties kunnen gunstig zijn voor de overlevingskans als ze doorgegeven worden. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is het gevolg van een eicel met een zaadcel die een Y-chromosoom bevat?

<p>Er ontstaat een jongen. (C)</p> Signup and view all the answers

Het dominante genotype voor losse oorlellen is aangeduid als L.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Noem één van de zeldzame ziekten die onderzocht wordt tijdens de neonatale screening.

<p>Fenylketonurie (PKU)</p> Signup and view all the answers

De bloedgroep wordt bepaald door _______ allelen.

<p>multipele</p> Signup and view all the answers

Koppel de soorten erfelijkheid aan hun beschrijving:

<p>Autosomale overerving = Overerving via homologe chromosomen Heterosomale overerving = Overerving via geslachtschromosomen Dominante overerving = Eén exemplaar van het dominante allel is genoeg Recessieve overerving = Twee exemplaren van het recessieve allel zijn nodig</p> Signup and view all the answers

Welke genen zijn verantwoordelijk voor de bloedgroep A?

<p>Gen A (D)</p> Signup and view all the answers

Stamboomonderzoek kan helpen om genotypes af te leiden op basis van fenotypes.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wat voor soort chromosomen brengen geslachtsgebonden overerving met zich mee?

<p>Geslachtschromosomen</p> Signup and view all the answers

De aanwezigheid van bloedantigenen en antistoffen is erfelijk bepaald door _______ allelen.

<p>multipele</p> Signup and view all the answers

Wat is de primaire functie van het Y-chromosoom in de embryonale ontwikkeling?

<p>Het zorgt voor geslachtsdifferentiatie. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het genotype van een organisme dat homozygoot is voor een recessief kenmerk?

<p>gg (C)</p> Signup and view all the answers

Een dominant allel komt alleen tot uiting in homozygote toestand.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat betekent het als een organisme heterozygoot is?

<p>Het organisme heeft twee verschillende allelen voor een bepaald gen.</p> Signup and view all the answers

De ______ van een organisme is de uiterlijke verschijningsvorm, terwijl de genen informatie bevatten in de ______.

Signup and view all the answers

Wat is het aantal chromosomen in een menselijke lichaamscel, exclusief voortplantingscellen?

<p>46 (A)</p> Signup and view all the answers

De F1-generatie bij een monohybride kruising vertoont altijd verschillende kenmerken van beide ouders.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wie is de grondlegger van de erfelijkheidsleer?

<p>Johan Gregor Mendel</p> Signup and view all the answers

Bij de zelfbestuiving van de F1-generatie ontstaat een verhouding van __________ in de F2-generatie.

<p>3/1</p> Signup and view all the answers

Koppel de volgende termen aan hun juiste beschrijving:

<p>Dominante genen = Verdringt de effecten van recessieve genen Recessieve genen = Werkt alleen als er geen dominante genen aanwezig zijn Chromosomen = Dragers van genen Genotype = De genetische samenstelling van een individu</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft de splitsingswet in de erfelijkheid?

<p>Erfelijke eigenschappen komen in paren voor. (B)</p> Signup and view all the answers

Bij een monohybride kruising worden twee of meer kenmerken tegelijk bestudeerd.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het voordeel van het werken met erwtenplanten in erfelijkheidsstudies?

<p>Hun kenmerken zijn gemakkelijk waarneembaar.</p> Signup and view all the answers

Chromosomen komen in paren voor, waar het __________ paar de geslachtschromosomen zijn.

<p>eerste</p> Signup and view all the answers

Welke term beschrijft de organismen die het resultaat zijn van een kruising?

<p>Hybride (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de term voor een allel dat altijd tot uiting komt als het aanwezig is?

<p>Dominant allel (B)</p> Signup and view all the answers

Homozygote individuen hebben altijd twee verschillende allelen voor een bepaald gen.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gen?

<p>Een stukje DNA dat de code bevat voor de aanmaak van een eiwit.</p> Signup and view all the answers

Geslachtsgebonden overerving betreft genen die zich op het ____________- of Y-chromosoom bevinden.

<p>X</p> Signup and view all the answers

Koppel de termen aan hun definities:

<p>Genotype = Informatie zoals ze in de genen voorkomt Fenotype = Uiterlijke verschijningsvorm van het organisme Heterozygoot = Twee verschillende allelen voor een bepaald gen Homozygoot = Twee dezelfde allelen voor een bepaald gen</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende statements is waar over recessieve allelen?

<p>Recessieve allelen komen alleen tot uiting in een homozygote toestand. (A)</p> Signup and view all the answers

Een individu met het genotype 'Gg' is heterozygoot.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen een haploïde en een diploïde cel?

<p>Haploïde cellen hebben 1n (één set chromosomen) en diploïde cellen hebben 2n (twee sets chromosomen).</p> Signup and view all the answers

Bij een monohybride kruising worden __________ genen bestudeerd.

<p>één</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van codominante allelen?

<p>Rododendrons met zowel rode als witte kroonbladeren. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de mogelijke gevolgen van het gebruik van drugs tijdens de zwangerschap voor het ongeboren kind?

<p>Groeiachterstand (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende ziekten kan door rubellavirus worden veroorzaakt en heeft gevolgen voor ongeborenen?

<p>Rode hond (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een mogelijke complicatie van röntgenstraling tijdens de zwangerschap?

<p>Schade aan DNA (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beweringen over hormonale anticonceptie met de combinatiepil is juist?

<p>Voorkomt de eisprong (D)</p> Signup and view all the answers

Wat kan een gevolg zijn van passief roken tijdens de zwangerschap?

<p>Verkleining van de placenta (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de duur van een gewone zwangerschap vanaf de bevruchting tot de geboorte?

<p>38 weken (B)</p> Signup and view all the answers

Welke fase van de zwangerschap omvat de eerste 8 weken?

<p>Embryogenese (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er in het tweecellige stadium na de bevruchting?

<p>De zygote deelt zich door mitose. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van de trofoblast in het embryonale ontwikkelingsproces?

<p>Wordt de placenta. (B)</p> Signup and view all the answers

Op welke dag na de bevruchting vindt innesteling in de baarmoeder plaats?

<p>7 dagen (A)</p> Signup and view all the answers

Wat vindt plaats tijdens de embryogenese gedurende de eerste 2 weken?

<p>Celdifferentiatie en vorming van weefseltype. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn blastomeren?

<p>Genetisch identieke cellen die kunnen uitgroeien tot een individu. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat produceert het vruchtje tijdens de innestelingsfase?

<p>HCG (humaan choriongonadotrofine) (D)</p> Signup and view all the answers

Welke functie heeft het mesoderm tijdens de embryonale ontwikkeling?

<p>Het vormt de bloedcellen en bloedvaten. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat bepaalt het geslacht van een embryo bij de bevruchting?

<p>De aanwezigheid van een Y-chromosoom in de zaadcel. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over eeneiige tweelingen is juist?

<p>Ze hebben identiek genetisch materiaal. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke factor die de vruchtbaarheid kan bevorderen?

<p>Een gezonde levensstijl. (A)</p> Signup and view all the answers

Tijdens welke periode vindt de organogenese plaats?

<p>Derde week tot de achtste week na de bevruchting. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een mogelijke reden voor vruchtbaarheidsproblemen?

<p>Een hogere leeftijd van de vrouw. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met het bloed van de moeder tijdens de zwangerschap?

<p>De uitwisseling van stoffen gebeurt via diffusie. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beweringen over de morele status van een embryo is juist?

<p>De morele status van een embryo hangt af van de fase van de ontwikkeling. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat omvat de primaire functie van de dooierzak in de embryonale ontwikkeling?

<p>Opslaan van reservestoffen voor het embryo. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de vaginale ring?

<p>Er is 3 weken gebruik, gevolgd door 1 week zonder ring. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke anticonceptiemethode heeft een hoge betrouwbaarheid en wordt eenmaal per drie maanden toegediend?

<p>De prikpil. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een mogelijke bijwerking van het hormoonspiraal?

<p>Hevige en pijnlijke menstruatie. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voordeel van de minipil?

<p>Het kan gebruikt worden tijdens borstvoeding. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke natuurlijke methode heeft de laagste betrouwbaarheid?

<p>Kalendermethode. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van een condoom?

<p>Barrière tussen zaadcel en eicel. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke methode kan gebruikt worden om zwangerschap te voorkomen zonder hormonale ingrepen?

<p>Koperspiraal. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een van de kenmerken van de morning-afterpil?

<p>Bevat een hoge dosis hormonen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er tijdens de sterilisatie bij vrouwen?

<p>Eileiders worden doorgeknipt en afgebonden. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is waar over natuurlijke vruchtbaarheidsbehandelingen?

<p>Ze zijn meestal nuttig voor mensen die zwanger willen worden. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste doel van intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI)?

<p>Een zaadcel direct in de eicel injecteren (A)</p> Signup and view all the answers

Welke stap in in-vitrofertilisatie komt na de eicelpunctie?

<p>Fertilisatie (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een teratogeen?

<p>Een stof die invloed heeft op een embryo tijdens de zwangerschap (D)</p> Signup and view all the answers

Welk van de volgende gezondheidsgedragingen is positief voor een gezonde zwangerschap?

<p>Gezonde levenswijze (C)</p> Signup and view all the answers

Welke uitslag van bloedonderzoek bepaald twee weken na embryotransfer is belangrijk?

<p>De aanwezigheid van zwangerschapshormonen (C)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stellingen over foliumzuur is waar?

<p>Het innemen van foliumzuur verkleint de kans op afwijkingen (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met embryo's die niet worden teruggeplaatst na embryotransfer?

<p>Ze worden ingevroren voor toekomstig gebruik (C)</p> Signup and view all the answers

In welk stadium van de zwangerschap is het embryo het meest vatbaar voor teratogenen?

<p>Eerste 8 weken (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van hormonen tijdens de follikelstimulatie in IVF?

<p>Ze verhogen de kans dat meerdere eicellen rijpen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van foetaal alcoholsyndroom (FAS)?

<p>Kleinere hersenen en groeiachterstand (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Biodiversiteit

De gehele verscheidenheid aan soorten organismen op aarde.

Evolutie

Het geleidelijke veranderen van een soort in de loop van generaties.

Fossile overgangsvormen

Fossielen die kenmerken van twee verwante dierengroepen tonen.

Evolutiereeks

Een reeks van fossielen van verwante soorten die de evolutie reconstrueren.

Signup and view all the flashcards

Oercel

Een van de eerste levensvorm op aarde, zo'n 3,8 miljard jaar geleden.

Signup and view all the flashcards

Fossielen

Overblijfselen van organismen die op een natuurlijke manier bewaard zijn gebleven.

Signup and view all the flashcards

Biologische soort

Organismen die onderling vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen in natuurlijke omstandigheden.

Signup and view all the flashcards

Homologe organen

Organen met dezelfde embryonale aanleg, maar verschillende functies.

Signup and view all the flashcards

Rudimentaire organen

Organen die hun functie hebben verloren en minder ontwikkeld zijn, maar in een voorouderlijk organisme een belangrijke functie hadden.

Signup and view all the flashcards

Platentektoniek

De beweging van aardplaten die bergen, vulkanen en troggen veroorzaakt.

Signup and view all the flashcards

Continentendrift

Het langzaam verschuiven van continenten over de aardkorst.

Signup and view all the flashcards

Universele code

Het gemeenschappelijke systeem voor het coderen van genetische informatie in alle organismen.

Signup and view all the flashcards

ATP

De belangrijkste energieleverende molecule in alle organismen.

Signup and view all the flashcards

Pangea

Het supercontinent dat alle huidige continenten ooit omvatte.

Signup and view all the flashcards

Biogeografie

De studie van de verspreiding van levende organismen over de aarde.

Signup and view all the flashcards

Evolutietheorieën

Verschillende ideeën over hoe soorten veranderen over de tijd.

Signup and view all the flashcards

Lamarckisme

Een oude theorie over evolutie die stelt dat eigenschappen die door een organisme worden verworven gedurende zijn leven, erfelijk zijn.

Signup and view all the flashcards

Darwinisme

Een theorie over evolutie gebaseerd op natuurlijke selectie door Charles Darwin.

Signup and view all the flashcards

Natuurlijke selectie

Het proces waarbij organismen met eigenschappen die gunstiger zijn voor hun omgeving meer kans hebben om te overleven en zich voort te planten.

Signup and view all the flashcards

Kunstmatige selectie

Het selecteren en fokken van organismen door mensen om specifieke eigenschappen te versterken.

Signup and view all the flashcards

Evolutiestamboom

Een diagram dat de verwantschap tussen verschillende soorten weergeeft op basis van genetische en evolutionaire informatie.

Signup and view all the flashcards

Verschillende soorten vinken

Illustratief voorbeeld van aanpassing en natuurlijke selectie op de Galapagoseilanden (Darwin).

Signup and view all the flashcards

Bacteriële resistentie

Het ontstaan van bacteriën die bestand zijn tegen antibiotica door het veelvuldig gebruik ervan.

Signup and view all the flashcards

Gemeenschappelijke voorouders

De gezamenlijke voorouders van verschillende soorten, het best bekeken via een evolutionaire stamboom

Signup and view all the flashcards

Industriële Melanisme

Een mutatie bij de peper-en-zoutvlinder die zorgt voor een donkere kleur (melanisme). Deze mutatie is gunstig geworden door de industriële vervuiling en de donkerdere omgeving.

Signup and view all the flashcards

Reproductieve Isolatie

Twee populaties die gescheiden zijn en zich niet meer met elkaar kunnen voortplanten. Dit leidt tot een onafhankelijke ontwikkeling van beide populaties.

Signup and view all the flashcards

Geografische Barrière

Een fysieke scheiding tussen twee populaties die voorkomt dat ze zich met elkaar voortplanten. Dit kan bijvoorbeeld een rivier, bergketen of woestijn zijn.

Signup and view all the flashcards

Ethologische Isolatie

Vorm van reproductieve isolatie waarbij een verschil in gedrag de voortplanting tussen soorten verhindert.

Signup and view all the flashcards

Temporale Isolatie

Reproductieve isolatie door een verschil in voortplantingsperiode. De gameten van de soorten rijpen in verschillende periodes van het jaar.

Signup and view all the flashcards

Variatie in een soort

Alle individuen binnen een soort zijn verschillend van elkaar. Deze verschillen zijn puur toevallig.

Signup and view all the flashcards

Erfelijke variatie

Een deel van de variaties tussen individuen wordt doorgegeven van ouders naar nakomelingen.

Signup and view all the flashcards

Meer nakomelingen dan overleving

Organismen produceren meer nakomelingen dan er kunnen overleven. Dit is een basisprincipe in de natuur.

Signup and view all the flashcards

Struggle for life

Individuen van dezelfde soort strijden om te overleven. Ze concurreren om voedsel, schuilplaatsen, partners en andere middelen.

Signup and view all the flashcards

Survival of the fittest

De individuen die het best aangepast zijn aan hun omgeving overleven en planten zich voort.

Signup and view all the flashcards

Mutatie

Een toevallige verandering in het DNA. Sommige mutaties kunnen voordelig zijn voor de overleving.

Signup and view all the flashcards

Voordeel voor overleving

Mutaties die de overlevings- of voortplantingskans van een individu verhogen, zullen vaker voorkomen in een populatie.

Signup and view all the flashcards

Evolutie in actie

De geleidelijke verandering van een soort door mutaties, variatie, natuurlijke selectie en voortplanting.

Signup and view all the flashcards

Haploïde cel

Een cel met één set chromosomen (n).

Signup and view all the flashcards

Diploïde cel

Een cel met twee sets chromosomen (2n).

Signup and view all the flashcards

Geslachtschromosomen

De chromosomen die bepalen of iemand mannelijk of vrouwelijk is.

Signup and view all the flashcards

Y-chromosoom gebonden overerving

Een overervingspatroon waarbij eigenschappen via het Y-chromosoom worden doorgegeven.

Signup and view all the flashcards

Multipele allelen

Een gen met meer dan twee alternatieve vormen (allelen).

Signup and view all the flashcards

Allel

Een variant van een gen.

Signup and view all the flashcards

Autosomale overerving

Overerving via gewone chromosomen (niet geslachtschromosomen).

Signup and view all the flashcards

Locus

De exacte positie van een gen op een chromosoom.

Signup and view all the flashcards

Heterosomale overerving

Overerving via geslachtschromosomen (X en Y).

Signup and view all the flashcards

Homozygoot

Twee identieke allelen voor een bepaald gen.

Signup and view all the flashcards

Stamboomonderzoek

Het bestuderen van een familiegeschiedenis om erfelijke kenmerken te achterhalen.

Signup and view all the flashcards

Heterozygoot

Twee verschillende allelen voor een bepaald gen.

Signup and view all the flashcards

Dominant allel

Een allel dat altijd tot uiting komt, zelfs als er een recessief allel aanwezig is.

Signup and view all the flashcards

Dominante eigenschap

Een eigenschap die zichtbaar is, zelfs wanneer maar één kopie van het gen aanwezig is.

Signup and view all the flashcards

Recessief allel

Een allel dat alleen tot uiting komt als er twee kopieën aanwezig zijn (homozygote toestand).

Signup and view all the flashcards

Recessieve eigenschap

Een eigenschap die alleen zichtbaar is wanneer twee kopieën van het gen aanwezig zijn.

Signup and view all the flashcards

Neonatale screening

Een test bij pasgeboren baby's om zeldzame ziektes te detecteren.

Signup and view all the flashcards

Fenotype

De zichtbare eigenschap van een organisme, bepaald door genotype en omgeving.

Signup and view all the flashcards

Fenylketonurie (PKU)

Een aangeboren stofwisselingsziekte die kan leiden tot ernstige ontwikkelingsstoornissen.

Signup and view all the flashcards

Chromosomen

Lange, draadvormige structuren in de celkern die de genetische informatie bevatten.

Signup and view all the flashcards

Homologe chromosomen

Chromosomen die qua grootte en genen dezelfde informatie dragen.

Signup and view all the flashcards

Eerste twee wetten van Mendel

Het principe dat erffactoren in paren voorkomen en tijdens de voortplanting gescheiden worden.

Signup and view all the flashcards

Dominantie

Een eigenschap die altijd tot uiting komt, ook als er een recessieve variant aanwezig is.

Signup and view all the flashcards

F1-generatie

De eerste generatie nakomelingen van een kruising.

Signup and view all the flashcards

F2-generatie

De tweede generatie nakomelingen van een kruising.

Signup and view all the flashcards

Splitsingswet

Erffactoren worden gescheiden tijdens de voortplanting, waardoor nieuwe combinaties ontstaan.

Signup and view all the flashcards

Embryogenese

De eerste 8 weken van de zwangerschap, waarin alle organen worden gevormd door mitose en celdifferentiatie.

Signup and view all the flashcards

Foetale fase

De periode na 8 weken van de bevruchting, waar de organen verder worden afgebouwd en de foetus groeit.

Signup and view all the flashcards

Wat is een blastomeer?

Een cel die ontstaat tijdens de klievingsdelingen, genetisch identiek aan de andere blastomeren.

Signup and view all the flashcards

Totipotente stamcellen

Cellen die in staat zijn om uit te groeien tot elk type cel in het lichaam, zelfs een compleet individu.

Signup and view all the flashcards

Trofoblast

De buitenste laag van cellen rond de blastulaholte, die later de placenta zal worden.

Signup and view all the flashcards

Embryoblast

De binnenste laag van cellen in de blastula, die uitgroeien tot de embryo (het kind).

Signup and view all the flashcards

Innesteling

Het aanhechten van de blastula aan de wand van de baarmoeder, ongeveer 7 dagen na de bevruchting.

Signup and view all the flashcards

Roken tijdens de zwangerschap

Het roken van sigaretten tijdens de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben voor de ongeboren baby, waaronder een lager geboortegewicht, vroeggeboorte en een verhoogd risico op wiegendood.

Signup and view all the flashcards

Geneesmiddelen tijdens de zwangerschap

Het gebruik van medicijnen tijdens de zwangerschap kan risico's met zich meebrengen voor de ongeboren baby, de mogelijke effecten zijn vaak onvoldoende bekend.

Signup and view all the flashcards

Rode hond tijdens de zwangerschap

Een besmetting met het rubellavirus tijdens de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben voor de ongeboren baby, waaronder miskraam, blindheid, doofheid en hartafwijkingen.

Signup and view all the flashcards

Toxoplasmose tijdens de zwangerschap

Een besmetting met de toxoplasmose-parasiet tijdens de zwangerschap kan leiden tot blindheid, waterhoofd en hersenschade bij de ongeboren baby.

Signup and view all the flashcards

Cytomegalie tijdens de zwangerschap

Een besmetting met het cytomegalovirus tijdens de zwangerschap kan leiden tot doofheid, mentale problemen en andere ontwikkelingsstoornissen bij de ongeboren baby.

Signup and view all the flashcards

Ectoderm

Het buitenste kiemblad van een embryo, dat zich ontwikkelt tot de huid, het zenuwstelsel en de zintuigen.

Signup and view all the flashcards

Endoderm

Het binnenste kiemblad van een embryo, dat zich ontwikkelt tot de bekleding van de spijsverteringsorganen en ademhalingsorganen.

Signup and view all the flashcards

Mesoderm

Het middelste kiemblad van een embryo, dat zich ontwikkelt tot de spieren, het skelet, het bloed en het hart.

Signup and view all the flashcards

Organogenese

De ontwikkeling van alle weefsels en organen tijdens de embryonale ontwikkeling.

Signup and view all the flashcards

Eeneiige tweeling

Twee individuen die ontstaan uit één bevruchte eicel.

Signup and view all the flashcards

Twee-eiige tweeling

Twee individuen die ontstaan uit twee verschillende bevruchte eicellen.

Signup and view all the flashcards

Infertiliteit

Onvermogen om zwanger te worden, ondanks regelmatige seksuele omgang zonder anticonceptie.

Signup and view all the flashcards

Hormaanbehandeling

Medicijnen die de hormoonspiegel in het lichaam beïnvloeden om de vruchtbaarheid te verbeteren.

Signup and view all the flashcards

Wat is Kunstmatige Inseminatie (KI)?

Een techniek waarbij sperma in de baarmoeder van een vrouw wordt gebracht om de kans op zwangerschap te verhogen.

Signup and view all the flashcards

Wat is Intra-uterine-inseminatie?

Een specifieke vorm van KI waarbij het sperma direct in de baarmoeder wordt gebracht.

Signup and view all the flashcards

Wat is In-vitrofertilisatie (IVF)?

Een techniek waarbij eicellen buiten het lichaam worden bevrucht met sperma en de bevruchte eicel vervolgens terug wordt geplaatst in de baarmoeder.

Signup and view all the flashcards

Wat is follikelstimulatie bij IVF?

De vrouw krijgt hormonen om meerdere eicellen te laten rijpen.

Signup and view all the flashcards

Wat is embryotransfer bij IVF?

Het terugplaatsen van een of twee geselecteerde embryo's in de baarmoeder van de vrouw.

Signup and view all the flashcards

Wat is Intracytoplasmatische Sperma-injectie (ICSI)?

Een techniek waarbij een zaadcel direct in de eicel wordt geïnjecteerd, vooral bij mannen met weinig of slecht beweeglijke zaadcellen.

Signup and view all the flashcards

Wat is een teratogeen?

Een stof of factor die schade kan veroorzaken aan de ontwikkeling van een embryo of foetus.

Signup and view all the flashcards

Wat is foliumzuur?

Een vitamine die belangrijk is voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel van het embryo en de foetus.

Signup and view all the flashcards

Wat is Foetaal Alcoholsyndroom (FAS)?

Een aandoening die ontstaat door alcoholgebruik tijdens de zwangerschap, die kan leiden tot lichamelijke en mentale afwijkingen bij het kind.

Signup and view all the flashcards

Vaginale ring

Een anticonceptiemiddel dat 3 weken wordt gedragen en 1 week wordt verwijderd. Het werkt op dezelfde manier als de combinatiepil.

Signup and view all the flashcards

Anticonceptiepleister

Een pleister die 3 weken achtereenvolgens wordt gedragen, elke week wordt er een nieuwe aangebracht. De laatste week is er geen pleister nodig.

Signup and view all the flashcards

Minipil

Een anticonceptiemiddel dat enkel progesteron bevat. Het kan gebruikt worden tijdens borstvoeding, maar is minder betrouwbaar en heeft meer bijwerkingen.

Signup and view all the flashcards

Prikpil

Een anticonceptiemiddel dat een progesteronachtige stof injecteert. De injectie gebeurt om de 3 maanden. Het is zeer betrouwbaar en zorgt voor minder hevige menstruaties.

Signup and view all the flashcards

Hormonaal implantaat

Een klein plastic staafje, ingebracht in de bovenarm, dat progesteron afgeeft. Het werkt 3 jaar lang en is zeer betrouwbaar.

Signup and view all the flashcards

Hormoonspiraal

Een spiraal die wordt ingebracht in de baarmoeder en progesteron afgeeft. Het zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies in rustfase gaat. Het is zeer betrouwbaar en werkt 3 jaar.

Signup and view all the flashcards

Condoom

Een barrière tussen zaadcel en eicel. Beschermt ook tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's).

Signup and view all the flashcards

Koperspiraal

Een spiraal die van koper is gemaakt en in de baarmoeder wordt geplaatst. Koper is giftig voor het embryo. Het werkt 5 jaar.

Signup and view all the flashcards

Sterilisatie van de vrouw

Een medische ingreep waarbij de eileiders worden doorgeknipt en afgebonden. Dit maakt de vrouw onmiddellijk steriel.

Signup and view all the flashcards

Sterilisatie van de man

Een medische ingreep waarbij de zaadleiders worden doorgeknipt en afgebonden. Dit voorkomt dat de zaadcellen zich met het zaadvocht vermengen. De man is niet onmiddellijk steriel, maar wel na 6 maanden.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Evolutie

  • Biodiversiteit omvat de gehele verscheidenheid aan soorten organismen.
  • Biologische soort omvat organismen die onderling vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen in de natuur.
  • Evolutie is het proces van geleidelijke verandering van soorten door de generaties heen.
  • Een stamboom van het leven toont de verwantschappen tussen biologische soorten.
  • Relaties tussen soorten en hun gemeenschappelijke voorouders worden weergegeven door takken in een boomdiagram.
  • De oercel leefde ongeveer 3,8 miljard jaar geleden.
  • Creationisme en intelligent design zijn religieuze opvattingen over de oorsprong van leven en het universum.
  • Paleontologie is de wetenschap die fossielen bestudeert.
  • Fossielen zijn overblijfselen van organismen die op natuurlijke wijze bewaard zijn gebleven.
  • Fossiele overgangsvormen tonen kenmerken van twee verwante diersoorten.
  • Evolutiereeksen illustreren de evolutie van verwante soorten.
  • Missing links zijn links ontbrekende schakels in de evolutiereeksen. Deze kunnen in de toekomst wellicht gevonden worden.

Embryologie

  • Embryonale ontwikkeling is vergelijkbaar in de eerste stadia bij verschillende soorten.
  • Ontwikkeling van kieuwbogen en -spleten - vertonen overeenkomsten bij verschillende soorten.
  • Ontwikkeling van staarten - bij sommige soorten verdwijnt deze tijdens de ontwikkeling.
  • Deze overeenkomsten wijzen op een gemeenschappelijke voorouder.

Vergelijkende Anatomie

  • De bouwplannen van botten en ledematen bij gewervelde dieren tonen overeenkomsten.
  • Homologe organen hebben dezelfde embryonale oorsprong, maar verschillende functies.
  • Rudimentaire organen zijn organen met verminderde functies, maar hadden wel een functie in voorouders.

Geologie

  • Platentektoniek verwijst naar de beweging van de aardplaten, die tot het ontstaan van bergen, vulkanen en troggen leidt.
  • Veranderingen in de geologie zijn langzaam en moeilijk waarneembaar.
  • Biogeografie is de studie van de geografische verdeling van organismen over de aarde.

Biochemie en Moleculaire Biologie

  • Een universele code wordt gebruikt voor de productie van eiwitten in alle organismen.
  • ATP is een energieleverende molecule in alle organismen.
  • Vergelijking van aminozuur- en basensequenties kan de verwantschappen tussen soorten aantonen.
  • Evolutionaire stambomen worden samengesteld, gebaseerd op genetische en morfologische gegevens.

Ecologie en Ethologie

  • Antibiotica resistentie ontstaat als gevolg van het gebruik van antibiotica.
  • Sommige bacteriën ontwikkelen resistentie tegen antibiotica.
  • Resistentie bij planten en onkruiden tegen pesticiden komt voor.

Evolutietheorieën

  • Lamarckisme is een theorie over evolutie, waarin kenmerken die in het leven worden verworven overdraagbaar zijn.

  • Darwinisme is een theorie over evolutie gebaseerd op de principes van natuurlijke selectie.

  • De variatie binnen een soort is puur toevallig.

  • Meer nakomelingen worden geproduceerd dan kunnen overleven.

  • De strijd om te overleven leidt tot overleving van de meest geschikte individuen.

  • Natuurlijke selectie zorgt ervoor dat individuen met gunstige eigenschappen meer nakomelingen krijgen.

  • Darwinisme bestaat uit vier hoofdgedachten.

  • Neodarwinisme combineert Darwinisme met genetische inzichten, en verklaart de oorsprong van nieuwe eigenschappen.

  • Mutaties zijn veranderingen in het DNA, en kunnen aanleiding geven tot nieuwe eigenschappen.

  • Seksuele selectie omvat de selectie van partners op basis van bepaalde eigenschappen.

  • Ethologische isolatie is een vorm van reproductieve isolatie waarbij verschillende gedragingen individuen van elkaar scheiden.

  • Temporale isolatie houdt in dat paren van verschillende soorten in verschillende momenten geslachtsrijp zijn.

  • Ecologische isolatie wijst op verschillende leefomgevingen van verschillende soorten.

  • Morfologische isolatie leidt tot reproductieve isolatie als gevolg van verschillen in fysieke eigenschappen.

Primaten

  • Primaten omvat de mens, hun voorouders en andere apen.
  • Vergelijkbare kenmerken bevinden zich in de schedel, handen, voeten en tanden.
  • Verschillende soorten primaten hebben verschillende eigenschappen.

Evolutie van de Mens

  • Stappen in de ontwikkeling van de mens worden beschreven.
  • Recht lopen is een belangrijke adaptie in de evolutie van de mens.
  • Stenen werktuigen zijn een belangrijke ontwikkeling in de geschiedenis van de mens .
  • Sociale intelligentie en taal zijn cruciale kenmerken in de mens.
  • Cultuur is een belangrijk kenmerk in de evolutie van de mens.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Hoofdstuk 6 Evolutie PDF
Natuurwetenschappen: Erfelijkheid PDF
Van kiemcel tot baby PDF

Description

Test je kennis over de evolutie, biodiversiteit en de geschiedenis van leven op aarde. Dit quiz behandelt de belangrijkste concepten zoals biologische soorten, fossielen en de relatie tussen soorten. Ontdek hoe species zich hebben ontwikkeld door de generaties heen en leer over de ideeën van paleontologie.

More Like This

Evolution and Biodiversity Quiz
28 questions

Evolution and Biodiversity Quiz

CredibleOcean avatar
CredibleOcean
Unit 4 Evolution and Biodiversity in BIO 105 with Prof Craddock
30 questions

Unit 4 Evolution and Biodiversity in BIO 105 with Prof Craddock

ClearHorse2970 avatar
ClearHorse2970
Biodiversity and Evolution
30 questions

Biodiversity and Evolution

ComfortingDialect9810 avatar
ComfortingDialect9810
Evolution and Biodiversity
10 questions

Evolution and Biodiversity

FertileBaritoneSaxophone avatar
FertileBaritoneSaxophone
Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser