Dinozorlar: Mesozoyik Çağında Dünya Peyzajlarında Hakim Olan Sürüngenler

Classification

• Dinosauria: a clade of reptiles that dominated Earth's landscapes during the Mesozoic Era
• Divided into two main groups:
  • Ornithischia (plant-eaters): armored, herbivorous, and often had horns and frills
  • Saurischia (meat-eaters and omnivores): included carnivorous theropods and long-necked, herbivorous sauropods

Characteristics

• Reptilian features:
  • Scaly skin
  • Laid eggs
  • Cold-blooded metabolism
• Unique features:
  • Upright posture
  • Hip structures:
    • Ornithischia: hip joint with pelvic bone in front of the femur
    • Saurischia: hip joint with pelvic bone behind the femur
  • Dermal scutes (bony plates) in some species

Evolution and Extinction

• Emerged during the Middle to Late Triassic (230-245 million years ago)
• Diversified and dominated Earth's landscapes during the Jurassic (200-145 million years ago) and Cretaceous (145-65 million years ago) periods
• Mass extinction event at the end of the Cretaceous Period (K-Pg extinction) wiped out all non-avian dinosaurs

Notable Dinosaurs

• Sauroposeidon: a long-necked, plant-eating sauropod
• Tyrannosaurus rex: a large, carnivorous theropod
• Velociraptor: a small, feathered, carnivorous theropod
• Stegosaurus: a plant-eating ornithischian with a distinctive row of plates on its back
• Diplodocus: a long, slender, plant-eating sauropod

Dinosaur Intelligence and Behavior

• Some dinosaurs likely had complex social behaviors and communication systems
• Evidence suggests some dinosaurs may have had feathers, and possibly even wings
• Some species may have had a level of intelligence comparable to modern birds

Dinozor Sınıflandırması

• Dinosauria: Mezozoik Era'da Dünya'nın manzalarını domine eden sürüngenlerin bir klâdı
• İki ana gruba ayrılır:
  • Ornithischia (otçul): zırhlı, otçul, ve sıklıkla boynuz ve süslemelere sahip
  • Saurischia (etçil ve omnivor): etçil teropodlar ve uzun boyunlu, otçul sauropodları içerir

Özellikleri

• Sürüngen özellikler:
  • Pullu cilt
  • Yumurta bırakan
  • Soğuk kanlı metabolizma
• Özel özellikler:
  • Dikey postür
  • Kalça yapıları:
    • Ornithischia: femur önünde pelvik kemikli kalça eklemleri
    • Saurischia: femur arkasında pelvik kemikli kalça eklemleri
  • Bazı türlerde dermal scutes (kemik plakaları)

Evrim ve Yok Oluş

• Orta to Late Triassic (230-245 milyon yıl önce) döneminde ortaya çıktı
• Jurassic (200-145 milyon yıl önce) ve Kretase (145-65 milyon yıl önce) dönemlerinde çeşitlendi ve Dünya'nın manzalarını domine etti
• Kretase Dönemi'nin sonunda (K-Pg yok oluş) tüm non-avian dinozorları ortadan kaldırdı

Ünlü Dinozorlar

• Sauroposeidon: uzun boyunlu, otçul bir sauropod
• Tyrannosaurus rex: büyük, etçil bir teropod
• Velociraptor: kleinen, tüylü, etçil bir teropod
• Stegosaurus: otçul bir ornithischian, sırtında karakteristik bir plaka sırasına sahip
• Diplodocus: uzun, incecik, otçul bir sauropod

Dinozor Zekâsı ve Davranışı

• Bazı dinozorların kompleks sosyal davranışları ve iletişim sistemleri olabilir
• Bazı dinozorların tüyleri ve hatta kanatları olabilir
• Bazı türlerin Intelligence düzeyi modern kuşlara benzer olabilir

Kütahya'nın Tarihi

• Kütahya'nın antik dönemdeki adı "Kotiaeion" (Cotiaeion)'dur.
• "Kotiaeion" adını, ünlü Antik Çağ coğrafyacısı Strabon, "Kotys'in Kenti" anlamına geldiğini belirtmektedir.

Kütahya'nın Kuruluşu

• Kuruluş tarihi kesin olarak tespit edilememekle beraber, tarihi MÖ 3000 yıllarına uzanmaktadır.
• Eski kaynaklara göre, Kütahya'nın antik çağlardaki adı Kotiaeon, Cotiaeum ve Koti şeklinde geçmektedir.

Frig Dönemi

• İl topraklarına yerleşen en eski halk Friglerdir.
• MÖ 1200'lerde Anadolu'ya gelen Frigler, Hitit İmparatorluğunun topraklarına girdiler ve bir devlet olarak örgütlendiler.

Pers ve Yunan Dönemleri

• MÖ 546'da Persler Lidya Ordusunu yenilgiye uğratarak Anadolu'yu istila etti.
• MÖ 334'te Büyük İskender, Persleri yenilgiye uğratarak yörede üstünlük kurdu.

Roma ve Bizans Dönemleri

• MÖ 133'te Roma yönetimine girdi.
• 1071'de Malazgirt Meydan Muharebesi'nde Alp Arslan'a yenilen Bizans İmparatoru Romanus Diogenes tutsaklık dönüşü Kütahya'ya getirildi.

Selçuklu ve Osmanlı Dönemleri

• 1078'de Anadolu Selçuklu Devletini kuran Kutalmışoğlu Süleyman Şah Kütahya'yı da ele geçirdi.
• 1277'de II.Gıyaseddin Keyhüsrev Kütahya yöresini Germiyanoğlu Süleyman Şah kızı Devlet Hatun'u Osmanlı Sultanı I.Murat'ın oğlu Yıldırım Bayezid'a verdi.
• 1402 Ankara Savaşında, Bayezid'i ağır bir yenilgiye uğratan Timur, Kütahya'yı alarak II.Yakup Bey'e geri verdi.

Modern Dönem

• 1848 ihtilalleri sırasında, Macarlar'da ayaklanmışlardı.
• 1921'de Çerkez Ethem düzenli ordu çatışmasına sahne olan Kütahya, 17 Temmuz 1921'de Kütahya-Eskişehir Muharebelerinde TBMM Batı Cephesi ordusunun yenilmesi üzerine Yunanların işgaline uğradı.
• 30 Ağustos 1922'de kurtuldu.
• 8 Ekim 1923'te Vilayet durumuna getirilmiştir.

Bu quiz, Dinosauria kladının özelliklerini ve gruplarını, özellikle de Ornithischia ve Saurischia gruplarının karakteristiklerini keşfedin.