Аударма: Түсінік және Түрлері
12 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Аударма дегеніміз не?

Бір тілдегі мәтіннің мағынасын басқа тілде жеткізу.

Аудармашы шешуі тиіс екі мәселе қандай?

Мәтіннің мазмұнын түсіну және оны дәл жеткізу.

Питер Трент аударма туралы не айтқан?

Екі тілді білу аудармашы болуға жеткіліксіз.

Ауызша аударма қандай дағдыларды қажет етеді?

<p>Жадының үлкен көлемі және жылдам тіл ауысуы.</p> Signup and view all the answers

Абай аудармаларының ерекшелігі неде?

<p>Түпнұсқаның көркемдік құндылығын сақтап, қазақша жеткізе білуінде.</p> Signup and view all the answers

Абылай ханның ерекшелігі қандай?

<p>Көрші елдердің тілдерін жақсы білген.</p> Signup and view all the answers

Ресейде аударманың қарқынды дамуы қашан басталды?

<p>Петр І таққа отырған кезде.</p> Signup and view all the answers

Коммуникация терминінің латынша мағынасы қандай?

<p>Байланыстырамын, келісемін</p> Signup and view all the answers

Р.О. Якобсонның теориясы бойынша, сөйлеу актісінде қандай негізгі компоненттер бар?

<p>Адресант, адресат, хабарлама, мәнмәтін, код, байланыс</p> Signup and view all the answers

Мәдениетаралық коммуникация қандай ғылымдармен байланысты?

<p>Қарым-қатынас теориясы, лингвистика, антропология, психология, әлеуметтану</p> Signup and view all the answers

Аудармашы қандай қасиеттерге ие болуы қажет?

<p>Қос тілділік және қос мәдениеттілік</p> Signup and view all the answers

Ағылшын тіліндегі "green eyes" тіркесі қандай коннотацияға ие?

<p>Қызғаныш</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Аударма дегеніміз не?

Бір тілдегі мәтіннің мағынасын басқа тілде жеткізу.

Аудармашы кім?

Аударма жасаушы адам.

Аудармашылардың екі тілділігі мен екі мәдениеттілігі не үшін қажет?

Аударма жасаушы екі тілді біліп қана қоймай, екі мәдениетті де білуі керек.

Аударма жасау жүйесі

Аудармашы жасаған аударма, ол түпнұсқадан ерекшеленеді, себебі ол аудармашының жеке шығармашылығымен байланысты.

Signup and view all the flashcards

Көркем аударманың ерекшелігі

Көркем мәтіндерді аудару кезінде түпнұсқаның тілдік және стильдік ерекшеліктерін сақтау.

Signup and view all the flashcards

Аудармашы үшін жад қаншалықты маңызды?

Аударма профессиясы үшін жадтың болуы өте маңызды.

Signup and view all the flashcards

Газеттік-ақпараттық аударма не үшін жасалады?

Жаңа мәліметтерді, тың деректерді, тосын оқиғаны оқырмандарға жеткізу.

Signup and view all the flashcards

Ресми-іскери аударма не үшін қолданылады?

Өтініштер, арыздар, жарғы, жарлық келісімдер сияқты құжаттарды аударуға арналған.

Signup and view all the flashcards

Нақтылау дегеніміз не?

Түйіскен ескерту, негізгі сөздің мәнін нақтылау және анықтау.

Signup and view all the flashcards

Транскрипция дегеніміз не?

Сөздің графикалық түрін беру.

Signup and view all the flashcards

Транслитерация дегеніміз не?

Сөздің дыбыстық түрін беру.

Signup and view all the flashcards

Суреттеп аудару дегеніміз не?

Тілдік бірлігін кеңінен суреттеп толық түсіндірмесін беретін лексика граматикалық трансформация.

Signup and view all the flashcards

Жазбаша аударма дегеніміз не?

Түпнұсқа мәтінді екінші тілге жазбаша түрде аудару болып табылады.

Signup and view all the flashcards

Ізбе - із аударма дегеніміз не?

Оратор ойын айтып тоқтағанша дейін күтіп, содан кейін аудара бастайды.

Signup and view all the flashcards

Мағынаны жетілдіру дегеніміз не?

Аудармадағы баламаларды таңдау арқылы мәтіннің мағынасын жетілдіру деп аталады.

Signup and view all the flashcards

Трансформация дегеніміз не?

Тілдік бірліктің негізгі мағынасын трансформациялау арқылы жасалатын аударма.

Signup and view all the flashcards

Неологизмдер дегеніміз не?

Тілде қоғамның және түсініктердің дамуына байланысты пайда болған жана сөздер жиынтығы.

Signup and view all the flashcards

Грамматикалық ауыстыру дегеніміз не?

Аудармада түпнұсқа мәтінді Grammarly ережелеріне сәйкес аудармада Grammarly ережелеріне сәйкес басқа Grammarly түрінде жазу.

Signup and view all the flashcards

Түпнұсқа мәтінді Grammarly түрінде өзгерту арқылы жасалатын аударма?

Түпнұсқа мәтініндегі тілдік бірлік аудармада grammatical ережелеріне сәйкес өзгеру арқылы жасалатын аударма.

Signup and view all the flashcards

Грамматикалық ауыстыру дегеніміз не?

Түпнұсқа мәтініндегі тілдік бірлік аудармада грамматикалық мағынасы бойынша өзгеру арқылы жасалатын аударма.

Signup and view all the flashcards

Калькалау дегеніміз не?

Лексикалық бірлігінің морфемаларын не сөздерін аударма тіліндегі лексикалық сәйкестіктерімен алмастыру.

Signup and view all the flashcards

Құзырет дегеніміз не?

Роберт Уайт енгізген термин.

Signup and view all the flashcards

Лингвистикалық құзыреттілік дегеніміз не?

Екі тілді арнайы білу.

Signup and view all the flashcards

Əлеуметтік-мәдени құзыреттілік дегеніміз не?

Аймақтық және мәдени құрамдастарды білу.

Signup and view all the flashcards

Моральдық-этикалық құзыреттілік дегеніміз не?

Жұмыс сапасына жауапкершілігі.

Signup and view all the flashcards

Фондық білім дегеніміз не?

Реалияның нақты аялық білімін құрайтын туралы түсінік жинақтау.

Signup and view all the flashcards

Грамматикалық ауыстыру арқылы жасалатын аударма

Түпнұсқа мәтіннің мағынасын ашып көрсететін тілдік ерекшеліктерді сақтау арқылы жасалатын аударма.

Signup and view all the flashcards

Нақтылау қолданылатын аударма түрі

Түпнұсқа мәтініндегі кең референциалды мағыналы сөзді не сөз тіркесін нақтылап тар мағыналы сөзбен алмастыру.

Signup and view all the flashcards

Транскрипцияның негізгі принципі

Сөздердің графікалық белгілер арқылы жеткізуге негізделген, яғни әріптерді жеткізу.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Аударма туралы жалпы түсініктеме

  • Аударма - бір тілдегі мәтіннің мағынасын басқа тілге жеткізу процесі.
  • Аудармашы екі мәселені шешуі тиіс: мәтіннің мазмұнын түсіну және оны дәл жеткізу.
  • Питер Трент аударма туралы екі тілді білу жеткіліксіз деген.
  • Ауызша аударма жадының үлкен көлемін және жылдам тіл ауысуын қажет етеді.

Аударма түрлері

  • Ауызша аударма — тікелей сөйлеу процесінде жүзеге асырылатын аударма.
  • Жазбаша аударма — жазылған мәтінді бір тілден екіншіге аудару.
  • Ақпараттық аударма — мәліметтерді дәл жеткізуге баса назар аударылатын аударма.
  • Ресми-іскери аударма — құжаттарды, келісімдерді және басқа да ресми құжаттарды аудару.
  • Көркем аударма — көркем мәтіндерді (әңгімелер, романдар, поэзия) аудару.

Қазақ тіліндегі аударманың ерекшеліктері

  • Аударма қазақ тілі ерекшеліктерін ескере отырып жүргізілуі тиіс.
  • Қазақ тілінің сөздік қоры мен грамматикасы ескерілуі тиіс.
  • Мәтіннің көркемдік құндылығын сақтау қажет.

Анекдоттар мен мәдениетке қатысты

  • Анекдоттар мен түрлі мәдениет элементтері аудармашыларға маңызды.
  • Белгілі бір мәдени элемент бір тілдегі мәтінге бір контексте басқа тілде де дәл мағынада жеткізілуін ескеру қажет.

Аудармашының дағдылары

  • Тілдік білім — аудармашы екі тілде терең білімге ие болуы тиіс.
  • Аударманың әдістері мен түрлерін білу маңызды.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

()

Description

Бұл сұрақ-жауап тесті аударма процесінің негізгі аспектілерін, оның түрлерін және қазақ тіліндегі ерекшеліктерін қарастырады. Аударма - тілдер арасындағы мағынаны жеткізу, сондықтан қатысушылардың тіл білімі мен аударма әдістері туралы түсініктерін бағалайды.

More Like This

Types of Translation
16 questions

Types of Translation

BenevolentCreativity avatar
BenevolentCreativity
Translation Types Quiz
10 questions

Translation Types Quiz

SereneIntegral2399 avatar
SereneIntegral2399
Translation Overview and Types
30 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser