Аударма туралы жалпы мәліметтер

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Аудармашылар алдында тұратын негізгі мәселелердің бірі қандай?

  • Аударма істейтін тілдерді меңгеру
  • Тілдік жүйе ерекшеліктерін білу
  • Мәтіннің мазмұнын түсіну (correct)
  • Жылдам жауап беру

Аудармашы қандай қасиеттерге ие болуы қажет?

  • Тек эмоцияларды білдіру
  • Қос тілділік және қос мәдениеттілік (correct)
  • Тек әдебиетпен айналысу
  • Тек білімді болу

Ресей студенттерінің АҚШ мәдениетін сипаттайтын сөздерінің бірі не?

  • Тарихи орындар
  • Көшпелі мәдениет
  • Жылдам тамақ (correct)
  • Бургерші

Ресейдің ұлттық ерекшелігіне не жатады?

<p>Берёзка (A)</p> Signup and view all the answers

Сөйлеу актісінің компоненттері не негізінде құрылуы тиіс?

<p>Адресант, адресат, хабарлама (A)</p> Signup and view all the answers

Аудармадағы эмоцияның маңызы неде?

<p>Акторлық шеберлік және еліктеу қабілеті (D)</p> Signup and view all the answers

Тілдік жүйелер не туралы айтады?

<p>Әртүрлі тілдердің ерекшеліктері (C)</p> Signup and view all the answers

Р.О.Якобсонның теориясында не маңызды?

<p>Коммуникация компоненттері (B)</p> Signup and view all the answers

Мәдениетаралық коммуникация қандай ғылымдармен байланысты?

<p>Социология, антропология, лингвистика (C)</p> Signup and view all the answers

Аударма кәсібіндегі сенімділік неге байланысты?

<p>Клиенттердің күткен мерзім мен сапасына (B)</p> Signup and view all the answers

Фрилансерлердің табысы негізінен неге тәуелді?

<p>Жұмыс жылдамдығына (D)</p> Signup and view all the answers

Аудармашының жылдамдығы мен дәлдігін арттыру үшін қандай құрал пайдаланылады?

<p>Аударма жад (ТМ бағдарлама) (C)</p> Signup and view all the answers

Көркем әдебиеттегі аударманың сенімділігі ненің негізінде бағаланады?

<p>Түпнұсқа мағынасының берілуінде (C)</p> Signup and view all the answers

Пиаженің айтуы бойынша интеллект қандай жағдайларда қолданылатын нәрсе?

<p>Не істеу керектігін білмеген кезде (A)</p> Signup and view all the answers

Лингвистикалық құзыреттілік қандай шарттарға негізделеді?

<p>Екі тілді арнайы білуге (D)</p> Signup and view all the answers

Эмоционалды есте сақтау процессі неге байланысты?

<p>Қызықтыратын нәрсені есте сақтау кезінде (B)</p> Signup and view all the answers

Контекстің есте сақтау процесіндегі рөлі қандай?

<p>Ассоциацияларды қалыптастыруға (B)</p> Signup and view all the answers

Көркем аудармада аудармашының мақсаты не?

<p>Түпнұсқаның көркемдік және стильдік ерекшеліктерін сақтау. (A)</p> Signup and view all the answers

Ақпараттық аударма не үшін қажет?

<p>Ақпаратты, мәліметтерді жеткізу. (A)</p> Signup and view all the answers

Газеттік-ақпараттық аударма қандай деректерді жеткізуге арналған?

<p>Жаңа мәліметтер мен тың деректерді. (D)</p> Signup and view all the answers

Ресми-іскери аударма не үшін қажет?

<p>Өтініштер, арыздар, келісімдер сияқты құжаттарды аударуға. (D)</p> Signup and view all the answers

Лексико-семантикалық трансформацияның құрамынды не бар?

<p>Нақтылау, транскрипция, калькалау. (A)</p> Signup and view all the answers

«Wet paint» қазақ тіліне қалай аударылады?

<p>Абай болыңыз! Боялған! (D)</p> Signup and view all the answers

Нақтылау - бұл не?

<p>Жалпы түсінікті тар ұғыммен ауыстыру. (B)</p> Signup and view all the answers

Келесі аударма түрі қандай: Under the banners – Под знаменами?

<p>Көркем аударма. (C)</p> Signup and view all the answers

Суреттеп аудару дегеніміз не?

<p>Лексикалық бірлікті кеңінен суреттеп толық түсіну (C)</p> Signup and view all the answers

Дұрыс транслитерация қалай аталады?

<p>Графикалық жазу (D)</p> Signup and view all the answers

Наиболее известным институтом является Королевская Академия искусств, созданная Георгом III. сөйлеміндегі трансформацияның түрі қандай?

<p>Калькалау, транслитерация (A)</p> Signup and view all the answers

«Friendly Relations» сөзінің қазақша аудармасы қандай?

<p>Достық қатынастар (C)</p> Signup and view all the answers

«speaker» сөзінің аударма түрі қандай?

<p>Транслитерация (A)</p> Signup and view all the answers

«venture» сөзінің қазақша аударылу түрі қандай?

<p>Транскрипция (D)</p> Signup and view all the answers

Келесі фразаны аударуда қолданылған трансформация түрін атаңыз: Ол нашар ұйықтайды.

<p>Грамматикалық ауыстыру (A)</p> Signup and view all the answers

«онжылдық» сөзі қалай аударылған?

<p>Decade (D)</p> Signup and view all the answers

Екі тілді арнайы білу дегеніміз не?

<p>Лингвистикалық құзыреттілік (B)</p> Signup and view all the answers

Аудармашылар қандай этикалық мәселелерге тап болуы мүмкін?

<p>Жұмыс сапасына жауапкершілік (D)</p> Signup and view all the answers

Аударма ерекшеліктеріне қарай қандай түрлері бар?

<p>Ауызша және жазбаша (B)</p> Signup and view all the answers

Жатақ жағдайында синтаксистік құрылым өзгеруі арқылы жасалатын аударма түрі қандай?

<p>Сөйлемдердің бірігуі (B)</p> Signup and view all the answers

Калькалау жалпы түрде қандай нәрсені білдіреді?

<p>Лексикалық бірліктерін морфемалармен алмастыру (D)</p> Signup and view all the answers

Транскрипция немен айналысады?

<p>Сөздерді графикалық бейнеде көрсету (D)</p> Signup and view all the answers

Генерализация әмбебап түрде қандай аударма түріне жатады?

<p>Мағынаны абстракциялау (A)</p> Signup and view all the answers

Неологизмдер тілде не білдіреді?

<p>Яңа сөздер жиынтығы (D)</p> Signup and view all the answers

Транслитерация дегеніміз не?

<p>Сөздердің дыбыстық жазуын өзгерту (A)</p> Signup and view all the answers

«Темірді қызғанда соқ» баламасы қандай?

<p>Make hay while the sun shines (D)</p> Signup and view all the answers

Ауызша аударманың бөліну түрлері не?

<p>Ілеспе және ізбе-із (D)</p> Signup and view all the answers

«Жатқан жыланның қүйрығын баспа» баламасы қандай?

<p>Let sleeping dogs lie (C)</p> Signup and view all the answers

Аударылатын мәтіннің жасалу және қабылдану ерекшеліктеріне қарай қандай түрлерге бөлінеді?

<p>Ауызша және жазбаша (B)</p> Signup and view all the answers

«Темірді қызғанда соқ» деген сөздің ағылшын тіліндегі баламасы қандай?

<p>Make hay while the sun shines (D)</p> Signup and view all the answers

Транскрипцияның мақсаты неде?

<p>Ағылшын сөзін графиктік бейне ретінде жеткізу (A)</p> Signup and view all the answers

Аудармадағы «сөйлемдердің бірігуі» қандай түріне жатады?

<p>Сөйлемдердің құрылымын өзгерту (A)</p> Signup and view all the answers

Термин дегеніміз не?

<p>Тұрақты қолданылатын арнаулы бір ұғымды білдіретін сөз немесе сөз тіркесі (D)</p> Signup and view all the answers

«Байыбына бармай бал ашпа» деген сөздің ағылшын тіліндегі баламасы қалай аударылады?

<p>Don't cross a bridge before you come to it (B)</p> Signup and view all the answers

Аударманың қандай түрі 'He visits me practically every week-end.' сөйлемінде қолданылған?

<p>Генерализация (C)</p> Signup and view all the answers

Неологизмдер дегеніміз не?

<p>Жаңа сөздер жиынтығы (D)</p> Signup and view all the answers

Фонетикалық принцип неден тұрады?

<p>Сөздердің дыбысталуын анықтау (C)</p> Signup and view all the answers

«Ойнасаң да ойлап сөйле» сөзінің ағылшын тіліндегі баламасы қандай?

<p>First think, then speak (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Аудармадағы сенімділік

Аударма жасау барысында клиенттердің мерзімінде және сапалы мәтін алуына деген сенімін қамтамасыз ету.

Аудармашының кәсіби құмарлығы

Аудармашының жұмысқа деген сүйіспеншілігі, көңіл бөлуі және қызығушылығы.

Фрилансерлер үшін жылдамдық

Фрилансерлердің табысы жұмыс жылдамдығына байланысты болады.

Аударма жады (TM)

Аударма жасау барысындағы дәлдікті және жылдамдықты арттыратын бағдарлама.

Signup and view all the flashcards

Аударманың сенімділігі

Аудармашының жұмысының мақсаты түпнұсқа мағынаны дәл жеткізу.

Signup and view all the flashcards

Көркем шығармадағы аударманың сенімділігі

Аударма түпнұсқа аударма тілінде жазылғандай естілуі керек.

Signup and view all the flashcards

Пиаже бойынша интеллект

Оқу мен білім алу барысында жаңа білімдерді меңгеру және қолдану қабілеті.

Signup and view all the flashcards

Интеллект

Бірдеңе жасай алатын, идеялар тудыра алатын қабілет.

Signup and view all the flashcards

Лингвистикалық құзыреттілік

Екі тілді терең білу және олардың ерекшеліктерін білу

Signup and view all the flashcards

Суреттеп аудару

Аудармада сөздердің мағынасы бойынша жақын сөздермен аудару

Signup and view all the flashcards

Антонимиялық аударма

Аударудағы лексикалық бірліктің мағынасын толық түсіндіретін лексикалық-грамматикалық өзгерістер

Signup and view all the flashcards

Антропонимдер

Тілдегі адамдардың аттары, атаулары

Signup and view all the flashcards

Калькалау

Аудармада қысқартылған сөздерді толық мәтінмен аудару

Signup and view all the flashcards

Сөйлемдерді біріктіру

Мағынасына байланысты сөйлемдердің бірігуі

Signup and view all the flashcards

Транслитерация

Аудармада сөзді басқа тілдегі сәйкес келетін дыбыстарымен беру

Signup and view all the flashcards

Аударма дегеніміз не?

Тілдің мағынасын басқа тілге жеткізу.

Signup and view all the flashcards

Аудармашы кім?

Аударма жасаушы адам.

Signup and view all the flashcards

Транскрипция

Аудармада сөздің жазылуын жеткізу үшін алфавитті қолдану

Signup and view all the flashcards

Түпнұсқа дегеніміз не?

Аударма жасалатын мәтін немесе әңгіме.

Signup and view all the flashcards

Фондық білім

Оқиғалар, адамдар, мәдениет ерекшеліктері туралы жан-жақты білім

Signup and view all the flashcards

Грамматикалық ауыстыру

Аудармада сөздің грамматикалық түрін өзгерту

Signup and view all the flashcards

Тілдік жүйелер дегеніміз не?

Әртүрлі тілдердің ерекшеліктері, яғни грамматикалық ережелері, сөздік қоры, мәдени айырмашылықтар

Signup and view all the flashcards

Аудармашыларға негізгі екі мәселе не?

Аударманың басты екі мәселесі: 1. Мәтіннің мазмұнын түсіну 2. Оны дәл жеткізу.

Signup and view all the flashcards

Ауызша аударманың ерекшелігі не?

Ауызша аударма жадының көлемі және тілді жылдам ауыстыруды қажет етеді.

Signup and view all the flashcards

Шығыс халықтарының тілдерінде не байқалады?

Жоғары эмоциялық идеялар мен сезімдер.

Signup and view all the flashcards

Аудармада еліктеу қабілеті неге маңызды?

Ақпаратты толық жеткізу үшін керек.

Signup and view all the flashcards

Ұлттық мінез дегеніміз не?

Белгілі бір халықтың стереотиптер жиынтығы.

Signup and view all the flashcards

Реалия дегеніміз не?

Географиялық аймақтарға, мәдениетке байланысты ерекше элементтер.

Signup and view all the flashcards

Неологизмдер

Тілде қоғамның және түсініктердің дамуына байланысты пайда болған жана сөздер жиынтығы. Мысалы, "скроллинг", "блог", "флешка" сияқты жаңа сөздер.

Signup and view all the flashcards

Ілеспе аударма

Ауызша аударманың түрі. Мәтін таңбалар тілде жеткізілмейді, тікелей сөйлеу арқылы аударылады.

Signup and view all the flashcards

Генерализация

Нәтижесінде аудитория үшін жеткізілетін мәтін түпнұсқа мәтіннен қысқасырақ болады.

Signup and view all the flashcards

Мағынаны жетілдіру

Аударма жасағанда контекстті ескеру және мәтінді мүмкіндігінше дәл, нақты жеткізу.

Signup and view all the flashcards

Сөзбе-сөз аударма

Аударма алудың бір түрі. Мәтіннің синтаксисі өзгермейді.

Signup and view all the flashcards

Конкретизация

Аударма жасауда қолданылатын әдістің бірі. Тар мағыналы тілдік бірлікті аударма тілінде кеңірек мағыналы сөзбен алмастыру арқылы жасалады.

Signup and view all the flashcards

Грамматикалық алмастыру

Аударма жасауда қолданылатын әдіс. Аударма жасалғанда түпнұсқа мәтіндегі тілдік бірлік аудармада grammatical мағынасы бойынша өзгеруі.

Signup and view all the flashcards

Аударма

Бұл білімді тілден екінші тілге айналдыру процесі

Signup and view all the flashcards

Аудармашы

Екі тілде сөйлейтін адам.

Signup and view all the flashcards

Ауызша аударма

Ауызша сөйлеп отырып аударма жасау түрі

Signup and view all the flashcards

Жазуша аударма

Жазулы мәтінді аударма жасау түрі

Signup and view all the flashcards

Идиома

Ағылшын тіліндегі екі сөз біріккен түрі

Signup and view all the flashcards

Неологизм

Тілдің даму кезеңіндегі жаңа сөздер

Signup and view all the flashcards

Аударма жасау кезіндегі мазмұнның дәлдігі

Суреттеп аударма жасау кезінде түпнұсқа мағынадан ауытқымау

Signup and view all the flashcards

Ізбе-із аударма

Аударманың бұл түрінде оратор немесе баяндамашының сөзі аудармашымен қатар айтылады, яғни сөздікке тікелей аудару арқылы орындалады.

Signup and view all the flashcards

Жазбаша аударма

Жазылған мәтін басқа тілге аударылады, яғни аудармашы жазбаша түрде жаңа мәтін жазады.

Signup and view all the flashcards

Көркем аударма

Көркем шығармаларды аудару кезінде аудармашы түпнұсқа жазушының стилін және образдылығын сақтап аударуға тырысады.

Signup and view all the flashcards

Ақпараттық аударма

Ақпараттық мазмұнды мәтіндер басқа тілге аударылады.

Signup and view all the flashcards

Газеттік-ақпараттық аударма

Газет мақалаларын, жаңалықтарды және басқа ақпараттық мазмұнды мәтіндерді аудару кезінде жаңа оқиғалар, маңызды мәліметтер оқырмандарға жеткізіледі.

Signup and view all the flashcards

Ресми-іскери аударма

Шартхаттарды, заңды құжаттарды, келісім-шарттарды, өтініштерді және арыздарды аударуға арналған.

Signup and view all the flashcards

Нақтылау

Жалпы мағынаны аудармашы нақтырақ түсіндіреді.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Аударма туралы жалпы мәліметтер

  • Аударма - бір тілдегі мәтіннің мағынасын басқа тілде жеткізу
  • Аудармашы екі мәселені шешуі тиіс: мәтіннің мазмұнын дұрыс түсіну және оны дәл жеткізу.
  • Питер Трент аударма туралы: Екі тіл білу аудармашы болу үшін жеткіліксіз.
  • Ауызша аударма: жадының үлкен көлемі және жылдам тіл ауысуы қабілеті қажет

Аударма түрлері

  • Аударма орындаудың екі түрі бар: ауызша және жазбаша.
  • Аударманың бір түрі: Ресми-іскери аударма, ол өтініштер, арыздар, жарғы, жарлық, келісімдерді аударуды қамтиды.
  • Аударманың бір түрі: Ақпараттық аударма, бұл жаңа мәліметтерден, тың деректерден, тосын оқиғалардан хабардар етуге бағытталған.
  • Аударманың бір түрі: Көркем аударма, мұнда аудармашы түпнұсқаның көркемдік және стильдік ерекшеліктерін сақтауы тиіс.

Аудармашы қасиеттері

  • Аудармашы қос тілділік және қос мәдениеттілік қасиеттеріне ие болуы қажет.
  • Аудармашылар үшін жадының үлкен көлемі және жылдам тіл ауысуы қажет.
  • Аудармашы, актерлік шеберлік пен еліктеу қабілетінің болуы маңызды. Ол сөйлеушінің эмоциясы мен стилін дәл жеткізуі керек
  • Аудармашының сенімділігі мен кәсіби құмарлығы маңызды.
  • Аудармашының жұмысына фрилансер мамандығына тән жылдамдық, оларға толық уақытты аудармашылар үшін маңызды болмаса мүмкін.

Аударма жұмысын жеңілдету үшін қолданылатын құралдар

  • Аударма жады (ТМ бағдарламалары) аудармашыларға олардың жұмысында жылдамдық пен дәлдікті арттыруға көмектеседі.

Нақтылау, жалпылау

  • Нақтылау - жалпы ұғымды нақты ұғымдармен ауыстыру
  • Жалпылау - нақты ұғымды жалпы ұғыммен ауыстыру

Аудармадағы басқа терминдер

  • Лексикалық қосу - сөздердің бірге қолданылып басқа бір мағынада пайдаланылуы
  • Калькалау - сөздің немесе тіркестің сөзбе-сөз аударылуы
  • Транскрипция - сөздің дыбыстық формаларын бір тілден екінші тілге көшіру
  • Транслитерация - сөздің графикалық формасын бір тілден екінші тілге көшіру
  • Антонимиялық аударма - сөздің антонимі қолданылып аударылады.
  • Конкретизация - жалпы ұғымды толық нақтылау арқылы аудару
  • Модуляция - мағынаның орташа жағдайындағы жалпылануы
  • Фрагментті (үзінді) аударма - жазбаша мәтінді толық емес, бөліктерімен аудару
  • Метонимикалық аударма – сөздің басқа бір мағынасында аудару

Басқа фактілер

  • Аударма теориясының ғылыми негіздері 20-шы жылдары жетіліп, үлгілер қалыптасты
  • Көбіне, танымал аудармашылар қостілділік қасиетіне ие
  • Аудармашылар кәсіби дамуда біріккен қоғамдар мен одақтар арқылы жалғастыруда.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

()

More Like This

Types of Translation
16 questions

Types of Translation

BenevolentCreativity avatar
BenevolentCreativity
Types of Translation
16 questions

Types of Translation

BenevolentCreativity avatar
BenevolentCreativity
Translation Overview and Types
30 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser