Вербальды және тілдік емес белгілер PDF

ВЕРБАЛЬДЫ ЖӘНЕ ТІЛДІК ЕМЕС БЕЛГІЛЕР Қабылдаған: Рысбекова А. Орындаған: Шалапова А. Ахат Т.  1 ЖОСПАР 1. Тілдік коммуникация сапалары. 2. Дауыс - адамның ең қажетті құралы ретінде. ...

ВЕРБАЛЬДЫ ЖӘНЕ ТІЛДІК ЕМЕС БЕЛГІЛЕР Қабылдаған: Рысбекова А. Орындаған: Шалапова А. Ахат Т.  1 ЖОСПАР 1. Тілдік коммуникация сапалары. 2. Дауыс - адамның ең қажетті құралы ретінде.  2 Адам баласы үшін аса үлкен маңызға ие белгі СӨЗ пікір бөлісу, Қарым- қатынас процесінде ақпарат беру, қоршаған ортадағы құбылыс, оқиғалар, толық танылады. әлем туралы білім, хабар ТІЛ адамдардың интеллектуалдық пайымдауын, оның танымдық деңгейін ажыратып бере алады. хабар, бұйрық т.с.с. дәлме-дәл мағынада беріледі, таралады. бірлесіп әрі орындалып жатқан іс-әрекетке үйлестіру жүргізіліп, адамның жан- сезімін оның күйзеліс-толғаныс көңіл-күйін, әрі соның негізінде адамдармен өзара ықпалдану деңгейін білуге болады.  3 Сөз - өнер алды. Жанды сөздің адам өмірі саласындағы функционалдық рөлінің артуы, әсіресе қарым-қатынастағы маңызы ерекше мән берілуінің өзі, сөздің қоғам дамуының басты қайнары екендігін көрсетеді.  4 Тілдік коммуникация мәселесі қызықтырған салаларға: - өзара әсердегі адамдардың әлеуметтік сипаттарының қарым- қатынас қабілеттеріне ықпал жасауы; - адамдардың әлеуметтік процесс барысында тілді меңгеру амалы, жолы, жетілдіру тиімділігі; - шешендік өнер тарихы, даму бағыты, жағдайы сияқты өзекті проблемалар жатады.  Қарым-қатынас жасауға қызмет ететін 5 белгілердің вербальды (вербаль - сөйлеу, сөз айту деген ұғымды білдіреді) түрінің ерекше артықшылықта болу мәні неде? себебі сөзде ойды, сезімді олардың өте нәзік жерлерін немесе күрделі тұстарын әсерлі жеткізуге қызмет ететін дауыс, ырғақ, дикция, интонация, екпін, қарқын, үн әуезі мен сазы сияқты сөзге жан мен көрік әр беретін түрлендіргіш әлементтердің болуында. осы белгілерді Дж.Трейгер «Әмоциональдық тіл» американдық психолог Дауыс - адамның ең қажетті құралы. 6 Қарым-қатынас процесінде сезімді оятуда, әріптесті өзіңе қаратып тартуда, жеткізілер ойдың ойдағыдай тасымалдануына, идеяны дамытуда ең соңында керек болса коркемдік сезім мен әстетикалық талғамды дамытуда әсем-үнді дауыстың атқарар қызметі аз емес. Тыңдаушыға ойлы мазмұн - идеяға толы ақпаратты, олардағы ішкі мазмұнды айқын жеткізуде дауыстың икемді мәнерлі үлкен рөл атқарады деуге болады. Ой- пікірдің әсерлі ашылуы дауыс сазына тәуелді.  7 Дауыс түрлері әр түрлі. Дауыстың басты сапалары диапозон (дауыстың тембрі (әр дауыстың бір күйден екінші озіне тән болуы) күйге ауысу қабілеті) қарқыны Дауыстың осындай сапаларын жетілдіру олардың белгілі қалыпқа түсуін қамтамасыз ету және пайдаға асыру қарым-қатынас проңесіне өз игі әсетін жасайды.  Жанды сөздің қосалқы компоненттерінің (механизмдерінің) 8 тілдің сипатына қарай оны күшейте түсетін қабілетіне келсек олар мыналар: 1. Әңгімеге қатысушыға хабар мәліметтердің аса маңызды жерлерін нұсқап көрсетіп бере алу қабілетінде. Асықпай сөздер арасына кідіріс жасай отырып телефон т.б. номерлерді немесе цифрларды есте сақтауға, жазып алуға мүмкіндік жасау мақсатында лепті үндеуді қолдану керек. 2. Айтылып жатқан пікір мазмұнына ой толықтыру осы сөзді - көркемдеуші компоненттердің арқасында орындалады. 3. Сөз барысында қосалқы белгілер әңгімедегі адамға деген қатынасынды білдіріп тұрады. 4. Вербальды емес сөз белгілері арқылы қарым-қатынасқа түскен адмның қандай адам екендігін білуге болады. Оның білімділік деңгейін, психофизиологиялық және психологиялық қадір-қасиет сапа деңгейін ажыратуға болады.  9 Қарым-қатынастың тілдік емес түрі жанасу дене түйсігі Жанасу жалпы партнермен болатын Дене түйсігі арқылы қарым-қатынаста көңіл-күй, сезімді байланыс сезімі мәселен білдіретін белгі. Алайда жанасу уақыт сәби-ана, немесе ана- сәби сәтіне қарай қарым-қатынастың өмірінен байқалады. Ал сәби сөздік емес белгісі ретінде белгі өмір ереже салтқа байланысты әр халықта осы анасымен дене арқылы шектеулерге түседі. Жанасудың сезіну байланысына түсу түрлерін нұқу, қүшақтау, қол салу, арқылы басқа адамдардың сүйісу, арқадан қағу, сипалау т.с.с. әр өмірі мен де қарым- халық кімге қандай жағдайда, қандай қатынасқа түсе бастайды. кезде қолдануға болатындығы ереже нормаларын жолын, әдетін жасаған.  10 Жанасудың түрлері әр түрлі әлеуметті, мәдени топтарда әр қилы қолданыста болады. Адамдардың қарым-қатынасына әсер жасайтын тілдік емес белгі құралына кеңістіктегі адамдардың бір-біріие қатысты орналасу яғни арақашықтықты ұстау жағдайы да жатады. Қазіргі заман әдебиеттерінде оны «проксемдік» әрекет (проксемика - жақындық) деп атайды. Бүл ілім саласының негізін салған ағылшын оқымыстысы Ә.Холл. Ол адамдар сақтайтын арақашықтық бір жағынан жалпы биологиялық заңдылықтың әсерінен болатын қүбылыс екендігін, екінші жағынан кеңістіктегі пайдалану деді.  11 Арақашықтық ұстау байланыс қарым-қатынас мақсатына да тәуелді әрі қалыптасқан обьективті жағдайға байланысты болатынын дәлелдеді. Ә.Холл арақашықтықта ұстаудың 4 түрін ажыратады: 1. Сырласу (достық). 2. Кездейсоқ - жеке бастылық. 3. Әлеуметтік - консультативті. 4. Бұқаралық. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!