UBCOMFSI.3 - Business Economics - Semester 1 (Marathi) PDF

# प्रथम वर्ष वाणिज्य ## व्यावसायिक अर्थशास्त्र - १ ### सत्र - १ #### विषय कोड : UBCOMFSI.३ © UNIVERSITY OF MUMBAI - **डॉ. सुहास दातार** - कुलसचिव, - मुंबई विद्यापीठ, मुंबई. - **डॉ. कविता लाम्भे** - प्राध्यापक, मुंबई विद्यापीठ, - मुंबई विद्यापीठ, संकुल , - मुंबई विद्यापी...

# प्रथम वर्ष वाणिज्य ## व्यावसायिक अर्थशास्त्र - १ ### सत्र - १ #### विषय कोड : UBCOMFSI.३ © UNIVERSITY OF MUMBAI - **डॉ. सुहास दातार** - कुलसचिव, - मुंबई विद्यापीठ, मुंबई. - **डॉ. कविता लाम्भे** - प्राध्यापक, मुंबई विद्यापीठ, - मुंबई विद्यापीठ, संकुल , - मुंबई विद्यापीठ सेक्रेटरी, - मुंबई. - **श्री. अनिल आर. बने** . - सहकारी आर्थिक संशोधन आणि सहाय्यक सल्लागार व - प्रभारी अध्यक्ष, अर्थशास्त्र विभाग, - मुंबई विद्यापीठ सेक्रेटरी, मुंबई. - **प्रकल्प संचालक** : - श्री. राजू वसंत सिद्धेश्वर, - मुंबई विद्यापीठ सेक्रेटरी, - मुंबई. - **लेखक**: - डॉ. विजयाली मुद्रे, - अध्यापिका, मुंबई विद्यापीठ, - केशव सिंघानिया महाविद्यालय, - कोल्हापूर विद्यापीठ, कोल्हापूर , - कोल्हापूर विद्यापीठ, - ४१६६०१. - **डॉ. आशा विदित** - अध्यापिका, मुंबई महाविद्यालय, - जी. के. जोशी मार्ग, - मुंबई - ४१०२०६ - **पुस्तकाची माहिती** : - केशव सिंघानिया महाविद्यालय, - कोल्हापूर विद्यापीठ, कोल्हापूर, - कोल्हापूर विद्यापीठ, - ४१६६०२ - **डॉ. रंगनाथ यशवंत पंडित** - प्राध्यापक, अर्थशास्त्र विभाग, - केशव सिंघानिया महाविद्यालय, मुंबई. ### डिसेम्बर २०२०, प्रथम वर्ष वाणिज्य, व्यावसायिक अर्थशास्त्र -१ **प्रकाशक:** - प्रभारी सेक्रेटरी, मुंबई विद्यापीठ सेक्रेटरी मुंबई विद्यापीठ , - विद्यापीठ, मुंबई - ४०० ००१. **अक्षर छपाईः** - अक्षरी कंपनी, - गोंधळे लँड, अॅम. सी. शहा मार्ग, बांद्रा, - विद्यापीठ (मुंबई ), - ४०० ०५१. **मुद्रणः** - ipin Enterprises, - तantia Jogani Industrial Estate, Unit No. 2, - Ground Floor, Sitaram Mill Compound, - J.R. Boricha Marg, Mumbai - 400 011 ## अनुक्रमणिका | क्रमांक | अध्याय | पृष्ठ क्रमांक | |:---:| :---: |:---:| | १ | **प्रकरण - १** | ०१ | | | १अ | **व्यावसायिक अर्थशास्त्रांची ओळख** | २० | | २ | **प्रकरण - २** | ३२ | | | २अ | **मागीची विश्लेषण - भाग - १** | ६४ | | ३ | **प्रकरण - ३** | ७४ | | | ३अ | **पुरवठा आणि उत्पादन निर्णय - भाग - १** | ८६ | | ४ | **प्रकरण - ४** | ९९ | | | ४अ | **उत्पादन खर्च** | १०५ | | ५ | **प्रकरण - ५** | ११८ | | ५अ | **अल्प आणि दीर्घकालीन खर्च - उत्पादन संघब |१०५| ## चटक - १ ### व्यावसायिक अर्थशास्त्रांची ओळख #### १.० उद्देश - व्यावसायिक अर्थशास्त्र म्हणजे काय आणि समस्या समजून घेणे - व्यावसायिक अर्थशास्त्राचे स्वरूप आपल्याला समजावून देणे - व्यावसायिक अर्थशास्त्राच्या मूलभूत साधनांची ओळख करून देणे - विविध परिस्थितींमध्ये मूलभूत सिद्धांतांचा वापर करणे - विविध परिस्थितींमधील विश्लेषणांचा वापर शिकवणे #### १.१ प्रस्तावना व्यावसायिक अर्थशास्त्र म्हणजे व्यवसायाच्या दृष्टीने अर्थशास्त्राचा अवलंब करणे आहे. व्यावसायिक अर्थशास्त्रात अर्थशास्त्रातील सामान्य तत्त्वांचा पर्याय देता येतो, परंतु व्यावसायिक निर्णयांसाठी आवश्यक असताना ते तत्त्वांचा वापर करायला शिकवते. व्यावसायिक राजकारणात अर्थशास्त्र कसे काम करावे याचा अभ्यास व्यावसायिक अर्थशास्त्र करतो. व्यवसायांना अर्थशास्त्रातील सामान्य तत्त्वे कशी समजावून द्यावी ते याचा अभ्यास व्यावसायिक अर्थशास्त्र करतो. व्यावसायिक अर्थशास्त्र म्हणजे व्यवसायांसाठी अर्थशास्त्राचा वापर करणे आहे. व्यावसायिक अर्थशास्त्र अभ्यासक्रमाचा फ़ोकस अर्थशास्त्रातील सामान्य सिद्धांतांचा व्यवहारावर आहे. #### १.२ व्यावसायिक अर्थशास्त्राची व्याप्ती व्यावसायिक अर्थशास्त्राची व्याप्ती खूप विस्तृत आहे. व्यावसायिक अर्थशास्त्रामध्ये व्यवसायांच्या बदलणाऱ्या भौगोलिक परिस्थितीचा अभ्यास केला जातो, समाजातील बदलणाऱ्या गरजा, गरजा कशा कशा पूर्ण करता येतील याचा अभ्यास याच्या अंतर्गत केला जातो. #### १.३ व्यावसायिक अर्थशास्त्राचे महत्त्व - व्यावसायिक निर्णय घेण्यासाठी मूलभूत तत्त्वे समजावून देणे - व्यावसायिक निर्णय घेण्यासाठी आवश्यक असलेल्या संसाधनांचा वापर कसा करायचा हे शिकवणे - व्यवसायांच्या समस्यांचे नीतिमत्ता आणि मूल्ये याच्याशी जोडणे - व्यवसायांमध्ये सामाजिक जबाबदाऱ्यांचा विचार कसा करायचा हे शिकवणे - व्यवसायांना आरोग्य रखरखटीचा विचार कसा करायचा हे शिकवणे - व्यवसायांना सामाजिक बदलांच्या वाट्याचा विचार कसा करायचा हे शिकवणे #### १.४ मूलभूत साधने - व्यावसायिक अर्थशास्त्रांतील मूलभूत तत्त्वांची ओळख सामान्य सिद्धांतांचा वापर करणे - व्यावसायिक अर्थशास्त्रात वापरले जाणारे मूलभूत सिद्धांत व्यावसायिक अर्थशास्त्रातील मूलभूत तत्त्वे व्यावसायिक अर्थशास्त्रातील मूलभूत तत्त्वे #### १.५ संधी खर्चाचे तत्व खर्चाचा सिद्धांत (Opportunity cost Principle) संधी खर्चाचे तत्त्व हे अर्थशास्त्रातील सर्वोत्तम मूलभूत सिद्धांतांपैकी एक आहे. समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की कोणताही संसाधन दोन किंवा अनेक उत्पादनांमध्ये येत असतो. व्यावसायिक निर्णय घेताना कोणत्या संसाधनाचा वापर करावयाचे ते निवडताना कोणत्या संसाधनाचा वापर करला जाताना आपल्याला किती नुकसान झाले आहे याचा विचार करणे अतिशय महत्वाचे आहे. ("The opportunity cost of a given economic resource is the sacrificed benefits from the next best alternative use of the resources") समाजातील सर्वोत्तम संसाधनांच्या वापराचे निर्णय घेताना आपण महत्त्वाचे मार्ग गेलो आहोत. सर्वोत्तम संसाधनांचा वापर करण्यास संधी खर्चाचा गणना केली जाते. - संधी खर्चाचा निर्णय घेताना अनेक घटकांचा विचार केला जातो. #### १.६ वाढीव खर्च वाढीव खर्च (Incremental Concept) वाढीव खर्च हा समाजातील सर्वोत्तम मूलभूत सिद्धांतापैकी एक आहे. समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की कोणताही संसाधन दोन किंवा अनेक उत्पादनांमध्ये येत असतो. व्यावसायिक निर्णय घेताना समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की कोणताही संसाधन दोन किंवा अनेक उत्पादनांमध्ये येत असतो. वाढीव खर्च #### १.७ सीमांत खर्च सीमांत खर्च हे अर्थशास्त्रातील सर्वोत्तम मूलभूत सिद्धांतापैकी एक आहे. समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की कोणताही संसाधन दोन किंवा अनेक उत्पादनांमध्ये येत असतो. सीमांत खर्च #### १.८ मूलभूत आर्थिक संबंध (BASIC ECONOMIC RELATIONS) * _अर्थशास्त्रातील_ सिद्धांतांचा वापर सिद्धांतांचा वापर सिद्धांतांचा वापर #### १.९ मूलभूत साधने - _संधी_ خَـــرچ #### १.१० बदलणाऱ्या परिस्थितीचा विश्लेषण करण्याचे उपकरण - _संधी_ खर्चाचे तत्व #### १.११ सारांश ## चटक - १अ ### मागणी आणि पुरवठ्याचा सुसंगत संकल्पना #### १अ.० उद्देश - मागणी आणि पुरवठा समजून घेणे - देशीलकिताच्या मागणी आणि पुरवठ्यातील अंतर समजावून घेणे - देशीलकिताच्या मागणी आणि पुरवठ्याचा संबंध विचार करणे - बाजार समतोल कसा मिळतो हे शिकवणे - बाजार समतोल कसा मिळवता येतो हे सिद्ध करणे #### १अ.१ मागणी (DEMAND) मागणी आणि पुरवठा या अर्थशास्त्रातील मूलभूत संकल्पना असल्याने त्या बाजार अर्थव्यवस्थेतील आहेत. किंमत दीलकिताचा बाजार किंमत दीलकिताचा बाजार किंमत दीलकिताचा बाजार #### १अ.२ मागणी मागणी ही समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की कोणताही संसाधन मागणीला अनेक घटक समजावून दाखवता येतात मागणीला अनेक घटक समजावून दाखवता येतात ले मागणी प्रमाण सामान्य जमीनदार, कायदा, अर्थशास्त्र, लोकसंख्या, मागणी प्रमाण, Demand = Desire + Ability to Pay + Willingness to Pay #### १अ.३ वैयक्तिक मागणी (Individual Demand) वैयक्तिक मागणी ही समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की मागणीचा एक तर वैयक्तिक मागणी अशी आहे की #### १अ.४ बाजार मागणी (Market Demand) बाजार मागणी हे समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की कोणताही बाजार मागणी बदलणाऱ्या परिस्थितीचा बाजार मागणी बदलणाऱ्या परिस्थितीचा #### १अ.५ पुरवठा (SUPPLY) #### १अ.६ वैयक्तिक पुरवठा (Individual Supply) वैयक्तिक पुरवठा हे समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की वैयक्तिक पुरवठा हे समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की #### १अ.७ बाजार पुरवठा (Market Supply) बाजार पुरवठा हे समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की बाजार पुरवठा बदलणाऱ्या परिस्थितीचा बाजार पुरवठा बदलणाऱ्या परिस्थितीचा #### १अ.८ मागणी-पुरवठा बळबळ आणि समतोल (SHIFTS IN THE DEMAND AND SUPPLY CURVES AND EQUILIBRIUM) येथे विश्लेषण ### १अ.९ विविध विश्लेषण निर्णयामध्ये वापर - विश्लेषण - വിശ്ലേഷണം #### १अ.१० सायन्श ## चटक - २ ### मागणी विश्लेषण - भाग - १ #### २.० उद्देश - _मागणी_ आणि पुरवठा समजावून देणे - _विविध_ बाजारांमध्ये समजून घेणे - _मागणी_ लवचिकता समजावून देणे - _मागणी_ लवचिकतेतील परिणामांचा विश्लेषण - _मागणी_ लवचिकता आणि #### २.१ प्रस्तावना मागणी म्हणजे वस्तू, सेवा, किंमत किंवा प्रमाण मागणी म्हणजे वस्तू, सेवा, किंमत किंवा प्रमाण #### २.२ मागणी फलन (DEMAND FUNCTION) मागणी ही समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की मागणी हे समाजातील उत्पादनाच्या मर्यादा अशी आहे की मागणी फलन #### २.३ विविध बाजारांमध्ये मागणी वक्र (NATURE OF DEMAND CURVE UNDER DIFFERENT MARKET) मागणी वक्र मागणी वक्र #### २.४ मागणी लवचिकतेचे अर्थ (MEANING OF ELASTICITY OF DEMAND) मागणी लवचिकतेचे अर्थ मागणी लवचिकता #### २.५ मागणी लवचिकतेचे महत्त्व (IMPORTANCE OF ELASTICITY OF DEMAND) मागणी लवचिकतेचे महत्त्व मागणी लवचिकता #### २.६ मागणीची किंमत लवचिकता (Price Elasticity of Demand) मागणीची किंमत लवचिकता मागणी लवचिकता #### २.७ मागणीची उत्पन्न लवचिकता (Income Elasticity of Demand) मागणीची #### २.८ मागणीची (Cross Elasticity of Demand) मागणीची #### २.९ मागणीची प्रचार / (Promotional Elasticity of Demand) मागणीची #### २.१० मागणी लवचिकता मोजण्याच्या पद्धती (METHODS OF MEASURING ELASTICITY OF DEMAND) मागणी लवचिकता मोजण्याच्या पद्धती मागणी लवचिकता ## चटक - ३ ### पुरवठा आणि उत्पादन निर्णय - भाग - १ (SUPPLY AND PRODUCTION DECISIONS - PART 1) #### ३.० उद्देश - पुरवठा - उत्पादन - अल्प #### ३.१ प्रस्तावना GlHeeove DeeefCe HegjJeþîee®es mHe<ì kesÀuesu³ee GlHeeoe HeÀuevee®ee DeY³eeme Òemlegle ÒekeÀjCeele GlHeeove DeeefCe HegjJeþîee®es mHe<ì kesÀuesu³ee Dee{Jee IesCeej ueeskeÀeb®ee Heg{erueÒeceeCes #### ३.२ उत्पादन फलन (PRODUCTION FUNCTION) GlHeeove HeÀuee®ee DeLe&, JewefMe<ìîes Je ÒekeÀej DeY³eemeCes. GlHeeove HeÀuee®ee DeLe&, JewefMe<ìîes Je ÒekeÀej DeY³eemeCes. #### ३.३ efÜ-®eue efveefJe<ìer meboYee&le GlHeeove HeÀueve GlHeeove HeÀuee®ee DeLe&, JewefMe<ìîes Je ÒekeÀej DeY³eemeCes. GlHeeove HeÀuee®ee DeLe&, JewefMe<ìîes Je ÒekeÀej DeY³eemeCes. #### ३.४ oerIe&keÀeueerve GlHeeove HeÀueve DeeefCe ÒeceeCeHeÀuee®ee efve³ece GlHeeove HeÀuee®ee DeLe&, JewefMe<ìîes Je ÒekeÀej DeY³eemeCes. GlHeeove HeÀuee®ee DeLe&, JewefMe<ìîes Je ÒekeÀej DeY³eemeCes. ## चटक - ३अ ### पुरव्ठा आणि उत्पादन निर्णय - भाग - २ (SUPPLY AND PRODUCTION DECISIONS - PART - 2) #### ३De.० उद्देश - - GlHeeevee - - #### ३De.१ प्रस्तावना GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je HegjJeþe DeeefCe GlHeeove efveCe&³e Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ३De.२ (ISO- QUANT CURVE) HejgjBhejejiele He×leerves, pemee GlHeeove HeÀuee®ee DeY³eeme kesÀuee peeles, lemee meceGlHeÊeer GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ३De.३ (GlHeeokeÀe®ee meceleesue) (LEAST COST COMBINATION OF INPUT) GlHeeove Òeef¬eÀ³esle GlHeeokeÀ cenÊece GlHeeove Je efkeÀceeve Ke®e& meeO³e keÀjC³ee®ee Òe³elve GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ३De.४ efJemleej HeLe GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ३De.५ ÒeceeCee®³ee ye®eleer®es HeÀe³eos Je leesìs GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je ## चटक - ४ ### उत्पादन खर्च (COST OF PRODUCTION) #### ४.० उद्देश - Ke®ee&®ee - - #### ४.१ प्रस्तावना GlHeeove Hes{erceO³es pemes ÒeeHleeruee cenÊJe Deens, lemes Ke®ee&ueener cenÊJe Deens. keÀejCe GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ४.२ Ke®e& mebkeÀuHevee (CONCEPTS OF COST) GÐeesie Hes{îeebvee SKeeÐee Jemlet®es GlHeeove Iesleevee efJeefYeVe ÒekeÀej®es Ke®e& keÀjeJes ueeieleele. GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je ## चटक - ४अ ### अल्प आणि दीर्घकालीन खर्च - उत्पादन संघब (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT AND LONG-RUN) #### ४De.० उद्देश - - - #### ४De.१ DeuHekeÀeueerve Ke®e& Jele&ve - DeuHekeÀeueerve GlHeeove-Ke®e& mebyebOe (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ४De.२ (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE LONG RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ४De.३ Ke®e& efJeMues<eCee®ee efJemleej-efMekeÀeT Je¬eÀ GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ४De.४ ## चटक - ५ ### उत्पादन खर्च (COST OF PRODUCTION) #### ५.० उद्देश - - - #### ५.१ प्रस्तावना GlHeeove Hes{erceO³es pemes ÒeeHleeruee cenÊJe Deens, lemes Ke®ee&ueener cenÊJe Deens. keÀejCe GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ५.२ Ke®e& mebkeÀuHevee (CONCEPTS OF COST) GÐeesie Hes{îeebvee SKeeÐee Jemlet®es GlHeeove Iesleevee efJeefYeVe ÒekeÀej®es Ke®e& keÀjeJes ueeieleele. GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je ## चटक - ५अ ### अल्प आणि दीर्घकालीन खर्च - उत्पादन संघब (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT AND LONG-RUN) #### ५De.० उद्देश - - - #### ५De.१ DeuHekeÀeueerve Ke®e& Jele&ve - DeuHekeÀeueerve GlHeeove-Ke®e& mebyebOe (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ५De.२ (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE LONG RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ५De.३ Ke®e& efJeMues<eCee®ee efJemleej-efMekeÀeT Je¬eÀ GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ५De.४ ## चटक - ६ ### उत्पादन खर्च (COST OF PRODUCTION) #### ६.० उद्देश - - - #### ६.१ प्रस्तावना GlHeeove Hes{erceO³es pemes ÒeeHleeruee cenÊJe Deens, lemes Ke®ee&ueener cenÊJe Deens. keÀejCe GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ६.२ Ke®e& mebkeÀuHevee (CONCEPTS OF COST) GÐeesie Hes{îeebvee SKeeÐee Jemlet®es GlHeeove Iesleevee efJeefYeVe ÒekeÀej®es Ke®e& keÀjeJes ueeieleele. GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je ## चटक - ६अ ### अल्प आणि दीर्घकालीन खर्च - उत्पादन संघब (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT AND LONG-RUN) #### ६De.० उद्देश - - - #### ६De.१ DeuHekeÀeueerve Ke®e& Jele&ve - DeuHekeÀeueerve GlHeeove-Ke®e& mebyebOe (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ६De.२ (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE LONG RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ६De.३ Ke®e& efJeMues<eCee®ee efJemleej-efMekeÀeT Je¬eÀ GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ६De.४ ## चटक - ७ ### उत्पादन खर्च (COST OF PRODUCTION) #### ७.० उद्देश - - - #### ७.१ प्रस्तावना GlHeeove Hes{erceO³es pemes ÒeeHleeruee cenÊJe Deens, lemes Ke®ee&ueener cenÊJe Deens. keÀejCe GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ७.२ Ke®e& mebkeÀuHevee (CONCEPTS OF COST) GÐeesie Hes{îeebvee SKeeÐee Jemlet®es GlHeeove Iesleevee efJeefYeVe ÒekeÀej®es Ke®e& keÀjeJes ueeieleele. GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je ## चटक - ७अ ### अल्प आणि दीर्घकालीन खर्च - उत्पादन संघब (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT AND LONG-RUN) #### ७De.० उद्देश - - - #### ७De.१ DeuHekeÀeueerve Ke®e& Jele&ve - DeuHekeÀeueerve GlHeeove-Ke®e& mebyebOe (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE SHORT RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ७De.२ (COST-OUTPUT RELATIONSHIP IN THE LONG RUN) GlHeeove Ke®e&-GlHeeoveeleerue menmebyebOe DeY³eemeleevee DeuHe DeeefCe oerIe&keÀeUe®ee meboYe& GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ७De.३ Ke®e& efJeMues<eCee®ee efJemleej-efMekeÀeT Je¬eÀ GlHeeove DeeefCe GlHeeove efveCe&³e - Yeeie - 1 ceO³es DeeHeCe GlHeeove HeÀueve, DeuHe Je #### ७De.४ ## चटक - ८ ### उत्पादन खर्च (COST OF PRODUCTION) #### ८.० उद्देश - - -