Het Spijsverteringsstelsel PDF

HET SPIJSVERTERINGSTELSEL Inleiding maag-darm stelsel Alle levende wezens moeten voedingsstoffen uit hun omgeving opnemen om te overleven • Nodig voor opbouw (anabolisme) energie vrij om sommige processen in ons lichaam te versterken. • Afgebroken om energie te leveren (katabolisme) Spijsverteri...

HET SPIJSVERTERINGSTELSEL Inleiding maag-darm stelsel Alle levende wezens moeten voedingsstoffen uit hun omgeving opnemen om te overleven • Nodig voor opbouw (anabolisme) energie vrij om sommige processen in ons lichaam te versterken. • Afgebroken om energie te leveren (katabolisme) Spijsverteringskanaal = Een Anatomisch a/e schakeling v/e lang kanaal = spijsverteringskanaal + bewerken met accessoire structuren = Organen weefsel die we niet per se nodig hebben, maar die wel een goede werking van onze spijsverteringskanaal ondersteunt ➔ Organen die we niet nodig hebben voor onze spijsverteringskanaal ➔ Die bv in andere orgaan functies een rol spelen bv. Pancreas bij diabetes, lever, … Spijsverteringsproces in goede banen te lijden ➔ Wat dat we opnemen verteren • Chemische activiteiten: door gebruik te maken door sterke zuren + (enzymen) • Mechanische activiteiten o Gericht zijn om te mengen, kneden, verkleinen (gebit) Voedsel mechanische verbroken en voortgeduwd + vermengd met verteringssappen 29 Belangrijkste onderdelen gastro-intestinale kanaal (=spijsverteringskanaal): o Mondholte o Farynx (keelholte) o Oesophagus (slokdarm) o Maag (gastro) o Dunne darm (1e duodenum – 2de jejunum – 3de ileum- kronkeldarm) mondt uit in: o Dikke darm (colon) o Rectum + aars Functies GI-kanaal: 1. Ingestie: wanneer we voedsel via de mond het GI-kanaal binnenkomt 2. Mechanische verwerking: Wnr eten binnenkomt i/d mondholte De fysieke bewerking van(vast) voedsel door ◆ De tong en gebitselementen ◆ Knedende en mengende bewegingen GI kanaal Makkelijkere voortbeweging doorheen kanaal (voedselbrok verkleinen) Oppervlaktevergroting (makkelijkere enzymatische=eiwitten vertering) 3. Vertering: De chemische afbraak van voedsel= afbraak van enzymen en complexe voedingstoffen - Afbraak van voedsel tot kleine organische bouwstoffen ( door verteringssappen voeding afbreken tot kleine deeltjes zodat we deze kunnen opnemen) - Worden opgenomen door het epitheel van het GI-kanaal 4. Secretie: Afgifte van water, zuren, enzymen doorheen het GI-kanaal en structuren ( bv. lever, gal,pancreas...) 30 5. Opnemen - Verplaatsing van kleine organische moleculen, elektrolyten, vitaminen en water doorheen het epitheel van het GI-kanaal 6. Uitscheiding - Einde van het kanaal gaat alleen de resten v/h voedsel ontbonden ➔ resten v/h voedsel gaan we binden en uitscheiden Extra functie GI-kanaal: - ( bescherming) omringende organen tegen: o Slijtage (zuren en enzymen) o Tegen MO die binnen geraken o Bacteriën die ingeslikt worden of aanwezig zijn in GI-kanaal bacteriën die ons ziek willen maken Over volledige lengte van GI zelfde bouw ( epitheel ) o Start bij slijmvlies ( mucosa): gaat de binnenbekleding GI vormen • Bestaat uit: • Slijmvlies (onder die slijmlaag ligt er een eerste laag bindweefsel) • Lamina propria ( onderliggende laag los bindweefsel) 1. Mucosa (slijmvlies) bezit veel dwarsplooien - Functie plooien: • villi zorgt ervoor dat we een groot oppervlak hebben om contact te maken met voedingsstoffen. -> Op deze manier kunnen we voedingsstoffen uit ons voedsel opnemen. • In de dunne darm darmvlokken hier staan extra kleine borsteltjes. • De plooien en vlokken met borsteltjes vergroten het oppervlak waarop we contact maken met voedsel en de spijsvertering plaatsvindt. • Dit helpt bij de opname van voedingsstoffen in ons lichaam via het spijsverteringskanaal. 31 - Op plaatsen met een grote mechanische belasting ➔ Waar ruw voedsel binnen komt bv. Harde korst broodje kan ons mondholte beschadigd kan geraken ➔ Op die plaats hebben we een gelaagd plaveiselepitheel ( mondholte, farynx, oesophagus en anus) ➔ Over de rest gaan we eenlagig cilindrisch epitheel ( bevat verschillen kliertypen) 2. Submucosa (bindweefsellaag) -> onder het slijmvlies - Tweede laag los bindweefsel onder muscularis mucosa - We gaan hier de belangrijke vaten treffen ( lymfevaten en lymfeklieren) - Om ons voedsel in de juiste richting te sturen en goed te mengen en kneden, hebben we beweging nodig. - Deze beweging wordt gestuurd door ons zenuwweefsel, Meissner-plexus. - Deze zenuwstructuur zorgt ervoor dat het gladde spierweefsel onder de bindweefsellaag wordt aangestuurd, waardoor het de nodige kracht en sturing krijgt. Rode buizen= arteriën ( zuurstofrijke) Blauwe= venen ( zuurstofarm) Groene= lymfevaten -> aan en afvoer van lymfevocht en lymfocyten 32 3. Muscularis externa (spierwand) -> rond sub mucosa = Glad spierweefsel wordt voornamelijk aangestuurd door ons autonomezenuwstelsel ➔ Moeten we niet over nadenken, staat buiten ons wil - Is een vrij dikke laag bestaat uit 2 soorten spieren: o Kringspier: rondom on spijsverteringskanaal liggen o Lengte spieren -> Als die 2 samen werken dan kunnen ze kneed bewegingen maken en voortstuwende beweging doorheen ons spijsverteringskanaal kunnen krijgen Serosa = Het vlies dat ervoor zorgt dat belangrijkste delen van de GI opgehangen wordt aan de buikvlies (sereuze membraan) ➔ Wanner we een buik openen voor chirurgie te doen dat we perfect weten waar alles ligt, en dat we op hun vaste plaats kunnen aantreffen - Hangt vast aan het buikvlies - Zorgt ervoor dat alles op zijn plaats blijft Plaats gaat zijn waar dat de lymfevaten, bloedvaten, zenuwen doorlopen die ons spijsverteringskanaal gaan bezenuwen en gaan voorzien van zuurstof rijk bloed + het voedingstof bevattende zuurstof arm gaan wegvoeren 33 Verplaatsing van de spijsbrij 1. Mooi gecoördineerde peristaltiek beweging = spier samentrekking ➔ Een mooie contractie gaat plaats vinden o Waarbij we gaan zien eerste samentrekking v/d binnenste spierlaag o Spierlaag kringspieren gaan vernauwen o Gaan de doormeting van het spijsverteringskanaal verkleinen ➔ Zodat als we voedsel opnemen dat die kanaal even dicht gaat, ➔ Erna gaat de lengtespieren samentrekken Door de gecoördineerde samenwerking tussen lengte/kringspieren gaan ze hetvoedselbrok kunnen voortstuwen. 2. Segmentatiebewegingen - in sommige delen van dunnen darm (jejunum) = Is vooral gericht om het voedsel te kneden en te vermengen met de darmsappen ➔ Ten opzichte van de peristaltiek is er geen vast patroon, is niet gericht omde voedsel brok voort te stuwen - Geen beweging i/e bepaalde richting - 34 Ter plaatse goed kneden vermengen met darmsappen en verwerken