Sindirim Sistemi PDF

SİNDİRİM SİSTEMİ ÖĞR. GÖR. MİNEL YILDIRIM  Sindirim sistemi veya gastrointestinal sistem; Sindirim borusu (sindirim kanalı veya gastrointestinal kanal) ile sindirim bezlerini içeren; yiyeceğin vücuda alınması, sindirilmesi, gerekli besin ve enerjinin absorbe edilmesi ve atık maddelerin vücuttan...

SİNDİRİM SİSTEMİ ÖĞR. GÖR. MİNEL YILDIRIM  Sindirim sistemi veya gastrointestinal sistem; Sindirim borusu (sindirim kanalı veya gastrointestinal kanal) ile sindirim bezlerini içeren; yiyeceğin vücuda alınması, sindirilmesi, gerekli besin ve enerjinin absorbe edilmesi ve atık maddelerin vücuttan atılmasını sağlayan sistemidir.  Sindirim sistemi ağızdaki dişlerle başlar; yutak, yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsakla devam ederek anüs ile sonlanır. Karaciğer ve pankreas, salgılarıyla sindirimde görev alan yardımcı organlardır. Besinlerin yutaktan anüse kadar olan hareketi, sindirim sistemindeki düz kasların yaptığı peristaltik hareketle olur.  SİNDİRİM SİSTEMİNE İLİŞKİN ANATOMİK TERİMLER Systema digestorium / digestive system (sistema dijestoryum / dijestif sistem): Sindirim sistemi Gastroenterology (gastroenteroloji): Mide ve bağırsak hastalıklarını konu alan tıp dalı Gastrology (gastroloji): Mideyi ve mide hastalıklarını konu alan tıp dalı  SİNDİRİM SİSTEMİNE İLİŞKİN ANATOMİK TERİMLER Mouth (mauth): Ağız Cavitas oris propria / cavum oris proprium (kavitas oris propria / kavum orisproprium): Ağız boşluğunun dişlerin iç tarafında kalan geniş kısmı Vestibulum oris (vestibulum oris): Dişlerle yanak arasındaki kısım Labium / lips / labia oris (labyum / lip / labya oris): Dudak; ağzı çevreleyen dudaklar (alt ve üst dudak)  Dent (dent): Diş Dentes (dentes): Dişler Dentes desidua (dentes desidua): Süt dişleri (20 tanedir.) Dentes canini (dentes kanin): Köpek dişleri Dentes incisivi / incisor toot / incisor (dentes insisiv / insizor tuut / insizor): Kesici dişler  Dentes molares (dentes molaris): Büyük azılar (azı dişleri) Dentes premolaris (dentes premolaris): Küçük azılar (ön azı dişleri) Dentes permanentes (dentes permanentes): Kalıcı dişler (32 tanedir.)  Corona dentis (korona dentis): Kron, taç; dişin görülen mine ile örtülü bölümü Cervix dentis (serviks dentis): Boyun; dişin kök bölgesine geçiş yeri Radix dentis (radiks dentis): Kök; dişin alveoller içinde gömülü kalan dıştan bakıldığında görülmeyen bölümü Cementum (sementum): Dişin kökünü çevreleyen ince kemik tabakası  Pulpa dentis (pulpa dentis): Dişin orta iç kısmında bulunan boşluk dokusu Dentinum / dentine (dentinum / dentin): Dişte pulpa boşluğunu çevreleyen sert kıvamdaki diş dokusu Mine (mine): Dişin taç kısmında yüzeyi kaplayan en sert kısım Periodontium (periyodontiyum): Diş kökünü kemiğe bağlayan bağ dokusu Gingiva (gingiva): Diş eti; dişlerin etrafını saran doku  Palatum: Damak Palatum durum: Sert damak Palatum molle: Yumuşak damak Salivary glands (salivari glands): Tükürük bezleri Gl. Parotid / parotis / parotid gland (glandula parotid / parotis / parotid gland): Kulağın ön- alt tarafında bulunan büyük tükürük bezi, kulak altı Tükürük bezi Gl. Sublingualis (glandula sublingual): Dil altı tükürük bezi Gl. Submandibularis (glandula submandibularis): Alt çene kemiğinin altında iki yanda deri ile kemik arasına yerleşik bezler  Glossa / linguae / tongue (glossa / lingua / tongue): Dil Ankyloglossia (ankiloglosi): Dil bağı Papilla lingualis (papilla lingualis): Dilin üst yüzünde görülen pürtüklü uzantılar Fauces (fauses): Boğaz Larynx (larinks-larenks): Gırtlak Pharynx (farinks): Yutak Laryngopharynx / hypopharynx (larengofarenks / hipofarenks): Yutağın alt kısmı, yutağın yemek borusuna açılan kısmı  Nasopharynx (nazofarenks): Farenksin yumuşak damağın üstünde kalan bölümü Oropharynx (orofarenks): Farenksin yumuşak damağın altında kalan bölümü Oesophagus / esophagııs (özofagus): Yemek borusu Gaster / ventriculus (gaster / ventrikulus): Mide Cardia (kardiya): Yemek borusunu mide ile birleştiren kısım Corpus gastricum (korpus gastrikum): Midenin gövde bölümü Pylorus (pilor- pilorus): Midenin bağırsağa açılan kısmı  Small intestine / Intestine tenue (smol intestin / intestin tenu): İnce bağırsak Duodenum (duodenum): İnce bağırsağın ilk parçası; onikiparmak bağırsağı Duodenal antrum (duodenal antrum): Duodenumun pilora yakın kısmında sindirim esnasında oluşan genişleme Jejunum (yeyunum): İnce bağırsağın orta parçası Ileum (ileum): İnce bağırsağın üçüncü ve son parçası  Gl. intestinalis (glandula intestinalis): İntestinal bez Gl. duodenalis (glandula duodenalis): Duodenal bez  Large Intestine / Intestine crassum (larç intestin / intestin krassum): Kalın bağırsak Caecum / Cecum (çekum): Kör bağırsak Colon (kolon): Kalın bağırsağın çekum ile rektum arasında kalan bölümü Rectıım (rektum): Düz bağırsak; kalın bağırsağın son parçası Anus (anüs): Makat Appendix vermiformis (apendiks vermiformis): Apendiks; kör bağırsak üzerindeki parmaksı uzantı Hepar / liver (hepar / livır): Karaciğer Hepatic lobes (hepatik lobus): Karaciğer lobları  Cholecyst / vesica fellea / vesica biliaris / gallbladder (kolesist / vezika fella/ vezika bilyaris / gallbladder): Safra kesesi (öd kesesi) Choledochus (koledokus): Ana safra kanalı Pancreas (pankreas): Karın boşluğunda yatay olarak uzanan dış ve iç salgı salgılayan bez Ductus pancreaticus (duktus pankreatikus): Pankreas kanalı; pankreasın dış salgısını duodenuma akıtan kanal  Peritoneum (periton-peritoneum): Karın zarı Mesenterium / mesentery (mesentery / mezanter): Bağırsak askısı; ince bağırsakları saran periton kıvrımı Abdomen (abdomen): Karın, batın  SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARINA İLİŞKİN TANISAL TERİMLER Periapical abscess (periapikal apsıs): Diş kökü apsesi Periodontal abscess (periodontal apsıs): Diş eti dokusundaki apse Dental caries / dental decay (dental keryis / dental dikey): Diş çürükleri Gingivitis (gingivit / jinjivit): Diş eti iltihabı  Glossitis (glosit): Dil iltihabı Stomatitis (stomatit): Ağız mukozasının iltihabı Aphtha (aft): Pamukçuk, mantar enfeksiyonu Aphthous stomatitis (aftöz stomatit): Aftlı ağız iltihabı Cheilitis (keilit / kilit / keilitis): Dudak veya dudakların iltihabı Cheilosis (keiloz): Dudak köşelerinin çatlayıp yarılması  Cleft lip / harelip (kleft lip / harelip): Yarık dudak, tavşan dudağı Cleft palate (kleft palat): Yarık damak, kurt damağı Ptyalith / ptyalolith / sialolith (pitiyalit / pitiyalolit / siyalolit): Tükürük (salya) taşı Ptyalocele (pitiyalosel): Salyalı kistik tümör Ptyalism / sialism (ptiyalizm / siyalizm): Tükürük salgılanmasının anormal şekilde artışı Sialitis / sialadenitis (siyalit / siyaladenit): Tükürük bezi iltihab  Oesophagitis / esophagitis (özofajit): Yemek borusu iltihabı Peptic oesophagitis (peptik özofajit): Mide asidinin özofagusa geri kaçması sonucu oluşan özofagus iltihabı Peptic ulcus (peptik ulkus): Mide ve duodenumda asit - pepsin aktivitesinin artışı sonucu doku kaybı ile ortaya çıkan yara Peptic ulcer (peptik ülser): Mide, duodenum ya da özafagus alt bölümünde oluşan yara Duodenal ulcer (duodenal ülser): Duodenum ülseri; onikiparmak bağırsağında oluşan yara Gastric ulcer (gastrik ülser): Mide ülseri  Gastritis (gastrit): Mide mukozasının iltihabı Gastrocele (gastrosel): Mide fıtığı Gastrocolitis (gastrokolit): Mide ve kolon ihtihabı Gastroduodenitis (gastroduodenit): Mide ve duodenum iltihabı Gastroptosis (gastroptoz): Mide düşüklüğü, midenin normal yerinden aşağıda oluşu  Cholangeitis / cholangitis (kolanjit): Safra kanalları iltihabı Cholecystitis (kolesistit): Safra kesesi iltihabı Cholecystolithiasis / cholelithiasis (kolesistolitiyaz / kollelitiyaz): Safra kesesi taşı hastalığı; safra kesesinde taş veya taşların oluşması  Empyema of gallbladder (ampiyem of gallbladder): Safra kesesinde cerahat /irin toplanması Hydrops of gallbladder (hidrops of gallbladder): Safra kesesine sıvı toplanması Colitis (kolit): Kolon iltihabı Ulcerative colitis (ülseratif kolit): Enfeksiyonlara bağlı olarak kolon mukozasında yer yer ülserler oluşması Colon diverticulum (kolon divertikulum): Bağırsak duvarının dışarıya doğru kesecik halinde çıkması  Congenital megacolan / Hirschsprung's disease (konjenital megakolon / Hörsprung dizis): Hirschsprung hastalığı; doğuştan kolonun anormal şekilde geniş oluşu Familial polyposis coli / familial intestinal polyposis (familyal polipozis koli / familyal intestinal polipoz): Kolon mukozasında çok sayıda polip oluşması ile belirgin ailevi bir hastalık Hernia (herni): Fıtık Hiatus (hiyatus): Açıklık (aralık, delik) Hiatus esophageus (hiyatus özofagus): Diyafragmada yemek borusunun geçtiği delik  Hiatus hernia / hiatal hernia (hiyatus herni / hiyatal herni): Mide fıtığı Femoral hernia (femoral herni): Uyluk fıtığı Incisional hernia (insizyonel herni): Ameliyat sonrası kesi yerinde oluşan fıtık Inguinal hernia (inguinal herni): Kasık fıtığı Rectocele (rektosel): Rektumun vagina içine fıtık yapması Umbilical hernia (umblikal herni): Göbek fıtığı  Hepatitis (hepatit): Karaciğer iltihabı Hepatic failure (hepatik feylur): Karaciğer yetersizliği Hepatic coma / cholemia (hepatik koma / kolemi): Karaciğer koması Abscess of liver / hepatic abscess / hepatophyma (apse of livır / hepatik abse / hepatopiyoma): Karaciğer apsesi  İnfectious hepatitis (enfeksiyöz hepatit): Hepatit A; enfeksiyonun neden olduğu karaciğer iltihabı Hepatomegali (hepatomegali): Karaciğer büyümesi Hepatosplenomegaly (hepatosplenomegali): Hem karaciğer hem de dalağın büyük oluşu Hepatophlebitis (hepatofilebit): Karaciğer venlerinin iltihabı Hepatosplenitis (hepatosplenit): Karaciğer ve dalağın beraber iltihabı Hepatorenal syndrome (hepatorenal sendrom): Karaciğer hastalığı sonucu gelişen fonksiyonel böbrek yetmezliği  Portal hypertension (portal hipertansiyon): Vena portaeda tıkanmaya veya dıştan baskı sonucu sıkışmaya bağlı olarak kan basıncı artışı Cirrhosis (siroz): Karaciğerin sertleşip sarı renk alması; karın boşluğunda sıvı toplanması ve portal hipertansiyonla belirgin karaciğer hastalığı Hepatic cirrhosis / alcoholic cirrhosis (hepatik siroz / alkolik siroz): Karaciğer fonksiyonlarının azalması ya da ortadan kalkması  Hemoperitoneum (hemoperiton): Periton boşluğunda kan toplanması Peritonitis (peritonit): Karın zarı iltihabı Ascites (asitez-assit): Karın boşluğunda sıvı toplanması Ileitis (ileit): İleum iltihabı Ileocolitis (ileokolit): İleum ve kolonun beraber iltihabı Enteritis (enterit): Bağırsak iltihabı Intestinal obstruction / Ileus (intestinal obstrüksiyon / ileus): Bağırsak tıkanması  Intussusception (intüsüsepsiyon): Bir bağırsak bölümünün kendini izleyen bağırsak bölümü içine girmesi Paralytic ileus (paralitik ileus): Bağırsak hareketlerinin durması ile belirgin bağırsak tıkanıklığı Volvulus (volvulus): Bağırsağın dönme ve dolanması Dysentery (dizanteri): Kanlı ishal  Malabsorption (malabsorpsiyon): Emilim bozukluğu, kötü emilim Strangulation (strangulasyon): Bağırsak boğulması Appendicitis (apandisit): Apandis iltihabı Pancreatitis (pankreatit): Pankreas iltihabı  Pancreatic pseudocyst (pankreatik psödokist): Pankreas iltihabı sonucu pankreas enzimleriyle dolu, yalancı kist oluşması Pilonidal cyst / pilonidal sinus (pilodinal kist / pilodinal sinüs): Kıl dönmesi; içinde kıl yuvası bulunan kist Proctitis (proktit): Rektum iltihabı Prolapse of rectum (prolaps of rektum): Rektum mukozasının anüsten dışarıya sarkması Pruritus ani (pruritus ani): Anüsün kaşınması  Anal fissure (anal fissür): Anüs kenarında oluşan ağrılı mukoza çatlağı Anal fistula (anal fistül): Anal kanaldan anüs çevresindeki doku içine uzanan patolojik geçit Anorectal abscees (anorektal apsıs): Anal bezlerde başlayan enfeksiyonun yayılması ile oluşan apse Hemorrhoid (hemoroid): Basur; anal kanal duvarında bulunan venlerin varis şeklinde genişlemesi Tenesmus (tenezmus): Gaita veya idrar yapma sırasında ağrı ya da acı duyulması  SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARININ TANISI İÇİN KULLANILAN BAZI TESTLER Colonoscope (kolonoskop): Kolon içini gösteren ucu ışıklı alet Colonoscopy (kolonoskopi): Kolonoskop aracılığı ile yapılan muayene Peritoneoscopy (peritonoskopi): Periton boşluğunun muayenesi Proctoscope / rectoscope (proktoskop / rektoskop): Rektum muayenesinde kullanılan ucu ışıklı alet Proctoscopy / rectoscopy (proktoskopi / rektoskopi): Rektumun proktoskop /rektoskop ile muayenesi  Gastroscope (gastroskop): Mide içini görerek muayenede kullanılan ucu ışıklı alet Gastroscopy (gastroskopi): Midenin gastroskop ile muayenesi Esophagoscope (özofagoskop): Yemek borusunun içini muayenede kullanılan ucu ışıklı alet Esophagoscopy (özofagoskopi): Özofagusun özofagoskop ile muayenesi Esophagography (ezofagografi): Radyoopak madde kullanılarak yemek borusunun radyolojik incelemesi  Sigmoidoscope (sigmoidoskop): Sigmoid kolon içinin muayenesinde kullanılan alet Sigmoidoscopy (sigmoidoskopi): Sigmoid kolonun sigmoidoskop ile muayenesi Hepatosplenography / splenoportography (hepatosplenografi / splenoportografi): Dalak ve karaciğerin kontrast madde verilerek radyolojik incelemesi Cholecystography (kolesistografi): Safra kesesinin kontrast madde verilerek radyolojik incelemesi  SİNDİRİM SİSTEMİNDE AMELİYATLARA İLİŞKİN TERİMLER Gingivectomy (gingivektomi/ jinjivektomi): İltihaplı veya sarkık dişeti kısmını kesip çıkarma Clipping of frenum linguae (kliping of frena lingua): Dil bağını serbest kılmak için dilaltındaki zar kıvrımının kesilmesi Glossectomy (glosektomi): Dilin ameliyatla çıkarılması Glossorrhapy (glosorafi): Parçalanan kopan dilin dikilmesi  Esophagoplasty (özofagoplasti): Özofagusun plastik ameliyatı Esophagorrhaphy (özofagorafi): Yırtılan vs. özofagusun dikilmesi Oesophagotomy (özofagotomi): Yemek borusu üzerinde gerçekleştirilen insizyon Vagotomy (vagotomi): Vagus sinirinin kesilmesi Pylorectomy (pilorektomi): Piloru çıkarma ameliyatı Pyloroplasty (piloroplasti): Midenin pilor kısmının plastik ameliyatı Antrectomy (antrektomi): Midenin antrum kısmının çıkarılması  Roux –en Y Diversiyon Ameliyatı: Mide antrumu çıkarıldıktan sonra midenin jejunuma – Y- şeklinde ağızlaştırılması (mideye kelepçe takma ameliyatı) Gastrectomy (gastrektomi): Midenin kısmen veya tamamen ameliyatla alınması Gastrostomy (gastrostomi): Mideden vücut dışına ağız açılması  Hepatectomy (hepatektomi): Karaciğerin kısmen veya tamamen ameliyatla çıkarılması Hepatic lobectomy (hepatik lobektomi): Karaciğerin bir lobunun ameliyatla alınması Hepatotomy (hepatotomi): Karaciğere kesit yapma, keserek açma Cholecystostomy (kolesistostomi): Safra kesesini karın duvarına açma ameliyatı Cholecystectomy (kolesistektomi): Safra kesesinin ameliyatla çıkarılması Choledochorrhaphy (koledogorafi): Yırtılan vs. safra kesesinin dikilmesi  Cholelithotomy (kolelitotomi): Safra kesesinden safra taşını çıkarma ameliyatı Choledochectomy (koledoktomi): Ana safra kanalının ameliyatla çıkarılması Choledocholithotomy (koledokolitotomi): Ana safra kanalında bulunan bir taşın cerrahi olarak çıkarılması Pancreatectomy / pancreectomy (pankreatektomi / pankreektomi): Pankreasın kısmen veya tamamen ameliyatla alınması Ileostomy (ileostomi): İleumdan vücut dışına ağız açılması Colectomy (kolektomi): Kalın bağırsağın kısmen veya tamamen ameliyatla çıkarılması Colostomy (kolostomi): Karın duvarından kolona açılan suni anüs  Cecostomy (çekostomi): Karın duvarından çekuma geçit oluşturma Cecotomy (çekotomi): Kesit yaparak çekumu açma  Appendectomy (apendektomi): Apandisin ameliyatla alınması Herniotomy (herniotomi): Boğulmuş fıtık ameliyatı Herniorrhapy (herniyorafi): Fıtığa neden olan gevşek duvarı sağlamlaştırma ameliyatı Laparotomy (laparotomi): Karnın açılması, karın duvarını kesme ameliyatı Proctoplasty (proktoplasti): Rektum veya anüsün plastik ameliyatı Proctorrhaphy (proktorafi): Yırtılan vs. rektum veya anüsün dikilmesi Hemorrhoidectomy (hemoroidektomi): Hemoroidin (basur) ameliyatla alınması  SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARINDA SEMPTOMLARA İLİŞKİN TERİMLER Gingivalgia (gingivalji): Diş etlerinde hissedilen ağrı Aphagia (afaji): Yutamama, yutma refleksinin kaybı Dysphagia (disfaji): Yutma güçlüğü Odynophagia (odinofaji): Yutmada ağrı Polydipsia (polidipsi): Çok su içme Anorexia (anoreksi): İştah kaybı  Bulimia / bulimy / voracious (bulimi / vorasius): Aşırı iştahlı olmak Polyphagia (polifaji): Aşırı yeme Obesity (obezite): Şişmanlık Gastroesophageal regurgitation / gastroesophageal reflux (gastroözofajiyal regurjitasyon / gastroözofajiyal reflü): Mide içeriğinin yemek borusuna geri gelmesi Pyrosis / heartburn (pirozis / piroz / hörtbörn): Mide yanması, mide ekşimesi  Achlorhydria (aklorhidri): Mide öz suyunda hidroklorik asit (HCL) yokluğu Hyperchlorhydria (hiperklorhidri): Mide öz suyunda hidroklorik asit (HCL) fazlalığı Hypochlorhydria (hipoklorhidri): Mide öz suyunda hidroklorik asit (HCL) azlığı Constipation (konstipasyon): Kabızlık Diarrhea (diyare): İshal Hyperperistalsis (hiperperistalzis): Mide ve bağırsak hareketlerinde aşırı artış Dyspepsia (dispepsi): Sindirim güçlüğü, hazımsızlık Halitosis (halitoz): Nefesin kötü kokması  Vomiting / vomitus (vomiting / vomitus): Kusma Cyclic vomiting (siklik vomiting): Zaman zaman gelişen kusma nöbeti Hematemesis (hematemez): Kan kusma Hematochezia (hematokezya): Kanlı dışkı Melena (melena): Kan karışması sonucu katrana benzer koyu siyah renkli dışkı Meteorism (meteorizm): Bağırsaklarda gaz birikimi sonucu oluşan karın gerginliği, karın şişliği  Hepatodynia / hepatalgia (hepatodini / hepatalji): Karaciğer bölgesinde hissedilen ağrı; karaciğer ağrısı Icterus / jaundice (ikter / jondis): Sarılık; kanda bilirubin yükselmesiyle beliren deri ve mukozaların sarardığı tablo Proctalgia (proktalji): Rektum veya anüste hissedilen ağrı Prpctatresia (prokratrezi): Anüsün kapalı oluşu  Aşağıdakilerden hangisi sindirim sistemi organlarından değildir? A) Pharynx B) Oesophagus C) Trachea D) Gaster E) Intestinum crassum  Aşağıdakilerden hangisi sindirim sistemi organlarından değildir? A) Pharynx B) Oesophagus C) Trachea D) Gaster E) Intestinum crassum  Aşağıdakilerden hangisi ağız boşluğunu ifade eder? A) Cavitas oris B) Cavum oris proprium C) Periodontium D) Palatum E) Linguae  Aşağıdakilerden hangisi ağız boşluğunu ifade eder? A) Cavitas oris B) Cavum oris proprium C) Periodontium D) Palatum E) Linguae