Σημειώσεις Εμπορικού Δικαίου PDF

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Περίγραμμα μαθήματος ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ : Εισαγωγή στο ιδιωτικό δίκαιο Ι. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ : ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1. Γενικό Μέρος Εμπορικού Δικαίου 1.1. Εμπορική ιδιότητα. 1.2. Εμπορικές πράξεις. 1.3. Συνέπειες εμπορικότητας. 2. Εταιρίες...

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Περίγραμμα μαθήματος ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ : Εισαγωγή στο ιδιωτικό δίκαιο Ι. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ : ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1. Γενικό Μέρος Εμπορικού Δικαίου 1.1. Εμπορική ιδιότητα. 1.2. Εμπορικές πράξεις. 1.3. Συνέπειες εμπορικότητας. 2. Εταιρίες 2.1. Έννοια. 2.2. Προσωπικές και κεφαλαιουχικές εταιρίες. 2.3. Στοιχεία πτωχευτικού δικαίου –δικαίου εξυγίανσης. 3. Αξιόγραφα 3.1. Έννοια και είδη αξιογράφων. 3.2. Η συναλλαγματική και το γραμμάτιο εις διαταγήν. 3.3. Η τραπεζική επιταγή. 4. Βιομηχανική ιδιοκτησία –Ανταγωνισμός –Προστασία καταναλωτή 4.1. Εμπορική επωνυμία, διακριτικός τίτλος και ευρεσιτεχνία. 4.2. Ελεύθερος και αθέμιτος ανταγωνισμός. 4.3. Γενικοί όροι συναλλαγών και προστασία του καταναλωτή. ΙΙ. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1. Εισαγωγή στο Εργατικό Δίκαιο 1.1. Έννοια και σκοπός 1.2. Η σύμβαση εξαρτημένης σύμβασης εργασίας και η διάκρισή της από συγγενείς έννοιες. 1.3. Κατηγορίες εργαζομένων και είδη συμβάσεων εργασίας. 2. Ατομικό Εργατικό Δίκαιο 2.1. Η κατάρτιση της σύμβασης εργασίας. 2.2. Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών. 2.3. Η λύση της σύμβασης εργασίας. 3. Συλλογικό Εργατικό Δίκαιο 3.1. Συνδικαλιστικές ελευθερίας και συνδικαλιστικές οργανώσεις. 3.2. Συλλογικές διαπραγματεύσεις και συλλογικές συμβάσεις εργασίας. 3.3. Απεργία. 4. Δίκαιο της εκμετάλλευσης 4.1. Πρακτική της εκμετάλλευσης ή επιχειρησιακή συνήθεια. 4.2. Συμβούλια Εργασίας και Κανονισμοί Εργασίας. 4.3. Πειθαρχικό δίκαιο. 1  ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Δίκαιο = το σύνολο των κανόνων που σε ορισμένη περιοχή και ιστορική στιγμή ρυθμίζουν υποχρεωτικά την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων (ισχύον δίκαιο). Υποκείμενα δικαίου (αυτά που αντλούν δικαιώματα και υποχρεώσεις από έναν κανόνα δικαίου) : α) Φυσικό πρόσωπο (άνθρωπος) και β) Νομικό πρόσωπο (ένωση προσώπων για την επιδίωξη ορισμένου σκοπού που αποκτά προσωπικότητα αν τηρηθούν κάποιοι όροι του νόμου π.χ. εταιρίες). Στο δίκαιο υπάρχουν κανόνες αναγκαστικού δικαίου (= κανόνες «δημόσιας τάξης» που αποκλείουν στην ιδιωτική βούληση διαφορετική ρύθμιση) και κανόνες ενδοτικού δικαίου (= κανόνες που η ιδιωτική βούληση μπορεί να αποκλείσει την εφαρμογή τους. Αυτό αποτυπώνεται συνήθως στον νόμο με φράσεις όπως «εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στο καταστατικό» ή «εφόσον δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία» ή «εφόσον δεν συνάγεται το αντίθετο»). Δημόσιο δίκαιο : Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν την οργάνωση του κράτους, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και τη σχέση αυτών με ιδιώτες. Ιδιωτικό δίκαιο : Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών. Βασικοί κλάδοι ιδιωτικού δικαίου : - ΑΣΤΙΚΟ δίκαιο : Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν γενικά τις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών (κατά κάποιον τρόπο «γενικό ιδιωτικό δίκαιο»). - ΕΜΠΟΡΙΚΟ δίκαιο : Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τις έννομες σχέσεις των εμπόρων κατά την άσκηση της εμπορίας τους και τις εμπορικές πράξεις. - ΕΡΓΑΤΙΚΟ δίκαιο : Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τη σχέση εξαρτημένης εργασίας. Το εμπορικό και το εργατικό δίκαιο προέρχονται από το αστικό δίκαιο αλλά αποτελούν αυτόνομους κλάδους του δικαίου. Η δημιουργία τους κατέστη αναγκαία λόγω των ιδιαιτεροτήτων των σχέσεων που ρυθμίζουν (π.χ. στο εμπορικό δίκαιο λόγω της μαζικότητας των συναλλαγών - στο εργατικό δίκαιο λόγω της ανάγκης προστασίας εργαζομένου ως ασθενέστερου μέρους). Στις σχέσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του εμπορικού και του εργατικού δικαίου εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα, εφόσον προσιδιάζουν στις ρυθμιστέες σχέσεις (εμπορικής ή εργατικής φύσης) και δεν υπάρχει ειδικότερη ρύθμιση. 2  Ι. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ : ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Έννοια και διακρίσεις Εμπορικό Δίκαιο = το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τις εμπορικές πράξεις και τις σχέσεις των εμπόρων. (Ενδεικτικά) Βασικότεροι κλάδοι του εμπορικού δικαίου : Γενικό Εμπορικό Δίκαιο, Δίκαιο εταιριών, Δίκαιο αξιογράφων, Πτωχευτικό Δίκαιο, Δίκαιο βιομηχανικής ιδιοκτησίας, Δίκαιο ανταγωνισμού. 1. Γενικό Μέρος Εμπορικού Δικαίου 1.1. Εμπορική ιδιότητα «ΈΜΠΟΡΟΙ» = όσοι μετέρχονται πράξεις εμπορικές και έχουν ως κύριο επάγγελμα την εμπορία. Ο έμπορος μπορεί να είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο (που διενεργεί εμπορικές πράξεις κατά σύνηθες επάγγελμα με σκοπό τον προσπορισμό κέρδους). Το φυσικό πρόσωπο είναι έμπορος εφόσον διενεργεί εμπορικές πράξεις κατά σύνηθες επάγγελμα με σκοπό τον προσπορισμό κέρδους. Τα νομικά πρόσωπα αποκτούν την εμπορική ιδιότητα επειδή έχουν σκοπό τη διενέργεια εμπορικών πράξεων (ουσιαστικό κριτήριο) είτε επειδή ο νόμος τις χαρακτηρίζει ως τέτοιες ανεξάρτητα από το αν ο σκοπός τους είναι κερδοσκοπικός ή μη (τυπικό κριτήριο). Η εμπορική ιδιότητα έχει κάποιες έννομες συνέπειες (π.χ. υποχρέωση τήρησης εμπορικών βιβλίων, υποχρέωση τήρησης υποχρεώσεων δημοσιότητας για την προστασία των τρίτων κ.ά). 3 1.2. Εμπορικές πράξεις «ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ» : Υπάρχουν πράξεις που είναι εμπορικές επειδή έτσι τις χαρακτηρίζει ο νόμος, ανεξάρτητα δηλαδή από το αν τις διενεργεί έμπορος (πρωτότυπα εμπορικές πράξεις) και πράξεις που δεν είναι από μόνες τους εμπορικές αλλά αποκτούν εμπορικό χαρακτήρα επειδή διενεργούνται από έμπορο (παράγωγα εμπορικές πράξεις). Γενικά : ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ = Κάθε πράξη που συνίσταται σε διαμεσολάβηση για την κυκλοφορία οικονομικών αγαθών ή υπηρεσιών εντός της αγοράς, ενέχει την ανάληψη κινδύνου και τελείται για την επίτευξη κέρδους μιας επιχείρησης. («ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» = μία οικονομικά οργανωμένη δραστηριότητα με απώτερο σκοπό τον προσπορισμό κέρδους). Εξαιρούνται (δεν είναι εμπορικές πράξεις) :  Οι γεωργικές/εξορυκτικές δραστηριότητες (πρωτογενής τομέας - π.χ. καλλιέργεια ελαιοδένδρων)  Τα ελευθέρια, επιστημονικά και καλλιτεχνικά επαγγέλματα (π.χ. ζωγράφος, εκτός αν ασκούνται από οικονομικά οργανωμένη επιχείρηση - κρίνεται κατά περίπτωση). Δεν ενδιαφέρει η νομιμότητα της πράξης για τον χαρακτηρισμό της ως εμπορικής (π.χ. λαθρεμπορία χαλιών = εμπορική πράξη) 1.3. Συνέπειες εμπορικότητας  Αν έχουμε εμπορική πράξη, το πρόσωπο που την ασκεί ως σύνηθες επάγγελμα είναι έμπορος (με όλες τις έννομες συνέπειες που έχει η εμπορική ιδιότητα).  Στις εμπορικές πράξεις εφαρμόζονται οι διατάξεις του Εμπορικού Δικαίου που περιέχει ειδικές ρυθμίσεις (π.χ. προστασία δανειστών από εμπορική αιτία, σύντομες διευθετήσεις εμπορικών διαφορών, διαφάνεια κλπ). 4  2. Εταιρίες 2.1. Έννοια Τα φυσικά πρόσωπα πολλές φορές συνενώνουν τις δυνάμεις τους και δημιουργούν εταιρικές μορφές (κοινή ομαδική προσπάθεια - καταμερισμός έργων - συγκέντρωση κεφαλαίων). «ΕΤΑΙΡΙΑ» = Η σύμβαση (συμφωνία) μεταξύ δύο ή περισσοτέρων προσώπων (κατά κανόνα), τα οποία με κοινές εισφορές επιδιώκουν κοινό σκοπό, κυρίως οικονομικό. Τα μέρη συμφωνούν το ποσοστό συμμετοχής των εταίρων στο αποτέλεσμα (κέρδη ή ζημίες) της εταιρίας και οι όροι της συμφωνίας τους αποτυπώνονται στο Καταστατικό. Ο αριθμός των εταιριών είναι κλειστός και η ιδιωτική βούληση δεν μπορεί να δημιουργήσει άλλους εταιρικούς τύπους. Μπορεί, όμως, να διαμορφώσει στους υπάρχοντες εφόσον τα υπό διαμόρφωση χαρακτηριστικά ρυθμίζονται από διατάξεις ενδοτικού και όχι αναγκαστικού δικαίου. Η βασική διάκριση των εταιριών είναι σε αστικές και εμπορικές. ΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ : Αυτές που ο σκοπός τους δεν είναι εμπορικός (π.χ. επιστημονικός, πολιτιστικός, θρησκευτικός κλπ). ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ : Αυτές που ο σκοπός τους είναι η διενέργεια εμπορικών πράξεων και εκείνες που ο νόμος χαρακτηρίζει ως εμπορικές ανεξάρτητα από το αντικείμενό τους. Η βασική διάκριση των εμπορικών εταιριών είναι σε προσωπικές και κεφαλαιουχικές. ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ : Βασικός παράγοντας λειτουργίας τους είναι οι ίδιοι οι εταίροι. Η διαχείριση ασκείται από τους εταίρους, οι οποίοι ευθύνονται για τα χρέη της εταιρίας με τη προσωπική τους περιουσία. ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ : Εδώ βασικός παράγοντας είναι το κεφάλαιο. Το πρόσωπο είναι κατά κανόνα αδιάφορο. Η διοίκηση ασκείται από ειδικά όργανα και για τα εταιρικά χρέη ευθύνεται (κατά κανόνα) μόνο η εταιρία και όχι οι εταίροι. 2.2. Προσωπικές και κεφαλαιουχικές εμπορικές εταιρίες 2.2.1 ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ Κυριότερες μορφές προσωπικών εταιριών : Ομόρρυθμη εταιρία (ΟΕ) και Ετερόρρυθμη Εταιρία (ΕΕ). ΟΜΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (Ο.Ε). Βασικά χαρακτηριστικά : - Προσωπική με νομική προσωπικότητα (=υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων). - Για τη σύστασή της απαιτούνται διατυπώσεις δημοσιότητας, η έλλειψη των οποίων θεραπεύεται με τη λειτουργία της εταιρίας. - Νόμιμη διαχείριση είναι η ατομική. - Αποκτά εμπορική ιδιότητα όταν η συνήθης δραστηριότητά της είναι η τέλεση εμπορικών πράξεων. - Για τα χρέη της ευθύνονται, εκτός από την ίδια την εταιρία, και οι εταίροι της απεριόριστα και εις ολόκληρον. Σύσταση Ο.Ε = Εταιρική σύμβαση (καταστατικό) + διατυπώσεις δημοσιότητας. Το καταστατικό (ιδιωτικό έγγραφο ή συμβολαιογραφικό έγγραφο (όταν εισφέρονται ακίνητα) πρέπει να περιέχει κάποια βασικά στοιχεία της εταιρίας και των εταίρων, τα οποία προβλέπει ο νόμος. Η δημοσιότητα συντελείται με την καταχώρηση των βασικών στοιχείων στο ΓΕΜΗ (Γενικό Εμπορικό Μητρώο). Η διαδικασία σύστασης έχει απλοποιηθεί και μπορεί να γίνει μέσω της Υπηρεσίας Μίας Στάσης (ΥΜΣ). Με την ολοκλήρωση της νόμιμης δημοσίευσης, η εταιρία αποκτά νομική προσωπικότητα. Διαχείριση Ο.Ε : Νόμιμη διαχείριση στην Ο.Ε. είναι η ατομική, δηλαδή όλοι οι εταίροι είναι διαχειριστές και μπορούν να ενεργούν και να δεσμεύουν την εταιρία δρώντας ανεξάρτητα και χωρίς τη σύμπραξη των άλλων (εκτός αν οι διαχειριστικές πράξεις εκφεύγουν της συνήθους διαχείρισης οπότε απαιτείται συναίνεση, άλλως, δεν δεσμεύεται η εταιρία). Ωστόσο, με καταστατική ρύθμιση μπορεί να προβλεφθεί άλλος τρόπος διαχείρισης (π.χ. να ανατεθεί η διαχείριση σε κάποιον/κάποιους εταίρους κατ’ αποκλεισμό των υπολοίπων). Ευθύνη των εταίρων για τα εταιρικά χρέη : Η ευθύνη των εταίρων της Ο.Ε. για τα χρέη της εταιρίας είναι απεριόριστη (= οι εταίροι ευθύνονται με όλη τους την περιουσία για τα χρέη της εταιρίας) και εις ολόκληρον (= κάθε εταίρος ευθύνεται για την πληρωμή ολόκληρου του χρέους της εταιρίας). Αυτή είναι μία διάταξη αναγκαστικού δικαίου. Ο εταίρος που κατέβαλε όλο το χρέος της εταιρίας έχει δικαίωμα αναγωγής κατά της εταιρίας και κατά των υπολοίπων εταίρων κατά τη μερίδα συμμετοχής τους στις ζημιές της εταιρίας. Η ευθύνη των εταίρων για τα χρέη της εταιρίας παραγράφεται μετά από πέντε (5) χρόνια από τη λύση της εταιρίας (ή από την έξοδο του εταίρου αν αποχώρησε πριν τη λύση της). ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (Ε.Ε). Μοιάζει με την Ομόρρυθμη Εταιρία. Ίδια διαδικασία σύστασης και δημοσιότητας. Η μόνη ουσιαστική διαφορά είναι ότι στην Ε.Ε. υπάρχουν δύο κατηγορίες εταίρων με διαφορετική ευθύνη για τα χρέη της εταιρίας : Οι ομόρρυθμοι εταίροι που ευθύνονται απεριόριστα και εις ολόκληρον και Οι ετερόρρυθμοι εταίροι που δεν ευθύνονται παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Συγκεκριμένα, ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται, κατ’ εξαίρεση, απεριόριστα και εις ολόκληρον για τα χρέη της εταιρίας στις ακόλουθες περιπτώσεις : 1. Όταν το όνομά του φαίνεται στην επωνυμία της Ε.Ε. και 2. Όταν έχει κάνει πράξεις εκπροσώπησης της Ε.Ε. Επίσης, ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται περιορισμένα για τα χρέη της εταιρίας στις ακόλουθες περιπτώσεις : 1. Όταν δεν έχει καταβάλει την εισφορά του στην εταιρία, οπότε ευθύνεται περιορισμένα και εις ολόκληρον μέχρι την αξία της εισφοράς του και 2. Όταν στο καταστατικό της εταιρίας έχει προβλεφθεί να ευθύνεται μέχρι ένα ορισμένο ποσό για τα χρέη της εταιρίας. 2.2.2. ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ Κυριότερες μορφές κεφαλαιουχικών εταιριών : Ανώνυμη Εταιρία (ΑΕ), Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ), Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρία (ΙΚΕ). ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (ΑΕ) Βασικά χαρακτηριστικά : - Κεφαλαιουχική με νομική προσωπικότητα. Η προσωπική κατάσταση των εταίρων της δεν επηρεάζει την εταιρία. - Εμπορική κατά το τυπικό σύστημα (ανεξάρτητα από τον σκοπό της). - Ιδρύεται συνήθως από δύο ή περισσότερα πρόσωπα αλλά μπορεί να έχει και έναν εταίρο-μέτοχο (Μονοπρόσωπη ΑΕ). - Διοικείται από ειδικά όργανα. - Τα δικαιώματα των μετόχων εξαρτώνται από το μέγεθος της εισφοράς τους. - Ο νόμος επιβάλλει ελάχιστο μέγεθος μετοχικού κεφαλαίου. - Υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ προσωπικής-ατομικής και εταιρικής περιουσίας. Οι μέτοχοι δεν ευθύνονται για τα χρέη της εταιρίας με την προσωπική τους περιουσία. Σύσταση Α.Ε. : Καταστατικό και δημοσιότητα. Το καταστατικό (συμβολαιογραφικό έγγραφο ή χρήση προτύπου καταστατικού μέσω ΥΜΣ χωρίς καμία παρέκκλιση) πρέπει να περιέχει κάποια στοιχεία της υπό σύσταση εταιρίας, τα οποία ορίζει ο νόμος. Η δημοσιότητα συντελείται με καταχώρηση στο ΓΕΜΗ. Η διαδικασία μπορεί να γίνει μέσω της ΥΜΣ (με κάποιες εξαιρέσεις π.χ. πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές εταιρίες κ.ά). Το μετοχικό κεφάλαιο : Μετοχικό κεφάλαιο (Μ.Κ.) = το σύνολο των εισφορών. Αναφέρεται στο καταστατικό. Ο νόμος προβλέπει ελάχιστο ύψος μετοχικού κεφαλαίου. Το Μ.Κ. αυξάνεται ή μειώνεται ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της εταιρίας μόνο με τροποποίηση του καταστατικού. Από τη στιγμή που η Α.Ε. αρχίζει να λειτουργεί μετασχηματίζεται στην εταιρική περιουσία της εταιρίας από την οποία και θα ικανοποιηθούν αποκλειστικά οι δανειστές της. Για την ασφάλεια των δανειστών της ΑΕ υπάρχει υποχρέωση διατήρησης της εταιρικής περιουσίας που αντιστοιχεί στο Μ.Κ. Δεν επιτρέπεται, δηλαδή, η διανομή της στους μετόχους αν αυτή δεν υπερβαίνει σε μέγεθος το μετοχικό κεφάλαιο. Το Μ.Κ. διαιρείται σε ίσα μερίδια (μετοχές). Η έκταση των δικαιωμάτων των εταίρων εξαρτάται από το ύψος της εισφοράς του. Παρέχονται, όμως, σημαντικά δικαιώματα στους μετόχους που μειοψηφούν αλλά κατέχουν σημαντικό τμήμα του καταβεβλημένου Μ.Κ. Τα όργανα της Α.Ε : ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Γ.Σ.): Το ανώτατο όργανο της Α.Ε (γενική αρμοδιότητα). Ο Ν. προβλέπει διαδικασία σύγκλησης και λήψης αποφάσεων (απαρτία, πλειοψηφία κλπ). ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (Δ.Σ.): = Το - κατά κανόνα - συλλογικό όργανο που διαχειρίζεται και εκπροσωπεί την Α.Ε. τόσο δικαστικά όσο και εξώδικα. Τα μέλη του Δ.Σ. εκλέγονται από τη Γ.Σ. Ο Ν. προβλέπει διαδικασία σύγκλησης και λήψης αποφάσεων. Μπορεί να είναι και μονομελές («Σύμβουλος-Διαχειριστής» = φυσικό πρόσωπο που εκλέγεται από τη Γ.Σ.). Η εξουσία εκπροσώπησης του Δ.Σ. είναι απεριόριστη (δεσμεύουν δηλαδή την εταιρία ακόμα και πράξεις που βρίσκονται εκτός του εταιρικού σκοπού εκτός αν ο τρίτος γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει την υπέρβαση του εταιρικού σκοπού).. ΕΛΕΓΚΤΕΣ : Εκλέγονται από τη Γ.Σ. και παρακολουθούν τη διαχειριστική και λογιστική κατάσταση της εταιρίας. Η Α.Ε. συντάσσει ισολογισμό (πίνακα περιουσιακής κατάστασης κατά το κλείσιμο της εταιρικής χρήσης που αποτελείται από δύο σκέλη, το ενεργητικό = θετικά περιουσιακά στοιχεία και το παθητικό = αρνητικά περιουσιακά στοιχεία), αποτελέσματα χρήσης και πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων χρήσης. Ευθύνη μετόχων για τα χρέη της Α.Ε. : Οι μέτοχοι δεν ευθύνονται για τα εταιρικά χρέη με την ατομική τους περιουσία. Για τα χρέη της εταιρίας ευθύνεται μόνο η ίδια η Α.Ε. απεριόριστα (εξαίρεση : «κατάχρηση νομικής προσωπικότητας» - ευθύνη κυρίαρχου μετόχου). ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ (ΕΠΕ) -Κεφαλαιουχική εταιρία (με προσωπικά στοιχεία) με νομική προσωπικότητα. -Εμπορική κατά το τυπικό σύστημα. - Μπορεί και αυτή να είναι μονοπρόσωπη. - Σύσταση όπως η Α.Ε (ο νόμος ορίζει τα απαραίτητα στοιχεία του Καταστατικού).. -Για τα χρέη της ΕΠΕ ευθύνεται η ίδια απεριόριστα. Μοιάζει, λοιπόν, με την Α.Ε. Εμφανίζει σε σχέση με την Α.Ε. κυρίως τις ακόλουθες διαφοροποιήσεις : 1. Το σύνολο των εισφορών αποτελεί το εταιρικό κεφάλαιο (Ε.Κ.) διαιρεμένο σε ίσα τμήματα που ονομάζονται εταιρικά μερίδια. Το σύνολο των εταιρικών μεριδίων αποτελεί τη μερίδα συμμετοχής. Η κατοχή εταιρικών μεριδίων έχει ως συνέπεια τη δημιουργία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. 2. Είναι ορισμένου χρόνου. 3. Δεν προβλέπεται ελάχιστο Ε.Κ. 4. Τα όργανα της ΕΠΕ είναι : Η Συνέλευση των εταίρων (ΣτΕ) και οι διαχειριστές. Εδώ, δηλαδή, νόμιμη διαχείριση είναι η συλλογική. Με το καταστατικό, όμως, μπορεί να προβλέπεται διαφορετικός τρόπος διαχείρισης (διορισμός διαχειριστών εταίρων ή και μη εταίρων). 5. Και εδώ οι εταίροι δεν έχουν ευθύνη για τα χρέη της εταιρίας. Στην περίπτωση, όμως, που η εταιρία ακυρωθεί (μετά από έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης) υπάρχει προσωπική ευθύνη εις ολόκληρων των υπαιτίων εταίρων απέναντι σε τρίτους και στους αναίτιους εταίρους. ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (ΙΚΕ) Κεφαλαιουχική με νομική προσωπικότητα και σωματειακή δομή. Εμπορική κατά το τυπικό σύστημα. Μπορεί να είναι μονοπρόσωπη. Για τα χρέη της ευθύνεται κατά βάση μόνο η ίδια. Λειτουργεί όπως η ΑΕ και η ΕΠΕ. Ιδιαιτερότητες : - Μπορεί να συσταθεί σχεδόν χωρίς κεφάλαιο (αρκεί μία κεφαλαιακή εισφορά 1€). - Απλούστερη διαδικασία σύστασης και λήψη αποφάσεων με απόλυτη πλειοψηφία. - Την διαχείριση και εκπροσώπηση της εταιρίας έχουν η Συνέλευση των εταίρων και οι διαχειριστές (όπως στην ΕΠΕ). 2.3. Στοιχεία πτωχευτικού δικαίου - δικαίου εξυγίανσης Σε περίπτωση οικονομικής πτώσης του εμπόρου, δημιουργείται το ζήτημα τι θα γίνει με την επιχείρηση και την ικανοποίηση των πιστωτών του εμπόρου. ΠΤΩΧΕΥΣΗ = η κατάσταση στην οποία περιέρχεται ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο όταν αδυνατεί σε μόνιμη βάση και κατά τρόπο γενικό να εκπληρώσει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές του υποχρεώσεις (παύση πληρωμών). Το δίκαιο προβλέπει συγκεκριμένη διαδικασία για την κήρυξη σε κατάσταση πτώχευσης (από Δικαστήριο), την πτωχευτική απαλλατρίωση (απώλεια διοίκησης περιουσίας) και τη ρευστοποίηση της περιουσίας για τη συλλογική διαδικασία ικανοποίησης των δανειστών. Ο νέος πτωχευτικός κώδικας δίνει τη δυνατότητα διαγραφής των χρεών μετά από κάποιο χρονικό διάστημα (2η ευκαιρία). ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ = μια εξωτερική και οργανωμένη διαδικασία από το νόμο («παραπτωχευτική» διαδικασία), η οποία προβλέπεται σε περίπτωση γενικής και μόνιμης αδυναμίας εκπλήρωσης των ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων του οφειλέτη, με σκοπό την εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησής του ή επιμέρους λειτουργικών συνόλων (κλάδων) ή ακόμα και κατ’ ιδίαν περιουσιακών στοιχείων, μέσω δημόσιου πλειοδοτικού διαγωνισμού, για τη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών του. ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ - Μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης των οφειλετών και εξωδικαστικός μηχανισμός αντιμετώπισης των οφειλών (πρόληψη της αφερεγγυότητας). - Προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης, που αποσκοπεί στη διατήρηση, αξιοποίηση, αναδιάρθρωση και ανόρθωση των επιχειρήσεων μέσω της επικύρωσης σχετικής εξυγιαντικής συμφωνίας με τους πιστωτές (π.χ. μεταβολή όρων υποχρεώσεων προς Τράπεζες, εκποίηση μέρους περιουσίας κλπ.). Αυτό γίνεται από Δικαστήριο, όπως και η πτώχευση.  3. Αξιόγραφα 3.1. Έννοια και είδη αξιογράφων Στις εμπορικές συναλλαγές η εξόφληση μιας υποχρέωσης δεν γίνεται πάντα τοις μετρητοίς. Σ’ αυτή την περίπτωση, αυτός που έχει δικαίωμα να εισπράξει (δανειστής) ζητεί από αυτόν που έχει υποχρέωση να καταβάλει (οφειλέτη) ένα έγγραφο στο οποίο ενσωματώνεται το δικαίωμα του δανειστή. Αυτό το έγγραφο λέγεται «αξιόγραφο». ΑΞΙΟΓΡΑΦΟ = Ένα έγγραφο στο οποίο ενσωματώνεται ένα ιδιωτικό δικαίωμα σε τέτοιο βαθμό που η κατοχή του είναι προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώματος και, κατά κανόνα, για τη μεταβίβαση του δικαιώματος. Άρα : Αξιόγραφο = έγγραφο + δικαίωμα + αξιογραφική ενσωμάτωση. Τα αξιόγραφα διακρίνονται σε : - Ονομαστικά = κατονομάζεται ο δικαιούχος που μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα - Εις διαταγήν = κατονομάζεται κάποιος δικαιούχος, όμως το δικαίωμα μπορεί να το ασκήσει είτε ο ίδιος είτε άλλο πρόσωπο που αυτός θα υποδείξει και - Ανώνυμα = δεν κατονομάζεται δικαιούχος. Όποιος το κατέχει μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα). Για την άσκηση αξιώσεων από αξιόγραφα ο νόμος προβλέπει συγκεκριμένες προθεσμίες, ταχεία διαδικασία εκδίκασης των διαφορών (διαταγή πληρωμής) και σύντομη παραγραφή αξιώσεων. Επί κλοπής/απώλειας κλπ προβλέπεται ειδική διαδικασία κήρυξης του τίτλου ανίσχυρου από το Δικαστήριο. 1 3.2. Η συναλλαγματική και το γραμμάτιο εις διαταγήν ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ = Η έγγραφη εντολή που συντάσσεται με ορισμένο τύπο, με την οποία ένα πρόσωπο (εκδότης) διατάσσει ένα άλλο πρόσωπο (πληρωτής) να πληρώσει σε ορισμένο τόπο και χρόνο ορισμένο χρηματικό ποσό σε ένα τρίτο πρόσωπο (λήπτης). ΠΛΗΡΩΤΗΣ → → ΕΚΔΟΤΗΣ → συναλ/κή ΛΗΠΤΗΣ συναλ/κή ΚΟΜΙΣΤΗΣ -οπισθογράφος Χρησιμοποιείται συνήθως ως μέσο για την παροχή πίστωσης. Παράδειγμα : Ο Ε χρωστάει στον Λ. Ο Π χρωστάει στον Ε. Ο Ε εκδίδει μία συναλλαγματική με την οποία δίνει την εντολή στον Π να καταβάλει το Χ ποσό μετά από δύο μήνες στον Λ και παραδίδει στον Λ τη συναλλαγματική. Ο Λ μέσα σ’ αυτό το δίμηνο μπορεί (αν θέλει π.χ. αν χρωστάει και αυτός) να μεταβιβάσει σε κάποιον άλλο π.χ. στον Κ. Ο Κ που έχει τη συναλλαγματική στα χέρια του κατά τη λήξη της συναλλαγματικής (στο παράδειγμα 2μηνο) θα απαιτήσει την πληρωμή από τον Π. 2 Είναι τυπικό αξιόγραφο. Υπάρχουν, δηλαδή, κάποια βασικά στοιχεία που πρέπει να αναγράφονται υποχρεωτικά σε αυτήν, γιατί χωρίς αυτά η συναλλαγματική είναι άκυρη (Τα προβλέπει ο νόμος. Πρακτικά πρέπει να αναγράφεται τι, ποιος, σε ποιον, πού και πότε). Είναι αξιόγραφο γεννημένο εις διαταγήν. Η μεταβίβασή της γίνεται με «οπισθογράφηση» (= υπογραφή στο πίσω μέρος της και παράδοση του αξιογράφου) {εκτός αν περιέχει ρήτρα «ουχί εις διαταγήν»). Κατοχή αξιογράφου + αδιάκοπη σειρά οπισθογραφήσεων = μαχητό τεκμήριο ότι ο κάτοχος είναι και ο νόμιμος δικαιούχος (μπορεί να εισπράξει το ποσό της συναλλαγματικής). Το τεκμήριο λειτουργεί και υπέρ του οφειλέτη (αν καταβάλει το ποσό στον κομιστή, απαλλάσσεται από το χρέος). Αποδοχή συναλλαγματικής από τον εκδότη («Δεκτή») : Ο εκδότης αναλαμβάνει την υποχρέωση να την πληρώσει κατά τη λήξη της. Τι γίνεται αν δεν πληρωθεί η συναλλαγματική; - Ο κάτοχος της συναλλαγματικής μπορεί να στραφεί κατά των προηγούμενων οπισθογράφων, του τριτεγγυητή και του εκδότη με όποια σειρά θέλει. - Αν έχει γίνει αποδοχή, ο κάτοχος έχει ευθεία αγωγή εναντίον του εκδότη. Αλλιώς, συντάσσει διαμαρτυρικό (σε συμβολαιογράφο) {εκτός αν περιέχει ρήτρα «άνευ διαμαρτυρικού» ή «ανέξοδος επιστροφή»} και μπορεί να στραφεί πριν τη λήψη της κατά των προηγούμενων οπισθογράφων. - Ο υπόχρεος που πλήρωσε την επιταγή δικαιούται να ζητήσει την παράδοσή της με τη βεβαίωση μη πληρωμής (→ γίνεται κομιστής), να διαγράψει την οπισθογράφησή του και αυτές των επόμενων οπισθογράφων και να εναγάγει τους προηγούμενούς του οπισθογράφους, τυχόν τριτεγγυητές και τον εκδότη. 3 ΓΡΑΜΜΑΤΙΟ ΕΙΣ ΔΙΑΤΑΓΗΝ = Η έγγραφη υπόσχεση με την οποία ένα πρόσωπο (εκδότης) υπόσχεται να πληρώσει σε ορισμένο τόπο και χρόνο, ορισμένο χρηματικό ποσό σε διαταγή ενός άλλου προσώπου (λήπτης). Το γραμμάτιο εις διαταγήν έχει πιστωτική λειτουργία (π.χ. αγορά με δόσεις). Μοιάζει με τη συναλλαγματική (τυπικό αξιόγραφο, γεννημένο εις διαταγήν). Η βασική του διαφορά από τη συναλλαγματική είναι ότι δεν έχουμε τριγωνική σχέση. Δεν έχουμε, δηλαδή, «εντολή» πληρωμής αλλά «υπόσχεση» πληρωμής. 4 3.3. Η τραπεζική επιταγή ΕΠΙΤΑΓΗ = Η έγγραφη εντολή που έχει συνταχθεί με ορισμένο τύπο, με την οποία ένα πρόσωπο (εκδότης) δίνει εντολή σε Τράπεζα (πληρώτρια) να καταβάλει ορισμένο χρηματικό ποσό σε ένα τρίτο πρόσωπο (λήπτης). Έχουμε, συνεπώς, την ίδια τριγωνική σχέση που έχουμε στη συναλλαγματική, αλλά ο πληρωτής είναι τράπεζα. Επίσης, η επιταγή χρησιμοποιείται, συνήθως, ως μέσο πληρωμής (όχι ως μέσο για την παροχή πίστωσης όπως η συναλλαγματική). Στην πράξη, έχω λογαριασμό σε μια τράπεζα και συμφωνώ με αυτή να πληρώνει η τράπεζα με χρήματα από τον λογαριασμό μου τα πρόσωπα που θα είναι νόμιμοι κομιστές των επιταγών που θα εκδίδω. ΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ → ΕΚΔΟΤΗΣ → ΛΗΠΤΗΣ επιταγή ΚΟΜΙΣΤΗΣ επιταγή → → -οπισθογράφος → 5 Και η επιταγή είναι τυπικό αξιόγραφο (όπως και τα προηγούμενα), πρέπει δηλαδή υποχρεωτικά να έχει κάποια στοιχεία που προβλέπει ο νόμος. Μεταβιβάζεται και αυτή με οπισθογράφηση (κατά κανόνα, αν δεν είναι ονομαστική-«ουχί εις διαταγήν» ή «μη μεταβιβάσιμη»). Πρακτικά, ο νόμιμος κομιστής της επιταγής την εμφανίζει στην Τράπεζα (εντός 8 ημερών από τη λήξη της), την οπισθογραφεί και η Τράπεζα πληρώνει. Αν δεν είναι δυνατή η πληρωμή «λόγω έλλειψης διαθέσιμων κεφαλαίων» (δεν υπάρχουν χρήματα στο λογαριασμό του εκδότη-«ακάλυπτη επιταγή»), η επιταγή σφραγίζεται από την Τράπεζα και ο νόμιμος κομιστής στρέφεται εναντίον των προηγούμενων οπισθογράφων, τριτεγγυητή, εκδότη. Αν κάποιος οπισθογράφος πλήρωσε τον κομιστή, δικαιούται να στραφεί («αναγωγικά») κατά των προηγούμενων οπισθογράφων και του εκδότη. Σημειωτέον ότι κατά την οπισθογράφηση είναι δυνατόν να τεθούν ρήτρες που περιορίζουν την ευθύνη του οπισθογράφου (π.χ. «άνευ ευθύνης μου», «μη μεταβιβάσιμη»). Είδη επιταγών με τις οποίες αποφεύγεται η είσπραξη από άγνωστο πρόσωπο ή μη δικαιούχο (ενίσχυση ασφάλειας συναλλαγών) : - «Δίγραμμη επιταγή» (είσπραξη μόνο από πελάτη της τράπεζας). - «Λογιστική επιταγή» («πληρωτέα εις λογαριασμόν» = απαγορεύεται στην Τράπεζα να εξοφλήσει με μετρητά). 6  4. Βιομηχανική ιδιοκτησία – Ανταγωνισμός – Προστασία καταναλωτή Δίκαιο Βιομηχανικής ιδιοκτησίας = το σύνολο των κανόνων που εξασφαλίζουν την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας στους τομείς του εμπορίου και της βιομηχανίας και προστατεύουν α) τα διακριτικά γνωρίσματα των προϊόντων και επιχειρήσεων και β) τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (τεχνικές επινοήσεις) που είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμα. 4.1. Διακριτικά γνωρίσματα = άυλα αγαθά που έχουν διακριτική λειτουργία, δηλαδή εξατομικεύουν τις επιχειρήσεις, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, γι’ αυτό έχουν μεγάλη οικονομική αξία στην αγορά. Πρόκειται κυρίως για : α) την εμπορική επωνυμία β) τον διακριτικό τίτλο και γ) το σήμα. Τα διακριτικά γνωρίσματα είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμα και προστατεύονται. (Ο θιγόμενος μπορεί να ζητήσει την άρση της προσβολής, την παράλειψή της στο μέλλον και αποζημίωση για τη ζημία που έχει ενδεχομένως υποστεί). α) Εμπορική επωνυμία = Το όνομα με το οποίο εμφανίζεται ο έμπορος στις συναλλαγές. Είναι υποχρεωτική. Ο σχηματισμός της προβλέπεται στο νόμο. Στα φυσικά πρόσωπα σχηματίζεται από το αστικό τους όνομα. Στα νομικά πρόσωπα αποτελείται από : - Το ουσιαστικό μέρος : ονοματεπώνυμο εταίρων ή/και αντικείμενο επιχείρησης ή/και φανταστική λέξη - Το τυπικό μέρος : νομική μορφή επιχείρησης. β) Διακριτικός τίτλος = το διακριτικό γνώρισμα της επιχείρησης. Είναι προαιρετικός και σχηματίζεται ελεύθερα. 1 Στο ΓΕΜΗ τηρείται μητρώο Επωνυμιών και Διακριτικών Τίτλων για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική και οικονομική δραστηριότητα (δέσμευση – μοναδικότητα/ «επαρκής διαφοροποίηση» από παρεμφερείς επωνυμίες/διακριτικούς τίτλους – αρχή χρονικής προτεραιότητας). γ) Σήμα = το διακριτικό γνώρισμα των προϊόντων ή υπηρεσιών μιας επιχείρησης. Μπορεί να αποτελείται από λέξεις, σχέδια, γράμματα, χρώματα, αριθμούς, ήχους κλπ). Η καταχώριση του σήματος δημιουργεί δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης στα προϊόντα, συσκευασίες, υλικό προώθησης προϊόντων κλπ. Τηρείται Εθνικό Μητρώο Σημάτων στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) (Εθνικό Σήμα). {Εάν ο έμπορος θέλει ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και εκτός συνόρων, μπορεί να το καταχωρίσει στα αντίστοιχα μητρώα που τηρούνται στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας (Διεθνές Σήμα)}. Διάρκεια προστασίας σήματος : 10 έτη με δυνατότητα ανανέωσης. 4.2. Ευρεσιτεχνία = εφεύρεση = κάθε κανόνας του ανθρώπινου πνεύματος για τη λύση τεχνικού προβλήματος με την εφαρμογή φυσικών νόμων, με τρόπο που η λύση υπερβαίνει τη γνωστή στάθμη της τεχνικής. Είναι και αυτή οικονομικά εκμεταλλεύσιμη και προστατεύεται από την απομίμηση όπως και τα διακριτικά γνωρίσματα. Η προστασία εξασφαλίζεται με την απονομή διπλώματος ευρεσιτεχνίας από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, εφόσον πρόκειται για εφεύρεση νέα και επιδεκτική βιομηχανικής εφαρμογής. Διάρκεια προστασίας : 20 χρόνια. 2 4.3. Ελεύθερος και αθέμιτος ανταγωνισμός Η νομοθεσία περί αθέμιτου ανταγωνισμού αποσκοπεί στην προστασία των ανταγωνιστών (δραστηριοποιούμενων στην αγορά που απευθύνονται σε ίδιους ή συγγενικούς κύκλους πελατών, πωλούν δηλαδή ή προσφέρουν τα ίδια ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες) από πράξεις των προσώπων που δραστηριοποιούνται στις εμπορικές, βιομηχανικές και γεωργικές συναλλαγές, αλλά και στην προστασία των καταναλωτών. Γενική ρήτρα : Είναι παράνομη και απαγορεύεται στις συναλλαγές κάθε πράξη που αντιβαίνει στα χρηστά ήθη*. (*χρηστά ήθη = οι ιδέες κάθε ορθώς, δικαίως και εμφρόνως σκεπτόμενου ανθρώπου). Υπάρχει πρόθεση ανταγωνισμού, όταν κάποιος προσπαθεί να ενισχύσει τη θέση του στην αγορά και αυτό προσπαθεί να το πετύχει με δόλια μέσα (π.χ. απομίμηση εμπορικού σήματος για την απόσπαση πελατείας ανταγωνιστή, παραπλανητικές διαφημίσεις κλπ). Παραδείγματα αθέμιτων πράξεων : -υποτίμηση (π.χ. συστηματική πώληση σε τιμή κάτω του κόστους), -πρόσθετες παροχές {π.χ. δωρεάν χορήγηση προϊόντος (δυσανάλογα) μεγαλύτερης αξίας από την αξία του πωλούμενου προϊόντος»}, -ψυχολογικός εξαναγκασμός πελατών (π.χ. πίεση στους εργαζομένους της επιχείρησης να αγοράζουν τα προϊόντα που η ίδια παράγει και όχι ανταγωνιστών), -ψευδής/παραπλανητική/αθέμιτη (π.χ. επικριτική συγκριτική) διαφήμιση, -παράλειψη νόμιμης σήμανσης, -χρήση ξένων διακριτικών γνωρισμάτων, Ελεύθερος (υγιής) ανταγωνισμός : Ο νόμος προστατεύει την οικονομική ελευθερία του ασθενέστερου που μπορεί να προσβάλλεται από τη μεγάλη οικονομική δύναμη των παραγόντων της αγοράς (από την καταχρηστική συμπεριφορά επιχειρήσεων που κατέχουν μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή θέση στην αγορά, η οποία δεν θα εκδηλωνόταν υπό συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού (συμπράξεις-εναρμονισμένες πρακτικές, εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης, συγκέντρωση επιχειρήσεων). 3 Έννομη προστασία θιγομένου από πράξεις αθέμιτου ανταγωνισμού : άρση προσβολής – παράλειψή της στο μέλλον – αποζημίωση (πέρα από τις προβλεπόμενες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις). 4.4. Προστασία καταναλωτή Ο πιο αδύναμος κρίκος της εμπορικής αλυσίδας είναι ο καταναλωτής (= το άτομο για το οποίο προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες). Η προστασία καταναλωτή περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τα ακόλουθα δικαιώματα/διασφαλίσεις του καταναλωτή : -Προστασία από καταχρηστικούς όρους συναλλαγών που περιορίζουν υπέρμετρα τα δικαιώματά του (τέτοιοι όροι είναι άκυροι και ανίσχυροι – δεν δεσμεύουν τον καταναλωτή). -Προστασία από την πώληση ελαττωματικών προϊόντων (π.χ. νόμιμη εγγύηση – διετής ευθύνη πωλητή, τεχνική υποστήριξη, οδηγίες χρήσης κλπ). -Δικαίωμα υπαναχώρησης (από τη σύμβαση εντός 14 ημερών και αναιτιολόγητα για συμβάσεις από απόσταση ή εκτός εμπορικού καταστήματος). -Προστασία από παραπλανητικές διαφημίσεις. -Προστασία από την παράνομη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. 4