سالمندی - Past Notes - 1396 PDF

‫سالمندی‬ ‫دانشجو درپایان این فصل باید قادر باشد‬ ‫موارد زیر را توضیح بدهد‬ ‫ویزگی جمعیت شناختی سالمندی‬ ‫‪‬‬ ‫وضعیت سالمت سالمندان‬ ‫‪‬‬...

‫سالمندی‬ ‫دانشجو درپایان این فصل باید قادر باشد‬ ‫موارد زیر را توضیح بدهد‬ ‫ویزگی جمعیت شناختی سالمندی‬ ‫‪‬‬ ‫وضعیت سالمت سالمندان‬ ‫‪‬‬ ‫نظریه های سالمندی‬ ‫‪‬‬ ‫تغییرات مربوط به سن‬ ‫‪‬‬ ‫جنبه های فیزیکی سالمندیجنبه های روانی اجتماعی سالمندی‬ ‫‪‬‬ ‫جنبه های شناختی پیری‬ ‫‪‬‬ ‫مشکالت سالمت روانی در سالمندان‬ ‫‪‬‬ ‫سندرم های سالمندی‬ ‫‪‬‬ ‫سایر جنبه های مراقبت بهداشتی در سالمندان‬ ‫‪‬‬ ‫موضوعات اخالقی وحقوقی در سالمندان‬ ‫‪‬‬ ‫رفرنس‪ :‬مفاهیم بیوفیزیکی وروانی اجتماعی در پرستاری برونر سودارث‬ ‫‪‬‬ ‫مدرس‪:‬افسانه گرشاد هیات علمی دانشکده پرستاری مامایی بجنورد‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪‬‬  ‫شروع آن با تولد‬ ‫‪ ‬تعریف سالمندی‪:‬‬ ‫ادامه آن در طول زندگی‬ ‫فرایند طبیعی و پدیده اجتناب ناپذیری‬ ‫با خاتمه رشد در همه اشخاص‬ ‫ترکیب بدن تغییر کرده و کارایی بدن با پیشرفت سن کاهش می‬ ‫یابد‪.‬‬ ‫در واقع سالمندی دگرگونی تدریجی در ترکیب و ساختار ارگانیسم است‬ ‫که در اثر عوامل مختلف به وجود می آید‪.‬از جمله این عوامل ‪ :‬گذشت‬ ‫زمان‬ ‫سالمندی معکوس یا متوقف نمی شود فقط می توان به تاخیر‬ ‫انداخت‪.‬‬ ‫سن تقویمی شاخص سالمندی نیست‪.‬مثال یک فرد ‪90‬ساله کامال‬ ‫سالم و فعال باشد در حالی که فرد ‪60‬ساله زندگی سالمی‬ ‫نداشته باشد‪ 65.‬سالگی مرز سالمندی‬ ‫سالمندی به ‪ 3‬گروه تقسیم می شود‪:‬‬ ‫‪ )1‬سالمندان جوان ‪ 65‬تا ‪ 75‬سال‬ ‫‪‬‬ ‫‪ )2‬سالمندان پیر‪ 75‬تا ‪ 84‬سال‬ ‫‪‬‬ ‫‪ )3‬کهنساالن ‪ 84‬سال به باال‬ ‫‪‬‬  ‫‪ ‬همه جوامع به سمت پیر شدن می روند یک تفاوت عمده میان‬ ‫کشورهای در حال توسعه و پیشرفته‪:‬‬ ‫کشورهای پیشرفته آماده روبرو شدن با این پدیده هستند‬ ‫در حالی که کشورهای درحال توسعه آمادگی مواجه شدن با این‬ ‫پدیده را ندارند‬ ‫در فرهنگ های مختلف عقاید نسبت به سالمند متفاوت است ‪:‬‬ ‫در ایران» واقعیت خوشایند و رسیدن به حکمت و فرزانگی‬ ‫در کشور غربی» سالمندی مترادف با ناتوانی‪ ،‬بازنشستگی‪ ،‬احساس‬ ‫غیر مفید بودن‬ ‫هدف پرستار جلوگیری از شکل گیری عقاید منفی در‬ ‫فرد سالمند‪ ،‬مشارکت دادن وی در مراقبت از خود‬ ‫برخورد احترام آمیز‬  ‫‪‬سالمند شناسی‪:‬‬ ‫رشته ای تخصصی از علوم زیست شناختی‪ ،‬روانشناسی‪ ،‬جامعه‬ ‫شناسی‬ ‫شامل فیزیولوژی‪ ،‬پاتوفیزیولوژی‪ ،‬تشخیص ودرمان بیماری های‬ ‫وابسته به سالمندی‬ ‫مراقبت از سالمندان محدود به یک رشته خاص نیست‪.‬‬ ‫پرستاری سالمندی رشته ای از پرستاری مراقبت تخصصی از‬ ‫سالمندان را دارد‪.‬پرستار سالمندان مراقبت های پرستاری را در‬ ‫غالب فرایند پرستاری با دانش تخصصی سالمندی به کار می گیرد‪.‬‬  ‫‪ ‬هدف پرستاری سالمندی‪:‬‬ ‫‪ )1‬ارتقا و حفظ توانایی عملکردی سالمندان‬ ‫‪ )2‬کمک برای شناخت و تقویت توانی هایشان و حفظ حداکثر استقالل‬ ‫سالمندی مترادف بیماری نیست و اثرات سالمندی به تنهایی علت‬ ‫عمده بیماری نیست‬ ‫تغییرات ناشی از افزایش سن ‪ +‬بیماری ها و عوارض داروها = اثرات‬ ‫منفی‬ ‫تدابیر پرستاری پی آمدهای منفی را به نتایج مثبت تبدیل می کند‪.‬‬ ‫تغییرات بینایی را با افزایش نور برای مطالعه یا استفاده از عینک جبران‬ ‫کرد‬ ‫با تدابیر زود هنگام می توان از عوارض بیشتر جلوگیری‬ ‫کرد‪.‬‬  ‫‪‬نظریه های سالمندی‪:‬‬ ‫الف) نظریه های زیست شناختی‬ ‫ب) نظریه های تکاملی‬ ‫ج) نظریه های پرستاری‬ ‫سالمندی از نظر تقویمی» گذشت ایام‬ ‫از نظر ذهنی» چگونگی حس فرد‬ ‫از نظر عملکردی» تغییرات در توان جسمی و روانی‬  ‫الف‪ :‬نظریه های زست شناختی‬ ‫تغییرات به طور طبیعی و فیزیولوژیکی وبه‬ ‫سالمندی طبیعی یا درونی‬ ‫طور ژنتیکی‬ ‫تغییراتی که در اثر عوامل عوامل خارجی مانند بیماری‪،‬‬ ‫سالمندی بیرونی‬ ‫آلودگی هوا‬ ‫استفاده از بدن مانند استفاده از ماشین نهایتا دچار‬ ‫نظریه فرسودگی‬ ‫فرسودگی میشود‬ ‫نقص در سیستم ایمنی منجر به عدم توانایی تشخیص‬ ‫نظریه خود ایمنی‬ ‫تجمع رادیکال های آزاد منجر به اختالل در فعالیت‬ ‫نظریه کراس لینکگ‬ ‫سلول‬ ‫مثال‪ :‬تغییر در ساخت کالژن باعث چین چروک‬ ‫‪ DNA‬دارای ساعت است و محدود زندگی را مشخص کرده‬  ‫ب‪ :‬نظریه های تکاملی‬ ‫هاویگرست‬ ‫اریکسون‬ ‫وظایف تکاملی سالمندی شامل‪:‬‬ ‫مفهوم ‪ 8‬مرحله ای تکامل را ارائه‬ ‫بازنشستگی بعد از یک عمر‬ ‫‪‬‬ ‫داد که هر مرحله یک نقطه تغییر‬ ‫اشتغال‬ ‫بحرانی است‪.‬‬ ‫کاهش درآمد‬ ‫‪‬‬ ‫در سالمندی تمامیت در‬ ‫‪‬‬ ‫مقابل ناامیدی‬ ‫کاهش قدرت جسمانی‬ ‫تمامیت یعنی هر تصمیم که گرفتیم‬ ‫مرگ همسر‬ ‫‪‬‬ ‫بهترین تصمیم و فرد بر زندگی‬ ‫تطابق با نقش های جدید‬ ‫‪‬‬ ‫خود کنترل دارد‬ ‫اجتماعی‬ ‫ناامیدی نقطه مقابل تمامیت خود‬ ‫است‬  ‫ج‪ :‬نظریه های پرستاری‬ ‫میلردرسال ‪2004‬نظریه های پیامدهای عملکردی راارائه کرد که پرستاران رابا توجه‬ ‫‪‬‬ ‫به اثرات طبیعی گذشت زمان وصدمه ناشی ازبیماری وعوامل خطرزای محیطی‬ ‫ورفتاری درحین برنامه ریزی مراقبت های پرستاری به چالش می کشد‪.‬میلربیان می‬ ‫کندافرادسالمند درنتیجه تغییرات ناشی ازافزایش سن وعوامل خطر دچارپیامدهایی‬ ‫درفعالیت وعملکردمی شوندکه میتوانند برنتایج عملکرد بیمار اثرمنفی داشته باشند‬ ‫ومیزان فعالیت وکیفیت زندگی او را مختل کنند‪.‬‬ ‫پرستار باید قادر باشدبین تغییرات غیر قابل برگشت ناشی از افزایش سن وعوامل‬ ‫‪‬‬ ‫خطرقابل تغییرتمایز قائل شود انجام این کار جهت برنامه ریزی تدابیر مناسب‬ ‫پرستاری که اثر مثبت بر نتایج ومهمترازآن کیفیت زندگی سالمند داشته باشند مفید‬ ‫است‪.‬‬ ‫ تغیرات سیستم های بدن در رابطه با‬ ‫سالمندی‬ ‫تغییرات قلبی –عروقی‬ ‫تغیرات تنفسی‬ ‫تغییرات پوستی‬ ‫تغییرات سیستم باروری‬ ‫تغییرات سیستم ادراری‪-‬تناسی‬ ‫تغییرات دستگاه گوارش‬ ‫تغییرات سیستم عضالنی اسکلتی‬ ‫تغییرات سیستم عصبی‬ ‫تغییرات حسی‬ ‫تغییرات شناختی سالمندی‬  ‫تغییرات قلبی‪-‬عروقی‬ ‫بیماری های قلبی علت اصلی مرگ درسنین سالمندی است‪.‬بدلیل تغییرات‬ ‫ساختمانی باافزایش سن عملکرد سیستم قلب وعروق هم کاهش می‬ ‫یابد‪.‬این تغییرات شامل‪:‬ضخیم وسخت شدن دریچه های‬ ‫قلب‪،‬اسکلروزآندوکارد‪،‬ازدست دادن انعطاف عروق‪،‬کاهش فیبرهای‬ ‫عضالنی‪،‬‬ ‫کاهش قدرت میوکارد‪،‬کاهش کمپلیانس عضله قلب‪،‬رسوب کلسیم وچربی‬ ‫در جدار عروق‪،‬تنگ شدن شریان ها وآرتریواسکلروزیس‪،‬طوالنی شدن‬ ‫پاسخ به استرس بدلیل کاهش عملکردقلب‪،‬‬ ‫کاهش برون ده قلب‪،‬هیپوتانسیون ارتواستاتیک باکاهش فشار خون‬ ‫وضعیتی بعد از صرف غذای حجیم است‪.‬تاثیراین عوامل به همراه تغییرات‬ ‫وابسته به سن‪،‬ژنتیک وسبک زندگی زمینه را برای بروز بیماری های مهمی‬ ‫مثل بیماری عروق کرونر‪،‬نارسایی احتقانی قلب‪،‬انفارکتوس‬ ‫میوکارد‪،‬بیماری های عروق محیطی وحوادث عروقی مغز فراهم می کند‪.‬‬  ‫ادامه‪...‬‬ ‫بجای درد مشخص انفارکتوس میوکارد‬ ‫افراد سالمند ممکن است درد تیزیا‬ ‫ناراحتی در قسمت فوقانی بدن‬ ‫یاحس سوزش را گزارش کنند‪.‬‬ ‫نکته‪:‬هنگامی که بیمار از عالئمی در‬ ‫رابطه با تنفس وهضم غذاودرد در اندام‬ ‫فوقانی شکایت داشته باشد‪،‬باید بیماری‬ ‫قلبی مد نظر قرارگیرد‪.‬‬  ‫تغییرات تنفسی‪:‬‬ ‫افزایش قطرقدامی خلفی سینه ‪،‬کالپس استئوپروتیک‬ ‫مهره ها که باعث کیفوزیس میشود‪-‬کلسیفیکاسیون‬ ‫غضروف های دنده ای وکاهش حرکت دنده ها‪-‬کاهش‬ ‫کفایت عضالت تنفسی ‪،‬افزایش سفتی وکاهش االستیک‬ ‫درریه هاومتعاقب ان افزایش حجم باقی مانده ی ریه‬ ‫وکاهش ظرفیت ریوی ‪،‬کاهش سطح الوئول ‪،‬کاهش‬ ‫تبادل گاز وظرفیت تهویه –کاهش کفایت سرفه‪-‬کاهش‬ ‫فعالیت مژه ها وافزایش فضای مرده تنفسی است این‬ ‫عوامل استعداد افرادمسن به بیماری های عفونی‬ ‫تنفسی را افزایش می دهند‬  ‫تغییرات پوستی‬ ‫نازک شدن اپیدرم ودرم‪ ،‬کاهش بافت االستین‪،‬سفت سخت شدن‬ ‫بافت کالژن‪ ،‬کاهش چربی زیر جلدی به ویژه در انتهاها‪،‬متعاقب آن‬ ‫کاهش قابلیت ارتجاعی وچروکیدگی پوست‪،‬کاهش فعالیت غدد‬ ‫عرق و چربی‪،‬پوست خشک ایجاد خارش وتحریک در پوست بدنبا ل‬ ‫خشکی‪،‬ظاهر شدن لکه های رنگی در اثر تابش نور آفتاب در‬ ‫پوست‪،‬‬ ‫کاهش رنگدانه های مو‪،‬کاهش مویرگ ها در پوست و کاهش گردش‬ ‫خون پوست‪،‬کاهش تحمل فرد نسبت به حرارت های باالیا سرمای‬ ‫شدیذ یا نور آفتاب است‪.‬‬  ‫تغییرات سیستم باروری‬ ‫به دنبال یائسگی تولید استروژن و پروژسترون توسط تخمدان ها قطع می شود‬ ‫وتغییرات سیستم تولید مثل در زنان عبارتند از‪:‬نازک شدن دیواره واژن همراه با باریک‬ ‫شدن اندازه وفقدان انعطاف پذیری آن کاهش ترشحات واژن که باعث خشکی واژن‬ ‫می شود ‪،‬خارش وکاهش اسیدیته‪،‬آتروفی رحم وتخمدان ها وکاهش تونوسیته عضله‬ ‫پوبوکوکسی گال که باعث شلی واژن و پرینه می شود‪.‬این تغییرات درایجاد خونریزی‬ ‫واژن ومقاربت درمان مؤثر هستند‪.‬درمردان سالمند آتروفی بیضه ها وآلت تناسلی‬ ‫وکاهش سطح آندروژن‪،‬کاهش میل جنسی واختالل نعوظ ممکن است دیده شود‪.‬ولی‬ ‫احتماال اختالل نعوظ بیشتراز آنکه مربوط به افزایش سن باشد ناشی از عوامل دیگری‬ ‫مانند بیماری قلبی عروقی‪،‬اختالالت عصاب‪،‬دیابت‪،‬بیماری تنفسی ‪،‬درد‪،‬مصرف داروهای‬ ‫قلبی‪،‬وازودیالتورها‪،‬داروهای ضد فشارخون وضدافسردگی های سه حلقه ای می باشد‬  ‫تغییرات سیستم ادراری‪-‬تناسلی‬ ‫این تغییرات شامل‪:‬کاهش توده کلیوی درنتیجه کاهش نفرون‬ ‫ها‪،‬کاهش میزان فیلتراسیون گلومرولی‪،‬کاهش عملکرد‬ ‫توبوالر همراه با کاهش کفایت درجذب مجددوتلغیظ‬ ‫ادرار‪،‬کاهش تعادل اسید‪-‬بازدرپاسخ به استرس‪،‬کاهش‬ ‫توانایی حفظ تعادل آب والکترولیت ها‪،‬کاهش تونوسیته‬ ‫عضله مثانه‪،‬حالب ومجاری ادرار‪،‬کاهش ظرفیت مثانه وعدم‬ ‫تخلیه کامل ادرار‪،‬افزایش خطرعفونت بدنبال احتباس‬ ‫ادرار‪،‬تکررادراروفوریت درادرارکردن وبی اختیاری‬ ‫است‪.‬هیپرپالزی خوش خیم پروستات درمردان سالمندشایع‬ ‫است‪.‬بزرگ شدن پروستات موجب احتباس ادراروبی‬  ‫ورزش کف لگن(‪:)kegel‬‬ ‫‪20‬‬ ‫در کاهش عالیم بی اختیاری استرسی و اضطراب به مقدار زیادی موثر است‬ ‫‪‬‬ ‫زیرا فرد کنترل بیشتری بر عضالت خود پیدا می کند‬ ‫‪‬‬ ‫ورزش با عضله دنبالچه ای شروع می شود‬ ‫‪‬‬ ‫ابتدا این عضله منقبض و شل می شود به مدت ‪10‬ثانیه‬ ‫‪‬‬ ‫این ورزشها که در موقعیت های نشسته‪،‬ایستاده‪،‬خوابیده انجام می شود‬ ‫‪‬‬ ‫بایستی ‪4‬تا ‪6‬بار و هر بار ‪10‬مرتبه انجام شود‬  ‫تغییرات دستگاه گوارش‬ ‫این تغییرات شامل‪:‬ازدست دادن دندان ها‪،‬خشکی دهان‪،‬کاهش جریان‬ ‫بزاقی وبیماری پریودنتال‪،‬کاهش حرکات پریستالتیسم در مری‪،‬نقص‬ ‫درشل شدن اسفگترکاردیا که منجر به تاخیر درتخلیه مری وگشادی‬ ‫انتهای مری می گرددمتعاقب آن احساس پری‪،‬سوزش سر دل‬ ‫وسوءهاضمه رخ می دهد‪.‬کاهش حرکت معده ای وتاخیر درتخلیه‬ ‫محتویات معده‪،‬احساس سیری زود هنگام‪،‬کاهش ترشحات اسیدی‬ ‫وپپسین‪،‬کاهش جذب مواد غذایی در روده کوچک‪،‬عدم کفایت درجذب‬ ‫وتحمل چربی‪،‬افزایش خطر سنگ کسیه صفرا ومجاری‬ ‫صفراوی‪،‬یبوست‪،‬اسهال‪،‬بیاختیاری وانسداد روده است‪.‬البته متخصصین‬ ‫درمورد دامنه تغییرات ناشی ازسن توافق ندارند‬  ‫تغییرات سیستم عضالنی اسکلتی‬ ‫ا‬ ‫این تغییرات شامل‪:‬کاهش شدیددانسیته استخوان خصوصا درخانم ها‬ ‫بعداز یائسگی‪،‬افزایش خطر شکستگی درمهره های پشتی‪،‬هموروس‬ ‫ورادیوس‪،‬فموروتیبیا‪،‬کوتاهی قد به علت تغییرات‬ ‫استئوپروتیک‪،‬کیفوز‪،‬خمیدگی هیب وزانوها‪،‬کاهش اندازه وقدرت‬ ‫عضالت‪،‬ضعف رشته های عضالنی‪،‬کاهش انعطاف پذیری وتحمل‬ ‫عضالت با کاهش فعالیت‪،‬دژنره شدن پیشرفته غضروف مفاصل‬ ‫وتحلیل درعملکرد وکارایی مفصل است‬  ‫تغییرات سیستم عصبی‬ ‫این تغییرات شامل‪:‬کاهش پیشرونده توده مغز بعلت کاهش‬ ‫سلول های عصبی وعدم جایگزینی آنها‪،‬کاهش‬ ‫درسنتزومتابولیسم میانجی های عصبی‪،‬کاهش هدایت ایمپالس‬ ‫های عصبی وکندشدن پاسخ وعکس العمل فرد‪،‬عدم کفایت‬ ‫سیستم عصبی خودکار‪،‬اختالل درتعادل وایستادن‪،‬هیپوتانسیون‬ ‫وضعیتی وکاهش جریان خون مغزی است‬ ‫اگرچه درشرایط طبیعی تحویل اکسیژن وگلوکز به اندازه کافی‬ ‫است‬  ‫تغییرات حسی چه جوری صورت میاد‬ ‫افراد با حواس خود با دنیای اطراف ارتباط برقرار می کنند اقدام توانایی های حسی به دلیل‬ ‫سالمندی در تمام اندامهای حسی مشاهده می‌شود عدسی چشم پیرچشمی عدم توانایی تشخیص‬ ‫رنگ ها عدم تطابق با تاریکی دژنره شدن ماکوال کاهش توانایی در شنیدن صداهای با فرکانس باال‬ ‫پیرگوشی به علت تغییرات غیر قابل برگشت گوشه داخلی عدم توانایی در برقراری ارتباط اختالل‬ ‫در درک مکالمات در حد مطلوب عدم توانایی درک صحبت‌ها اختالل در خواندن تماشای تلویزیون‬ ‫اختالل در تشخیص طعم غذاها و بوها شایع است ‪.‬‬ ‫محرومیت از ادراکات حسی به معنای فقدان محرک است در محیط اطراف و ناتوانایی در در‬ ‫تفسیر محرک های موجود که منجر به سردرگمی عدم جهت یابی تحریک‌پذیری عدم آگاهی و‬ ‫اضطراب می گرددپرستار می توانند محرک های حسی محیط را با استفاده از رنگ ها تصاویر‬ ‫ترکیبات تنها بوسه ها و صداها استفاده از عینک و در عکس افزایش دهد برای درک و تفسیر یک‬ ‫محرک می‌تواند یک حس را جایگزین حس دیگر کرد هنگامی که محرک ها برای فرد توضیح داده‬ ‫شده و مرتب تغییر داده شوند بهتر درک می شوند فرد گیج به خوبی به لندن موسیقی و صداهای‬ ‫آشنا پاسخ می دهد افراد سالمند نیازمند لمس کردن و لمس شدن هستند حیوانات اهلی به بسیاری‬ ‫از سالمندان عشق گرما و محرک لمسی می دهند که باعث کاهش احساس تنهایی در رضایت‬ ‫خاطر و ارتقای کیفیت زندگی فرد سالمند می شود‬  ‫‪ ‬بهداشت تغذیه‬ ‫‪ ‬عملکرد اجتماعی‪،‬روحی روانی وجسمی خوردن بر روی عادات‬ ‫غذایی سالمندان موثرند‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر چه کالری کمتر موردنیاز است ولی به همان مواد غذایی نیاز‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬آمورش ارتقاء بهداشت شامل‪:‬کاهش مصرف مواد غذایی سدیم‬ ‫دار وپرچرب‪،‬مصرف سبزیجات میوه ها وماهی‬ ‫‪ ‬مصرف‪8‬لیوان آب روزانه مگر اینکه منع مصرف داشته باشند‪.‬‬