Kabihasnang Tsino to Zhou PDF

Kabihasnang Tsino Antique National School para sa Ikawalong Baitang @ThirDee  Ang pangalang 'China' ay nagmula sa Sanskrit na Cina na isinalin bilang 'Cin' ng mga Persiano at tila naging popular sa pamamagitan ng kalakalan sa Silk Road.  Ang mga R...

Kabihasnang Tsino Antique National School para sa Ikawalong Baitang @ThirDee  Ang pangalang 'China' ay nagmula sa Sanskrit na Cina na isinalin bilang 'Cin' ng mga Persiano at tila naging popular sa pamamagitan ng kalakalan sa Silk Road.  Ang mga Romano at Griyego ay kilala ang bansa bilang 'Seres', "ang lupain kung saan nagmumula ang seda".  Si Marco Polo, ang kilalang manlalakbay na nagpakilala sa Tsina sa Europa noong ika-13 siglo CE, tinatawag ang lupain bilang 'Cathay'.  nagmula ang China sa pangalan ng Dinastiyang Tsino na Qin, na binibigkas na 'Chin‘. Sa Mandarin Chinese, kilala ang bansa bilang 'Zhongguo' na nangangahulugang "gitnang estado" o "gitnang imperyo". Saan Nagsimula ang Kabihasnang Tsino? Ang Huang Ho River o Yellow River ay tinaguriang "Duyan ng Kabihasnang Tsino" dahil dito unang umusbong ang mga sinaunang pamayanan at lipunan ng mga Tsino mahigit 4,000 taon na ang nakalipas.  Bakit tinawag na Yellow River ang Ilog Huang Ho? Yellow River ang tawag sa Ilog Huang Ho dahil sa kulay ng tubig nito, na nagmumula sa dami ng loess (isang uri ng dilaw na buhangin o sediment) na nahuhugasan mula sa mga kabundukan at napapadpad sa ilog.  Bakit tinawag na China’s Sorrow ang Ilog Huang Ho? Tinawag din itong "China's Sorrow" dahil sa matitinding pagbaha na dulot ng ilog sa nakaraan. Ang pagbaha ng Huang Ho ay nagdulot ng malawakang pagkawasak ng mga komunidad, pagkamatay ng maraming tao, at pagkasira ng mga pananim. Ang Ilog Huang Ho Ang Ilog Huang Ho (Yellow River) ang pangalawang pinakamahabang ilog sa Tsina at ang ikaanim na pinakamahabang sistema ng ilog sa mundo, na may tinatayang haba na 5,464 km (3,395 mi). Ang Ilog Huang Ho Ang kapatagan ng Ilog Huang Ho ay ang lugar kung saan isinilang ang sinaunang kabihasnang Tsino. Ayon sa tradisyonal na kasaysayan ng Tsina, ang dinastiyang Xia ay nagmula sa mga pampang nito noong humigit-kumulang 2100 BC. A yon sa tala ni Sima Qian sa Shiji (c. 91 BC), itinatag ang Xia matapos magsama-sama ang mga tribo sa paligid ng Ilog Huang Ho upang paghandaan ang madalas na pagbaha sa lugar.  Ang Shiji ( 史記 ), kilala rin bilang "Records of the Grand Historian," ay Sima Qian isang mahalagang akdang pangkasaysayan ng Tsina na isinulat ni Sima Qian noong bandang 91 BCE. binubuo ng 130 kabanata at naglalaman ng mga detalyadong ulat tungkol sa mga dinastiya, mga hari, mga heneral, mga kilalang tao, at mga mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Tsina.  Kulturang Yangshao isang neolitikong kultura na umiral sa mga lambak ng ilog Wei at gitnang bahagi ng ilog Huang Ho sa hilagang Tsina mula 5000 B.C.E. hanggang 3000 B.C.E. Ang kultura ay ipinangalan sa Yangshao, ang unang nahukay na nayon ng kulturang ito, na natuklasan noong 1921 sa lalawigan ng Henan. Kulturang Yangshao nagpapakita ng unang pamayanang agrikultura sa Tsina, na nagtatanim ng millet, trigo, bigas, kaoliang, at posibleng soybeans. pag-aalaga ng mga hayop tulad ng baboy, aso, manok, tupa, kambing, at baka nangingisda gamit ang lambat, at nangongolekta ng mga prutas at mani. Kulturang Yangshao Kilala ang Yangshao sa kanilang pulang pottery na may pinturang puti at itim, pinalamutian ng mga mukha ng tao, hayop, at mga disenyong geometriko. Gumawa sila ng mga palakol at ulo ng palaso mula sa pinakintab na bato. Pamayanang Banpo 10,000 metro kuwadrado na pamayanan sa tabi ng Ilog Wei sa Xi'an, Shaanxi ang nahukay noong dekada 1950. 46 na bahay ang nahukay at karamihan ay pabilog. Ang mga bahay ay may tungkod na gawa sa kahoy at may matarik na bubong na yari sa nipa. Ang mga libingan at mga pugon sa paggawa ng pottery ay nasa labas ng gilid ng moog. Pamayanang Banpo ang mga kababaihan ang namumuno (matrilineal). Ang bawat libingang babae na nabuksan ay may higit na mga gamit sa libingan kaysa sa mga lalaki. walang libingan sa 250 na natagpuan at inimbentaryo ang nagpapakita ng anumang tanda ng isang lalaking pinuno ngunit maraming ebidensya para sa mga babaeng lider. Pamayanang Banpo Ang mga tao ng Banpo ay mga mangangaso at mangangalap na lumipat sa isang agraryong kultura (pagsasaka). Natagpuan sa lugar ang mga kagamitang pang-agrikultura tulad ng mga panggapas (sickle) at araro. Ang Ah mi (matandang babae) ang pinuno ng tahanan at ang nagdedesisyon sa lahat ng mahahalagang bagay. Kulturang Longshan Isang kulturang neolitiko sa gitna at ibabang bahagi ng lambak ng ilog Huang Ho sa hilagang Tsina mula mga 3000 hanggang 1900 BCE. Ang kultura ay ipinangalan sa kalapit na bayan ng Longshan (kilala bilang "Bundok ng Dragon") sa Zhangqiu, Shandong. Kilala ang kultura sa mga pinakintab na itim na pottery kaya’t tinatawag din itong “Black Pottery Culture.” Kulturang Longshan Ang pinakamahalagang pananim ay ang foxtail millet, ngunit natagpuan din ang mga bakas ng broomcorn millet, bigas at trigo. Ang karaniwang pinagkukunan ng karne ay ang baboy. Ang mga tupa at kambing ay inaalagaan na rin noong ika-4 milenyo BCE. Kilala rin ang maliliit na antas ng produksyon ng seda sa pamamagitan ng pag-aalaga ng silkworm.  Mitolohiyang Tsino Unang ipinanganak ang kalahating- diyos at kalahating-tao na si Pangu na naghiwalay sa itlog ng mundo sa langit at lupa, ang Hundun ( 混沌 , "pinagmulang kaguluhan"). Ang langit at lupa ay nasa kaguluhan katulad ng itlog ng manok, at ipinanganak si Pangu sa gitna nito. Sa loob ng 18, 000 na taon, ang Langit at ang lupa ay bumukas at lumitaw. Sa bawat araw, ang langit ay tumataas ng 10 talampakan, ang lupa ay lumalaki ng 10 talampakan, Pangu o Pan Gu at sa bawat araw, si Pangu ay lumalaki ng 10 talampakan.  Mitolohiyang Tsino Nang si Pangu ay malapit nang mamatay, ang kanyang katawan ay nagbago. Ang kanyang hininga ay naging hangin at ulap; ang kanyang tinig ay naging mga pagkulog. Ang kanyang kaliwang mata ay naging araw; ang kanyang kanang mata ay naging buwan. Ang kanyang apat na mga binti at limang dulo ay naging ang apat na pangunahing puntos at ang limang tuktok. Ang kanyang dugo at semilya ay naging tubig at mga ilog. Ang kanyang mga kalamnan at ugat ay naging mga arte ng lupa; ang kanyang laman ay naging mga bukirin at lupain. Ang kanyang mga buhok at balbas ay naging mga bituin; ang kanyang balahibo sa katawan ay naging mga halaman at puno. Ang kanyang mga ngipin at buto ay naging metal at bato; ang kanyang mahalagang utak ay naging mga perlas at jade. Ang kanyang pawis at mga likido sa katawan ay naging bumubuhos na ulan. Lahat ng kuto sa kanyang katawan ay naapektuhan ng hangin at naging ang mga taong may itim na buhok.  Fuxi Shennong Huangdi Unang emperador at Diyos ng agrikultura Dilaw na Emperador lumikha ng unang na nagturo sa mga tao at itinuturing na sistema ng pagsulat, kung paano magtanim tagapagtatag ng Tsina, agrikultura at at magturok ng mga sistemang pangingisda halaman. pampulitika at militar  Nuwa Emperor Shun Emperor Yao isang diyosa na kilala pinangunahan niya nagtaguyod ng pagpili sa kanyang papel sa ang pagkontrol sa ng lider batay sa paglikha at pag-aalaga malawakang pagbaha kakayahan at ng sangkatauhan. sa ilog Huang Ho. moralidad.  DINASTIYA tumutukoy sa isang serye ng mga pinuno o mga hari na nagmula sa parehong pamilya o angkan na nagmamana ng kapangyarihan mula sa isang henerasyon patungo sa susunod. isang mahabang panahon ng pamamahala ng isang tiyak na pamilya sa isang bansa o rehiyon.  Dinastiyang Xia (2070-1600 BCE) Emperador Yu the Great – tagapagtatag ng dinastiyang Xia at namahala para kontrolin ang pagbaha at nagtatag ng irigasyon na nagbunga ng paglago ng agrikultura.  Kultura at Kabuhayan Pagtatanim ng millet at trigo Paggamit ng sistema ng irigasyon (kanal at dam) paggawa ng mga kasangkapan at kagamitan mula sa luwad (palayok), kahoy, at bato paggawa ng mga kasangkapan at armas mula sa bronse kalakalan sa pagitan ng iba't ibang lugar sa loob ng dinastiya Ang mga pagbubuwis ay maaaring sa anyo ng mga produkto tulad ng ani at mga kalakal. Simpleng pamumuhay at pangunahing industriya na nakasentro sa agrikultura, pangingisda at paggamit ng lambat. Domestikasyon ng mga hayop paggawa ng mga kasangkapan at kagamitan tulad ng araro at panggapas (pang-ani) Ang mga bahay ay may mga pader na gawa sa lupa at bubong na gawa sa mga materyales tulad ng dayami o kahoy. Paggamit ng mga alahas at mga palamuting gawa sa jade  Oracle Bone Script umusbong noong huling bahagi ng Dinastiyang Xia, (1200– 1050 BCE) at ito ang pinakamaagang anyo ng sinaunang pagsusulat sa Tsina. Oracle Bone –maaaring mula sa balakang ng baka o shell ng pagong. Relihiyon at Paniniwala Ancestor Worship - mga ritwal upang igalang at bigyang pugay ang kanilang mga ninuno. Divination -isang ritwal na pamamaraan upang makakuha ng mga pahayag mula sa mga espiritu o diyos gamit ang oracle bone.  Antas ng Tao sa Lipunan Emperador - nasa tuktok ng lipunan at may pinakamataas na kapangyarihan at awtoridad. mga tagapamahala - nagkakaroon ng mahalagang papel sa administratibong aspeto ng pamahalaan. Mandarin o iskolar - nagtatrabaho sa mga usaping administratibo, paggawa ng mga batas, at pangangasiwa ng mga proyekto Mahistrado -responsable sa pangangasiwa ng mga lokal na usapin at kaayusan sa mga nasasakupan nilang Mandarin o iskolar lugar (bureaucrat) Magsasaka, Artisano, Mangangalakal, Karaniwang Tao at Alipin  Pagbagsak ng Dinastiyang Xia Dahilan: Panloob na hidwaan, pag- aalsa ng mga lokal na pinuno, at hindi matagumpay na pamamahala. Emperador Jie – huling emperador ng dinastiyang Xia  Dinastiyang Shang (1600-1046 BCE) Itinatag ni Zi Lu o mas kilala bilang emperador Tang (unang hari ng Shang). Naging kabisera ng Tsina ang Anyang. Ipinatayo ni Tang ang palasyo ng Xia She upang gunitain ang dinastiyang Xia.  Kultura at Kabuhayan agrikultura ang pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan Umunlad ang mga sistema ng irigasyon Karaniwan ang bronze casting at paggawa ng palayok Nagkaroon ng lokal at panlabas na kalakalan Paggawa ng alahas at tela Ang emperador at mga mataas na opisyal ang nagmamay-ari ng lupa at likas na yaman. Nagpatuloy ang oracle bone script writing  Hangtu –isang pamamaraan ng pagtatayo ng mga pundasyon, sahig, at pader gamit ang pinagsiksik na likas na hilaw na materyales tulad ng lupa, tisa, apog, o graba.  Wan-lien-li – isang perpetual calendar na nilikha ni Wan- Nien na binubuo ng 365 na araw.  Nagsimula ang kaisipang “Mandate of Heaven” o ang paniniwala sa hari o bahay-hari bilang itinalaga ng mga diyos. Paniniwala at Relihiyon Ang pinakamataas sa mga diyos ng Shang ay si Shàngdì ( 上帝 ), o tinatawag ding si Dì. Si Shangdi ang kumokontrol sa mga pangyayari sa klima, nakakaimpluwensya sa ani, at palaging nilalapitan ng mga Shang para humingi ng suporta sa militar.  Pan Geng – inilipat niya ang kabisera sa Yin dahilan upang tawagin ang dinastiya bilang dinastiyang Yin Shang.  Emperador Zhou o Di Xin – huling emperador ng dinastiyang Shang. Dahilan ng Pagbagsak ng Dinastiyang Shang Ang huling hari ng dinastiyang Shang, si Haring Zhou (Di Xin), ay kilala bilang isang malupit at walang awang pinuno. Maraming mga lokal na pinuno ang nag-alsa laban sa Shang dahil sa hindi patas na pamamahala at mataas na buwis. Sa labanan ng Muye, natalo ng hukbo ni Haring Wu ang hukbo ni Haring Zhou ng Shang, na nagdulot ng pagbagsak ng dinastiya at pagtatag ng Dinastiyang Zhou.  Dinastiyang Zhou (1046-256 BCE) itinuturing na may pinakamahabang panahon ng pamumuno sa Tsina. Ji Fa o Haring Wu – nagtatag ng dinastiyang Zhou (Chou) at unang naging emperador nito.  Fengjian – sistemang pyudalismo at ang pamamahagi ng lupa sa mga maharlika.  Fenghao – sentralisadong pamahalaan sa magkabilang panig ng ilog Feng.  Kultura at Kabuhayan Irigasyon at teknolohiya sa agrikultura Sistemang pyudalismo at pamamahagi ng lupa Ang mga yaman ng dinastiya ay ginagamit para sa pagtatanggol ng teritoryo Bronze Casting at paggawa ng palayok pagpapatayo ng mga estruktura tulad ng mga pader ng lungsod, mga dike, at iba pang mga proyekto sa imprastruktura Umunlad ang kalakalan Pagtataguyod ng “Mandate of Heaven” Ang mga aral ni Confucius at iba pang mga pilosopiya ay isinama sa sistema ng edukasyon.  Shijing – ang aklat ng mga awit at isa sa Limang Klasiko ng Panitikan sa Tsina.  The Art of War – sinulat ni Sun- Tzu na nag-uulat ng mga alituntunin at taktika sa digmaan at pagsusulong ng kapayapaan.  Ang Taoismo (Daoismo) ay isang sinaunang pilosopiya at relihiyon na nagmula sa Tsina na nakatuon sa pamumuhay nang naaayon sa "Tao" , na nangangahulugang "Daan" o "Landas." Layunin nito na maunawaan at sundin ang natural na daloy ng uniberso at kalikasan, at sa pamamagitan nito ay makamit ang balanseng pamumuhay.  Si Lao Tzu (Laozi) ay isang sinaunang pilosopo at tagapagtatag ng Taoismo. Kilala siya bilang may- akda ng Tao Te Ching, isang aklat na naglalaman ng mga pilosopikong aral tungkol sa "Tao" o "Daan" (ang prinsipyo ng uniberso) at "Te" (kabutihan o birtud). Mga Kaisipan ng Taoismo Ang "Tao" ay itinuturing bilang ang likas na batas ng uniberso at ng lahat ng bagay. Ang Wu Wei ay nangangahulugang "non-action" o "effortless action," na tumutukoy sa pamumuhay na hindi sumasalungat sa likas na daloy ng mga bagay. Ang Yin at Yang ay simbolo ng dalawang magkasalungat at pantay na puwersa na nagbibigay balanse sa uniberso. Ang Yin ay kumakatawan sa dilim, katahimikan, at pasibong enerhiya, habang ang Yang ay tumutukoy sa liwanag, aktibidad, at masiglang enerhiya. Ang Taoism ay nagtuturo ng pamumuhay sa simplisidad, kung saan ang mga materyal na bagay at labis na ambisyon ay tinuturing na hindi mahalaga.  Ang Pakua o Bagua ay isang mahalagang simbolo sa tradisyong Taoismo at Feng Shui. Binubuo ito ng walong trigram (tatlong linya), na kumakatawan sa iba't ibang aspeto ng kalikasan, pwersa ng uniberso, at mga prinsipyo ng Yin at Yang.  Ang Confucianismo ay isang pilosopiya at sistema ng etikal na paniniwala na binuo mula sa mga aral ni Confucius (Kongzi), isang kilalang pilosopo mula sa Tsina noong ika-5 siglo BCE. Saklaw nito ang moralidad, tamang asal, paggalang sa nakatatanda, at ang pagpapanatili ng kaayusan sa lipunan sa pamamagitan ng tamang relasyon sa pamilya at komunidad.  Mga Aral ng Confucianismo Ren - tumutukoy sa pagmamahal sa kapwa at kabaitan. Li - tumutukoy sa mga tradisyunal na ritwal, etiketa, at tamang pag-uugali na nagpapakita ng respeto, lalo na sa mga nakatatanda at sa mga nasa mas mataas na antas ng lipunan. Xiao - isang pangunahing konsepto na nagpapakita ng debosyon at paggalang ng mga anak sa kanilang mga magulang at mga ninuno. Yi - paggawa ng tama batay sa moralidad, hindi lamang sa personal na interes o pakinabang. Zhong - pagiging tapat, hindi lamang sa salita kundi pati na rin sa kilos. Junzi - modelo ng isang marangal at mabuting tao.  Mga Teksto ng Confucianismo Analects (Lunyu) - ang pangunahing koleksyon ng mga kasabihan at aral ni Confucius, na tinipon ng kanyang mga mag-aaral. Book of Rites (Liji) - aklat na nagpapaliwanag sa tamang asal at ritwal na dapat sundin sa iba't ibang bahagi ng buhay. Lipunang Pyudal ng Dinastiyang Zhou: Hari Maharlika Mga Manananggol Mangangalakal Manggagawa magsasaka  Panahon ng Warring States (Zhanguo Shidai) Ito ay isang panahon ng matinding kaguluhan at digmaan sa pagitan ng iba't ibang estado sa Tsina na nagresulta sa pagbuo ng isang nagkakaisang imperyo sa ilalim ng Dinastiyang Qin. Minarkahan ang pagkakahati ng Tsina sa pitong pangunahing estado: Qin, Chu, Qi, Yan, Han, Wei, at Zhao.  Haring Nan – huling hari ng dinastiyang Zhou. Sa ilalim ni Haring Nan, ang Dinastiyang Zhou ay nagkaroon ng malalim na krisis sa pamamahala, dahil ang kapangyarihan ay higit na lumipat sa mga lokal na prinsipe at estado.