histo 30.pdf

Ostateczne rozwiązanie histologii Skrypt do egzaminu praktycznego z części histologicznej, embriologicznej i cytologicznej Rok akademicki: 2022/2023 Opracowanie: Dominik Borguś Kilka słów wstępu Skrypt został opracowany w oparciu o...

Ostateczne rozwiązanie histologii Skrypt do egzaminu praktycznego z części histologicznej, embriologicznej i cytologicznej Rok akademicki: 2022/2023 Opracowanie: Dominik Borguś Kilka słów wstępu Skrypt został opracowany w oparciu o treści przekazane podczas zajęć, wykładów i obowiązującego podręcznika. Skrypt skonstruowałem na własne potrzeby edukacyjne. Jest dosyć obszerny, ale mimo wszystko zachęcam do uzupełniania braków, które na pewno mogą się tu pojawić. Z uwagi na to, że nie lubię łożysk ani listewek zębowych, to musicie samodzielnie i dokładnie je przeanalizować. Poza tym, zawiera on esencję najistotniejszych informacji. Numeracja w dokumencie odpowiada preparatom egzaminacyjnym udostępnionym przez zakład. Jak łatwo się domyślić, idziemy po kolei układami. Czasem zdarzą się pewnie jakieś literówki lub/i nieścisłości – korygujcie w swoim zakresie. Chciałbym serdecznie podziękować Ewelinie Fryzowskiej, Annie Gordzielik, Karolowi Walczakowi, Natalii Staszewskiej i Kacprowi Kmiecikowi za intensywną i merytoryczną dyskusję nad zgromadzonymi tu treściami. Kończąc, wypadałoby przytoczyć słowa jednej wybitniej Pani Anatom, która zna książki Chlebka na pamięć. A leciało to tak: „Jak sami nie przeczytacie, to się nie nauczycie! ”  - Temat: ⑤!!!) Data zajęć: 13.10.2022 - ⑰ Cytofizjologia. S 1 Zwój międzykręgowy; przekrój poprzeczny centralny i brzeżny; srebrzenie wykonane AgNO3 Perikarion (brzeżny) Cytozol Błona komórkowa Jąderko Jądro kom. Perikarion Przekroje przez (centralny) włókna nerwowe Komórki satelitarne Cytozol Elementy aparatu Golgiego Układ jest regularny, w przeciwieństwie do zwoju autonomicznego. Neurony rzekomojednobiegunowe, otoczone osłonką: wewnętrzną z srebrochłonnych włókien i kolagenowych oraz zewnętrzną - ta jest z komórek satelitarnych. Preparat ma za zadanie ujawnić struktury kompleksu Golgiego, które są związane silnie z funkcją neuronów: synteza białek, transporterów czy neurotransmiterów. Zrąb: tkanka łączna lużna 2 Tkanka tłuszczowa żółta z niewypłukanymi kroplami tłuszczu (Sudan III) Tkankę tworzą adipocyty: duże, owalne lub wielościenne komórki z jądrem położonym obwodowo, przy którym spoczywa reszta organelli komórkowych. Tkanka tłuszczowa żółta jest zaangażowana w długoterminowe magazynowanie energii w postaci tłuszczu. Adipocyty tkanki żółtej są jednowakuolarne, czyli posiadają jedną wakuolę wypełnioną lipidami i to stanowi cechę porównawczą do adipocytów tkanki tłuszczowej brunatnej. Lokalizacja: tkanka łączna wiotka lub zbita, tkanka tłuszczowa wielu narządów (wokół trzewi, wokół serca, w szpiku kostnym, w śliniankach przyusznych). ADIPOCYTY Funkcja: magazynowanie tłuszczu w celach energetycznych oraz do termogenezy, uwalnianie leptyny – hormonu sytości. Różnicowanie: z tkanką łączną brunatną – tutaj adipocyty są wielowakuolarne, z bogatymi mitochondriami i silnym unaczynieniem ze względu na pełnienie głównie termogenezy u młodych ssaków. 3 Tkanka łączna włóknista wiotka z krezki NOW - OMRTUNE > WAIKNA ELASTYNOWE r ↑ - JADROLASTON Na rycinie widać: grube włókna kolagenowe, cieniutkie włókna sprężyste (elastynowe), komórki tuczne oraz jądra fibroblastów. Preparat zabarwiony metodą Mallory’ego. Obecne są włókna siateczkowe (kolagen III), jednak nie są widoczne jeśli preparat nie był srebrzony. W rozpoznaniu należy kierować się przede wszystkim chmurą ziarnistości. Lokalizacja: narządy jamy brzusznej, węzły chłonne Funkcja: buduje krezkę, wypełnia przestrzenie między tkankami i narządami, nadaje ruchliwości narządom posiadającym krezkę, buduje zręby narządów: węzłów chłonnych, czerwonego szpiku kostnego czy śledziony Różnicowanie: z tkanką łączną włóknistą zbitą o utkaniu regularnym, w której włókna kolagenowe układają się równolegle do siebie oraz osi komórki, poza tym jest tam mało ECM. ↳ Tkanka włóknista zwarta o regularnym układzie włókien kolagenowych Widoczne są włókna kolagenowe (typ I) oraz fibrocyty. Preparat barwiony hematoksyliną żelazistą. Mało tu ECM, włókna kolagenowe układają się równolegle do siebie oraz do osi komórki. Fibrocyty to komórki ścięgniste i układają się one pomiędzy pęczkami kolagenu tworząc szeregi Ranviera. Ze względu na dużą obecność fibrocytów ta tkanka ma słabe zdolności do regeneracji. Lokalizacja: ścięgna i więzadła Funkcja: wchodzi w skład ścięgien i więzadeł nadając im wytrzymałości mechanicznej Różnicowanie: z tkanką łączną włóknistą wiotką z krezki WHOKNO KOLAGENOWE I r JADRA FIBROCTOW v 5. Chrząstka szklista Tkanka pochodzi z tchawicy. Widoczne spłaszczone chondroblasty w ochrzęstnej (warstwa wewnętrzna, bo w zewnętrznej warstwie ochrzęstnej byłyby fibroblasty), jamki z chondrocytami (lub bez nich), macierz międzytyretorialna, macierz tyretorialna. Chrząstka szklista zawiera kolagen typu II, zasadochłonną macierz, chondrocyty są w grupach izogenicznych (czyli są to komórki pochodzące z jednego podziału mitotycznego chondroblastu). Chondrocyty odsuwają się od siebie wtedy gdy zaczynają produkować kolagen, wówczas zajmują oddzielne jamki. Tkanka jest nieunerwiona i nieukrwiona, odżywianie zachodzi przez ochrzęstną. Lokalizacja: zakończenia stawowe kości długich, przegroda nosa, chrząstki krtani, pierścienie chrzęstne tchawicy i oskrzeli, chrzęstne części żeber, szkielet płodu Funkcja: zapewnia gładkie, o niskim tarciu powierzchnie stawowe, strukturalne wzmacnia drogi oddechowe Różnicowanie: z tkanką chrzęstną sprężystą i włóknistą MACIERITERITORIMIEADEYTERTORI NNA ALNA GMSN MACIERE CHONDROCT WJAMCE CHONDROBLAST L 6. Chrząstka włóknista Najbardziej wytrzymała na rozciąganie = kolagen typu I Macierz jest kwasochłonna, barwienie H+E lub Mallory Mały stosunek komórek do macierzy Brak ochrzęstnej Występuje w krążkach międzykręgowych, łąkotkach, spojeniu łonowym Różnicowanie: inne chrząstki CHONDROCYT - WADKNA KOLAGENOWE CTYPU 1) o Chrząstka sprężysta Na preparacie widoczne chondrocyty, jamki, macierz z włóknami, włókna kolagenowe (ciemniejsze) oraz sprężyste (jaśniejsze) oraz ochrzęstna z włóknami kolagenowymi. Duża liczba chondrocytów w porównaniu do macierzy. Kolagen typu II. Barwienie rezorcyfuksyną (rezorcyna + orceina). Lokalizacja: ucho zewnętrzne, przewód słuchowy, trąbka słuchowa, nagłośnia Funkcja: zapewnia giętki kształt i wsparcie tkanek miękkich Różnicowanie: inne chrząstki WLOKNA SPREEYSTE WOKNA KOLAGENONE ITTPU 11) CHONDROCYT W JAMCE  8 Tkanka kostna blaszkowata – kość typu Haversa z trzonu kości długiej Osteon jest budowany przez kanał Haversa i blaszki systemowe (blaszki osteonu, 9-15). Kanał Volkmana to struktura łącząca dwa osteony i penetrująca kość zbitą w poprzek systemów Haversa. Blaszki międzysystemowe to pozostałość blaszek systemowych. Od strony okostnej są blaszki okalające zewnętrzne, od strony jamy szpikowej blaszki okalające wewnętrzne. Między blaszkami znajdują się jamki kostne a w nich miejsca dla osteocytów, których wypustki przebiegają znajdują się w wąskich kanalikach. Osteocyty komunikują się ze sobą oraz z kanałem środkowym właśnie poprzez te wypustki. Widoczna czasem blaszka międzysystemowa to pozostałość osteonu, który uległ resorpcji. Źródło: skrypt Histolomeo preparat to cyba sclif Linia cementowa podstawge ↳user wontwoistity  geubaston 9 Tkanka kostna beleczkowata JAMA SIPIKOWA WYSLANA SRODKOSTNA, POZOSTAOSCI CLERWONEGO BELEC2K1 SIPIKU KOSTNEGO KOSCI 2BITE] H SAIW NICH OSTEOCYTY TK. CHRZESNA SIKLISTA FORMUJA,CA SIE KOSC IBITA WCLESNY OSTEON 10 Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa Cały mięsień jest otoczony przez namięsną z tk. łącznej włóknistej zbitej o nieregularnym utkaniu. Pęczki włókien okrywa omięsna a każde pojedyncze włókno śródmięsna. Jądra komórek są położone peryferyjnie, obwodowo. Jest ich wiele. W przekroju podłużnym widać poprzeczne prążkowanie. W omięsnej i śródmięsnej widać naczynia krwionośne. Różnicowanie: z innymi mięśniami lub pod kątem fizjologicznym włókien typu I/IIa/IIb 11 Tkanka poprzecznie prążkowana serca centralmie ↓ 1 lub 2 jada; muloky granice stawki M wirkn: JAcDRA KOMPREK TK. tAcCINEJ I Ibez biate;obw.) estaki L youdra L kardiomiocytow 11 Biata obboko jest Preparat trudny do rozpoznania. Znajdź wstawki, są dla niego charakterystyczne. Wstawek szukać używając przesłony! Dwa rodzaje wstawek: podłużne: połączenie typu nexus poprzeczne: połączenie typu desmosom Różnicowanie: z innymi mięśniami  12 Tkanka mięśniowa gładka preparatanastry PrezDNet IADstw SPLOT AUERBACHA 10,11,12 Różnicowanie mięśni 13 Rozmaz krwi ssaczej · LEUKOCYTY Natami Barienie: sretica metode May-Grunwaldo--Giemsy Rinicowanie: Opis:anany no obserbie N E h M agregat ptytkowy 14 Szpik kostny Zrąb narządu: tkanka łączna siateczkowata, adipocyty Obecne są megakariocyty (dają płytki krwi). ADIPOCT MEGARARIOCT Naczynia: zatokowe (tak jak jak śledzionie czy wątrobie) zoznicowomie: KOMPRK SEN. tk. TUSICROWO Pluripotencjalna hemopoetyczna komórka macierzysta daje dwie linie: - mieloidalną (erytrocyty, trombocyty, granulocyty, monocyty) - limfoidalną (limfocyty T, B, NK) 15 Tętnica i żyła typu ramiennego Źródło zdjęcia i opisu: skrypt Histolomeo TETNICA MIESNIOWA OGOLNIE EYEY TETNICA EYEA Źródło zdjęć: skrypt Histolomeo y e M 16 Aorta Źródło: skrypt Histolomelo Różnicuj z tętnicą typu mięśniowego 17 Tchawica Komórki nabłonka dróg oddechowych: 3 a - urzęsione z migawkami: najliczniejsze, samooczyszczanie się dróg - kubkowe gruczołowe: drugie najliczniejsze o kształcie kielicha, wydzielają śluz - szczoteczkowe receptorowe: z mikrokosmkami i włóknami aferentnymi dlatego funkcja chemoreceptorowa 2 - ziarniste dokrewne: należą do APUD, produkują hormony peptydowe i regulują przepływ powietrza przez zmianę średnicy 1 w przewodów oddechowych - niezróżnicowane (podstawne): stanowią pulę regeneracyjną nabłonka i mogą się 1 Biona Stuzowa przekształcać w inne typy komórek m.in. walcowaty ony ↳ nablock widowzadouy uDeS urzęsione i kubkowe -blaszkawinsciwa btony stuzowej - Langerhansa Bronx.Postureare ↳ ↳s ochrestria ③ Prayokakor Błona śluzowa: nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony oraz blaszka właściwa błony śluzowej z licznymi włóknami sprężystymi, a poza tym jest w niej wiele limfocytów, czasem jako grudki oraz komórki plazmatyczne Błona podśluzowa: tworzy ją tkanka łączna właściwa luźna, która zawiera liczne gruczoły tchawicze śluzowe z nielicznymi surowiczymi a następnie jest tkanka chrzęstna szklista z ochrzęstną Przydanka: tkanka łączna z adipocytami i naczyniami Różnicuj z czymś albo rurowym albo oskrzelem 18 Płuco Roznicowanie no obvabie Siebie Oskrzele: Oskrzeliki: 1. Błona śluzowa: nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony (migawkowy) i blaszka - mniejsze właściwa błony śluzowej z tk. łącznej luźnej oraz skupiska limfatyczne; obecna słabo - brak płytki chrzęstnej, brak gruczołów widoczna blaszka sprężysta - brak błony podśluzowej pomiędzy błoną śluzową a podśluzową: błona Reisessena czyli warstwa m. gładkich - jest błona mięśniowa 2. Błona podśluzowa: tk chrzęstna z płytką chrzęstną, gruczoły oskrzelowe śluzowo- - przydanka surowicze 3. Przydanka Przegrody pęcherzykowe: Przy oskrzelach i oskrzelikach są NK z erytrocytami w środku. - zrobione z bardzo cienkiej tk. łącznej - widoczne są spłaszczone jądra pneumocytów typu I, bo jądra tk. łącznej są okrągłe  Barwienie: Mallory 19 Jajnik BLONA BIATAWA PECHERIKI PIERWOTNE I WIRASTAJA,CE r KORA JAcDRO OOCYT 1-R. TOREBKA ZEN. RDZEN OStONKA PRIEJRIYSTA "OStONKA OSONKA WEW. OStONKA (241, 2P2,243 W 12 NK!) PRIERISTA NABLONEK WIENIEC 1- WARST. = SIESLIENM WARSTWA LIARNISTA 2TEGO BEDLIE PROMIENISM OStONKA PE,CHIEDIYKA WARSTWA LIARNISTA da = potern crise NK BLONA PODSTAWNA wewnetne z waz zementancy wilkien Toncnoth. a muscyfow i BA.PODSTAWNA POWSTAJACA NABLONEmee SAMA PE,CHERIYKOWA JADRO OOCYTU 1- RIEDU Loren CIAAKO ZEN LOTE StONKA WEN NK O StONkA LICNE KOMPRI LUTEINOWE 8 O WRGOREK 2780NDSNY PECHERIYK ATREITING JAMA PECHERIYKA (Potencjalnie, nie widać oocytu jako takiego) WARSTWA Coluzo hialuroniar 21ARNISTA chomoboityny SO- i 19 Jajnik - opis Jajnik: - torebka: nabłonek 1-w. sześcienny, błona podstawna, błona biaława (tk. łączna włóknista bez NK) - kora: pęcherzyki, ciałko żółte - rdzeń: tk. łączna wiotka z włóknami sprężystymi, komórki wnękowe ("Leydiga"), miocyty, sieć jajnika, NK i nerwy - zrąb: tk. łączna włóknista wiotka z fibroblastami, fibrocytami, mastocytami, makrofagami Pęcherzyk pierwotny: Pęcherzyk wzrastający: - jądro oocytu I-rz. (profaza I późnego diplotenu) - oocyt I rzędu otoczony osłonką przejrzystą - otoczony jedną warstwą płaskich komórek - poniżej osłonki jest nabłonek 1-w. sześcienny - poniżej nabłonka jest osłonka pęcherzyka Pęcherzyk dojrzewający Pęcherzyk dojrzały - Graafa: - oocyt I-go lub II-go rzędu - oocyt II-rz. - osłonka przejrzysta, poniżej jej wieniec promienisty - obecny jest wzgórek jajonośny nad oocytem - warstwa ziarnista - wzgórek: komórki przytwierdzające oocyt z jego - osłonka pęcherzyka wewnętrzna z NK i zewnętrzna osłonkami do ściany pęcherzyka, powstaje on z - jama pęcherzykowa komórek ziarnistych - reszta bez zmian Ciałko żółte: - pozostałość, pełni funkcję dokrewną - miąższ z komórek luteinowych (powstają z komórek ziarnistych, synteza progesteronu i oksytocyny) i komórek paraluteinowych (powstają z komórek warstwy wewnętrznej osłonki, produkcja estrogenów i relaksyny) Pęcherzyk zanikowy: - rozpoczyna proces dojrzewania, nie kończy go jednak i ulega degeneracji wraz z oocytem  Barwienie: Mallory 20 Jajowód PEASK Blo -LUZDwe 1-W. ENEI NAB BONA BLONA L SLUZONA > MIGAWKI NK L > SUROW. >BIONAI MIESN. NABEDNEK TK. tACINA e WIOTKA I-W. WALCOW. 2 MIGANKAMI Trójwarstwowa budowa: - błona śluzowa: nabłonek 1.w. walcowaty z migawkami i komórkami gruczołowymi, blaszka właściwa błony śluzowej - błona mięśniowa: okrężna wewnętrzna, podłużna zewnętrzna - błona surowicza: nabłonek 1-w. płaski pokrywający tk. łączną luźna w której przebiegają naczynia Porównanie z pęcherzem: Porównanie z nasieniowodem: - tam 3 warstwy, tu też 3 - tam bardzo gruba mięśniówka, tu nie tak gruba - tam nabłonek przejściowy, tu 1-w. walcowaty z migawkami - tam nie aż tak pofałdowana błona śluzowa, tu turbo - tam 3 warstwy mięśniówki tj. POP, tu 2 warty OP - tam przydanka, tu błona surowicza - tam przydanka lub błona surowicza, tu błona surowicza  21 Błona śluzowa macicy GRU GOT Gauchot LICENE MACICINE TENICE PODLEYAY SPIRALNE LUB PROSTE DO ODBUDOWY: the PODLEGA 2MIANOM duzo komock BRONA MIESNIOWA NABwow macenystych I S W. CEYNNOSCIONA W. PODSTAWNA * It > - BLONA SLUZOWA I BLASIKA Wh. BEONY SLUZONE] IPRIYLEGA AL Macica ma trójwarstwową budowę, jednak błona śluzowa jest podwójnie rozbudowana: DO B. MIESN.) - błona śluzowa: nabłonek 1. w. walcowaty, blaszka właściwa błony śluzowej; zrąb z tk. łącznej włóknistej, liczne gruczoły cewkowe; jest warstwa czynnościowa i podstawna - błona mięśniowa: podłużna wewnętrzna, okrężna środkowa, podłużna zewnętrzna - błona surowicza lub przydanka Zozniciz pochon 22 Pochwa NAsE B PRZYDANIK BLASEKBEO SLUZONEJ IN. PODtUZNA I L ~. OKREINE, ~ Ch S NABLONEK BRONA MIE,SNOWA WIELOWARSTW. PLASKI WIEROG. Trójwarstwowa budowa: - błona śluzowa: nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, blaszka wł. błony śluzowej - błona mięśniowa: warstwa okrężna przy błonie śluzowej oraz warstwa podłużna przy przydance - przydanka 23 Jądro NABIONE TWORC2] 1r spEBENEENE 2n R2 PLEMNIKO SPERMANDY CT 1- a SPERMATO SERTOLEGO (WISE, K. WARSTWA ZEWNETRINA IBITA JASNIESZE o BAONA E EWARSTNAWENNETRINA WAASNA RANALIKA NACYNe SPERMATOGONIUM JAcDRO K. MIOIDALNE] K. KANALIKIKRETE BA. PODSTAWNA FIBROBLAST LEYDIGA W tkance śródmiąższowej: · LH K. Leydiga testosterin TK. SRODMIASZONA - tk. łączna luźna, fibroblasty, makrofagi ·FSH LICINE r STEREO NABLONE" BASIKA WE. WIELORIED. Bt. 5LU2. NK WALCOWATY L BEONA MISNIONA > PODtUZNA C OKRENA >PODtUI. Trójwarstwowa ściana: - błona śluzowa: nabłonek wielorzędowy walcowaty (komórki mogą mieć rzęski), nacieki limfocytów, blaszka właściwa błony śluzowej z dużą ilością włókien sprężystych - błona mięśniowa: trójwarstwowa, idąc od zewnątrz POP - przydanka: tk. łączna właściwa włóknista