Glukoneogenez (Pınar Eker) PDF

Glukoneogenez Uzm Dr Belkız Öngen İpek Dr.Öğr. Gör.Pınar Eker Glukoneogenez Beyin, eritrosit, testis, böbrek medullası, gözde kornea ve lens, egzersiz halindeki kas gibi dokular sürekli glukoza gereksinim duyar. Diyet ile karbonhidrat alınmadığında glukoz ihtiyacını karaciğer glikojeni 10-18 saat ka...

Glukoneogenez Uzm Dr Belkız Öngen İpek Dr.Öğr. Gör.Pınar Eker Glukoneogenez Beyin, eritrosit, testis, böbrek medullası, gözde kornea ve lens, egzersiz halindeki kas gibi dokular sürekli glukoza gereksinim duyar. Diyet ile karbonhidrat alınmadığında glukoz ihtiyacını karaciğer glikojeni 10-18 saat karşılayabilir. Uzamış açlıkta, kc glikojen depoları tükenir. * glukoneogena z : Begin 1 , eritrosit , testis hatindaki 2 Diyet - ile kas kar kornea lens egzersiz bobrek medullasi gazde za gareksinim dayar dokular- sarekli gluke , - , gibi bonhidrat. inda glukez ihtiyacin alinmadig Saat · glikojani-10-18 & uzamialkta Ac glikojen depolar > - KC , , , tukenir. Glukoneogeneze giren maddeler Kas ve eritrositlerde glikoliz sonrası oluşan laktat Yağ dokusunda trigliseridlerden çıkan gliserol Glikojenik amino asitler Sitrik asit siklusu ara ürünleri Tek C’lu yağ asitlerinin yıkımınde ve bazı amino asitlerin yıkımında oluşan propiyonil CoA α ketoasitler & was 2 yag ve eritrositerde-Glikoliz > plusan - deZusunda-triglseridleren · Sitrik I Tet maddeler ; given * glakoneogeneze asit sittusu & yaz asitlerin ara yikminda-PropiyonilCoA & & ve glisero Citan runler ; yitminde lakat bazi amino asit- ketoasitler Glukoneogenez Bir gecelik açlık sonrasında glukoneogenezin – %90’ı karaciğerde – %10’u böbrekte yapılır. = ↳ Bir gecelik aclk sonrasinda glukeneogenzin ↓ ↓ %09 KC ↑ - %10'u bebrekte yaplr. Glukoneogenez’de Substratlar Gliserol Triaçilgliserollerin hidrolizi sırasında açığa çıkar. Gliserol Gliserol fosfat Gliserol kinaz Gliserol fosfat dehidrogenaz Dihidroksiaseton fosfat Karaciğerde dönüşümler gerçekleşir. = Eliserol & Triacilgliserollerin hidrolizi-aciga = Oliserol & k cikar donusumler gereklesir Glukoneogenez’de Substratlar Cori siklusu Laktat Es Eritrositler gibi mitokondri içermeyen > hücreler ve° egzersiz halindekiiskelet kası tarafından > kana salınır. @ ° - laktaf ↑ evitrositer gibi mito icermeyon kas) salnir > Kana > iskelet ;. hucreler ve egzersiz Glukoneogenez’de Substratlar Amino asitler Okzaloeasetat, α ketoglutarat, glukojenik amino asitlerin metabolizmasından elde edilir. Ketojenik amino asitlerden glukoz sentezlenemez. Glukoz sentezlenemeyen bileşikler – – – – Lizin Lösin Asetil CoA Asetoasetat # Amino asitter ; 1 Sk zalscasefat , glukojemik Keto glutaratedilir metaboliz masindan -elde & retojanik amino asitter glukez & amine asitter in ,. Sentizlenemez lizin- Losin-Asefil Glukez Sentezlenemeyen bileikler , CoA-Asetousefat Glukoneogenez reaksiyonları Glikolizin ters yöne işlemesidir denebilir Glikolizde 3 tepkime tek yönlü Bu tepkimeleri terse çeviren farklı enzimler var = glukonengenez reaksiyonlari dene bilir glikolizin ters yone1 tak yonk blikelizde z tephime. 1 = 2 > - enzimler reviren farth var. * glukoneogmaz raksiyonlari tors yone & tephime 1 glikalizin 2 Olikolizde · Buteptimaleri tek terse islemesidir > denebilir. tek yonl seriren yonl glikelizi enzimi Lekzokinaz/glikskinaz Fostefrukto kinaz Pirivat Linaz farkl enzimler var. blukoneogenaz teptimeleri Glikoz-O-festataz Frutto 1 0 , , bitastataz pirivat Garboksilaz/ PEP Karboksilaz Glukoneogenez reaksiyonları Pirüvatın Karboksilasyonu Pirüvat SİTOZ OL Okzaloasetat Pirüvat karboksilaz Bu reaksiyon mitokondride gerçekleşir. Pirüvat karboksilaz biotin içerir. aspartat Malat Asetil CoA tarafından allosterik aktive edilir. 1 ATP harcanır MİTOKOND Rİ aspartat Malat Fosfoenolpirüvat PEP (PEP) glukonesgenaz * ① Purartin karboksikinaz ~ ; karboksiladyen ↳ mito gerecktes ir ↳ biotin icerit Okzaloasetat Sitozolde gerçekleşir. 1 GTP harcanır. reaksiyonlari. ↳ Asetil d Alpharcanir. CoA > allosterik aktive edilir. Glukoneogenez reaksiyonları Glikoliz reaksiyonları fruktoz 1,6-fosfat basamağına kadar gelir. ↓ likoliz reaksiyonlar ↳ frukto21 , , 6-festat basamagina kadar geir. Glukoneogenez reaksiyonları Fruktoz 1,6-fosfatın defosforilasyonu Fruktoz 1,6-bifosfataz ile fruktoz 6-fosfata çevrilir. (Glikolizdeki PFK-1 enzimi) Fruktoz 2,6-bisfosfat ile allosterik inhibe olur. * I fruhtoz d_festatan , fruttoz on ; Tidibiostatal ite Fruktez. Fostata serivlir 2 defesforilasy truktaz allo storik 2, 0 > -.. bisfestat in hibe ile our. Fruktoz 2-6 bi fosfat kc de glikoliz ve glikoneogenez regülasyonunda eşsiz bir rol oynar. Kc de glikolizdeki fosfofruktokinaz 1 in potent aktivatörü ve glukoneogenejde früktoz 1-6 bi fosfatazın inhibitörüdür. Glukoneogenez reaksiyonları Glukoz 6-fosfatın defosforilasyonu Glukoz 6-fosfataz ile serbest glukoz oluşturur. (Glikolizdeki Hekzokinaz-glukokinaz basamağı) Enzim karaciğer ve böbrekte vardır. Glikojen depo hastalıkları Tip I (von Gierke) Glukoz 6-fosfataz enzimi eksik 0-fostatin defestoilasyon ; P * ukiz Dukezo zenzim & - fastataz Eve blikojen depo ile Serbest bibrek - haste > d Mukez--festat gluknzulsturmer Varen TipI (von zierke enzimi ensit. Özet 11 reaksiyon içerir. 7 tanesi glikolitik enzimlerle katalizlenir. 1 molekül glukoz için; – 6 yüksek enerjili fosfat parçalanır. – 2 NADH okside olur. Tek yönlü glikoliz enzimi Glukoneogenez Tepkimeleri Hekzokinaz/glikokinaz Glikoz-6-fosfataz Fosfofruktokinaz 1 Früktoz 1,6, bifasfataz Pirüvat kinaz Pirüvat karboksilaz/PEP Karboksikinaz Glukoneogenezin Düzenlenmesi Glukagon düzeyi (açlıkta salınır) ① – Allosterik etki ile Fruktoz 2,6 bifosfat düzeyini düşürür. (glikoliz uyarımı azalır) (PFK-1 inhibe eder, fruktoz 1,6-bifosfatazı aktive eder.)(glukoneogenez uyarılır) – Enzim aktivitesinin kovalan modifikasyonu ② o - cAMP-bağımlı protein kinaz aktivitesini ve cAMP düzeyini arttırır. Pirüvat kinazı inaktive eder. - - - ③– Enzim sentezi indüksiyonu - - - - C Açlıkta PEP karboksikinaz geninin transkripsiyonunu arttırır. ↑ & Glukoneogenezin Düzenlenmesi Glukoneojenik substratların varlığı Laktat-pirüvat Gliserol Glikojenik amino asitler = glakoneogenzzin Dlaktat Dirvat & blised Sitrik asit siklusu ara ürünleri ③ Glikojenik Propiyonil CoA ④ sitrik α ketoasitler & & asit pro piyonil a duzenlemesi amino asitler Sikksu ara CoA hote sitter. run Glukoneogenezin Düzenlenmesi Asetil CoA ile allosterik aktivasyon & 1 Açlıkta pirüvat karboksilaz asetil koA tarafından allosterik aktive edilir. - - - -- -o eco Yağ dokusunda aşırı& lipoliz sonucu asetil CoA miktarı artar. B Asetil CoA’nın karaciğerde CO₂ ve H₂O okside edebilme kapasitesini aşınca glukoneogeneze yönlendirilir. ? - -- - - funktez4Gbifosfataz - AMP ile allosterik inhibisyon > - - Fruktoz 1,6-bifosfataz AMP ile inhibe olur. (Glikolizde PFK-1 AMP ile aktive olur.) ile intibe dur. AMD Glukoneogenez Bozuklukları Kan glukoz düzeyi normalde 70-100 mg/dL düzeyinde Kan glukoz düzeyinin