Filipino 9 Reviewer 2024-2025 PDF

**FILIPINO 9** **REVIEWER** Name: \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ Grade and Section: \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ ***ARALIN 1:*** Mga Pang-Ugnay sa Pagsunod-sunod ng mga Pangyayari Ang **pang-ugnay** ay salitang **nag-uugnay** ng isang salita sa kapuwa...

**FILIPINO 9** **REVIEWER** Name: \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ Grade and Section: \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ ***ARALIN 1:*** Mga Pang-Ugnay sa Pagsunod-sunod ng mga Pangyayari Ang **pang-ugnay** ay salitang **nag-uugnay** ng isang salita sa kapuwa salita, parirala sa kapuwa parirala, sugnay sa kapuwa sugnay at gayundin ang pangungusap sa kapuwa pangungusap. Karaniwang ginagamit ang pang-ugnay sa pagsunod-sunod ng mga pangyayari sa mga **tekstong nagsasalaysay** at **nagbibigay ng direksyon.** Halimbawa: *Una, ikalawa, ikatlo, sa gitna nito, sa wakas, sa dulo, * Mga pang-ugnay na salita na magagamit sa pagbuo ng kwento ***Una, ikalawa, ikatlo, sa gitna nito, sa wakas, sa dulo, sa unahan, sa hulihan, bago, pagkatapos.  *** Ang pang-ugnay na pagsunod-sunod ng pangyayari ay nagbibigay hudyat sa kung ano ang **simula**, ang **gitna**, at ang **wakas**. Ginagamit din ito upang **pagsunod-sunurin** ang mga paraan kung papaano gawin ang isang bagay.  Hal.  Pagluluto, Paggawa ng origami, lokasyon ng palengke DENOTASYON AT KONOTASYON **Denotasyon** at **konotasyon** ay dalawang paraan ng pagbibigay kahulugan sa mga salita. 1. **Denotasyon**: Ito ang literal na kahulugan ng isang salita, na karaniwang makikita sa diksyunaryo. **Halimbawa**: **Bola**: Isang laruan na hugis bilog. **Pusang Itim**: Isang uri ng hayop na kulay itim at ngumingiyaw. 2. **Konotasyon**: Ito ay ang mas malalim at mas personal na kahulugan ng isang salita, na maaaring magbago depende sa konteksto o karanasan ng tao. **Halimbawa**: **Bola**: Maaaring mangahulugang matamis na dila o pambobola. **Pusang Itim**: Maaaring magbabadya ng kamalasan o malas. ARALIN 2: MULING LUMIPAD ANG KALAPATING PUTI -Lualhati Bautista **Mga Tauhan:** - **Ramli**: Ang pangunahing tauhan na nagbibisikleta sa gitna ng malakas na ulan. - **Salha**: Kapatid ni Ramli na nagbukas ng pintuan para sa kanya. - **Hawa**: Isa pang kapatid ni Ramli. - **Mr. Halim**: Asawa ni Hawa. - **Mga Anak ni Hawa at Mr. Halim**: Hapipah, Salha, Agus, Farid, Baderol. **Lugar Pinangyarihan:** - **Denai Valley**: Lugar na madalas maapektuhan tuwing tag-ulan. - **Petari Hill**: Lugar na hindi naapektuhan tuwing tag-ulan. - **Titiwangsa**: Tirahan ng mga milyonaryo. **Mga Importanteng Detalye:** - **Pera**: Ang tulong na binigay ni Hawa kay Ramli. - **Limang Dolyar**: Halaga ng pera na binigay ni Hawa kay Ramli. - **Baderol**: Isang Assistant District Officer. - **Farid**: Isang Clerk na hindi nakatulog dahil sa dami ng iniisip tungkol sa lipunan. - **Kalapating Puti**: Simbolo ng panibagong pag-asa. ARALIN 3: "Mga Tunog ng Kahirapan": - **Tema**: Ipinapakita ng tula ang iba't ibang anyo ng kahirapan sa bansa, tulad ng kawalan ng makakain, tirahang tagpi-tagpi, at kakulangan sa pang-araw-araw na pangangailangan[^1^](https://brainly.ph/question/6099881). - **Aral**: Nagbibigay ito ng inspirasyon na kahit sa gitna ng kahirapan, may pag-asa at liwanag na naghihintay. Ipinapakita rin nito na ang mga pagsubok ay hindi hadlang sa pag-abot ng mga pangarap Padamdam at Maikling Sambitla: Ito ay mga pangungusap na walang paksang nagpapahayag ng matinding damdamin. Karaniwang ginagamitan ito ng tandang padamdam (!). Halimbawa: "Galing!" "Aray!" "Ay!" "Yehey!" "Sakit!" "Sarap!" "Grabe!" "Wow!" Mga Pangungusap na Padamdam: Ito ay mga pangungusap na nagpapahayag ng tiyak na damdamin o emosyon tulad ng galit, tuwa, lungkot, inis, o gigil. Nagtatapos ito sa tandang padamdam. Halimbawa: "Natutuwa ako at isa akong babaeng Pilipina!" "Nakakainis talaga ang mga lalaking walang respeto sa mga babae!" Mga Pangungusap na Paturol: Bagaman hindi gaanong matindi ang damdamin, mahihinuha pa rin ang emosyon sa ganitong uri ng pangungusap. Halimbawa: "Mas maganda sigurong hindi ka na magsalita." (kahulugan: manahimik na lamang) Mga Pahayag na Nagtatanong: Ginagamit ang mga tanong upang ipahayag ang damdamin o emosyon. Halimbawa: "Bakit ganoon kababa ang inyong tingin sa akin?" Mga Pahayag na Nagpapahiwatig: Ito ay mga pahayag na hindi diretsahang nagpapahayag ng damdamin ngunit may malalim na kahulugan. Halimbawa: "Sana kunin ka na ni Lord!" (kahulugan: mamatay ka na sana) ARALIN 4: PAGGAMIT NG PANG-UGNAY SA PAGPAPAHAYAG NG KATOTOHANAN May mga ekspresyon na ginagamit sa pagpapahayag ng opinyon, kuro kuro, o damdamin.  Kabilang sa mga ekspresyong ito ang: - sang-ayon sa/kay, alinsunod sa/kay, batay sa, ayon sa,  - Sa paniniwala ko/ni, sa tingin ko/ni, inaakala ng/ni, sa palagay ko, at iba pa. - Batay sa Konstitusyon 1987,Artikulo XIV,Seksiyon 6, ang wikang pambansa ay Filipino. - Ayon sa tauhang si Simoun sa El Filibusterismo, \"Habang may sariling wika ang isang bayan, taglay niya ang kalayaan\" PAHAYAG NA GUMAGAMIT NG MGA SARILING PALAGAY - Sa paniniwala ko, unti-unti pang iinit ang panahon sa buong mundo habang tumatagal at habang mababa ang kaalaman ng tao sa preserbasyon ng ating paligid. ARALIN 5: ASPETO NG PANDIWA 1. **Perpektibo (Naganap o Katatapos)**: Ito ay nagsasaad na ang kilos ay tapos na o naganap na. - Halimbawa: *Nag-aral* si Maria kahapon. 2. **Imperpektibo (Nagaganap)**: Ito ay nagsasaad na ang kilos ay kasalukuyang nagaganap o patuloy na nangyayari. - Halimbawa: *Nag-aaral* si Maria ngayon. 3. **Kontemplatibo (Magaganap)**: Ito ay nagsasaad na ang kilos ay hindi pa nagaganap ngunit inaasahang mangyayari pa lamang. - Halimbawa: *Mag-aaral* si Maria bukas. 4. **Pokus ng Pandiwa**: Ito ay tumutukoy sa relasyon ng pandiwa sa paksa o simuno ng pangungusap. May iba't ibang uri ng pokus tulad ng pokus sa tagaganap, pokus sa layon, pokus sa ganapan, at iba pa. **[NOLI ME TANGERE]** KABANATA 1: "Ang Pagtitipon": **Mga Tauhan** - **Kapitan Tiyago (Don Santiago Delos Santos)**: May-ari ng bahay na pinangyarihan ng handaan, kilala sa pagiging matulungin at mataas ang katayuan sa lipunan. - **Tiya Isabel**: Pinsan ni Kapitan Tiyago, tagapamahala ng handaan. - **Padre Sibyla**: Kura paroko ng Binundok. - **Padre Damaso**: Dating kura paroko ng San Diego, kilala sa kanyang mapagmataas na ugali. - **Tinyente Guevarra**: Tenyente ng gwardya sibil. - **Dr. de Espadaña at Donya Victorina**: Mag-asawang kabilang sa mga panauhin. **Lugar na Pinangyarihan** - **Bahay ni Kapitan Tiyago**: Matatagpuan sa Kalye Anluwage, isang lugar na kilala sa mga sosyal na pagtitipon. **Banghay** - **Pagtitipon**: Isang marangyang handaan ang ginanap sa bahay ni Kapitan Tiyago bilang pagtanggap sa isang binatang katatapos lamang mag-aral sa Europa. - **Mga Panauhin**: Dumalo ang iba't ibang kilalang tao sa lipunan, kabilang ang mga kinatawan ng simbahan at gobyerno. - **Mga Usapan**: Nagkaroon ng iba't ibang usapan mula sa politika hanggang sa mga personal na kuro-kuro ng mga panauhin. - **Pag-aalitan**: Nagkaroon ng tensyon sa pagitan ni Padre Damaso at Tinyente - **Mahahalagang Detalye** - **Pagdating ni Ibarra**: Ang handaan ay bilang pagtanggap kay Juan Crisostomo Ibarra, anak ng matalik na kaibigan ni Kapitan Tiyago, na katatapos lamang mag-aral sa Europa. KABANATA 2: "Si Crisostomo Ibarra" **Mga Tauhan** - **Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin**: Pangunahing tauhan, anak ng yumaong Don Rafael Ibarra. - **Padre Damaso**: Paring Franciscano na may hidwaan sa pamilya Ibarra. - **Kapitan Tiyago (Don Santiago Delos Santos)**: Ama-amahan ni Ibarra at kilalang tao sa lipunan. - **Tinyente Guevarra**: Tinyente ng gwardya sibil na may pagpapahalaga sa kabaitan ng ama ni Ibarra. - **Kapitan Tinong**: Kaibigan ni Kapitan Tiyago at ng ama ni Ibarra. **Lugar na Pinangyarihan** - **Bahay ni Kapitan Tiyago sa Kalye Anluwage**: Dito naganap ang handaan at kasiyahan na dinaluhan ng mga tauhan. **Banghay** - **Pagdating ni Ibarra**: Dumating si Kapitan Tiyago kasama si Juan Crisostomo Ibarra mula sa Europa. - **Reaksyon ng mga Bisita**: Iba't ibang reaksyon mula sa mga bisita, lalo na kay Padre Damaso na tumangging makipagkamay kay Ibarra. - **Pag-uusap ni Ibarra at Tinyente Guevarra**: Pinuri ng Tinyente ang kabaitan ng ama ni Ibarra, na nagbigay ng ginhawa sa damdamin ng binata. - **Pagtanggi ni Ibarra**: Tumanggi si Ibarra sa imbitasyon ni Kapitan Tinong para sa pananghalian dahil sa kanyang planong pagpunta sa San Diego. **Mahahalagang Detalye** - **Hidwaan sa Pagitan ng Simbahan at Pamilya Ibarra**: Ang pagtanggi ni Padre Damaso na makipagkamay kay Ibarra ay sumisimbolo ng malalim na hidwaan. - **Pagpapahalaga sa Edukasyon**: Ang pag-aaral ni Ibarra sa Europa ay sumasalamin sa kahalagahan ng edukasyon at pagyakap sa iba't ibang kultura. 7  KABANATA 3:"Ang Hapunan": **Mga Tauhan** - **Juan Crisostomo Ibarra**: Pangunahing tauhan, nagbahagi ng kanyang karanasan sa Europa. - **Padre Damaso**: Paring Franciscano, nagpakita ng pagkainis at binatikos si Ibarra. - **Padre Sibyla**: Kura paroko ng Binundok, masaya sa pagdalo. - **Tinyente Guevarra**: Abala sa pagmamasid kay Donya Victorina. - **Donya Victorina**: Isa sa mga panauhin, naabala ng Tinyente. - **Maria Clara**: Anak ni Kapitan Tiyago, hindi nakita ni Ibarra. **Lugar na Pinangyarihan** - **Bahay ni Kapitan Tiyago**: Dito ginanap ang hapunan. **Banghay** - **Pagdating sa Hapunan**: Dumating si Ibarra sa hapunan na inihanda ni Kapitan Tiyago. - **Pag-uugali ng mga Panauhin**: Iba't ibang emosyon ang ipinakita ng mga panauhin. Masaya si Padre Sibyla, samantalang inis si Padre Damaso. - **Pag-uusap sa Hapag-Kainan**: Nagbahagi si Ibarra ng kanyang mga karanasan sa Europa, na binatikos ni Padre Damaso. - **Pag-alis ni Ibarra**: Maagang umalis si Ibarra nang hindi nakita si Maria Clara. - **Patuloy na Pang-aalipusta**: Patuloy na inalipusta ni Padre Damaso si Ibarra kahit wala na ito. **Mahahalagang Detalye** - **Pagkakaiba ng Pananaw**: Ipinakita ang iba't ibang pananaw at damdamin ng mga tauhan. - **Epekto ng Edukasyon**: Ang karanasan ni Ibarra sa Europa ay nagpapakita ng epekto ng edukasyon at kultura sa pagkakakilanlan ng isang tao.