Ενδοκρινεις αδένες PDF

Αρχές Ενδοκρινολογίας Aκαδημαϊκές Εκδόσεις - 2016 Brooks Cole CENGAGE Learning - 2014 Ενδοκρινείς αδένες Ουσίες με ενδοκρινική δράση δεν παράγονται μόνο από τους κλασικούς ενδοκρινείς αδένες αλλά και από άλλα όργανα v η καρδιά (είναι η βασική πηγή του κολπικού νατριου...

Αρχές Ενδοκρινολογίας Aκαδημαϊκές Εκδόσεις - 2016 Brooks Cole CENGAGE Learning - 2014 Ενδοκρινείς αδένες Ουσίες με ενδοκρινική δράση δεν παράγονται μόνο από τους κλασικούς ενδοκρινείς αδένες αλλά και από άλλα όργανα v η καρδιά (είναι η βασική πηγή του κολπικού νατριουρητικού πεπτιδίου που δρα με κλασικό ενδοκρινικό τρόπο στο νεφρό και προκαλεί νατριούρηση) v ο νεφρός (παράγει την ερυθροποιητίνη που διεγείρει την ερυθροποίηση στο μυελό των οστών) v ο γαστρεντερικός σωλήνας (παράγει εντυπωσιακό αριθμό πεπτιδικών ορμονών όπως είναι η γκρελίνη, η χολοκυστοκινίνη, η γαστρίνη, η σεκρετίνη, το αγγειοκινητικό εντερικό πεπτίδιο VIP και άλλα) v ο λιπώδης ιστός παράγει την λεπτίνη (μειώνει την όρεξη) Τύποι ορμονών Οι κατεχολαμίνες και θυρεοειδικές ορμόνες συντίθενται από την τυροσίνη οι στεροειδείς ορμόνες συντίθενται από την χοληστερόλη  Σύνθεση πεπτιδικών ορμονών Η σύνθεση των πεπτιδικών ορμονών πραγματοποιείται με τη μεταγραφή / μετάφραση του αντίστοιχου γονιδίου. Το πρωταρχικό προϊόν είναι μια προ-ορμόνη η οποία υποβάλλεται σε μετα-μεταφραστική επεξεργασία ώστε να προκύψει η ώριμη ορμόνη Πολλές ορμόνες κυκλοφορούν συνδεδεμένες με πρωτεΐνες ορού § Τ3 και Τ4 συνδέονται με τη σφαιρίνη που δεσμεύει τη θυροξίνη (thyroxine binding globulin, TBG), την αλβουμίνη και προαλβουμίνη που δεσμεύει τη θυροξίνη (thyroxine binding prealbumin, TBPA) § κορτιζόλη συνδέεται με τη σφαιρίνη που δεσμεύει την κορτιζόλη (cortisol binding globulin, CBG) § ανδρογόνα και τα οιστρογόνα με τη σφαιρίνη που δεσμεύει τις ορμόνες του φύλου (sex hormone binding globulin, SHBG) § αυξητική ορμόνη αλληλεπιδρά με τη δεσμευτική πρωτεΐνη της αυξητικής ορμόνης (GH binding protein, GHBP), που είναι ένα κυκλοφορούν τμήμα της εξωκυττάριας περιοχής του υποδοχέα GH  Ρυθμός της ορμονικής έκκρισης Η διαθεσιμότητα μιας ορμόνης στα κύτταρα-στόχους εξαρτάται από τα επίπεδα συγκέντρωσής της στο πλάσμα, το ρυθμό απέκκρισής της και τη δέσμευσή της σε υποδοχείς  Παραδείγματα ορμονικών ρυθμών... § ο καταμήνιος κύκλος επαναλαμβάνεται κατά μέσο όρο κάθε 28 ημέρες, αντανακλώντας τον απαιτούμενο χρόνο για την ωρίμανση του ωοθυλακίου και την ωορρηξία § ο υποθαλαμοϋποφυσιακός άξονας παρουσιάζει χαρακτηριστικές αιχμές στην παραγωγή της ACTH και της κορτιζόλης τις πρώτες πρωινές ώρες, ενώ αντίθετα αγγίζει το ναδίρ κατά τη διάρκεια της νύχτας Ο κιρκάδιος κύκλος έκκρισης της κορτιζόλης  Εξειδίκευση της δράσης των ορμονών Ο αριθμός των υποδοχέων ποικίλλει σημαντικά στους διάφορους ιστούς-στόχους παρέχοντας με τον τρόπο αυτό έναν από τους κύριους ρυθμιστικούς παράγοντες των ειδικών κυτταρικών αποκρίσεων στις κυκλοφορούσες ορμόνες § οι υποδοχείς ACTH βρίσκονται σχεδόν αποκλειστικά στο φλοιό των επινεφριδίων, § οι υποδοχείς FSH μόνο στις γονάδες. § Αντίθετα, οι υποδοχείς της ινσουλίνης και των θυρεοειδικών ορμονών είναι ευρέως κατανεμημένοι, αντικατοπτρίζοντας την ανάγκη μεταβολικών αποκρίσεων σε όλους τους ιστούς.  Οι υποδοχείς των ορμονών § Οι μεμβρανικοί υποδοχείς στην επιφάνεια των κυτταρικών μεμβρανών, συνδέονται κυρίως με πεπτιδικές ορμόνες και κατεχολαμίνες. § Οι πυρηνικοί υποδοχείς συνδέονται με μικρά μόρια που μπορούν να διαπεράσουν την κυτταρική μεμβράνη (είναι λιποδιαλυτά), όπως οι θυρεοειδικές ορμόνες, τα στεροειδή και η βιταμίνη D.  Ταχείες και βραδείες απαντήσεις Ανάπτυξη Κίνηση Κυτταρική Έκκριση διαίρεση Μεταβολισμός  Οι ενδοκρινικές νόσοι οφείλονται: § περίσσεια ορμονών (νεοπλασματική αύξηση των ενδοκρινικών κυττάρων, αυτοάνοσες διαταραχές, υπερβολική χορήγηση ορμονών) § έλλειψη ορμονών (καταστροφή αδένων από αυτοάνοσα αίτια, εγχειρήσεις, λοιμώξεις, φλεγμονές, έμφρακτα, αιμορραγία ή διήθηση από όγκο, Hashimoto, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1) § αντίσταση στη δράση των ορμονών (κληρονομούμενες διαταραχές των μεμβρανικών υποδοχέων, των πυρηνικών υποδοχέων ή των οδών μεταγωγής του σήματος των υποδοχέων π.χ σύνδρομο θηλεοποιητικών όρχεων + λειτουργική ορμονική αντίσταση όπως π.χ η ινσουλινοαντίσταση στο ΣΔ τύπου 2, η αντίσταση στη λεπτίνη στην παχυσαρκία και η αντίσταση στην αυξητική ορμόνη σε καταστάσεις καταβολισμού) Κεντρικοί ενδοκρινείς αδένες Η ανατομία της υπόφυσης Κυκλώματα θετικής και αρνητικής ανατροφοδότησης Ανάδρομη ρύθμιση των ενδοκρινικών αξόνων (feedback)  Σύστημα Υποθαλάμου-Υπόφυσης: σύνθετη λειτουργική μονάδα νευρικού και ενδοκρινικού συστήματος. Ο υποθάλαμος είναι κεντρικός σταθμός επεξεργασίας περιφερειακών μηνυμάτων και από διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, τα οποία μεταβιβάζει στη συνέχεια στην υπόφυση Ρυθμίζει την αναπαραγωγή, την αύξηση του σώματος, τον μεταβολισμό, την έκκριση του γάλακτος και την δραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα, των επινεφριδίων και των αδένων του αναπαραγωγικού συστήματος. Η σχέση υποθαλάμου και οπίσθιου λοβού της υπόφυσης  Οι λειτουργίες των ορμονών του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης Πέντε διαφορετικού τύπου ενδοκρινή κύτταρα παράγουν τις έξι ορμόνες του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης (TSH, ACTH, GH, LH, FSH και PRL), οι οποίες ασκούν ένα ευρύ φάσμα δράσεων σε όλο το σώμα. Ο αγγειακός σύνδεσμος μεταξύ υποθαλάμου και πρόσθιου λοβού της υπόφυσης Η ιεραρχική αλυσίδα εντολών και αρνητικής ανάδρασης στον ενδοκρινικό έλεγχο Γενικό μονοπάτι που εμπλέκεται στην ιεραρχική αλυσίδα εντολών του άξονα υποθαλάμου - υπόφυσης- περιφερικού ενδοκρινούς αδένα- στόχου. Έλεγχος της έκκρισης της κορτιζόλης Μονοπάτι που οδηγεί στην έκκριση της κορτιζόλης, αποτελεί παράδειγμα τέτοιας ενδοκρινικής αλυσίδας εντολών. Η ορμόνη που τελικά εκκρίνεται από τον ενδοκρινή αδένα-στόχο (π.χ. κορτιζόλη) δρα μέσω αρνητικής ανάδρασης μειώνοντας τα επίπεδα της έκκρισης των ρυθμιστικών ορμονών υψηλότερα στην αλυσίδα των εντολών Ασθενής με σύνδρομο Cushing Η ρύθμιση της έκκρισης της αυξητικής ορμόνης Παραδείγματα από την επίδραση των διαταραχών έκκρισης της αυξητικής ορμόνης στην ανάπτυξη Ο άνδρας στα δεξιά εμφανίζει υποφυσιακό νανισμό λόγω υπο- παραγωγής αυξητικής ορμόνης κατά την παιδική ηλικία. Ο άνδρας στο κέντρο της φωτογραφίας πάσχει από γιγαντισμό λόγω υπερβολικής έκκρισης αυξητικής ορμόνης κατά την παιδική ηλικία. Ο άνδρας στα αριστερά έχει κανονικό ύψος.  Προοδευτική ανάπτυξη μεγαλακρίας Παρατηρήστε ότι τα οστά του μετώπου, των ιγμορείων και της γνάθου σταδιακά γίνονται πιο έντονα ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης πάχυνσης των οστών και του δέρματος, που οφείλεται στην υπερβολική έκκριση GH κατά την ενήλικη ζωή. Ανατομία του θυρεοειδούς αδένα (α) Πρόσθια όψη του θυρεοειδούς αδένα. Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται μπροστά από την τραχεία, αμέσως κάτω από τον λάρυγγα και αποτελείται από δύο λοβούς που συνδέονται με μια λεπτή λωρίδα, τον ισθμό (isthmus). (β) Εμφάνιση του θυρεοειδούς αδένα σε οπτικό μικροσκόπιο. Ο θυρεοειδής αδένας αποτελείται κυρίως από κοίλες σφαίρες (σε τομές μοιάζουν με άδειους δακτυλίους) γεμάτες με κολλοειδές, οι οποίες περιβάλλονται από μια μονή στιβάδα θυλακικών κυττάρων. Ρύθμιση της έκκρισης της θυρεοειδικής ορμόνης  Μια γυναίκα με τη νόσο Graves, η οποία εμφανίζει εξόφθαλμο Ένα μη φυσιολογικό οίδημα των μυών και του λίπους πίσω από τους οφθαλμικούς βολβούς προκαλεί την προβολή τους προς τα έξω. Το θυρεοειδοδιεγερτικό αντίσωμα (ΤSI), ένα αντίσωμα το οποίο παράγεται κατά λάθος στην αυτοάνοση νόσο Graves, συνδέεται με τους υποδοχείς της TSH στον θυρεοειδή αδένα και διεγείρει συνεχώς την έκκριση της θυρεοειδικής ορμόνης χωρίς να υπόκειται στο φυσιολογικό σύστημα ελέγχου μέσω της αρνητικής ανάδρασης. Μια γυναίκα με βρογχοκήλη Η δομή του παγκρέατος και η οργάνωση των διαφόρων κυτταρικών τύπων στα νησίδια του Langerhans Παράγοντες που επηρεάζουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα  Παράγοντες που ελέγχουν την έκκριση της ινσουλίνης