Specjalność Górnicza - Opracowanie nr 5 PDF

egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 1  Spis treści 1. Jakie przepisy mają zastosowanie podczas prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych?........................................................................................

egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 1  Spis treści 1. Jakie przepisy mają zastosowanie podczas prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych?............................................................................................................................................. 7 2. Podać skład atmosfery kopalnianej................................................................................................. 7 3. Jakie są zasady zatrudniania pracowników podmiotów gospodarczych w ruchu zakładu górniczego?............................................................................................................................................. 7 4. Jaka jest maksymalna dopuszczalna prędkość powietrza w wyrobiskach...................................... 8 5. Jaka jest dopuszczalna długość ściany (ścian) przewietrzanych jednym niezależnym prądem powietrza? Czy istnieje możliwość zwiększenia tej długości?............................................................... 8 6. W jakich przypadkach dopuszcza się sprowadzanie powietrza wyrobiskiem na upad?................. 9 7. Wyrobiska jakiej długości (i w jakich warunkach) można przewietrzać przez dyfuzję?................ 9 8. Jaka jest dopuszczalna odległość lutniociągu od czoła przodka w wyrobisku drążonym kombajnem, w zależności od sposobu przewietrzania i zagrożeń naturalnych?................................... 10 9. Ile powinna wynosić minimalna prędkość prądu powietrza w wyrobisku przewietrzanym z użyciem lutniociągu, podać kryteria?.................................................................................................... 10 10. Jaka jest dopuszczalna zawartość metanu nad obudową wyrobiska?........................................... 10 11. Jakie działania należy podjąć w przypadku stwierdzenia w wyrobisku zawartości metanu powyżej 2%? 11 12. W jakich miejscach kontroluje się zawartość metanu poprzez wykonanie pomiarów?................ 11 13. W jakich wyrobiskach stosuje się kontrolę zawartości metanu oraz zabezpieczenia urządzeń elektrycznych za pomocą urządzeń metanometrii automatycznej?....................................................... 12 14. Z jaką częstotliwością należy zapoznawać pracowników z drogami ucieczkowymi?.................. 12 15. W jakich miejscach pobiera się próby powietrza i prowadzi analizę jego składu, w celu wykrycia procesów samozagrzewania węgla? Gdzie lokalizuje się stacje pomiarowe wczesnego wykrywania pożarów endogenicznych?.................................................................................................................... 13 16. Podać miejsca możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego...................................... 13 17. W jaki sposób i na jakiej długości od miejsca możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego, winna być wykonana strefa zabezpieczająca?.................................................................. 14 18. Ile powinna wynosić zawartość części niepalnych stałych w pyle kopalnianym, w strefie zabezpieczającej wykonanej przez opylanie pyłem kamiennym, w polach metanowych i polach niemetanowych?.................................................................................................................................... 14 19. W jakich wyrobiskach stosuje się zapory przeciwwybuchowe?................................................... 15 egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 2 20. W jakiej odległości od miejsc możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego buduje się zapory przeciwwybuchowe pomocnicze?............................................................................................. 15 21. Jakie miejsca zabezpiecza się pomocniczymi zaporami przeciwwybuchowymi?........................ 15 22. Podać rozmieszczenie zapór przeciwwybuchowych i stref zabezpieczających w wyrobisku korytarzowym przewietrzanym za pomocą lutniociągu, w polu metanowym...................................... 16 23. Ile powinna wynosić ilość wody lub pyłu kamiennego na zaporze przeciwwybuchowej w przeliczeniu na 1m2 przekroju wyrobiska w świetle obudowy?........................................................... 16 24. Obowiązki osoby dozoru w przypadku zaistnienia wypadku, awarii lub innego niebezpiecznego zdarzenia – procedura postępowania..................................................................................................... 17 25. Podać definicję zawału.................................................................................................................. 17 26. Dla jakich robót opracowuje się przed ich rozpoczęciem projekty techniczne wraz z technologią wykonywania robot?............................................................................................................................. 18 27. Jakie są wymagane odległości frontu ściany od pasów podsadzkowych, od linii szczelnej podsadzki, od linii pełnej podsadzki oraz linii pełnego zawału, dla ścian z obudowa indywidualną i zmechanizowaną?.................................................................................................................................. 19 28. Jaka jest minimalna wysokość wyrobiska korytarzowego?.......................................................... 20 29. Jakimi systemami mogą być wybierane pokłady węgla zagrożone tąpaniami?............................ 20 30. Na jakich warunkach dopuszcza się wykonywanie wyrobiska korytarzowego w strefie oddziaływania krawędzi?...................................................................................................................... 21 31. Kto wyznacza i aktualizuje strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami?...................................... 21 32. Zasady wykonywania obudowy podporowej wyrobisk................................................................ 22 33. Jakie czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia, występują w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny?..................................................................................................... 22 34. Jakie środki zabezpieczające pracowników przed działaniem czynników szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia stosuje się w podziemnych zakładach górniczych?....................................... 23 35. Jakie czynności powinna podjąć osoba znajdująca się w pobliżu pracownika który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował?............................................................................................... 24 36. Czy można zatrudniać pracowników w warunkach przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń dla pyłów szkodliwych dla zdrowia?......................................................................................... 24 37. Czym różnią się między sobą półmaski przeciwpyłowe klas P-1, P-2 lub P-3?........................... 24 38. Jakie działania powinny podjąć odpowiednie służby kopalniane w przypadku stwierdzenia, na stanowiskach pracy, przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłu w powietrzu?................ 25 egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 3 39. Kto ma obowiązek dokonywania na podstawie wyników pomiarów oceny narażenia pracowników, na poszczególnych stanowiskach pracy, na działanie pyłów szkodliwych dla zdrowia oraz dokonywania oceny skuteczności stosowanych działań profilaktycznych?.................................. 26 40. Projekt techniczny eksploatacji..................................................................................................... 26 41. Kompleksowy projekt eksploatacji............................................................................................... 26 42. Zabezpieczenie ruchowe i przeciwpożarowe przenośników taśmowych...................................... 27 43. Gabaryty ruchowe wyrobisk.......................................................................................................... 29 44. Które dokumenty zatwierdza kierownik działu górniczego dla wykonywanych robót strzałowych?.......................................................................................................................................... 30 45. Dla których robót strzałowych wymagane jest opracowanie dokumentacji strzałowej?.............. 30 46. Wymagania dotyczące maszyn, urządzeń i instalacji, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego stosowanych w wyrobiskach dołowych. 31 47. Wymienić dokumenty niezbędne dla rozpoczęcia robót górniczych projektowanych w nowym pokładzie............................................................................................................................................... 31 48. Kto ustala warunki bezpiecznego wykonywania robót strzałowych w pokładach metanowych?. 32 49. Dla których wyrobisk dobór obudowy zostaje dokonany na podstawie opinii rzeczoznawcy?.... 32 50. Jakie są zasady urabiania skał zwięzłych w polach metanowych?................................................ 33 51. W których pokładach węgla wymagane jest wykonywanie pomiarów zwięzłości węgla i intensywności desorpcji metanu?.......................................................................................................... 35 52. Jakie są różnice między zaporami przeciwwybuchowymi – zwykłą, boczną i rozstawną?.......... 35 53. Kiedy w polach niemetanowych, ilość pyłu kamiennego na zaporach przeciwwybuchowych pyłowych, w przeliczeniu na m2 wyrobiska, powinna wynosić 400kg?............................................... 38 54. Jakie są zasady oddawania do ruchu ścian prowadzonych w warunkach specjalnych?................ 38 55. Jakie są obowiązki osób kierownictwa zakładu górniczego w trakcie prowadzenia akcji ratowniczych?........................................................................................................................................ 39 56. Jakie obowiązki, wynikające z przepisów, ciążą na kierowniku działu robót górniczych?.......... 40 57. Kontrola obudowy wyrobisk – kto kontroluje, w jakich okresach czasu i przez kogo jest wyznaczany?......................................................................................................................................... 42 58. Prowadzenie robót górniczych w zagrożeniu wyrzutami gazów i skał......................................... 43 59. Obowiązki kierownika pociągu?................................................................................................... 45 60. Pomiary metanu przez osoby dozoru oraz sposób ich dokumentowania?.................................... 46 egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 4 61. Ocena ryzyka na stanowiskach pracy?.......................................................................................... 46 62. Podział środków strzałowych?...................................................................................................... 47 63. Zagrożenie klimatyczne. Dopuszczalne temperatury w wyrobiskach dołowych?........................ 47 64. Jakie wymagania musi spełnić sekcja obudowy zmechanizowanej w ścianie prowadzonej w warunkach specjalnych?........................................................................................................................ 49 65. Omówić warunki stosowania kombajnów do urabiania skał skłonnych do iskrzenia zapalającego metan?................................................................................................................................................... 52 66. Omówić regulamin ruchu pojazdów i samojezdnych maszyn górniczych?.................................. 53 67. Strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami?.................................................................................. 53 68. Prowadzenie robót górniczych w warunkach zagrożenia wyrzutami metanu i skał?.................... 55 69. Granice pól zagrożenia wyrzutami gazów i skał?......................................................................... 55 70. Zasady rabowania obudowy – skład brygady?.............................................................................. 56 71. Co to jest projekt techniczny i kiedy jest opracowywany?........................................................... 56 72. Podać definicję niewypału. Omówić zasady postępowania w razie stwierdzenia niewypału oraz sposób likwidacji niewypału................................................................................................................. 57 73. Kiedy należy wstrzymać prace w strefach zagrożonych wyrzutem gazów i skał?....................... 58 74. Od jakiej długości otworów wiertniczych wymagane jest sporządzenie projektu technicznego? Jaki dokument należy sporządzić w przypadku mniejszej długości otworów? Kto zatwierdza te dokumenty?........................................................................................................................................... 59 75. Dobór obudowy............................................................................................................................. 60 76. Zasady stosowania obudowy kotwowej w podziemnych zakładach górniczych?........................ 60 77. Dobór i wyposażenie sekcji obudowy zmechanizowanej w zależności od warunków geologiczno- górniczych wyrobiska ścianowego?...................................................................................................... 61 78. Co wiesz o obciążeniach dynamicznych obudowy (wykorzystanie doraźne, stałe, kiedy jest wymagana zgoda KDG)?...................................................................................................................... 62 79. Kto może przebywać pod niezabudowanym stropem w kopalniach wydobywających rudy miedzi?.................................................................................................................................................. 62 80. Jak należy dobrać szerokość komór i filarów międzykomorowych w przypadku eksploatacji złóż soli metodą suchą?................................................................................................................................. 62 81. Jak odbywa się uzyskiwanie urobku przy eksploatacji złóż soli w komorach z zastosowaniem metody mokrej?..................................................................................................................................... 63 egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 5 82. Kiedy w zakładach górniczych wydobywających sól wykonuje się wyprzedzające otwory badawcze?............................................................................................................................................. 63 83. W jaki sposób prognozuje się zagrożenia wyrzutami gazów i skał w zakładach górniczych wydobywających sól?............................................................................................................................ 64 84. Na podstawie czego prowadzi się wiercenie otworów wielkośrednicowych w złożu soli?.......... 64 85. Jakie są wymogi dotyczące zatrudnienia pracowników w warunkach zagrożenia klimatycznego w wyrobiskach prowadzonych w złożu soli kamiennej?.......................................................................... 64 86. W co wyposaża się osoby przebywające w polach zagrożonych wyrzutami gazów i skał w zakładach górniczych wydobywających sól?.................................................................................... 65 egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 6 1. Jakie przepisy mają zastosowanie podczas prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych? Wyższy Urząd Górniczy (wug.gov.pl) lub https://egornik.pl/z-czego-sie-pan-przygotowal-do-egzaminu/ 2. Podać skład atmosfery kopalnianej. Odpowiedź: § 142 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 142. 1. Ilość powietrza doprowadzana do wyrobisk zapewnia utrzymanie w tych wyrobiskach wymaganego składu powietrza i temperatury. 2. Wszystkie dostępne wyrobiska i pomieszczenia przewietrza się w taki sposób, aby zawartość tlenu w powietrzu nie była mniejsza niż 19% objętościowo, a stężenie gazów w powietrzu było nie większe niż dla: 1) dwutlenku węgla 1%; 2) tlenku węgla 0,0026%; 3) tlenku azotu 0,00026%; 4) dwutlenku siarki 0,000075%; 5) siarkowodoru 0,0007%. 3. W zakładach górniczych stosujących maszyny z napędem spalinowym, zawartość tlenków azotu określa się na podstawie stężenia dwutlenku azotu. 4. Prawidłowość wskazań i działań przyrządów automatycznych oraz indywidualnych stosowanych do pomiarów stężeń gazów, o których mowa w ust. 2, kontroluje się za pomocą mieszanek wzorcowych. 5. Dopuszcza się występowanie przekroczeń stężeń gazów określonych w ust. 2 w wyniku stosowania dopuszczalnych procesów technologicznych, w szczególności robót strzałowych, prac spawalniczych, pracy maszyn z napędem spalinowym lub wydzielania się gazów wskutek urabiania, na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 3. Jakie są zasady zatrudniania pracowników podmiotów gospodarczych w ruchu zakładu górniczego? Odpowiedź: § 142 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 15. 1. Szczegółowy podział obowiązków między osobami kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz podmiotu, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy, jest określany pisemnie przez kierownika ruchu zakładu górniczego przed przystąpieniem do wykonywania pracy w ruchu zakładu górniczego przez ten podmiot, w sposób zapewniający bezpieczne warunki pracy i koordynację prac. 2. Określając obowiązki, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w szczególności: 1) zasady współpracy między osobami kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz podmiotem, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy, w zakresie organizacji pracy, egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 7 bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i ograniczania ryzyka zawodowego oraz wzajemnego informowania się o istniejących zagrożeniach; 2) organizację przeszkolenia pracowników wykonujących prace w zakresie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących w zakładzie górniczym, prowadzenia ruchu zakładu górniczego oraz bezpieczeństwa pożarowego, występujących zagrożeń, porządku i dyscypliny pracy, planu ratownictwa, zasady łączności i alarmowania, znajomości rejonu prac, a także zgłaszania wypadków i zagrożeń; 3) zasady dostarczania i rozliczania zużywanych mediów; 4) zasady udostępniania dokumentacji technicznej; 5) częstotliwość kontroli robót przez dozór ruchu zakładu górniczego i podmiotu, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy. 3. O podjęciu pracy w ruchu zakładu górniczego przez podmiot, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy, kierownik ruchu zakładu górniczego powiadamia właściwy organ nadzoru górniczego najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia. 4. Jaka jest maksymalna dopuszczalna prędkość powietrza w wyrobiskach. Odpowiedź: § 145 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 145. 1. Prędkość prądu powietrza w wyrobiskach: 1) w polach metanowych, z wyjątkiem komór, wynosi nie mniej niż 0,3 m/s; 2) z trakcją elektryczną przewodową w polach metanowych wynosi nie mniej niż 1 m/s. 2. W przypadku stosowania w wyrobiskach w polach metanowych śluz wentylacyjnych dopuszcza się mniejsze prędkości prądu powietrza od określonych w ust. 1, pod warunkiem zapewnienia składu powietrza spełniającego wymagania określone w § 142. 3. Prędkość prądu powietrza nie przekracza: 1) 5 m/s – w wyrobiskach wybierkowych; 2) 8 m/s – w wyrobiskach korytarzowych; 3) 12 m/s – w szybach i szybikach podczas jazdy ludzi. 4. Dopuszczalne jest zwiększenie prędkości prądu powietrza do 10 m/s w wyrobiskach korytarzowych, w których nie odbywa się regularny ruch ludzi. 5. Pomiaru prędkości prądu powietrza dokonuje się w wolnym przekroju wyrobiska. 5. Jaka jest dopuszczalna długość ściany (ścian) przewietrzanych jednym niezależnym prądem powietrza? Czy istnieje możliwość zwiększenia tej długości? Odpowiedź: § 171 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 171. 1. Ściany przewietrza się niezależnymi prądami powietrza, z tym że długość ściany lub łączna długość ścian przewietrzanych jednym niezależnym prądem powietrza wynosi nie więcej niż 400 m. 2. W pokładach niemetanowych lub zaliczonych do I kategorii zagrożenia metanowego czasowe przewietrzanie jednym niezależnym prądem powietrza ścian o łącznej długości większej niż 400 m jest dopuszczalne za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego pod egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 8 warunkiem utrzymywania między tymi ścianami dróg wyjścia w odstępach nie większych niż 250 m. 3. Dopuszczalną długość dróg z niezależnym prądem powietrza określa się, uwzględniając czas działania stosowanego ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego. 6. W jakich przypadkach dopuszcza się sprowadzanie powietrza wyrobiskiem na upad? Odpowiedź: § 175 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 175. 1. Do poziomu wydobywczego powietrze doprowadza się możliwie najkrótszą drogą. 2. Z poziomu wydobywczego powietrze odprowadza się prądami wznoszącymi w kierunku powierzchni. 3. Sprowadzanie powietrza wyrobiskiem na upad jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy średni upad wyrobiska lub bocznicy wentylacyjnej wynosi: 1) mniej niż 5°; 2) nie mniej niż 5° i nie więcej niż 10° – w przypadku gdy prędkość przepływu powietrza jest większa niż 0,5 m/s; 3) więcej niż 10° – na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie opinii rzeczoznawcy. 7. Wyrobiska jakiej długości (i w jakich warunkach) można przewietrzać przez dyfuzję? Odpowiedź: § 190 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 190. 1. Przewietrzanie wyrobiska przez dyfuzję jest dopuszczalne w przypadku, gdy długość tego wyrobiska nie jest większa niż: 1) w polach niemetanowych lub w polach metanowych I kategorii zagrożenia metanowego: a) 10 m – przy nachyleniu nie większym niż 10° we wzniosie i upadzie, b) 6 m – przy nachyleniu większym niż 10° we wzniosie i upadzie; 2) 2 m – w polach metanowych II –IV kategorii zagrożenia metanowego. 2. W polach metanowych przewietrzanie przez dyfuzję wnęk odmetanowania, wnęk wiertniczych oraz dojść do tam izolacyjnych i pożarowych jest niedopuszczalne. 3. W polach metanowych przelewowe komory pomp oraz wloty do podszybi o długości nie większej niż 10 m, w których strop na całej długości ma wznios wynoszący nie mniej niż 15° w kierunku szybu, przewietrza się przez dyfuzję lub za pomocą pomocniczych urządzeń wentylacyjnych pod warunkiem spełnienia wymagań określonych w § 142 ust. 2. 4. W zakładach górniczych eksploatujących kopalinę niepalną oraz w zakładach, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy, przewietrzanie przez dyfuzję wyrobisk o długościach większych od ustalonych w ust. 1 jest dopuszczalne za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego albo kierownika ruchu zakładu pod warunkiem spełnienia wymagań, o których mowa w § 142 ust. 2. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 9 8. Jaka jest dopuszczalna odległość lutniociągu od czoła przodka w wyrobisku drążonym kombajnem, w zależności od sposobu przewietrzania i zagrożeń naturalnych? Odpowiedź: § 191 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 191. 4. W wyrobiskach drążonych kombajnami: 1) odległość lutniociągu ssącego od czoła przodka wynosi nie więcej niż: a) przy wentylacji ssącej – 3 m, b) przy wentylacji ssącej dla kopalin niepalnych i w polach niemetanowych – 6 m, c) przy wentylacji kombinowanej – 6 m; 2) odległość lutniociągu tłoczącego od czoła przodka wynosi nie więcej niż: a) przy wentylacji tłoczącej w polach niemetanowych – 10 m, b) przy wentylacji tłoczącej w polach metanowych – 8 m, c) przy wentylacji kombinowanej – 12 m.. 9. Ile powinna wynosić minimalna prędkość prądu powietrza w wyrobisku przewietrzanym z użyciem lutniociągu, podać kryteria? Odpowiedź: § 195 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 195. 1. W wyrobisku z opływowym prądem powietrza, w którym jest zainstalowany lutniociąg, utrzymuje się prędkość powietrza, o której mowa w § 145 ust. 1. 2. Prędkość przepływającego powietrza w wyrobisku przewietrzanym za pomocą lutniociągu wynosi nie mniej niż: 1) 0,15 m/s – w polach niemetanowych lub w polach metanowych I kategorii zagrożenia metanowego; 2) 0,30 m/s – w polach metanowych II –IV kategorii zagrożenia metanowego. 3. W drążonym wyrobisku o przekroju poprzecznym w wyłomie większym niż 20 m2 przewietrzanym za pomocą lutniociągu dopuszcza się mniejszą niż określona w ust. 2 prędkość przepływającego powietrza pod warunkiem spełnienia wymagań określonych w § 142 ust. 2. 10. Jaka jest dopuszczalna zawartość metanu nad obudową wyrobiska? Odpowiedź: § 327 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 327. W przypadku stwierdzenia nad obudową wyrobiska górniczego stężenia metanu w powietrzu wynoszącego nie mniej niż 5%: 1) niezwłocznie wstrzymuje się roboty w wyrobisku; 2) przeprowadza się dodatkowe pomiary w celu ustalenia rozmiarów nagromadzenia metanu i miejsc jego wypływu; egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 10 3) podejmuje się działania mające na celu likwidację zagrożenia. 11. Jakie działania należy podjąć w przypadku stwierdzenia w wyrobisku zawartości metanu powyżej 2%? Odpowiedź: § 275 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 275. 1. W wyrobisku, w którym stężenie metanu w powietrzu wynosi więcej niż 2%, niezwłocznie: 1) wyłącza się sieć elektryczną; 2) unieruchamia się maszyny i urządzenia; 3) zawiadamia się najbliższą osobę dozoru ruchu; 4) dokonuje się dodatkowych pomiarów w celu ustalenia przyczyny powstania przekroczenia stężenia metanu w powietrzu, rozmiarów nagromadzenia metanu i miejsc wypływu metanu; 5) aktywnie zwalcza się nagromadzenie metanu na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 2. W wyrobisku, w którym stężenie metanu w powietrzu wynosi więcej niż 3%, niezwłocznie: 1) wyłącza się sieć elektryczną; 2) unieruchamia się maszyny i urządzenia; 3) zawiadamia się najbliższą osobę dozoru ruchu; 4) wycofuje się osoby z zagrożonych wyrobisk; 5) zabezpiecza się wejścia do zagrożonych wyrobisk; 6) aktywnie zwalcza się nagromadzenia metanu na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 3. Nie wyłącza się urządzeń elektrycznych lub zasilanych sprężonym powietrzem, które mogą być eksploatowane przy dowolnym stężeniu metanu w powietrzu. 4. Powrót osób do wyrobisk i wznowienie przerwanych robót są dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy stężenie metanu w powietrzu wynosi mniej niż 2,0%. 5. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób wykonujących czynności związane z usuwaniem nagromadzeń metanu. 12. W jakich miejscach kontroluje się zawartość metanu poprzez wykonanie pomiarów? Odpowiedź: § 308 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 308. 1. Stężenie metanu w powietrzu kontroluje się, dokonując pomiarów: 1) pod stropem wyrobiska; 2) nad obudową wyrobiska; 3) w miejscach możliwych wypływów lub gromadzenia się metanu innych niż wskazane w pkt 1 i 2. 2. Pomiarów stężenia metanu pod stropem wyrobiska dokonuje się nie niżej niż 10 cm od najwyższego miejsca niezabudowanego stropu, szczelnej obudowy lub okładziny obudowy. 3. Pomiarów stężenia metanu nad obudową wyrobiska dokonuje się w najwyższym dostępnym miejscu wyrobiska nad obudową. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 11 13. W jakich wyrobiskach stosuje się kontrolę zawartości metanu oraz zabezpieczenia urządzeń elektrycznych za pomocą urządzeń metanometrii automatycznej? Odpowiedź: § 306, 307 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 306. 1. W wyrobiskach w polach metanowych: 1) dokonuje się pomiarów stężenia metanu za pomocą metanomierzy przenośnych; 2) zaliczonych do II –IV kategorii zagrożenia metanowego – stosuje się zabezpieczenia metanometryczne: a) zapewniające wyłączenie energii elektrycznej w zagrożonych rejonach na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, b) z metanomierzami o działaniu ciągłym, których wyniki pomiarów rejestruje się w centrali systemu gazometrycznego, wyłączające automatycznie zabezpieczane urządzenia elektryczne w czasie nie dłuższym niż 15 s, liczonym od momentu pojawienia się w komorze pomiarowej dowolnego zastosowanego metanomierza mieszanki metanowo-powietrznej o stężeniu 0,2% wyższym od ustalonego progu zadziałania danego metanomierza. 2. Przepisu ust. 1 pkt 2 lit. b nie stosuje się w przypadku zainstalowania metanomierzy, o których mowa w § 316 ust. 1 (§ 316. 1. W wyrobiskach w polach metanowych II–IV kategorii zagrożenia metanowego kombajn chodnikowy wyposaża się w metanomierz o pomiarze ciągłym, wyłączający organ urabiający kombajnu po przekroczeniu 2% stężenia metanu w powietrzu). § 307. Konstrukcję urządzeń metanometrii automatycznej i metanomierzy przenośnych dostosowuje się do rodzaju zagrożenia i zabezpiecza się przed możliwością ingerencji w nastawy lub w wyniki pomiarów przez osoby nieupoważnione. 14. Z jaką częstotliwością należy zapoznawać pracowników z drogami ucieczkowymi? Odpowiedź: § 475 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 475. 1. W zakładzie górniczym wyznacza się drogi ucieczkowe, w których utrzymuje się przejście o szerokości nie mniejszej niż 0,7 m. 2. Kierownik ruchu zakładu górniczego wyznacza drogi ucieczkowe, które odpowiednio oznakowuje się oraz wyposaża w system umożliwiający orientację kierunku wycofywania w przypadku braku widoczności. 3. Schematy dróg ucieczkowych z oddziałów górniczych aktualizuje się i umieszcza w miejscach, w których jest dokonywany podział pracy. 4. Pracowników wykonujących pracę w oddziałach górniczych zapoznaje się z drogami ucieczkowymi nie rzadziej niż raz na pół roku. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 12 15. W jakich miejscach pobiera się próby powietrza i prowadzi analizę jego składu, w celu wykrycia procesów samozagrzewania węgla? Gdzie lokalizuje się stacje pomiarowe wczesnego wykrywania pożarów endogenicznych? Odpowiedź: punkt 7 załącznika nr 3 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). ZWALCZANIE ZAGROŻEŃ 7. Wczesne wykrywanie pożarów endogenicznych. 7.1. W celu wykrycia procesów samozagrzewania węgla i kontrolowania ich przebiegu w wyrobiskach górniczych w wyznaczonych stacjach pomiarowych wczesnego wykrywania pożarów endogenicznych, zwanych dalej „stacjami pomiarowymi”, pobiera się próby powietrza i prowadzi analizę jego składu. 7.2. Stacje pomiarowe lokalizuje się w rejonach wentylacyjnych, w których prowadzi się eksploatację pokładów węgla lub likwidację wyrobisk wykonanych w węglu, bądź drąży się wyrobiska w pokładach węgla oraz w innych rejonach wyznaczonych przez kierownika działu wentylacji. 7.2.1. Stacje pomiarowe lokalizuje się: 1) w przepływowych prądach powietrza dopływających i wypływających z poszczególnych ścian; 2) w prądach powietrza: a) dopływających do wyrobisk korytarzowych, b) wypływających z wyrobisk korytarzowych – za wentylatorem, c) przewietrzanych za pomocą wentylacji odrębnej, drążonych w pokładach węgla; 3) przy zrobach w chodniku wentylacyjnym dla powietrza wypływającego ze zrobów lub pobieranego za pomocą rur lub węży próbobiorczych zainstalowanych w zrobach; 4) przy tamach izolacyjnych, wyznaczonych przez kierownika działu wentylacji, dla pobierania prób powietrza spoza tych tam; 5) w innych miejscach wyznaczonych przez kierownika działu wentylacji zakładu górniczego. 7.2.2. Szczegółowa lokalizacja stacji pomiarowych jest określana przez kierownika działu wentylacji. 16. Podać miejsca możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego. Odpowiedź: § 17 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych. § 17. 2. Miejscami, w których jest możliwe zapoczątkowanie wybuchu pyłu węglowego, są: 1) miejsca wykonywania robót strzałowych w wyrobiskach zagrożonych wybuchem pyłu węglowego; 2) miejsca urabiania węgla; 3) miejsca nagromadzenia metanu w ilości co najmniej 1,5%; 4) miejsca nagromadzenia niebezpiecznego pyłu węglowego w ilości co najmniej 500 g/m3 wyrobiska w pyle kopalnianym niezabezpieczonym w sposób naturalny na długości większej niż 30 m, w wyrobisku lub jego części, w którym są eksploatowane maszyny lub urządzenia elektryczne; 5) pola pożarowe; egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 13 6) zbiorniki węgla; 7) składy materiałów wybuchowych; 8) strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami; 9) wyrobiska lub ich części o nachyleniu większym niż 10° z transportem linowym, kołowym lub kolejkami, w których są zainstalowane kable lub przewody elektryczne, z wyjątkiem szybów lub szybików; 10) ściany podczas zbrojenia i likwidacji. 17. W jaki sposób i na jakiej długości od miejsca możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego, winna być wykonana strefa zabezpieczająca? Odpowiedź: § 413 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 413. 1. Strefy zabezpieczające przed przeniesieniem się wybuchu pyłu węglowego utrzymuje się w wyrobiskach zaliczonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 118 ust. 4 ustawy do klasy A lub B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego: 1) na długości wyrobiska: a) przewietrzanego za pomocą lutniociągu, b) w którym została wyznaczona strefa szczególnego zagrożenia tąpaniami; 2) na odcinku wyrobiska: a) w którym są zainstalowane kable lub przewody elektroenergetyczne – w przypadku wyrobiska zaliczonego do stopnia „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, b) o długości nie mniejszej niż: − 200 m od miejsc możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego, określonych zgodnie z tymi przepisami, − 25 m od miejsc, w których znajdują się rozdzielnie, stacje transformatorowe, prostowniki i stycznikownie; 3) na długości ściany – w przypadku jej zbrojenia lub likwidacji. 2. Strefy zabezpieczające na całym obwodzie wyrobiska: 1) zmywa się wodą albo 2) opyla pyłem kamiennym albo 3) zmywa wodą i opyla pyłem kamiennym albo 4) zmywa wodą i rozsypuje środki higroskopijne. 18. Ile powinna wynosić zawartość części niepalnych stałych w pyle kopalnianym, w strefie zabezpieczającej wykonanej przez opylanie pyłem kamiennym, w polach metanowych i polach niemetanowych? Odpowiedź: § 415 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 415. Jeżeli pył kopalniany zalegający w strefie zabezpieczającej jest suchy – lotny, zawartość części niepalnych stałych w pyle kopalnianym w strefie zabezpieczającej, oznaczona zgodnie z Polską Normą dotyczącą oznaczania zawartości części niepalnych w egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 14 pyle kopalnianym lub oznaczona przy użyciu przeznaczonych do tego celu przyrządów o dokładności pomiarowej nie mniejszej niż 3%, wynosi nie mniej niż: 1) 70% – w przypadku pól niemetanowych; 2) 80% – w przypadku pól metanowych. 19. W jakich wyrobiskach stosuje się zapory przeciwwybuchowe? Odpowiedź: § 421, 422 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 421. W wyrobiskach, w których nie jest możliwe utrzymywanie stref zabezpieczających, stosuje się rozstawne pyłowe zapory przeciwwybuchowe. § 422. W wyrobiskach zaliczonych do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego stosuje się zapory przeciwwybuchowe. 20. W jakiej odległości od miejsc możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego buduje się zapory przeciwwybuchowe pomocnicze? Odpowiedź: § 436 ust 1 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 436. 1. Pomocnicze zapory przeciwwybuchowe wykonuje się wewnątrz rejonów wentylacyjnych w odległości nie mniejszej niż 60 m i nie większej niż 200 m od miejsc możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego. 21. Jakie miejsca zabezpiecza się pomocniczymi zaporami przeciwwybuchowymi? Odpowiedź: § 436 ust 2 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 436. 2. Pomocniczymi zaporami przeciwwybuchowymi zabezpiecza się: 1) wyrobisko, w którym: a) pracują maszyny lub inne urządzenia powodujące powstawanie na długości nie mniej niż 30 m nagromadzenia pyłu węglowego niebezpiecznego w pyle kopalnianym niezabezpieczonym w ilości nie mniejszej niż 0,5 kg/m3 wyrobiska, b) stężenie metanu w powietrzu jest wyższe niż 1,5% lub występują przystropowe nagromadzenia metanu, c) została wyznaczona strefa szczególnego zagrożenia tąpaniami; 2) grupy przodków korytarzowych lub wybierkowych, których nie można zabezpieczyć oddzielnie zaporami; 3) wyrobiska korytarzowe, w których występują miejsca znacznego nagromadzenia niebezpiecznego pyłu węglowego w pyle kopalnianym niezabezpieczonym, w szczególności w ilości większej niż 0,5 kg/m3 wyrobiska, w odległości nie większej niż 200 m od siebie. 3. Dopuszcza się wykonanie pomocniczej zapory przeciwwybuchowej w odległości nie mniejszej niż 40 m i większej niż 200 m od miejsc możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 15 4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, strefę zabezpieczającą wykonaną przez opylanie pyłem kamiennym lub zmywanie wodą przedłuża się do miejsca wykonania pomocniczej zapory przeciwwybuchowej. 5. Jeżeli długość wyrobiska uniemożliwia wykonanie w nim całej pomocniczej zapory przeciwwybuchowej, w wyrobisku wykonuje się nie mniej niż połowę zapory, a pozostałą część zapory wykonuje się w sąsiednich wyrobiskach. 6. Pomocniczej zapory przeciwwybuchowej nie wykonuje się w wyrobisku między sąsiednimi przodkami wybierkowymi, jeżeli odległość między tymi przodkami jest mniejsza niż 150 m. 22. Podać rozmieszczenie zapór przeciwwybuchowych i stref zabezpieczających w wyrobisku korytarzowym przewietrzanym za pomocą lutniociągu, w polu metanowym. Odpowiedź: § 413 ust 1 oraz § 437 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 413. 1. Strefy zabezpieczające przed przeniesieniem się wybuchu pyłu węglowego utrzymuje się w wyrobiskach zaliczonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 118 ust. 4 ustawy do klasy A lub B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego: 1) na długości wyrobiska: a) przewietrzanego za pomocą lutniociągu, § 437. W polach metanowych wykonuje się dodatkowo pomocnicze zapory przeciwwybuchowe w odległości nie większej niż 200 m od siebie w wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych: 1) za pomocą lutniociągów; 2) prądem powietrza wytwarzanym przez wentylator główny, w których: a) znajdują są kable lub przewody elektroenergetyczne, a stężenie metanu w powietrzu jest większe niż 0,5%, b) stężenie metanu w powietrzu jest większe niż 1,5%, c) są wyznaczone strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami. 23. Ile powinna wynosić ilość wody lub pyłu kamiennego na zaporze przeciwwybuchowej w przeliczeniu na 1m2 przekroju wyrobiska w świetle obudowy? Odpowiedź: § 440 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 440. W przeliczeniu na 1 m2 przekroju wyrobiska w świetle obudowy w zaporze przeciwwybuchowej umieszcza się nie mniej niż: 1) 200 dm3 wody lub 200 kg pyłu kamiennego – w polach niemetanowych; 2) 400 dm3 wody lub 400 kg pyłu kamiennego – w polach metanowych oraz w polach niemetanowych w celu zabezpieczenia pól pożarowych. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 16  24. Obowiązki osoby dozoru w przypadku zaistnienia wypadku, awarii lub innego niebezpiecznego zdarzenia – procedura postępowania. Odpowiedź.: art. 119 Ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze z dnia 9 czerwca 2011 r. wraz z późn. zmianami. Art. 119. 1. Kto spostrzeże zagrożenie dla ludzi, zakładu górniczego lub jego ruchu, uszkodzenie albo nieprawidłowe działanie urządzeń tego zakładu, jest obowiązany niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć środki dostępne w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie najbliższą osobę kierownictwa lub dozoru ruchu. 2. W przypadku powstania stanu zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, dla zakładu górniczego lub jego ruchu, na żądanie kierownika ruchu tego zakładu, każdy przedsiębiorca jest obowiązany udzielić mu niezbędnej pomocy. 3. W przypadku powstania stanu zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, niezwłocznie wstrzymuje się prowadzenie ruchu w strefie zagrożenia, wycofuje się ludzi w bezpieczne miejsce i podejmuje się niezbędne działania, w tym środki dostępne w celu usunięcia stanu zagrożenia. 4. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwy organ nadzoru górniczego, w sposób ustalony w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 1, o każdym wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgonie naturalnym, jak również o związanych z ruchem zakładu górniczego niebezpiecznych zdarzeniach, stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego. 5. Kierownik ruchu zakładu górniczego, w terminie do 3 dnia roboczego każdego miesiąca, jest obowiązany zawiadomić właściwy organ nadzoru górniczego, w sposób ustalony w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 1, o każdym wypadku zaistniałym w zakładzie górniczym, innym niż określony w ust. 4, który zaistniał w poprzednim miesiącu. 6. Kierownik ruchu zakładu górniczego prowadzącego podziemne składowanie dwutlenku węgla jest obowiązany poinformować właściwy organ nadzoru górniczego o wycieku dwutlenku węgla oraz o ryzyku wystąpienia takiego wycieku. Odpowiedź c.d: § 224 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 224. Jeżeli osoba wykonująca pracę ulegnie w jej trakcie wypadkowi lub zachoruje, osoba znajdująca się w jej pobliżu niezwłocznie: 1) udziela jej pierwszej pomocy; 2) powiadamia: a) sanitariusza, b) najbliższą osobę dozoru ruchu zakładu górniczego lub dyspozytora ruchu zakładu górniczego. 25. Podać definicję zawału. Odpowiedź: § 44 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 17 § 44. 1. Górnik przodowy lub strzałowy, operator maszyn górniczych wykonujący roboty górnicze: 1) bada strop i ociosy wyrobiska oraz pozostając w bezpiecznym miejscu, obrywa bryły górotworu stwarzające zagrożenie lub zabezpiecza obudową te bryły górotworu, które nie mogą być oberwane: a) przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie, b) po dłuższej przerwie w pracy, c) po wstrząsie górniczym zaistniałym w rejonie, d) po wydrążeniu odcinka wyrobiska wymagającego zabudowy, e) po wykonaniu robót strzałowych; 2) obserwuje zachowanie stropu, spągu i ociosów wyrobiska; 3) podejmuje działania w celu usunięcia skutków zawału w wyrobisku lub wyłączenia wyrobiska z ruchu zakładu górniczego. 2. Przez zawał w wyrobisku rozumie się niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się do wyrobiska mas skalnych lub kopaliny ze stropu albo ociosu w stopniu powodującym niemożność przywrócenia pierwotnej funkcji wyrobiska w czasie krótszym niż 8 godzin. 3. Przez zawał w wyrobisku wykonanym w obudowie kotwowej w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi oraz cynku i ołowiu rozumie się niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się do wyrobiska mas skalnych na skutek opadu skał stropowych na wysokość równą lub większą od długości kotwi obudowy podstawowej, powodujące całkowitą lub częściową utratę funkcjonalności lub bezpieczeństwa użytkowania wyrobiska. 4. Przed przystąpieniem do wykonywania prac w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi w wyrobiskach górniczych, w których zlokalizowane są stanowiska pracy lub zespół urządzeń, który w ramach powierzonych pracownikom czynności podlega przeglądom, pracownicy wykonują podstawową obrywkę ręczną oraz usuwają luźne bryły skalne ze stropu i ociosy wyrobiska na warunkach i zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 26. Dla jakich robót opracowuje się przed ich rozpoczęciem projekty techniczne wraz z technologią wykonywania robot? Odpowiedź: § 38 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 38. 1. Dla robót górniczych przed rozpoczęciem: 1) drążenia, 2) eksploatacji, 3) zbrojenia, 4) likwidacji, 5) wprowadzania wód do wyrobisk górniczych i zrobów lub odwadniania podziemnych zbiorników wodnych, 6) wiercenia – w przypadku otworów o długości większej niż 10 m – opracowuje się projekty techniczne wraz z technologią wykonywania robót. 2. Projekt techniczny zawiera w szczególności: 1) mapę wyrobisk górniczych z naniesieniem przewidywanych robót górniczych i planowanych strat w zasobach; egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 18 2) niezbędne przekroje lub profile geologiczne i dane mierniczo-geologiczne, w tym parametry geomechaniczne skał, niezbędne dla doboru obudowy; 3) charakterystykę zagrożeń naturalnych, spodziewanych zaburzeń geologicznych, wynikających z dotychczas prowadzonych robót górniczych w zakładzie górniczym, z uwzględnieniem robót prowadzonych w sąsiednich zakładach górniczych; 4) sposoby zabezpieczenia przed zagrożeniami; 5) rodzaj i typ obudowy; 6) sposób przewietrzania; 7) rodzaj i typ maszyn, urządzeń, instalacji, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego, stosowanych w wyrobisku górniczym; 8) schematy odstawy urobku, transportu materiałów i osób; 9) sposób odwadniania; 10) schemat zasilania w energię oraz układ rurociągów wodnych, przeciwpożarowych; sprężonego powietrza, podsadzkowych i innych; 11) opis systemów łączności i alarmowania oraz sygnalizacji wraz z rozplanowaniem sieci; 12) wpływ likwidowanych wyrobisk na sąsiednie partie pokładów i sąsiednie zakłady górnicze; 13) technologię wykonywania robót; 14) zasady organizacji pracy i nadzoru robót, w tym częstotliwość przeprowadzania kontroli przez osoby kierownictwa i dozoru ruchu. 3. Dla robót górniczych innych niż wymienione w ust. 1 opracowuje się technologię ich wykonywania. 4. Projekty techniczne i technologie wykonywania robót są zatwierdzane przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 5. Z godę na rozpoczęcie robót, o których mowa w ust. 1, wydaje kierownik ruchu zakładu górniczego na podstawie projektu technicznego oraz protokołu odbioru technicznego sporządzonego przez powołaną przez niego w tym celu komisję. 6. Decyzję o konieczności sporządzenia projektów technicznych lub technologii dla przebudów wyrobisk w zakładach określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy w zakresie: 1) stosowania przykotwiania obudowy, 2) zabezpieczenia wyrobisk, 3) innych robót górniczych niż wymienione w pkt 1 i 2 w projekcie technicznym albo technologii wykonywania – podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego. 27. Jakie są wymagane odległości frontu ściany od pasów podsadzkowych, od linii szczelnej podsadzki, od linii pełnej podsadzki oraz linii pełnego zawału, dla ścian z obudowa indywidualną i zmechanizowaną? Odpowiedź: § 103, 105, 106 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 103. Ścianę z zawałem stropu i obudową indywidualną prowadzi się w sposób zapewniający odległość między ociosem węglowym a linią pełnego zawału nie większą niż: 1) 6 m; 2) 9 m – we wnękach ścianowych. § 105. 1. W ścianie z pasami podsadzki i obudową indywidualną odległość frontu ściany od pasów podsadzkowych wynosi nie mniej niż: egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 19 1) 6 m; 2) 9 m – we wnękach ścianowych. 2. Rabowanie chodników między pasami podsadzkowymi oraz lokowanie kamienia do podsadzki wykonuje się z opóźnieniem o szerokości jednego pola roboczego ściany w stosunku do układania pasów podsadzkowych. 3. W ścianie o nachyleniu podłużnym większym niż 15° pasy podsadzkowe zabezpiecza się przed ich obsunięciem. § 106. 1. W ścianie z podsadzką hydrauliczną odległość frontu ściany od linii szczelnej podsadzki wynosi nie więcej niż: 1) 10 m – w przypadku stosowania obudowy indywidualnej lub 2) 12 m – w przypadku stosowania obudowy zmechanizowanej. 2. W ścianie z podsadzką suchą odległość frontu ściany od linii pełnej podsadzki wynosi nie więcej niż: 1) 8 m – w przypadku ścian o wysokości nie większej niż 1,5 m; 2) 7 m – w przypadku ścian innych niż wskazane w pkt 1. 3. Wnęki ścianowe nie mogą wyprzedzać frontu ściany o więcej niż 3 m. 4. W przypadku zastosowania obudowy zmechanizowanej dopuszcza się możliwość zwiększenia odległości, o których mowa w ust. 2, na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem zastosowanej obudowy. 28. Jaka jest minimalna wysokość wyrobiska korytarzowego? Odpowiedź: § 90 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 90. 1. Wysokość wyrobiska korytarzowego wynosi nie mniej niż 1,8 m, z wyjątkiem przecinki ścianowej w pokładzie o mniejszej grubości, a przekrój wyrobiska wynosi nie mniej niż 2 m2. 2. W przypadku wyrobisk o szczególnych walorach historycznych i kulturowych prowadzonych w zakresie działalności określonej w art. 2 ust. 1 ustawy odstąpienie od wymagań, o których mowa w ust. 1, jest dopuszczalne za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego pod warunkiem określenia sposobu prowadzenia ruchu w tych wyrobiskach. 29. Jakimi systemami mogą być wybierane pokłady węgla zagrożone tąpaniami? Odpowiedź: § 255 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 255. Wybieranie pokładów węgla zagrożonych tąpaniami prowadzi się systemami ścianowymi. Stosowanie innego systemu wybierania jest dopuszczalne po otrzymaniu pozytywnej opinii rzeczoznawcy. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 20 30. Na jakich warunkach dopuszcza się wykonywanie wyrobiska korytarzowego w strefie oddziaływania krawędzi? Odpowiedź: § 262 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 262. 1. W pokładach węgla lub w ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami wyrobiska korytarzowe prowadzone równolegle do krawędzi eksploatacji muszą znajdować się poza strefą oddziaływania tych krawędzi. 2. W przypadku gdy długość odcinka drążonego wyrobiska w strefie oddziaływania krawędzi eksploatacji wynosi nie więcej niż 100 m, wykonywanie wyrobiska korytarzowego w tej strefie jest dopuszczalne na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 31. Kto wyznacza i aktualizuje strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami? Odpowiedź: punkt 1 załącznika nr 3 do Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). ZWALCZANIE ZAGROŻEŃ 1. Zagrożenie tąpaniami. 1.1.9. W wyrobiskach, w których istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia skutków odprężeń i tąpnięć, wyznacza się strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami, które aktualizuje się na bieżąco wraz ze zmieniającymi się warunkami prowadzenia eksploatacji i zmieniającym się stanem zagrożenia tąpaniami oraz nanosi się na mapy przeglądowe wyrobisk górniczych osób kierownictwa i dozoru ruchu. Przy wyznaczeniu stref uwzględnia się obserwacje, wyniki pomiarów geofizycznych zgodnie z pkt 1.1.2, określających stan naprężeń, wyliczenia analityczne oraz doświadczenia własne i sąsiednich zakładów górniczych. 1.1.9.1. Za właściwe wyznaczenie stref, o których mowa w pkt 1.1.11, odpowiada kierownik ruchu zakładu górniczego. 1.1.9.2. Dla stref, o których mowa w pkt 1.1.11, ustala się dodatkowe środki zapobiegające tąpaniom i środki ochrony załogi przed ich skutkami z uwzględnieniem: 1) maksymalnego ograniczenia wykonywania robót; 2) ograniczenia do niezbędnego minimum przebywania załogi w częściach wyrobisk objętych strefami, o których mowa w pkt 1.1.11, a w przypadkach koniecznych wprowadzenia zakazu ruchu załogi; 3) ograniczenia lokalizowania maszyn i urządzeń, wykonywania wnęk i komór oraz składowania materiałów; 4) stosowania obudowy o zwiększonych parametrach wytrzymałościowych lub odpowiedniego wzmocnienia istniejącej obudowy; 5) konieczności wprowadzenia telewizji przemysłowej lub innych metod dla wyeliminowania stałych stanowisk pracy; 6) możliwości prowadzenia chodników wraz z postępem ściany i utrzymywania ich w zrobach za frontem ściany. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 21 1.1.9.3. Kierownik ruchu zakładu górniczego wyznacza osoby dozoru ruchu odpowiedzialne za bieżącą kontrolę realizacji zadań dotyczących organizacji pracy i ruchu załogi ustalonych dla stref, o których mowa w pkt 1.1.11. 1.1.9.4. Strefy, o których mowa w pkt 1.1.11, oznacza się w wyrobiskach górniczych, na początku i na końcu strefy, tablicami ostrzegawczymi o treści: „Początek strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami – przebywanie osób bez wyraźnej potrzeby zabronione. Dopuszczalna liczba zatrudnionych –...” i „Koniec strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami. 1.1.10. W pokładach lub ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami strefami szczególnego zagrożenia tąpaniami obejmuje się wyrobiska lub ich odcinki: 1) w sąsiedztwie zrobów, gdy szerokość płotu węglowego pomiędzy zrobami a ociosem chodnika przekracza 5 m; 2) w zasięgu oddziaływania frontu eksploatacyjnego w danym pokładzie lub w pokładach sąsiednich; 3) w sąsiedztwie uskoków o zrzucie przekraczającym miąższość pokładu lub eksploatowanej warstwy lub innych zaburzeń geologicznych; 4) przy zbliżaniu się frontem eksploatacji do zrobów znajdujących się w danym pokładzie, względnie w sąsiednich warstwach eksploatowanego pokładu; 5) przy zbliżaniu się frontem eksploatacji do istniejących chodników usytuowanych równolegle lub skośnie (pod kątem mniejszym niż 15°) do tego frontu, znajdujących się w eksploatowanym pokładzie lub w sąsiednich warstwach tego pokładu; 6) w strefie oddziaływania krawędzi eksploatacyjnych i resztek pokładów sąsiednich zalegających w odległości do 160 m nad i do 60 m pod danym pokładem; 7) w sąsiedztwie pól osadnikowych. 1.1.11. W uzasadnionych przypadkach, potwierdzonych wynikami badań geofizycznych w sytuacjach, o których mowa w pkt 1.1.10, można nie wyznaczać stref szczególnego zagrożenia tąpaniami. 32. Zasady wykonywania obudowy podporowej wyrobisk. Odpowiedź: § 124 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 124. 1. Obudowę podporową wyrobisk wykonuje się w sposób zapewniający: 1) zabezpieczenie obudową stropu niezwłocznie po jego odsłonięciu; 2) jej odpowiednią stabilność i podporność; 3) wypełnienie przestrzeni między obudową a wyłomem; 4) dodatkowe zabezpieczenie przed przewróceniem stojaków obudowy indywidualnej o wysokości większej niż 3 m. 2. W przypadku pogorszenia się właściwości skał lub zwiększenia ciśnienia górotworu obudowę podporową wyrobisk niezwłocznie się wzmacnia. 33. Jakie czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia, występują w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny? Odpowiedź: § 218 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 22 § 218. 1. W zakładzie górniczym przeprowadza się badania i dokonuje się pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i promieniowania jonizującego – w trybie określonym przepisami wydanymi na podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz na podstawie art. 25 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 576 i 935), z wyłączeniem pyłów, zagrożeń klimatycznych i czynników szkodliwych określonych w § 142 ust. 2, dla których dokonuje się badań zgodnie z przepisami rozporządzenia. 2. Wyniki badań i pomiarów, o których mowa w ust. 1, poszczególnych czynników szkodliwych dla zdrowia są przekazywane służbie bezpieczeństwa i higieny pracy zakładu górniczego. Przykładowe czynniki szkodliwe, które występują w większości kopalń: 1. Czynniki fizyczne: hałas, wibracje (drgania mechaniczne), pyły przemysłowe, mikroklimat. 2. Czynniki chemiczne: toksyczne, rakotwórcze, mutagenne. 34. Jakie środki zabezpieczające pracowników przed działaniem czynników szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia stosuje się w podziemnych zakładach górniczych? Odpowiedź: § 219-222 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 219. 1. W zakładzie górniczym stosuje się środki ochrony pracowników przed oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, mające na celu niedopuszczenie do przekroczenia wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) lub najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) tych czynników. 2. Dopuszczenie do pracy osób w warunkach przekroczenia wartości NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy bez stosowania środków ochrony, o których mowa w ust. 1, jest niedopuszczalne. 3. Pracownikom zapewnia się informacje o warunkach pracy i wynikach oceny ryzyka zawodowego, a w szczególności dotyczące: 1) wartości stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, zagrożeń stwarzanych przez te czynniki w miejscu pracy oraz potencjalnych skutków dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników; 2) podjętych działań i stosowanych środków zabezpieczających i ochronnych niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego oraz okoliczności, w których takie środki należy stosować; 3) bezpiecznych metod wykonywania pracy, ograniczających narażenie do możliwie najniższego poziomu; 4) prawidłowego stosowania odpowiednio dobranych środków ochrony indywidualnej. § 220. Pracowników wyposaża się w odpowiednie środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze. § 221. Niedopuszczalne jest stosowanie w atmosferze zagrożonej wybuchem środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego mogących: 1) być źródłem iskry lub łuku elektrycznego, spowodowanych elektrycznością statyczną lub uderzeniem; 2) spowodować zapłon mieszaniny wybuchowej. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 23 § 222. 1. Środki ochrony indywidualnej, o których mowa w § 220, stosuje się w przypadku braku możliwości uniknięcia lub ograniczenia zagrożenia za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. 2. Warunki stosowania środków ochrony indywidualnej są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego przy uwzględnieniu poziomu i zmienności ryzyka powodowanego danym zagrożeniem, cech stanowiska pracy oraz właściwości ochronnych tych środków. 35. Jakie czynności powinna podjąć osoba znajdująca się w pobliżu pracownika który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował? Odpowiedź: § 224 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 224. Jeżeli osoba wykonująca pracę ulegnie w jej trakcie wypadkowi lub zachoruje, osoba znajdująca się w jej pobliżu niezwłocznie: 1) udziela jej pierwszej pomocy; 2) powiadamia: a) sanitariusza, b) najbliższą osobę dozoru ruchu zakładu górniczego lub dyspozytora ruchu zakładu górniczego. 36. Czy można zatrudniać pracowników w warunkach przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń dla pyłów szkodliwych dla zdrowia? Odpowiedź: § 232, 233 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 232. 4. W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny, prowadzących eksploatację systemami ścianowymi, pracownikom zatrudnionym na stanowiskach pracy na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń NDS pyłów, zapewnia się w obłożonych do eksploatacji ścianach oraz w drążonych wyrobiskach korytarzowych możliwość stosowania półmasek lub masek wielokrotnego użytku skompletowanych z elementami oczyszczającymi – filtrami odpowiedniej klasy ochronnej. § 233. Jeżeli na stanowisku pracy stężenie pyłów w powietrzu przekroczy: 1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) i nie przekroczy czterokrotności najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) na stanowiskach pracy – stosuje się sprzęt filtrujący klasy nie niższej niż P-1; 2) czterokrotność najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i nie przekroczy dziesięciokrotności najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) – stosuje się sprzęt filtrujący klasy nie niższej niż P-2; 3) dziesięciokrotność najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i nie przekroczy dwudziestokrotności najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) – stosuje się sprzęt filtrujący klasy P-3. 37. Czym różnią się między sobą półmaski przeciwpyłowe klas P-1, P-2 lub P-3? Odpowiedź: egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 24 KLASA P1 - ochrona układu oddechowego przed aerozolami cząstek stałych, aerozolami na bazie wody (pył, dym) oraz aerozolami z ciekłą fazą rozproszoną (mgły), o ile stężenie fazy rozproszonej nie przekracza 4 X NDS*. ZASTOSOWANIE: przemysł rolniczy, spożywczy, zastosowanie w kamieniołomach, cementowniach, przemyśle, drzewnym przy obróbce drewna miękkiego (iglaste), a szczególnie przy występowaniu pyłów takich jak: węglan wapnia, grafit naturalny i syntetyczny, gips, kreda, tynk, marmur, tlenek cynku, pyłki roślinne, celuloza, siarka, opiłki metali żelaznych, pył węglowy. KLASA P2 - ochrona układu oddechowego przed aerozolami cząstek stałych, aerozolami na bazie wody (pył, dym) oraz aerozolami z ciekłą fazą rozproszoną (mgły), o ile stężenie fazy rozproszonej nie przekracza 10 X NDS*. ZASTOSOWANIE : pyły azbestu, miedzi, baru, tytanu, wanadu, chromu, manganu, pyły drewna twardego, pył węglowy zawierający wolną krzemionkę powyżej 10% , przemysł górniczy, chemiczny, hutniczy (wersja z zaworem wydechowym) przy obróbce drewna twardego (liściaste). KLASA P3 - ochrony układu oddechowego przed aerozolami cząstek stałych, aerozolami na bazie wody (pył, dym) oraz aerozolami z ciekłą fazą rozproszoną (mgły), o ile stężenie fazy rozproszonej nie przekracza 30 X NDS*. ZASTOSOWANIE : duże stężenie pyłów respirabilnych, chroni przed pyłami zawierającymi: beryl, antymon, arsen, kadm, kobalt, nikiel, rad, strychninę, cząstki radioaktywne. 38. Jakie działania powinny podjąć odpowiednie służby kopalniane w przypadku stwierdzenia, na stanowiskach pracy, przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłu w powietrzu? Odpowiedź: § 228 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 228. 1. W przypadku stwierdzenia na stanowiskach pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) pyłów w powietrzu stosuje się środki techniczne lub dokonuje się zmian technologicznych i organizacyjnych w celu osiągnięcia dopuszczalnych wartości stężeń pyłów w powietrzu. 2. Ocena skuteczności działań profilaktycznych podjętych w celu obniżenia na stanowiskach pracy stężenia pyłów w powietrzu oraz planowanie i realizacja nowych przedsięwzięć w tym zakresie, jest dokonywana okresowo przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie porównania wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu wykonanych przed rozpoczęciem tych działań i w terminie do 7 dni po ich zakończeniu. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 25 39. Kto ma obowiązek dokonywania na podstawie wyników pomiarów oceny narażenia pracowników, na poszczególnych stanowiskach pracy, na działanie pyłów szkodliwych dla zdrowia oraz dokonywania oceny skuteczności stosowanych działań profilaktycznych? Odpowiedź: § 232 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 232. 3. Na podstawie aktualnych wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu kierownik ruchu zakładu górniczego: 1) dokonuje oceny narażenia pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy na działanie pyłów; 2) określa minimalne i obowiązujące klasy ochronne środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych dla poszczególnych stanowisk pracy; 3) określa zasady stosowania środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych.. 40. Projekt techniczny eksploatacji. Odpowiedź: § 36 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 36. 1. Dla każdego jeszcze nieeksploatowanego złoża (pokładu) lub jego części, przed rozpoczęciem robót górniczych opracowuje się projekt techniczny eksploatacji. 2. Projekt techniczny eksploatacji zawiera w szczególności: 1) charakterystykę złoża (pokładu) wraz z niezbędnymi dokumentami kartograficznymi; 2) uwarunkowania powierzchniowe; 3) sposoby udostępniania i przygotowania złoża (pokładu) do wybierania; 4) systemy wybierania złoża; 5) sposób: a) przewietrzania, b) zabezpieczenia przed występującymi zagrożeniami, dostosowany do rodzajów i stopnia nasilenia występujących zagrożeń, c) odwadniania; 6) schematy odstawy urobku, transportu materiałów i osób; 7) schemat zasilania w energię oraz układ rurociągów wodnych, przeciwpożarowych, sprężonego powietrza, podsadzkowych i innych; 8) określenie sposobu doprowadzania energii, w szczególności elektrycznej, wraz z rozplanowaniem sieci; 9) systemy łączności oraz sygnalizacji alarmowych. 3. Projekt techniczny eksploatacji zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego. 41. Kompleksowy projekt eksploatacji. Odpowiedź: § 37 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 26 § 37. 1. Dla złoża (pokładu) lub jego części, zaliczonych na podstawie odrębnych przepisów do odpowiedniego stopnia zagrożenia tąpaniami, opracowuje się kompleksowy projekt eksploatacji. 2. Projekt, o którym mowa w ust. 1: 1) wymaga pozytywnej opinii zespołów do rozpoznawania i zwalczania zagrożeń występujących w ruchu zakładu górniczego, o których mowa w § 240 ust. 2; 2) jest zatwierdzany przez kierownika ruchu zakładu górniczego i przedsiębiorcę; 3) jest sporządzany w nie mniej niż dwóch egzemplarzach, z których jeden jest przekazywany organowi nadzoru górniczego, właściwemu dla miejsca wykonywania robót przed planowanym rozpoczęciem robót; 4) zawiera w szczególności: a) charakterystykę złoża (pokładu) wraz z niezbędnymi dokumentami kartograficznymi, b) sposób udostępnienia i przygotowania złoża (pokładu) do wybierania, c) zakres i kolejność wybierania, na okres od 3 do 6 lat oraz kierunki wybierania na okres następnych 3 do 5 lat, z uwzględnieniem złóż (pokładów) niezagrożonych tąpaniami, jeżeli roboty górnicze w nich prowadzone będą miały wpływ na złoża (pokłady) zagrożone tąpaniami, d) charakterystykę stosowanych systemów eksploatacji, e) sposób koordynacji projektowanych robót górniczych z robotami w sąsiednich rejonach i w sąsiednich zakładach górniczych, f) prognozę zagrożenia tąpaniami i wstrząsami, w okresie obowiązywania projektu, g) ocenę stanu pozostałych zagrożeń naturalnych, w tym skutków ich współwystępowania, h) wyposażenie i możliwości pomiarowe kopalnianej stacji geofizyki górniczej (w tym projekt dostosowania geometrii sieci sejsmologicznej do planowanych robót górniczych), i) w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi: – lokalizację komór funkcyjnych w sąsiedztwie pól eksploatacyjnych, – określenie planowanych działań profilaktycznych w przypadku stwierdzenia wzrostu zagrożenia tąpaniami. 3. Do zmian w projekcie stosuje się ust. 2 pkt 1–3. 42. Zabezpieczenie ruchowe i przeciwpożarowe przenośników taśmowych. Odpowiedź: § 484 i § 677 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 484. 1. W wyrobiskach górniczych przenośniki taśmowe wyposaża się w: 1) taśmę trudnopalną; 2) urządzenia kontroli ruchu; 3) samoczynnie uruchamiane urządzenia gaśnicze – w miejscach przesypów przenośników taśmowych i ich napędów. 2. Miejsca zastosowania substancji chemicznych i ich mieszanin oznacza się na mapach przewietrzania oraz podstawowych i przeglądowych mapach wyrobisk górniczych. § 673. 1. Przenośnik taśmowy do jazdy ludzi wyposaża się w pomosty do wsiadania i wysiadania. 2. Pomosty do wsiadania i wysiadania: 1) przystosowuje się do nachylenia wyrobiska; 2) wyposaża się w elementy ułatwiające wsiadanie i wysiadanie; 3) utrzymuje się w stanie zapobiegającym poślizgnięciu się. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 27 § 677. 1. Przenośnik taśmowy wyposaża się w: 1) samoczynne hamulce uniemożliwiające ruch taśmy w przypadku wyłączenia napędu; 2) urządzenia umożliwiające: a) awaryjne zatrzymanie napędu, b) zablokowanie urządzenia awaryjnego w pozycji włączonej; 3) urządzenia do kontroli schodzenia taśmy na trasie przenośnika oraz przed pomostem do wsiadania i wysiadania osób. 2. Zapewnia się wyłączenie napędu przenośnika taśmowego przez osobę jadącą na górnej lub na dolnej taśmie z dowolnego miejsca na trasie tego przenośnika. 3. Wyłączniki awaryjne instaluje się w odległości nie większej niż 70 m od siebie, w sposób umożliwiający wyłączenie przenośnika taśmowego przez pociągnięcie za linkę w dowolnym kierunku. 4. Do awaryjnego wyłączania przenośnika taśmowego stosuje się cięgna elastyczne, w szczególności linki stalowe. Stosowanie drutu jest niedopuszczalne. Odpowiedź c.d.: zał. 3 i 4 do Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). Tabela nr 3 ROZMIESZCZENIE GAŚNIC DLA WYROBISK, POMIESZCZEŃ, OBIEKTÓW, MASZYN I URZĄDZEŃ L.p. Lokalizacja Rodzaj gaśnic i ich ilość UWAGI 1 2 3 4 po 2 gaśnice pianowe wzdłuż Wyrobiska z przenośnikami trasy przenośnika taśmowego 16 2 gaśnice pianowe taśmowymi w odległości nie większej niż 200 m 3.18.8.Jeżeli w wyrobisku przewidziano przejścia obustronne wzdłuż trasy przenośnika, wykonuje się przejścia nad lub pod przenośnikiem dla obsługujących urządzenie załadowcze. Jeżeli trasa przenośnika jest pochylona o kąt większy niż 7°, przy ociosie, wzdłuż przenośnika, wykonuje się schody z jednostronną poręczą. 4.12.2. Przenośniki taśmowe w wyrobiskach pochyłych o nachyleniu większym niż 5° wyposaża się w samoczynne urządzenia hamulcowe unieruchamiające napęd po jego zatrzymaniu. 4.12.5. Przenośniki w miejscach, w których są urządzone pod nimi przejścia dla ludzi, osłania się, a wysokość od spągu do osłon wynosi nie mniej niż 1,5 m. 4.12.6. Przenośniki sterowane automatycznie albo sterowane zdalnie wyposaża się w sterowanie lokalne, z wyłączeniem możliwości jednoczesnego załączenia napędu przenośnika w więcej niż jednym układzie sterowania. 4.12.7. Przenośnik taśmowy wyposaża się w czujniki: ruchu, spiętrzenia i temperatury, a także w wyłączniki awaryjne, powodujące wyłączenie silników napędowych. 4.12.9. Wyłączniki awaryjne przenośnika rozmieszcza się w odległościach nie większych niż 70 m wzdłuż przenośnika i łączy ze sobą linką. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 28 43. Gabaryty ruchowe wyrobisk. Odpowiedź: § 648, 666, 670 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 648. 1. Odstęp między: 1) krawędziami zestawu transportowego z transportowanym ładunkiem a obudową wyrobiska, ociosem, odrzwiami lub maszynami i urządzeniami, 2) mijającymi się zestawami transportowymi wraz z transportowanym ładunkiem – wynosi nie mniej niż 0,25 m. 2. Odstęp między krawędziami najszerszego środka transportowego kolejek podwieszonych a obudową wyrobiska, ociosem, odrzwiami lub maszynami i urządzeniami wynosi nie mniej niż 0,4 m. 3. W miejscach załadunku i rozładunku odległość między krawędziami najszerszego środka transportowego a obudową wyrobiska, ociosem, odrzwiami lub maszynami i urządzeniami wynosi nie mniej niż 0,8 m. 4. W układach transportu kolejkami podwieszonymi odległość od spągu do dolnej krawędzi środka transportowego lub transportowanego materiału wynosi nie mniej niż 0,3 m. § 666. 1. Wyrobiska, w których znajdują się przenośniki taśmowe i zgrzebłowe, utrzymuje się w sposób zapewniający wzdłuż trasy odległość nie mniejszą niż: 1) 0,25 m – od ociosu, obudowy lub innych stałych elementów urządzeń i instalacji do konstrukcji trasy przenośnika; 2) 0,7 m – od ociosu, obudowy lub innych stałych elementów urządzeń lub instalacji, po stronie przejścia dla osób do konstrukcji trasy przenośnika; 3) 0,6 m – od stropu wyrobiska lub innych stałych elementów urządzeń i instalacji umieszczonych pod stropem do taśmy górnej lub zgrzebła. 2. Odległość napędu przenośnika taśmowego i zgrzebłowego od obudowy wyrobiska lub zainstalowanych w tym wyrobisku maszyn i urządzeń wynosi nie mniej niż 0,7 m po jego obu stronach. 3. Przechodzenie przez przenośniki jest dopuszczalne wyłącznie w zabezpieczonych i przeznaczonych do tego miejscach, na warunkach określonych w dokumentacji układu transportu. § 670. 1. Wyrobiska, w których znajdują się przenośniki taśmowe przystosowane do jazdy ludzi, utrzymuje się w sposób zapewniający: 1) odległość od konstrukcji trasy do ociosu obudowy lub urządzeń zainstalowanych na stałe w wyrobisku nie mniejszą niż: a) 0,25 m – na trasie przenośnika, b) 0,7 m – od strony przejścia dla osób; 2) odległość taśmy górnej od stropu lub urządzeń zainstalowanych pod stropem nie mniejszą niż: a) 1 m – na trasie transportu osób, b) 1,5 m – w miejscach wsiadania i wysiadania osób. 2. Spąg wyrobiska w miejscach, w których znajdują się pomosty, utrzymuje się w czystości. Składowanie w tych miejscach przedmiotów i materiałów jest niedopuszczalne. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 29  44. Które dokumenty zatwierdza kierownik działu górniczego dla wykonywanych robót strzałowych? Odpowiedź: § 52 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 9 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego (Dz. U. poz. 321). § 52. 1. W zależności od rodzaju robót strzałowych, ich złożoności oraz warunków, w których są one wykonywane, dla miejsca ich wykonywania sporządza się metrykę strzałową albo dokumentację strzałową. 4. Metryka i dokumentacja, o których mowa w ust. 1, są sporządzane przez kierownika działu techniki strzałowej zakładu górniczego lub podmiotu wykonującego powierzone mu roboty strzałowe w ruchu zakładu górniczego. 5. Dokumentacja strzałowa strzelania wstrząsowego w pokładach zagrożonych tąpaniami jest sporządzana przez kierownika działu techniki strzałowej i kierownika działu tąpań na podstawie opinii kopalnianego zespołu do spraw tąpań. 6. Dokumentacja strzałowa jest zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego, a metryka strzałowa – przez kierownika działu górniczego. 45. Dla których robót strzałowych wymagane jest opracowanie dokumentacji strzałowej? Odpowiedź: § 59 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 9 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego (Dz. U. poz. 321). § 59. 1. Pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu górniczego wykonuje się: 1) roboty strzałowe wykonywane metodą długich otworów strzałowych; 2) odpalanie centralne z powierzchni; 3) odpalanie grupowe przodków; 4) odpalanie ładunków materiałów wybuchowych zza tamy strzałowej; 5) roboty strzałowe torpedujące, prowadzone w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi; 6) roboty strzałowe: a) przy opróbowaniu otworów wiertniczych, b) przy pracach sejsmicznych, c) w szybach, szybikach i nadsięwłomach, d) w podziemnych zakładach górniczych, w warunkach szczególnego zagrożenia, na zasadach określonych w rozdziale 6. 2. W zakładach górniczych wydobywających rudy metali roboty strzałowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, mogą być wykonywane pod nadzorem instruktora strzałowego, upoważnionego przez kierownika ruchu i posiadającego przeszkolenie w tym zakresie. 3. W przypadku robót strzałowych, o których mowa w ust. 1 pkt 1–5 i pkt 6 lit. c, sporządza się dokumentację strzałową. 4. Dokumentacji strzałowej nie sporządza się w przypadku robót strzałowych, o których mowa w ust. 1 pkt 3, wykonywanych w zakładach górniczych wydobywających rudy metali. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 30 46. Wymagania dotyczące maszyn, urządzeń i instalacji, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego stosowanych w wyrobiskach dołowych. Odpowiedź: § 28 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 28. 1. W zakładzie górniczym stosuje się maszyny, urządzenia, materiały, środki i substancje chemiczne, wyroby z tworzyw sztucznych oraz środki strzałowe i sprzęt strzałowy, które zostały odpowiednio dobrane do warunków geologiczno- górniczych i środowiskowych w miejscu ich zastosowania. 2. W wyrobiskach górniczych stosuje się materiały, substancje chemiczne i ich mieszaniny oraz wyroby z tworzyw sztucznych spełniające wymagania: 1) trudnopalności; 2) antyelektrostatyczności; 3) nietoksyczności. 47. Wymienić dokumenty niezbędne dla rozpoczęcia robót górniczych projektowanych w nowym pokładzie. Odpowiedź: § 36 oraz § 397 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych(wraz z późn. zmianami.). § 36. 1. Dla każdego jeszcze nieeksploatowanego złoża (pokładu) lub jego części, przed rozpoczęciem robót górniczych, opracowuje się projekt techniczny eksploatacji. 2. Projekt techniczny eksploatacji zawiera w szczególności: 1) charakterystykę złoża (pokładu) wraz z niezbędnymi dokumentami kartograficznymi; 2) uwarunkowania powierzchniowe; 3) sposoby udostępniania i przygotowania złoża (pokładu) do wybierania; 4) systemy wybierania złoża; 5) sposób: a) przewietrzania, b) zabezpieczenia przed występującymi zagrożeniami, dostosowany do rodzajów i stopnia nasilenia występujących zagrożeń, c) odwadniania; 6) schematy odstawy urobku, transportu materiałów i osób; 7) schemat zasilania w energię oraz układ rurociągów wodnych, przeciwpożarowych, sprężonego powietrza, podsadzkowych i innych; 8) określenie sposobu doprowadzania energii, w szczególności elektrycznej, wraz z rozplanowaniem sieci; 9) systemy łączności oraz sygnalizacji alarmowych. 3. Projekt techniczny eksploatacji zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego. § 397. 1. W zakładzie górniczym eksploatującym pokłady węgla zagrożone wyrzutami gazów i skał: 1) dla nowo udostępnianej części złoża, gdy stwierdzona metanonośność wynosi nie mniej niż 4,5 m3CH4/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, opracowuje się prognozę zagrożenia wyrzutowego; egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 31 2) osoby przebywające w wyrobiskach wyposaża się w ucieczkowy sprzęt izolujący układ oddechowy. 2. Prognoza, o której mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia: 1) ocenę warunków górniczo-geologicznych, w szczególności tektonikę i dotychczasową eksploatację; 2) wyniki oznaczeń gazonośności i zwięzłości węgla; 3) sejsmiczność górotworu. 3. Prognoza, o której mowa w ust. 1 pkt 1, jest opracowywana przez rzeczoznawcę. 48. Kto ustala warunki bezpiecznego wykonywania robót strzałowych w pokładach metanowych? Odpowiedź: § 126 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 9 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego (Dz. U. poz. 321). § 126. Wykonywanie robót strzałowych w polach metanowych: 1) zaliczonych do III i IV kategorii zagrożenia metanowego, 2) w wyrobiskach korytarzowych prowadzonych po wzniosie większym niż 10°, 3) we wszystkich przypadkach użycia materiałów wybuchowych skalnych i węglowych – jest dozwolone po uzyskaniu zgody kierownika ruchu, który określa warunki bezpiecznego wykonywania tych robót.. 49. Dla których wyrobisk dobór obudowy zostaje dokonany na podstawie opinii rzeczoznawcy? Odpowiedź: § 120 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 120. 1. Dobór obudowy w poszczególnych wyrobiskach jest dokonywany przez kierownika działu górniczego na podstawie: 1) warunków górniczo-geologicznych; 2) opinii uczelni albo instytutu badawczego – w przypadku wyrobisk zlokalizowanych w odległości nie większej niż 4 m pod gruzowiskiem zawałowym. 2. Dobór obudowy: 1) szybów lub szybików i wlotów do szybów lub szybików, 2) wyrobisk o przekroju poprzecznym większym niż 30 m2 w zakładach górniczych wydobywających węgiel – jest dokonywany przez kierownika działu górniczego na podstawie opinii rzeczoznawcy. 3. Rodzaje obudowy oraz zasady jej wykonywania określa się w projekcie technicznym lub technologii, o których mowa w § 38. 4. Osoby dozoru ruchu zakładu górniczego zapoznają osoby wykonujące obudowę z ustalonym rodzajem obudowy dla danego wyrobiska i sposobem jej wykonywania., egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 32 50. Jakie są zasady urabiania skał zwięzłych w polach metanowych? Odpowiedź: § 289-293 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 289. W polach metanowych II –IV kategorii zagrożenia metanowego stosuje się środki, o których mowa w § 290–299, zabezpieczające przed: 1) zapłonem metanu przy urabianiu zwięzłych skał kombajnami; 2) zapłonem i przenoszeniem zapłonu metanu pod przenośnikami ścianowymi; 3) nagromadzeniem się metanu w rejonie skrzyżowań ścian z chodnikami przyścianowymi przewietrzanymi wzdłuż calizny węglowej przy metanowości wentylacyjnej nie większej niż 20 m3CH4/min. § 290. 1. W celu właściwego doboru środków zabezpieczających przed zapłonem metanu przy mechanicznym urabianiu zwięzłych skał wykonuje się szczegółową analizę warunków naturalnych oraz warunków technicznych projektowanych wyrobisk. 2. Analiza warunków naturalnych projektowanych wyrobisk uwzględnia: 1) rodzaj skał w przodku oraz przypuszczalny zasięg ich występowania wzdłuż projektowanego kierunku przesuwania się przodka; 2) występowanie zaburzeń geologicznych; 3) zdolność skał do iskrzenia określoną na podstawie ustalenia rodzaju skał, o których mowa w tabeli nr 1 w załączniku nr 3 do rozporządzenia; 4) charakterystykę zagrożenia metanowego, w szczególności: a) metanowość bezwzględną, b) źródła i miejsca wydzielania się metanu, w tym możliwość dopływu metanu z innych wyrobisk i przodków, c) stężenie metanu w powietrzu oraz zmiany tego stężenia zachodzące w czasie i w różnych miejscach wyrobiska; 5) występowanie przystropowych nagromadzeń metanu; 6) zagrożenie: a) tąpaniami, b) wyrzutami gazów i skał; 7) możliwość nagłych przyrostów wydzielania metanu ze zrobów przyścianowych. 3. Analiza warunków technicznych projektowanych wyrobisk uwzględnia: 1) ocenę stanu przewietrzania, w szczególności projektowaną prędkość i ilość powietrza, oraz stabilność kierunków i wydatków prądów powietrza; 2) sposób zabezpieczenia metanometrycznego, w szczególności rozmieszczenie czujników metanometrycznych z podaniem czasu ich uruchomienia, oraz rodzaj stosowanych urządzeń; 3) typy i rodzaje maszyn stosowanych do urabiania; 4) zakres i częstotliwość kontroli przeprowadzanych przez metaniarzy oraz osoby dozoru ruchu działu górniczego, energomechanicznego i działu wentylacji. § 291. Urabianie kombajnami zwięzłych skał o dużej i średniej skłonności do iskrzenia jest dopuszczalne w: 1) ścianach, w przypadku gdy stężenie metanu w wylotowych prądach powietrza ze ścian wynosi: a) nie więcej niż 0,5% i równocześnie ilość odprowadzanego metanu wynosi nie więcej niż 1 m3/min, b) więcej niż 0,5% lub ilość odprowadzanego metanu jest większa niż 1 m3/min, pod warunkiem utrzymywania prędkości przepływu powietrza w ścianie wynoszącej nie mniej niż 1 m/s; egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 33 2) drążonych wyrobiskach korytarzowych, jeżeli: a) stężenie metanu w powietrzu wynosi nie więcej niż: – 0,5% – w przypadku pomiarów dokonywanych czujnikiem metanometrii automatycznej umieszczonym pod stropem wyrobiska w odległości nie większej niż 2 m od czoła przodka i powodującym wyłączenie kombajnu, – 1% – w przypadku urabiania kombajnem wyposażonym w wewnętrzne układy zraszania noży lub inny system ograniczający ryzyko zapłonu metanu, którego ochrona przed zapłonem jest potwierdzona badaniami, b) w odległości nie większej niż 50 m od miejsca urabiania zwięzłych skał nie występują przystropowe nagromadzenia metanu. § 292. Niezależnie od wymogów, o których mowa w § 291, dobiera się i stosuje następujące środki zabezpieczające w zakresie: 1) przewietrzania i zwalczania zagrożenia metanowego: a) pomocnicze urządzenia wentylacyjne rozrzedzające metan w strefie przodka lub zapobiegające tworzeniu się lokalnych nagromadzeń metanu, b) niezależne przewietrzanie wyrobiska eliminujące możliwość dopływu metanu z prądem powietrza z innych przodków lub z innych źródeł wydzielania, c) uintensywnienie odmetanowania, d) wyznaczenie dodatkowych punktów pomiaru metanu przez metaniarzy, przodowych, osoby dozoru ruchu, e) zwiększenie częstotliwości dokonywania pomiarów stężenia metanu w powietrzu i dostosowanie jej do stopnia istniejącego zagrożenia, f) zastosowanie wyprzedzających otworów badawczych w przypadku zbliżania się do spodziewanych zaburzeń geologicznych; 2) zwalczania iskier mechanicznych w trakcie urabiania zwięzłych skał o dużej i średniej skłonności do iskrzenia: a) dodatkowe dysze i urządzenia zraszające, b) wyposażenie przodków chodnikowych w urządzenia umożliwiające natychmiastowe zlewanie wodą urabianych skał i czoła przodka, w szczególności z użyciem węży przeciwpożarowych, c) dostosowanie przybierki do rodzaju występujących skał w stropie lub spągu w celu eliminowania urabiania zwięzłych skał; 3) ustalenia zwiększonej częstotliwości kontroli prowadzenia robót górniczych przez osoby dozoru ruchu zakładu górniczego: a) stanu przewietrzania, b) zagrożenia metanowego, c) zabezpieczenia metanometrycznego, d) stanu organu urabiającego kombajnu z uwzględnieniem skuteczności działania urządzeń zraszających. § 293. Środki zabezpieczające przed możliwością zapłonu metanu przy urabianiu mechanicznym zwięzłych skał w ścianie lub w wyrobisku korytarzowym określa się w projekcie technicznym, o którym mowa w § 38. egornik.pl „Opracowanie nr 5”. Strona 34 51. W których pokładach węgla wymagane jest wykonywanie pomiarów zwięzłości węgla i intensywności desorpcji metanu? Odpowiedź: § 375 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 375. 1. W pokładach węgla niezaliczonych do poszczególnych kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, w których metanonośność jest większa niż 4,5 m3CH4/Mg czystej substancji węglowej, dokonuje się pomiarów zwięzłości węgla i intensywności desorpcji metanu. 2. Pomiarów, o których mowa w ust. 1, dokonuje się: 1) po udostępnieniu pokładu; 2) w wyrobiskach korytarzowych drążonych w pokładach węgla w odstępach nie większych niż 200 m; 3) w rejonach występowania zaburzeń geologicznych. 3. Drążenie wyrobiska wstrzymuje się w przypadku stwierdzenia: 1) wskaźnika zwięzłości węgla mniejszego niż 0,3 lub 2) intensywności desorpcji metanu większej niż 1,2 kPa. 4. Drążenie wyrobiska, o którym mowa w ust. 3, wstrzymuje się do czasu określenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego warunków bezpiecznego prowadzenia robót górniczych. 52. Jakie są różnice między zaporami przeciwwybuchowymi – zwykłą, boczną i rozstawną? Odpowiedź: § 425-434 Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (wraz z późn. zmianami.). § 425. Zapory przeciwwybuchowe pyłowe dzielą się w zależności od konstrukcji na: 1) zwykłe – w przypadku gdy długość półki jest większa niż 65% maksymalnej szerokości wyrobiska w miejscu jej wykonania; 2) boczne – w przypadku gdy długość półki jest większa niż 40% i mniejsza niż 65% maksymalnej szerokości wyrobiska w miejscu jej wykonania; 3) rozstawne – w przypadku gdy ilość i wzajemna odległość półek jest tak dobrana, aby ilość pyłu kamiennego wynosiła 1 kg/m3 wyrobiska, a zapora była wykonana na całej długości strefy zabezpieczającej. § 426. 1. W zaporach przeciwwybuchowych wodnych wodę umieszcza się w pojemnikach typu otwartego lub zamkniętego. 2. Zapory przeciwwybuchowe wodne dzielą się w zależności od konstrukcji na: 1) zwykłe – w przypadku gdy długość zestawu pojemników umieszczonych na pomoście lub zawieszonych na zestawie nośnym jest większa niż 65% maksymalnej szerokości wyrobiska w miejscu jego wykonania; 2) boczne – w przypadku gdy długość zestawu pojemników umieszczonych na pomoście lub zawieszonych na zestawie nośnym jest większa niż 50% i mniejsza