Miễn Dịch Qua Trung Gian Tế Bào PDF

ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP. HỒ CHÍ MINH BỘ MÔN MIỄN DỊCH – SINH LÝ BỆNH MIỄN DỊCH QUA TRUNG GIAN TẾ BÀO TS. BS. Phạm Lê Duy MỤC TIÊU HỌC TẬP 1. Trình bày được cơ chế trình diện KN cho lympho T 2. Mô tả được các bước trong quá trình hoạt hóa lympho T 3. Trình bày được các tín hiệu liên quan đến hoạt hóa lymph...

ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP. HỒ CHÍ MINH BỘ MÔN MIỄN DỊCH – SINH LÝ BỆNH MIỄN DỊCH QUA TRUNG GIAN TẾ BÀO TS. BS. Phạm Lê Duy MỤC TIÊU HỌC TẬP 1. Trình bày được cơ chế trình diện KN cho lympho T 2. Mô tả được các bước trong quá trình hoạt hóa lympho T 3. Trình bày được các tín hiệu liên quan đến hoạt hóa lympho T 4. Mô tả được sự biệt hóa và vai trò của từng loại lympho T CD4+ và T CD8+ trong đáp ứng MD tế bào NỘI DUNG 1. Cơ chế trình diện kháng nguyên trên MHC 2. Các bước hoạt hóa lympho T 3. Sự biệt hóa các loại lympho T CD4+ và T CD8+ SỰ HÌNH THÀNH ĐƯMD VAI TRÒ LYMPHO T Lympho T: ĐƯMD qua trung gian tế bào và dịch thể Trong MDTB, lympho T (cả CD4+ và CD8+) hỗ trợ quá trình tiêu diệt VSV sống nội bào và một vài VSV ngoại bào Trong MDDT, tế bào TCD4+ hỗ trợ hoạt hóa lympho B sản xuất kháng thể VI SINH VẬT NỘI BÀO Vi sinh vật nội bào Thực bào Ví dụ Các VSV bị thực bào có khả năng sống sót trong các bóng thực bào Các VSV thoát khỏi bóng thực bào, đi vào bào tương Vi khuẩn nội bào: - Mycobacteria - Listeria monocytogenes - Legionella pneumophila Nấm: Cryotococcus neoformans Đơn bào: - Leshmania - Trypanosoma cruzi Không thực bào (VD: TB biểu mô) Virus Rickettsiae Đơn bào: - Plasmodium falciparum - Cryptosporidium parvum QUÁ TRÌNH HOẠT HÓA LYMPHO T 1 2 1. Khởi hoạt đáp ứng 2. Nhận diện, trình diện kháng nguyên tại các cơ 3 quan lympho 3. Hoạt hóa, nhân dòng và biệt hóa lympho T 4 4. Tế bào T thừa hành sau khi được biệt hóa đi vào máu 5 5. T thừa hành di chuyển đến nơi có KN 6. T thừa hành tiếp xúc với KN ở mô ngoại biên 6 7. Hoạt hóa T thừa hành 8. T thừa hành thực hiện chức năng 9. Hoạt hóa bạch cầu, thực bào và tiêu diệt VSV 10. T độc tế bào (CTL) tiêu diệt tế bào bị nhiễm 7 8 9 10 TRÌNH DIỆN KN CHO LYMPHO T Các Tải các Thoái giáng peptide protein bằng được peptide proteasome đưa vào lên MHC-I ER Các protein được sản xuất nội bào Phức hợp peptideMHCI được biểu hiện trên bề mặt Tb Exocytic vesicle Virus Các protein của virus Peptide Nucleus Ubiquitination Phagosome Proteasome 𝜷 MHC-I 𝜶 chain Thực bào virus hay các tế bào nhiễm virus Trình diện KN “nội sinh” trên phân tử MHC-I bởi APC TRÌNH DIỆN KN CHO LYMPHO T Thực bào các Xử lý các protein trong bóng protein ngoại endosome và lai vào các lysosome bóng nội bào Tổng hợp và vận chuyển MHC-II đến các endosme Tải các peptide lên MHC-II trong các lysosome Trình diện KN trên phân tử MHC-II bởi APC Phức hợp peptide-MHCII được biểu hiện trên bề mặt Tb TRÌNH DIỆN KN CHO LYMPHO T HOẠT HOÁ LYMPHO T Để hoạt hoá T cell cần có 2 nhóm tín hiệu: 1. Tín hiệu đặc hiệu: KN trình diện trên MHC MHC-I-KN TCR-CD8 MCH-II-KN TCR-CD4 2. Tín hiệu đồng kích thích: B7.1 (CD80)-CD28 B7.2 (CD86)-CD28 Cytokine: IL-2 Các Cytokine gíup định hướng biệt hoá Th Tín hiệu hỗ trợ: Phân tử kết dính: ICAM-1 – LFA-1; VCAM-1 – VLA-4 CD40 – CD40 ligand HOẠT HOÁ LYMPHO T Các tín hiệu hoạt hoá T cell HOẠT HOÁ LYMPHO T Tương tác giữ T cell và dendritic cell HOẠT HOÁ LYMPHO T Nhận diện KN Tế bào trình diện KN chưa hoạt hóa (thiếu B7) Tế bào trình diện KN được hoạt hóa, biểu hiện B7 Lympho T đáp ứng Không ĐƯ/dung nạp T thừa hành Lympho T nhân lên, biệt hóa HOẠT HOÁ LYMPHO T Con đường tín hiệu Tác dụng HOẠT HOÁ LYMPHO T Tb T được hoạt hóa Tiết IL-2 Biểu hiện chuỗi IL-2Rα; hình thành phức hợp ái lực cao IL-2Rαβγ Tb T nhân lên nhờ IL-2 HOẠT HOÁ LYMPHO T Tb T nhận diện KN (có hay không có biểu hiện B7) Tb T biểu hiện CD40L, gắn với CD40 trên bề mặt APC, hoạt hóa APC APC biểu hiện B7 và tiết cytokine, giúp hoạt hóa Tb T Tăng cường hoạt hóa và tăng sinh lympho T Vai trò của CD40-CD40L: Lympho T hỗ trợ cho các Tb trình diện KN (APC) biểu hiện B7, từ đó có thể tăng cường hoạt hóa chính nó bởi các APC HOẠT HOÁ LYMPHO T Sự nhân dòng và thay đổi số lượng lympho T đặc hiệu trong ĐUMD VAI TRÒ KHÁC NHAU CỦA T CD4+ VÀ CD8+ Tế bào sơ khai (Naïve T cell) TCD8+ APC Tế bào thừa hành (Effector cell) T độc (CLT) Trực tiếp tiêu diệt các tế bào bị nhiễm VSV KN Th1 Cytokine TCD4+ Th2 Th17 Hoạt hóa Biệt hóa Hoạt hóa các Tb miễn dịch khác bằng các cytokine để chúng tiêu diệt VSV BIỆT HOÁ T CD4+ Cytokine Tế bào đích Đề kháng của vật chủ Vai trò trong bệnh lý Bệnh tự miễn Viêm mạn Ký sinh trùng Dị ứng Tác nhân gây bệnh ngoại bào Bệnh tự miễn BIỆT HOÁ T CD4+ à Th1 BIỆT HOÁ T CD4+ à Th1 Hoạt hóa tế bào thừa hành Hoạt hóa đại thực bào Đáp ứng của đại thực bào sau hoạt hóa Tiêu diệt VSV Tiết các cytokine (TNF, IL-1, IL-12), các chemokine Tăng biểu hiện MHC và tín hiệu đồng kích thích (B7) BIỆT HOÁ T CD4+ à Th2 Ký sinh trùng hay dị ứng nguyên Nhân lên, biệt hóa Đại thực bào IL-10, TGF-beta Hoạt hóa theo con đường khác (Kháng viêm, lành thương) BIỆT HOÁ T CD4+ à Th17 Vi khuẩn, nấm Nhân lên, biệt hóa Viêm đáp ứng neutrophil BIỆT HOÁ T CD8+ à CTL CTL: cytotoxic T lymphocyte BIỆT HOÁ T CD8+ à CTL CTL, cytotoxic T lymphocyte TC, target cell SG, secretory granule TÓM TẮT - Lympho T có vai trò trong ĐUMD tế bào và dịch thể - Trong MDTB, Lympho T tham gia vào cơ chế đề kháng VSV nội bào và các bệnh tự miễn hoặc viêm mạn tính Lympho T CD4+ hoạt hóa thành Th1, Th2, Th17 để hỗ trợ các TBMD khác để tiêu diệt VSV nội bào bằng các cytokine đặc hiệu Lympho T CD8+ hoạt hóa thành T độc tế bào, trực tiếp tiêu diệt các tế bào bị nhiễm TÀI LIỆU THAM KHẢO Miễn dịch học, bộ môn Miễn dịch-Sinh lý bệnh, trường đại học Y Hà nội, 2014 Basic Immunology, A. Abbas, A. Lichtman, S. Pillai, 5th edition, 2016 Feedback/comment/question? please feel free to send email to [email protected]