Neuro-oncologie PDF

Neuro-oncologie Na vandaag kan je: 1. De algemene anatomie van de hersenen te beschrijven. 2. De algemene oncologie van de intracraniële tumoren te beschrijven (etiologie epidemiologie, stadia, symptomen, prognose). 3. Een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende behandelin...

Neuro-oncologie Na vandaag kan je: 1. De algemene anatomie van de hersenen te beschrijven. 2. De algemene oncologie van de intracraniële tumoren te beschrijven (etiologie epidemiologie, stadia, symptomen, prognose). 3. Een beschrijving te geven van de algemeen voorkomende behandelingen van hersentumoren. Neuroanatomie Anatomie hersenen Cerebrum Hersenstam Cerebellum (Truncus Encephali) Anatomie hersenen  Lobus parietalis Functionele anatomie hersenen Integreren sensorisch info (o.a. voelen) Lobus frontalis Ruimtelijk denken (waar ligt Aansturen willekeurige wat) bewegingen Plannen Lobus occipitalis Visuale functies (zien) Impulsbeheersing werkgeheugen Lobus temporalis Auditieve functies (horen) Emotie Cerebellum Geheugen (hippocampus) Evenwicht Visuele perceptie (wat is wat) Fijne motoriek taalfuncties Anatomie hersenen - Ventrikelsysteem Anatomie hersenen - Hypofyse Hersenvliezen (Meninges) https://lh3.googleusercontent.com/-JPkbL0REYBw/XgxXaXXCKrI/AAAAAAAAPiw/5cxx_amd9iEG8FGKQ2O025M9rzOpdQGVgCLcBGAsYHQ/s1600/1577867104923993-0.png Hersenvliezen (Meninges) 1. Dura mater Periostale Meningeale 2. Arachnoid mater 3. Pia mater Hersenvliezen-Dura mater Dura mater Schedel Huid Hersenvliezen-Arachnoid Arachnoid Hersenvliezen-Dura mater vouwingen https://lh3.googleusercontent.com/-JPkbL0REYBw/XgxXaXXCKrI/AAAAAAAAPiw/5cxx_amd9iEG8FGKQ2O025M9rzOpdQGVgCLcBGAsYHQ/s1600/1577867104923993-0.png Hersencellen Hersentumoren Hersentumoren origine en locatie Origine Primair / secundair (uitzaaiing, meest voorkomend) Locatie Intracerebraal vs. extracerebraal (hersenvliezen, hersenzenuwen, hypofyse) Infra- vs. supratentoriaal Diagnostiek - Epileptische aanvallen zonder aanwijsbare oorzaak kunnen aanleiding zijn voor beeldvorming - Vaak MRI - Eventueel aangevuld met PET - Neurologisch onderzoek  Groepen hersentumoren volgens WHO Acta Neurochirurgica (2022) 164:2453–2464 Glioma’s Gliomen - Meest voorkomende primaire hersentumoren - Ontstaan uit gliacellen (steunweefsel zenuwcellen) - Indeling naar celsoort: - Astrocytoom - Oligodendroglioom Gliomen  Gliomen: Indeling volgens de WHO Vroeger bekend: Glioblastoma Multiforme Acta Neurochirurgica (2022) 164:2453–2464  Gliomen: Indeling volgens de WHO - Graad Acta Neurochirurgica (2022) 164:2453–2464 Gliomen: Glioblastoom IDH-wildtype Kenmerken Locatie: vooral supratentoriaal vaak temporale kwab Grootte: paar cm  heel hemisfeer Symptomen: Focale Neurologische uitval Hoge intracraniële druk Epileptische aanvallen Prevalentie: 40 jaar met een piekincidentie 65-75 jaar, M:F- verhouding van 3:2 Gliomen: Glioblastoom IDH-wildtype Gliomen: Behandeling: ‘wait and see’ Gliomen: Prognose - Afhankelijk van leeftijd en (vooral door) gradering - Prognose verbeterd in de laatste jaren, voornamelijk na chemoradiotherapie na chirurgie - Graad IV glioblastoom < 70 jaar: 25% 2-j-overleving - Graad II en graad III oligodendroglioom na chemoradiotherapie: 50% na 12 – 14 jaar nog in leven - Graad II astrocytoom: 50% na 10 – 14 jaar nog in leven Meningeoma’s Meningeoom kenmerken Gaat uit van de hersenvliezen Vooral benigne (meestal) Supratentorieel Algemene klachten (soms) prikkeling bot  uitstulpingen schedel 63-jarige vrouw met een primair meningeoom frontaal Vlychou et al., 2016  Meningeoom WHO classificatie & graad Acta Neurochirurgica (2022) 164:2453–2464  Meningeoom Aan convexiteit Aan falx cerebri Embryonale tumoren Medulloblastoom WHO classificatie Guerin et al. radiology.rsna.org Radiology: Volume 307: Number 5—June 2023 Medulloblastoom kenmerken Maligne tumor - WHO graad 4 Vaak bij kinderen Dak 4e ventrikel Cerebellum aangedaan  Coördinatie Tumors of the sellar region  Hypofyse adenoom – Pituitary adenoma WHO classificatie Frontiers | Neuroimaging of pediatric tumors of the sellar region—A review in light of the 2021 WHO classification of tumors of the central nervous system Hypofyse adenoom – Kenmerken Bijna altijd goedaardige tumoren van de hypofyse Symptomen: hoofdpijn slechter zien doordat het adenoom op de oogzenuw drukt krachtsverlies en vermoeidheid doordat er minder hormoon wordt aangemaakt De hypofyse produceert een aantal hormonen die betrokken zijn bij groei, schildklierwerking, bijnierwerking, melkproductie, geslachtsfuncties en waterhuishouding. Sommige van deze functies kunnen verstoord zijn als u een hypofyseadenoom hebt. Hersenmetastasen Hersenmetastasen Allerlei oorsprongen, maar vooral uit bronchuscarcinoom, mammacarcinoom of melanoom Slechte prognose (3 – 4 maand na aantonen) Hersentumoren symptomen en behandeling Hersentumoren: Verschijnselen algemeen Uitvalsverschijnselen afhankelijk van de locatie Epilepsie door verstoring elektrische activiteit Verhoging intracraniële druk Gedrags- en cognitieve veranderingen Hersentumoren: Levensbedreigende symptomen Dalend bewustzijn Wazig zien Eenzijdige wijde lichtstijve pupil (reageert niet meer op licht) Stoornissen van vitale functies Bradycardie Hyper- hypotensie Cheyne Stokes ademhaling (niet ademen  richting snurkend  wegzakkend tot niet meer hoorbaar Hersentumoren: Locatie-afhankelijke symptomen Verlamming arm / been  Motorische cortex Coördinatiestoornis  Cerebellum Gedrags- en karakterstoornis  Frontale processen Reukstoornis  n. olfactorius Visuele stoornis  n. opticus Hersenzenuwtumoren Bijv. brughoek tumor (n VII / VIII), aanleiding tot aangezichtsverlamming (n. VII), eenzijdige doofheid en/of evenwichtsproblematiek (n. VIII)  officieel acousticus neurinoom Hersentumoren Behandeling: chirurgie  craniotomie - Doelen: - Resectie tumor - Weefsel verificatie - Vermindering intracraniële druk - Verminderen tumorload Behandeling: radiotherapie / chemotherapie - Afhankelijk van leeftijd en gradering - Radiotherapie voor toename progressievrije periode of postoperatief - Chemotherapie als adjuvant bij RT bij nieuwe tumoren  Chemoradiotherapie  Karnofsky performance scale - Monitoren progressie van een pathologie/aandoening (kanker) https://d3i71xaburhd42.cloudfront.net/86be3f3ee22e4a98c42ba1361582ee3be5a92000/9-Table1-1.png Indeling hersentumoren Overzicht met locaties van tumoren