Communication for Nurses Course Reader

្រពះរជាណាច្រកកម ជា ុ ជាតិ សសនា ្រពះមហក្ស្រត rrrGsss សលមធ្យមសិក្សោសុខភិបាលភូមិភាគកំពត ឯកសរអន (Course Reader) ករ្របា្រស័យទក់ទងស្រមាប់គល ិ នុបដ ក (Commu...

្រពះរជាណាច្រកកម ជា ុ ជាតិ សសនា ្រពះមហក្ស្រត rrrGsss សលមធ្យមសិក្សោសុខភិបាលភូមិភាគកំពត ឯកសរអន (Course Reader) ករ្របា្រស័យទក់ទងស្រមាប់គល ិ នុបដ ក (Communica on for Nurses) េរៀបេរៀងេនឆា ំ២០២៣ 1 មាតិក ដំេណរករៃនករ្របា្រស័យទក់ទង...................................................................................... 4 1. កំណត់ន័យៃនករ្របា្រស័យទក់ទង................................................................................... 4 2. ្របេភទៃនករទំនាក់ទំនង (Types of Communication).................................................. 4 3. ដំណាក់កលៃនដំេណីរករ្របា្រស័យទក់ទង....................................................................... 6 (Relationships Among Types of Communication )............................................................ 6 4. កត ៃនដំេណីរករ្របា្រស័យទក់ទង (Elements of The Communication Process).............. 6 5. ដំេណីរករ្របា្រស័យទក់ទងៃនករែថទំ Communication And The Nursing Process......... 10 កត ែដលជះឥទ ិពលដល់ដំេណរករទំនាក់ទំនង............................................................... 15 1. កត ែដលជះឥទ ិពលដល់ដំេណីរៃនករ្របា្រស័យទក់ទង..................................................... 16 2. ករអភវិ ឌ្ឍ ែយ៉នឌ័រ គុណតៃម នង ិ ករយល់េឃញ ី............................................................. 16 3. វប្បធម៍ និងគំលតផា ល់ខួ ន............................................................................................ 17 4. តួនាទី និងទំនាក់ទំនង បរយាកសជុ ិ ំវ ិញ ភាព្រសបគា និងអកប្បកិរយាអន ិ របុ គ ល................... 19 ករយល់ពខ ម្ប ីកសងមូលដ ន្រគិះស្រមាប់ករសិក្សោអំពី្របា្រស័យទក់ទង..... 23 ី នឯងេដ ួ 1. ករវយតៃម ភាពខ ង ំ (Strengths Assessment)............................................................ 24 2. អត ្របេយាជន៍ៃនករែស ងយល់ពភា ី ពខ ង ំ របស់អ ក (Benefits Of Discovering Your Strengths) 26 3. ករវយតៃម ខួ នឯង ( Self-Assessments )................................................................... 27 4. ករ្រគប់្រគងជេមា ះ....................................................................................................... 28 ទំនាក់ទំនងអតិថិជន-គិលនុបដ ក៖ ទំនាក់ទំនងជំនួយ.................................................. 37 1. សមត ភាពយល់ដឹង មេនាសេ តនា នង ិ ចិត ចលករ ែដលជួប្របទះក ុងករករព្យោបាល............. 40 2. សិទ ិរបស់អតិថិជនក ុងជំនួយទំនាក់ទំនង (Clients' Rights In The Helping Relationship)... 47 3. លក ណៈសម្បត ិៃនទំនាក់ទំនងក ុងករជួយអតិថិជន-គិលនុបដ ក (Characteristics Of Client- Nurse Helping Relationships)......................................................................................................................... 47 ករែស ងយល់ពីគា េទវិញេទមក ៖ករ្របា្រស័យទក់ទង និងវប្បធម៌......................... 65 1. វប្បធម៌ ជាតិសសន៍ និងជាតស ិ សន៍នយ ិ ម...................................................................... 66 1  2. ករស្រម លឲ្យករ្របា្រស័យទក់ទងឲ្យមាន្របសិទ ិភាព (Facilitating Effective Communication)............................................................................................................. 67 3. ទដ ិ ភាពសំខន់ៗៃនវប្បធម៌ែដល្រត វពច ិ រណា.................................................................... 69 4. គំរូទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ (Cultural Communication Patterns)........................................... 73 5. ករអនុវត ករយល់គា េទវ ិញេទមក៖ ករ្របា្រស័យទក់ទង និងវប្បធម៌ (Practicing Understanding Each Other: Communication and Culture).............................................. 82 ជំនាញ្របា្រស័យទក់ទង..................................................................................................... 86 ភាពកក់េក ដល់អតិថិជន និងសហកររបស់ ី អ ក (Ways To Display Warmth To Your Clients And Colleagues).................................................................................................................... 86 ករអនុវត ករបង ញភាពកក់េក............................................................................................ 96 ករេគារពៃនជំនាញ្របា្រស័យទក់ទង................................................................................... 100 ករអនុវត បង ញករេគារព................................................................................................... 111 សរៈសំខន់ៃនភាពេស ះ្រតង់ជាមួយអតថ ិ ិជន.........................................................................113 រេបៀបទំនាក់ទំនង្របកបេដយ្របសទ ិ ភាព............................................................................. 129 ករអនុវត ករយល់ចិត........................................................................................................ 146 ភាពមិនច្បោស់លស់កុ ងទំនាក់ទំនងជំនួយ............................................................................. 153 ករអនុវត ករបង ញខ ួនឯង................................................................................................ 164 ភាពជាក់លក់េនេពលផ ល់ព័តមា ៌ ន ឬមតែិ កលម.................................................................... 170 ករអនុវត ភាពជាក់លក់..................................................................................................... 175 បេង ីតជំនាញរបស់អ កក ុងករសួរសំណួរ................................................................................ 189 ករអនុវត ករសួរសំណួរ...................................................................................................... 190 ករផ ល់េយាបល់ និងករបេ ញមតិ..................................................................................... 192 ករអនុវត ករបេ ញមតិ.................................................................................................... 201 ភាពលំបាកៃន្របា្រស័យទក់ទង....................................................................................... 221 1. ករ្របឈមមុខៃនជំនាញករ្របា្រស័យទក់ទង................................................................. 221 2. ករ្របា្រស័យទក់ទងជាមួយអ កជំងែឺ ដលពបា ិ ក ឬពិបាកចត ិ.............................................. 233 2  3. ករ្របា្រស័យទក់ងងជាមួយអ កែដលស ិតេនក ុងដំណាក់កលចុងេ្រកយៃនជីវ ិត ( Communicating at the end of life )................................................................................ 253 4. អនុវត ករ្របា្រស័យទក់ទង្របកបេដយករធានា និងករទទួលខុស្រត វជាមួយអតថ ិ ិជនែដលមាន ទុក ្រព យ នង ិ សហករ........................................................................................................ ី 256 5. អនុវត បង ញពក ិ េនក ុងដំណាក់កលចុ ងេ្រកយៃនជីវ ិត ី រ្របា្រស័យទក់ទងជាមួយអ កែដលស ត 265 ករ្របា្រស័យទក់ទងរេបៀបៃនករែថទ........................................................................... ំ 267 1. ដំេណីរករៃនករ េ្របី្របាស់ជំនាញទំនាក់ទំនងក ុងដំណាក់កលទំង៥ ៃនករែថទំ................. 267 2. ំណាក់កលេធ ីករបា៉ន់្របមាណនិងករេធ ីេរគវ ិនិច ័យករែថទំ. 267 ករ្រគប់្រគងៃនរេបៀបែថទំកុ ងដ 3. ករ្រគប់្រគងៃនរេបៀបែថទំកុ ងដំណាក់កលករេធ ែី ផនករែថទំ នង ិ ករអនុវត ករែថទំ........... 272 រេបៀប្រប្រស័យទក់ទង្របកបេដយ្របសិទ ភាពេនក ង្រក ុ ម......................................... 279 1. ករទំនាក់ទំនងក ុង្រក ម............................................................................................... 279 2. ្របេភទៃន្រក មែថទំសុខភាព........................................................................................ 280 3. លក ណៈេ្របៀបេធៀបៃន្រក មមាន្របសទ ិ ភាព នង ិ គា ន្របសទ ិ ភាព........................................ 280 ករ្របា្រស័យទក់ទងអន រវិជា ជីវៈ.................................................................................. 285 1. ធាតុផ្សំៃនសមត ភាពទំនាក់ទន ំ ងអន រវ ិជា ជីវៈរបស់ IPEC ៖................................................. 286 2. ឧបសគ ទូេទចំេពះទំនាក់ទន ំ ង និងកិច សហករ្របតិបត ិករអន រវ ិជា ជីវៈ.............................. 287 3. ី ំនះឧបសគ ចំេពះទំនាក់ទំនង និងកិច សហករអន រវ ិជា ជីវៈ.................. 287 គំនិតផ ួចេផ ីមេដីម្បជ 4. របាយករណ៍ ISBARR គំរូពគ ី ល ិ នុ បដ កមា ក់េទអ កផ ល់េសវែថទំសុខភាពមា ក់................. 290 3  ដំេណរករៃនករ្របា្រស័យទក់ទង The Communication Process លទ ផលរ ំពឹងទុកៃនករសិក្សោ៖ បនា ប់ពីប ប់េមេរៀនេនះ (ែដលមានរយៈេពល០២េមា៉ង េល៣ ី ០េមា៉ងសរុបរបស់មុវ ិជា ) នស ិ ្សត ិ នង ឹ មានសមត ភាពដូចខងេ្រកម៖ 1. កំណត់ន័យៃនករ្របា្រស័យទក់ទង 2. េរៀបរប់ពី្របេភទៃនករទំនាក់ទំនង 3. េរៀបរប់ពីដំណាក់កលៃនដំេណីរករករ្របា្រស័យទក់ទង 4. ពន្យល់ពីកត ៃនដំេណីរករ្របា្រស័យទក់ទង 5. ពន្យល់ពីដំេណីរករ្របា្រស័យទក់ទងៃនករែថទំ 1. កំណត់ន័យៃនករ្របា្រស័យទក់ទង នយ ិ មន័យៃនករទំនាក់ទំនង មានេ្រចន ី ។ ករ្របា្រស័យទក់ទងគា មានន័យថា ែចកចយព័ត៌មាន ផា ស់បូ រគំ នតិ នង ិ បង ញពខ ី ួ នឯងតមវ ិធែី ដលេគយល់។ ករ្របា្រស័យទក់ទងអច្រត វបានកំណត់ថាជា ្របព័ន ៃនករេផ ី នង ិ ទទួលសរែដលបេង ត ី ជាករតភា ប់រវងអ កេផ ី នង ិ អ កទទួល ។ ឺ ដំេណីរករ វគជា ិ ទទួលព័ត៌មាន ទ្រមង់ៃនអន រកម ឬ្របតប ស្រមាប់ផ ល់ នង ិ ត ិករ។ ករ្របា្រស័យទក់ទងគា គឺជាមុខងរសំខន់របស់មនុ ស្សែដលផ្សោជាប់គា ដូចជាករដកដេង ីម ឬមុខ ងរេបះដូងជាេដីម។ ដំេណីរករទំនាក់ទំនងមានបន ្រគប់េពលេវល។ េនក ុងវ ិធីជាេ្រចីន េសចក ីែថ ងករណ៍ "មនុស្សមា ក់មិនអចទំនាក់ទំនងបាន" គឺជាករពិត។ ជាឧទហរណ៍ េនេពលែដលមនុស្សមា ក់សេ្រមចចិត មិនែចករ ំែលកព័ត៌មាន ឬមនុស្សមា ក់ឈប់និយាយេទកន់អ កេផ្សងេដយសរែតករឈឺ ឬខឹង ករទំនាក់ ទំនងេនែតេកីតេឡង ី ។ ករ្របា្រស័យទក់ទងគឺជាមូលដ ន សំខន់ស្រមាប់ជីវ ិតមនុស្ស។ តមរយៈករ្របា្រស័យទក់ទងគា ិ នជុំវ ិញរបស់ពួកេគេទវ ិញេទមក។ េបីគា នករទំនាក់ទំនងេទ មនុស្សនឹងមិនអច មនុស្សទក់ទងនឹងបរស េរៀន ដឹកនាំជីវ ិតពួកេគ ឲ្យេធ ីកររួមគា េដយសហករក ុង្រគ សរ អង ករ និងសហគមន៍ជាេដីម។ ករ ្របា្រស័យទក់ទងគឺជាមូលដ នៃនអរម ណ៍របស់មនុ ស្ស និងអន រកម ( ឬប របស់មនុស្ស ) ។ េបីគា នវេទ ពូជមនុស្សមិនអចរស់បានេទ។ 2. ្របេភទៃនករទំនាក់ទំនង (Types of Communica on) មនុ ស្សមាន្របា្រស័ យ ទក់ទងគា តមមេធ្យោបាយេផ្សងៗ ។ករ្របា្រស័ យ ទក់ ទ ងតមករសរេសរ តមពក្យសំដី តមកយវ ិករ និង metacommunication គឺជាទ្រមង់ទង ំ អស់ៃនករ្របា្រស័យទក់ទងគា ។ ពក្យសម ី កយវ ិករែដលពក់ព័ន និងសកម ភាពរបស់គិលនុបដ ក អចបង ញពីអំណាច សិទ ិអំណាច 4 និងចំេណះដឹងែដលផ ុកេទេដយអត ន័យេនក ុងសង ម វប្បធម៌ និងនេយាបាយ ។ រចនាបថៃនករទំនាក់ទំ នង់អចមានករែ្រប្រប ល។ ជាេរៀងរល់ៃថ គិលនុបដ កមានទំនួលខុស្រត វក ុងករប ូ នព័ត៌មានដល់្រក ម ែថទំសុខភាពេផ្សងេទៀត េហយ ី ចំេពះករប ូ នព័ត៌មានមិននបាន្រគប់្រគាន់វេធ ីឲ្យមានផលប៉ះពល់ដល់ សុវត ិភាពករែថទំអ កជំងឺ។ គិលនុបដ កេ្របី្របាស់្របា្រស័យទក់ទងគា េដីម្បជា ី មូលដ ន្រគិះស្រមាប់ករ ែថទំ ឬករព្យោបាលជំងឺ និងេធ ីឲ្យអ កជំងឺមានភាពល ្របេសីរ។ ដូេច ះករអភិវឌ្ឍន៍ជំនាញក ុងករទំនាក់ទំនង ្រគប់្របេភទគួរជាែផ កមួយដ៏សំខន់បំផុតស្រមាប់គិលនុបដ ក។ Ex ្របេភទៃនករទំនាក់ទំនងមានៈ ករនយា ិ យ ពក្យសម ី ករសរេសរ ទូរទស្សន៍ វ ិទ្យុ ទស្សនាវដ ី ភាពយន េសៀវេភ កំព្យូទ័រ ផា ង ំ រូបភាព និងខិត ប័ណ ជាេដីម។ ្របេភទៃនករទំនាក់ទំនងមានដូចជាៈ ករទំនាក់ទំនងេដយលយលក ណ៍អក្សរ (written communication ) ករ្របា្រស័យទក់ទងគា េដយលយលក ណ៍អក្សរ គឺជាមេធ្យោបាយមួយក ុងករចង់្រកងឯកសរ និង ប ូ នព័ត៌មានេទកន់អ កដ៏ៃទ។ េនះគឺជាធាតុ ផ្សុដ ំ ៏សំខន់កុ ងករអនុ វត ន៍ែផ កែថទំ ពីេ្រពះវជាឯកសក ុង ករកត់្រតរបស់អ កជំងឺ អំពក ី រព្យោបាល និងករែថទំ។ ករ្របា្រស័យទក់ទងេដយេ្របីពក្យសម ី (Verbal communication ) ករ្របា្រស័យទក់ទងគា ពក់ព័ន នង ិ ករេ្របព ី ក្យសម វ ី គឺ ជាករផា ស់បូ រេដយករេ្រប ្រី បាស់ភាស រ។សរៈសំខន់ៃនករ្របា្រស័យទក់ទងគា ជាលយលក ណ៍អក្សរ នង ិ ពក្យសម ម ី ន ិ អចបា៉ន់ស នបានេឡី យ។ ករេ្រប្រី បាស់ពក្យេពចន៍ជាក់លក់របស់គិលនុ បដ ក គមា ឺ នលក ណៈពេិ សស ពេី ្រពះ វអចកំណត់ពី ករយល់េឃញ ី នង ិ ករពត ិ ៃនបទពេិ សធន៍មនុស្សមា ក់ៗ។ តួនាទស ី ំខន់របស់គិលនុបដ កគឺ ករេលក ី ទឹក ិ ដល់អ កជំងឺឲ្យេធ ក ចត ី រផា ស់បូ រអកប្បក រិ យាែដលនាំ ិ េអយមានភាពល ្របេ្រសដ ី ល់សុខភាព។ករ្របា្រស័យ ទក់ទងេដយេ្របព ី ក្យសម ី វជាករផា ស់បូ រយុ ទ ស ស កុ ងករេល ក ី ទក ឹ ចត ិ ករគាំ្រទ នង ិ ករបេ ញមតិ េឆ យ ី តបឲ្យទន់េពលេវលក ុងករផា ស់បូ រទស ិ េដ។ ករទំនាក់ទំនងេដយមិនេ្របីពក្យសម ី (Nonverbal communication ) ករ្របា្រស័យទក់ទងេដយមន ិ េ្របព ី ក្យសម ី គមា ឺ នសរៈសំខន់ដូចគា ។ មនុស្សមា ក់មាន្រប្រស័យ ទក់ទងគា េដយកយវ ិករ ទក ឹ មុខ ឥរយាបទ ិ ចលនារងកយ ករប៉ះ សេម ង និងក្រមិតសេម ង។ភាព ឺ ម្រទង់ៃនករ្របា្រស័យទក់ទងគា ែដលមន េស មស ត់គជា ិ ែមនជាពក្យសម ែី ដលគល ិ នុបដ ក្រត វឲ្យមាន ផាសុខភាពក ុងករេ្រប្រី បាស់កុ ងករែថទំ ។េនេពលែដលគល ិ នុ បដ កមានភាពេស មស ត់អមេដយ ជាមួយវ ិធស ិ ងក់ក្បោល អ កជំង្រឺ ត វបានធានាថា កុំពង់យកចិត ទុកដក់ ី ស េផ្សងេទៀត ដូចជា ប៉ះែភ ក នង េដយគល ិ នុបដ ក។ 5  3. ដំណាក់កលៃនដំេណរករ្របា្រស័យទក់ទង (Relationships Among Types of Communication ) ករទំនាក់ទំនងរវង្របេភទេផ្សងគា េទៀតមាន (ករសរេសរ ពក្យសំដី មិនែមនពក្យសំដី និងេមត ទំនាក់ទំនង) វមានសរៈសំខន់។ រេបៀបែដលពួកេគ្រត វគា (គឺ្រសបគា ) ឬមិនសមជាមួយគា (មិនសុី ចង ក់គា ) ឆ ុះប ង ំ ពីភាពស ុគស ញៃនករទំនាក់ទំនង។ ឧទហរណ៍ពីរខងេ្រកមបង ញពីគំនិតេនះ។ ទំនាក់ទំនង្រសបគា គិលនុបដ កេធ ីករែថទំជុំគា េលីអ កជំងឺមា ក់ែដលបានចត់តង ំ ពីរចូលស្រមាក់េពទ្យ។ គាត់ពន្យល់ ពីតួនាទីរបស់គាត់ចំេពះអ កជំងឺមា ក់ៗ ពិភាក្សោជាមួយពួកេគអំពីត្រម វករក ុងករែថទំ និងកំណត់េពល ជាមួយពួកេគនូវកិច ករែថទំ្រត វបានផា ស់បូ រ។ គិលនុបដ ក្របកបេដយវ ិជា ជីវៈ ្រត វេស កពក់ ពក់ស ក់ េឈ ះ និងផា កសមា ល់របស់មន ីរេពទ្យ។ គិលនុ បដ ក្រត វនិយាយសេម ងែដលែកស្រម លយា៉ងល េហយ ី ស ប់េដយយកចិត ទុកដក់ចំេពះអ ីែដលអ កជំងឺមា ក់ៗនិយាយ។ ឧទហរណ៍ ករ្របា្រស័យទក់ទងគា មួយ្របេភទប ូ នសរ្រសបគា ។ សរទំងេនាះនយា ិ យថា ( ខ ុំមានជា ជំនាញគិលនុបដ កស្រមាប់ែថទំអ ក។ ខ ុំេគារពអ ក ( ក ុងចំេណាមករ្របា្រស័យទក់ទងគា េដយ ព្រកសម ី ករ្រប្រស័យទក់ទងេដយមិនេ្របីពក្យសម ី និងករទំនាក់ទំនង )។ ទំនាក់ទំនងមន ិ សុ ច ី ង ក់គា គិលនុបដ កេធ ីករបេ្រងៀនដល់អ កជំងឺទឹកេនាមែផ ម បនា ប់ពីវគ បេ្រងៀន្រត វបានប ប់ អ កជំងឺ និយាយេទកន់គិលនុបដ ក (បាទ ខ ុំយល់ពីករែណនាំអំពីជំងឺទឹកេនាមែផ ម និងរេបៀបេ្របីអង ំ ស៊ុយលី ន។ ខងេលីវហក់ដូចជាករទំនាក់ទំនង្រតង់ែដលបង ញថាអ កជំងឺយល់ អំពីធាតុផ្សំៃនករែថទំែដលបាន េដះ្រសយេជាគជ័យជាមួយនិងអ កជំងឺទឹកេនាមែផ ម។ ្របសិនេបី ពក្យៃនសរ្រត វបានេគនិយាយេដយទឹក មុខមិនសប្បោយចិត និងទឹកដមសេម ងធ ន់ធ រ ែដលទិដ ភាពអក រវ ីរុទ និង្របា្រស័យទក់ទងគា ៃនសរពក្យ សម ីមិនសុីចង ក់គា (មិន្រសប) ។ ករ្របា្រស័យទក់ទងគា េនក ុងឧទហរណ៍េនះ្របែហលជាកំពុងប ូ ន ខ ុំធុញ្រទន់នឹងករ្របាប់ពីរេបៀបដំេណីរករជីវ ិតរបស់ខុ ំ។ ខ ុំខឹងនឹងជំងឺរុ ំៃរ ៉ បែន មេទៀត។ ្របសិនេបីអ កជំងឺ ្រត វបានេគេឃញ ី េនេពលេ្រកយមានរបារស រ្រគាប់ ករ្របា្រស័យទក់ទងេ្រកពក្យសម ីេនះអចប ូ នសរ ែដលអ កជំងឺមិនទន់បានទទួលយកលក ខណ របស់គាត់ទង ំ ្រស ង។ ក ុងឧទហរណ៍ ករទទួលស ល់ភាព មិនសុីសង ក់គា រវង្របេភទៃនករទំនាក់ទំនងជូនដំណឹងដល់គិលនុបដ កអំពីបទពិេសធន៍របស់អ កជំងឺ។ 4. កត ៃនដំេណរករ្របា្រស័យទក់ទង (Elements of The Communica on Process) ករ្របា្រស័យទក់ទងគឺជា្របតិបត ិករបន និងមានផា ស់បូ រជាន ិច ។េទះបីជាវមានលក ណៈសិប្ប និម ិតក ុងករបំែបកទំនាក់ទំនងេទជាសមាសធាតុក៏វមាន្របេយាជន៍ផងែដរ។ ករដឹងពីធាតុ នីមួយៗៃន 6 ដំេណីរករអចមាន្របេយាជន៍កុ ងករកំ ី េនក ុងដំេណីរករ ណត់អត ស ណកែន ងែដលមានប េកីតេឡង ទក់ទង។ ធាតុៃនគំរូែដលបានបង ញេនទីេនះគឺែផ កេលីករងរបុរណរបស់េលក David Berlo (1960) ែដលជា្រទឹស ីទំនាក់ទំនង។ ករទំនាក់ទំនងទំងអស់មានអ កេផ ី (មនុស្ស ឬ ្រក មែដលមានេគាលបំណងស្រមាប់ករទំនាក់ ទំនង)។ េគាលបំណងរបស់អ កេផ ្រី ត វែតបកែ្របេទជាេលខកូដ។ េនះ្រត វបានេធ ជា ី មួយនង ឹ ស ភាស ឬ ពក្យសម ដ ឹ មុខ ឬស រងកយ។ ដំេណីរករៃនករទទួលបានេគាលបំណងបកែ្របេទ ី ូចជាកយវ ិករ ទក ជាកូដ្រត វបានេគេហថាករអុន ិ កូដ។ ករអុន ិ កូ ដលទ ផលេនក ុងសរមួយ។ ធាតុមួយេទៀតក ុងដំេណីរករទំនាក់ទំនងគឺបណា ញទំនាក់ទំនង ឧបករណ៍ផ ុកឬអ កប ូ នសរ។ ឧទហរណ៍ ទូរទស្សន៍គឺជាប៉ុស ិ៍ សំេឡង ឬពក្យសរេសរគឺជាប៉ុស ិ៍ េហយ ី ករប៉ះអចជាឆាែនល។ ្របសិនេបីដំេណីរករទំនាក់ទំនង្រត វបានប ្ឈប់េនធាតុេនះ គា នករ្របា្រស័យទក់ទងគា នឹងេកីត េឡង ី េទ េ្រពះ្រត វែតមាននរណាមា ក់េនចុ ងមា ងេទៀតៃនប៉ុស ិ៍ជាអ កទទួល។ អ កទទួលគឺជាេគាលេដៃនករ ទំនាក់ទំនង េហយ ី ្រត វែតអចយល់ ឬឌិកូដសរ។ េនេពលែដលសរ្រត វបានឌិកូដ និងទទួល មតិែកលម េកីតេឡង ី ។ មតិែកលម មានន័យថាអ កេផ ី និងអ កទទួលេ្របី្របតិកម របស់គា េទវ ិញេទមកេដីម្បប ី េង ីតសរ បែន ម។ ី តុផ្សំៃនដំេណីរករទំនាក់ទំនងគមា ករយល់ដឹងអំពធា ឺ ន្របេយាជន៍ ពេី ្រពះេពលខ ះករលំបាកជាក់ លក់កុ ងករទំ នាក់ទំនងអច្រត វបានេគតមដនេទេលធា ី តុទង ំ េនះមួយ ឬេ្រចីន។ ឧទហរណ៍ជាមូលដ ន ឺ កជំងឺែដលនយា គអ ិ យភាសេផ្សងពគ ី ិលនុបដ ក។ ក ុងករណីេនះគល ិ នុ បដ ក្រត វចូលរួមក ុងបណា ញ ី ួយប ូ នសរ ឬជួយអ កជំងឺកុ ងករឌ ទំនាក់ទំនង។ ្របែហលជា្រត វករអ កបកែ្របេដីម្បជ ក ិ ូ ដសររបស់គិល នុបដ ក។ រូបភាពក៏អច្រត វបានេ្របេី ដីម្បប ី ូ នសរផងែដរ។ ប េនក ុងដំេណីរករអុិនកូដក៏អចេកីតេឡង ី ផងែដរ - ឧទហរណ៍ចំេពះអ កជំងឺែដលមានប ករគិត ឬទ្រមង់មួយចំនួនៃនករខូចខតខួរក្បោល។ អ កជំងឺមានបំណង្របា្រស័យទក់ទងគា ប៉ុែន ករចុះ េខ្សោយៃនករបំែប ងកូដ នាំឱ្យសរមានករ្រចបូ ក្រចបល់។ អ កជំងឺភ័យខ ចែដលគំនិត្រត វបានរ ំខនអច និយាយថា "FBI គឺបនា ប់ពីខុ ំ " េនេពលែដលគាត់ពិតជាមានន័យថា "ខ ុំភ័យខ ចខ ង ំ ណាស់េហយ ី មាន អរម ណ៍ថាមិនអច្រគប់្រគងបាន" ។ អ កជំងឺែដលមានជំងឺដច់សរៃសឈមខួរក្បោលអចយល់ពីករ ្របា្រស័យទក់ទងែដលត្រមង់េទរកនាង ប៉ុែន មិនអចអុិនកូ ដសរ្រតលប់មកវ ិញបានេទ េដយសរែតខូ ចខួរ ក្បោល។ ភាពលំបាកក ុងករជួបគិលនុបដ ក-អ កជំងឺ ជាេរឿយៗ្រត វបានសន តថាជាអ កជំង។ ឺ ្រក មតូចមួយ ប៉ុែន សំខន់ នង ី ៃនអ កជំងអ ិ ខុសពគា ឺ ចអ្រង នទំនុកចិត របស់គល ិ នុ បដ ក ្របែជងអំណាចរបស់ពួកេគ ឬ ឹ ែភ ក។ េគាលបំណងៃនជំពូកេនះគេឺ ដីម្បច កត់បន យពួកេគឱ្យ្រសក់ទក ី ប់េផ ម ី េរៀបចំអ កអនេដីម្បែី ថទំអ ក 7 ជំងឺែបបេនះ ែដលស្រមាប់កង ះឃា ល ជាងេនះ ្រត វបានេគេហថាអ កជំងឺពិបាក។ គិលនុ បដ កខ ះអច ជំទស់នឹងករេ្របីឃា េនះ េដយមានអរម ណ៍ថាវអចដក់ស កមនុស្សេដយអយុត ិធម៌។ វ ិធម ី ួយេទៀតេដីម្បេី មល ី វក្យស័ព េនះគន ឺ យា ិ យអំពី "អកប្បករិ យាព ិ បា ិ ក" ឬ "អ កជម ឺពបា ិ ក" ។ េន េពលែដលអ កជំងប ឺ ង ញណាមួយខងេ្រកម អន រកម ្របកបេដយ្របសិទ ភាពមានក្រមត ិ កន់ែតេ្រចន ី (Hull & Broquet, 2007; Forrest, 2012)៖ - អកប្បកិរយាករពរ ិ ខឹង ភ័យខ ច ឬអត់ធ ត់ - ឥរយាបទអន ិ ះអែន ង និងឧបាយកល - អកប្បកិរយាម ិ ិនច្បោស់លស់ (េរគស មិនច្បោស់លស់) - ទុក ្រព យ - ករេទជួបអ កផ ល់េសវែថទំសុខភាពញឹកញាប់ ងេនះអច្រត វបានេដះ្រសយតមរយៈករអនុវត េគាលេដៃនជំនាញទំនាក់ទំនងសំ អកប្បកិរយាទំ ិ ខន់ៗដូចជាករឆ ុះប ង ំ ពីស នភាព ករសុំេទសេដយេស ះ ករស ប់េដីម្បយ ី ល់ពីកររ ំពឹងទុករបស់អ ក ជំងឺ សុពលភាពបទពេិ សធន៍ផូ វចិត និងករែចករ ំែលកករបង ញពីកេ ី មត ។ អកប្បកិរយាព ិ ិបាកក៏អច្រត វបានកំណត់គុណលក ណៈអ កផ ល់េសវែថទំសុខភាព ឬកត ស ន ភាពផងែដរ។ េនក ុងករពិនិត្យេឡង ី វ ិញរបស់េលក Hull and Broquet (2007) និង Forrest's (2012) អំពីយុទ ស ស េដីម្ប្រី គប់្រគងករជួបករលំបាករបស់អ កជំងឺ កំហង ឹ និងករករពរ ភាពអស់កមា ង ំ និងករ ខ ះខតេពលេវល និងករសង ត់ធ ន់េលីជំេនឿផា ល់ខួ ន និងអរម ណ៍របស់អ កផ ល់េសវែថទំសុខភាព្រត វ បានចត់ទុកថាជាកររួមចំែណកែដលមានប ចំេពះករជួបករលំបាក។. េលីសពីេនះ ពួកេគក៏ពក់ព័ន ប ភាស និងអក រកម មនុស្សេ្រចីនេនក ុងបន ប់្របឡង ្រត វទមា យព័ត៌មានមិនល និងកត បរស ិ នែដល មិនអំេណាយផលដល់ករ្របា្រស័យទក់ទងមិនល (សំេលងរ ំខន ចលចល កង ះឯកជនភាព)។ ករេឆ ត េពលេដីម្បឆ ី ុ ះប ង ំ ពីកត បង េហតុផា ល់ខួ ន ក៏ដូចជាកត បរស ិ ន នាំេទរកករកត់បន យករលំបាក។ វ ិធទ ី ព ី រី េដីម្បេី មល ី ប គឺតមរយៈក ក់ៃន "ករជួបករលំបាក" ។ េលក Macdonald (2007) នង ិ នុ បដ ក និងអ កជំងឺ ិ Zolnierek (2014) បានែស ងយល់ព្រី បភពេដីមៃនករលំបាកក ុងករជួបគល េហយ ី បានរកេឃញ ី ធាតុសំខន់ៗចំនួន្របាំមួយ ែដលរួមចំែណកដល់ករកត់បន យករជួបករលំបាក៖ ករ ស ល់អ កជំងឺ ករស ល់្រគ សរ នង ិ ទំនាក់ទំនងកិច សហ្របតប ិ ត ក ិ រជាមួយបុ គ លក ិ េផ្សងេទៀតេនេពលេធ ី ់ និងបរក ករ។ ភាពអចរកបានៃនករផ ត់ផង ិ រ និងករផា ស់បូ រកែន ងែថទំ (ករផា ស់បូ រក ុ ងបរយាកស ិ ែថទំអ កជំងឺ ែដលជាេរឿយៗេផា តេលត ី ្រម វករែផ កេវជ ស ស ែដល្រត វែតបំេពញបានេលឿនេពក ទក់ទង នង ឹ ករផា ច់េចញយា៉ងឆាប់រហ័ស)។ ធាតុទង ំ នម ី ួយៗមានទំនាក់ទំនងជាស ូលរបស់វ។ ្របសន ិ េបេី ពល 8 េវល្រត វបានយកេទបេង ីតទំនាក់ទំនង - ជាមួយអ កជំងឺ ្រគ សរ និងបុគ លិក - ករជួបដ៏លំបាកទំងេនះជា េ្រចីនអច្រត វបានររ ំង។ សរៈសំខន់ៃនភាស និងបទពេិ សធ (Importance of Language and Experience) ភាស វប្បធម៍ និងបទពិេសធន៍ គឺជាែផ កសំខន់ៃនដំេណីរករទំនាក់ទំនង។ ភាស្រត វបានេគេ្របី េដីម្បទ ី ំនាក់ទំនង និងអភិវឌ្ឍៃនទស្សនៈរបស់មនុស្សេលីពិភពេលក។ ដូេច ះ ភាស និងបទពិេសធន៍គឺ ទក់ទងគា យា៉ងជិតស ិទ ។ េលក Bandler and Grinder (1975) េស ីេនក ុងករងរបុរណ និងេដីមដំបូង របស់ពួកេគេលីករសរេសរកម វ ិធី neurolinguistic ែដលទស្សនៈរបស់មនុស្សេលីពិភពេលក្រត វបានបេង ីត េឡង ី តមរយៈ្របេភទទ្រមងជាេ្រចីន។ ទ្រមងែបប្របព័ន សរៃស្របសទ៖ ករេមីលេឃញ ី ករស ប់ ករប៉ះ រសជាតិ និងក ិន។ ករជំរុញ ែដលដំេណីរករតមរយៈ្របព័ន ទទួលទំងេនះអចឱ្យមនុស្សមានបទពិេសធន៍ពីពិភពខងេ្រក។ តមរយៈ ភាស បទពិេសធន៍ែបបេនះអចេ្របៀបេធៀបជាមួយនឹងបទពិេសធន៍របស់អ កដៃទ។ ករផា ស់បូ រករយល់ េឃញ ី អចផា ស់បូ រទស្សនៈរបស់មនុស្សេលីពិភពេលក។ ជាឧទហរណ៍ មនុ ស្សមា ក់ែដលមានករផា ស់បូ រករស ប់ ឬករេមីលេឃញ ី អចជួប្របទះពិភពេលកខុ សគា ។ ទ្រមងមួយេទៀតគជា ឺ ្របព័ន ភាសជាក់លក់ ។ ដូចែដលបានពភា ិ ក្សោពម ី ុ ន ពក្យ នង ិ ្របេយាគផ ល់ អត ន័យ វត ុ និង្រពត ឹ ក ិ រណ៍។ ភាសអនុ តឱ្យេយង ី យល់អំពព ី ិភពេលក។ ជាឧទហរណ៍ មនុស្សមា ក់ ែដលភាសរបស់ពួកេគមានពក្យែតបប ី ុេ៉ ណា ះស្រមាប់ភាពខុសគា ៃនពណ៌ែដលអចេមល ី េឃញ ី ទំងអស់ នង ឹ យល់េឃញ ី ពណ៌ខុសពីនរណាមា ក់ែដលភាសបានផ ល់ជេ្រមស ី េ្រចន ី ជាងេនះ។ អ កែដលមានវក្យសព មានក្រមត ិ អចនឹងមានករលំបាកក ុងករពព ិ ណ៌នាបទពេិ សធន៍ជាងអ កែដលមានវយសព ច្រម ះ។ ជាករ ិ ែដនកំណត់ៃនជំនាញភាសពត ពត ិ ជាអចកំណត់ជេ្រមស ី របស់មនុស្សក ុងជីវ ិត។ ទ្រមងទីបីគឺជា្របវត ិែតមួយគត់របស់មនុស្ស។ កត ដូចជា ្របវត ិវប្បធម៌ ទំនាក់ទំនង្រគ សរ កែន ង េនក ុងចំណាត់ថា ក់បងប ូនបេង ីត ្របេភទៃនឪពុកមា យែដលបានទទួល និងករតុបែតងសុទ ែតប ូ លេទ ក ុង្របវត ិផា ល់ខួ ន។ ិ នុបដ ក និងអ កជំងឺនាយ គល ំ ក្របវត រិ បស់ពួកេគចូ លេទក ុងទំនាក់ទំនង។ ទដ ិ ភាពខ ះៃនៃផ ខង េ្រកយរបស់ពួកេគ្រត វបានែចករ ំែលក េហយ ី ខ ះេទៀតគខ ឺ ុសគា ។ ពច ិ រណាឧទហរណ៍រូបភាពៃន "គល ិ នុ ប ិ នុបដ ក - អ កជំង។ ដ ក" បាននាំយកេទស នភាពគល ឺ អ កជំងខ ឺ ះអចចត់ទុកករគល ិ នុ បដ កជាអជីព ជា ស ី េដយេលក ី េឡង ី ពច ី ំណុចមួយចំនួនអំពអ ី កប្បករិ យា ិ នង ិ តួនាទរី បស់ ស ។ ី េនក ុងសង មមួយចំនួន ស ្រី ត វបានេគកំណត់ថាជាអ កបេ្រមប ី ុរស េហយ ី ករងររបស់ពួកេគ្រត វបានផ ល់តៃម ។ ជាញឹកញយ រូបភាព "ករយកចិត ទុកដក់" ៃនគល ិ នុបដ ក្រគបដណ ប់េលច ី ំេណះដឹង សមត ភាពសេ្រមចចត ិ ិ ជំនាញ នង 9 បេច កេទសរបស់គិលនុបដ ក។ រូបរងកយ និងករេស កពក់របស់គិលនុបដ កមិន្រតឹមែតឆ ុះប ង ំ ពីទ ស្សនៈសង មចំេពះគិលនុបដ កប៉ុេណា ះេទ ែថមទំងទស្សនៈរបស់គិលនុបដ កចំេពះខ ួនឯងផងែដរ។ ី េនក ុងករចប់អរម ណ៍ដំបូងបានយា៉ងងយ្រស លក យជាករពត រូបភាពែដលបានបេង ីតេឡង ិ ចំេពះអ កជំង;ឺ សេម កបំពក់ែដលគិលនុបដ កេលចេឡង ី ក ុងករ្របា្រស័យទក់ទងជាមួយរូបភាពេនាះ េហយ ី មានឥទ ិពលេលទ ី ំនាក់ទំនង និងធម ជាតៃិ នករ្របា្រស័យទក់ទងគា (Clavell, Goodwin, & Tivas, 2013)។ អន រកម របស់គិលនុបដ ក និងអ កជំងឺមាន្របសិទ ិភាពេនេពលែដលករ្របា្រស័យទក់ទងគា មាន េគាលបំណងេឆា ះេទរកករយល់ដឹងរួម។ េដីម្ប្រី បា្រស័យទក់ទង្របកបេដយ្របសិទ ភាព គាត់គិលនុ បដ កយល់ និងដឹងគុណចំេពះសវតផា ល់ខួ នរបស់ គាត់ ក ុងេពលជាមួយគា េនះ គាត់ទទួលស ល់ទស្សនៈេផ្ស ី េដយអ កជំងឺ។ ងៗគា ែដលេធ ីេឡង េនក ុងករកំណត់ែផ កព្យោបាល វ ិសលភាពៃនករផា ស់បូ រព័ត៌មាន្របកបេដយេជាគជ័យរវងអ ក ជំងឺ និងគិលនុបដ ក្រត វបានប៉ះពល់េដយក្រមិតែដលករពិតរបស់ពួកេគ្រត វគា េទវ ិញេទមក។ បរយាកសករងរគ ិ ិលនុបដ កធម ត ែដលជាេរឿយៗពក់ពន ័ នឹងករេ្របី្របាស់ភាសបេច កេទស បេង ីត ឧបសគ ដល់ករទំនាក់ទំនង។ អសមត ភាពរបស់អ កជំងឺជាេ្រចីនក ុងករយល់ភាសបេច កេទសបានបំភិត បំភ័យពួកេគ េដយអចររ ំងពួកេគពីករសួរសំណួរជំនួសពួកេគ។ ឧបសគ េផ្សងេទៀត៖ រួមមានករនិយាយ អំពីអ កជំងឺេនចំេពះមុខគាត់ ឬករដកហូ តព័ត៌មានពីអ កជំងឺ និងកររវល់េពកក ុងករចំណាយេពលជាមួយ អ កជំងឺ។ 5. ដំេណរករ្របា្រស័យទក់ទងៃនករែថទ ំ Communica on And The Nursing Process ទំនាក់ទំនងគិលនុបដ ក និងអ កជំងឺ និងករទំនាក់ទំនងក ុងព្យោបាល គឺជាឧបករណ៍ែដលេ្របីេដីម្បី អនុវត ដំេណីរករែថទំ។ ដំេណីរករគិលនុ បដ កក៏អច្រត វបានអនុវត ចំេពះករ្របា្រស័យទក់ទងគា រវង គិលនុបដ ក និងអ កជំងឺ គិលនុបដ កវយតៃម ករ្របា្រស័យទក់ទងរបស់អ កជំងឺ និងេ្របី្របាស់ បេច កេទសទំនាក់ទំនងក ុងព្យោបាលជាក់លក់ែដលសម្រសបនឹងដំណាក់កលៃនករអភិវឌ្ឍរបស់អ កជំងឺ អំឡុងេពលអន រគមន៍ែថទំ។ Assessment ទំនាក់ទំនងគិលនុបដ ក-អ កជំងឺ (The Nurse-Patient Relationship) ី េនក ុងទំនាក់ទំនងគិលនុ បដ ក និងអ កជំងឺ េគាល េដយសរែតទំនាក់ទំនងក ុងព្យោបាលេកីតេឡង េដៃនទំនាក់ទំនង្រត វបានកំណត់។ េគាលេដទំងេនះែ្រប្រប លអ្រស័យេលីត្រម វកររបស់អ កជំងឺ តំបន់ៃន ករអនុវត គិលនុបដ ក និងតួនាទីជាក់លក់របស់កុ ងស នភាពគ ីនិកនីមួយៗ។ សូមពិចរណាឧទហរណ៍ ពីរខងេ្រកម។ 10  គិលនុបដ កមា ក់េធ ីករេនែផ កែថទំេ្រកយស្រមាល ែដលរយៈេពលស ក់េនជាមធ្យមគឺ្រតឹមែត 2 ៃថ បុេ៉ ណា ះ។ គិលនុបដ កមា ក់ៗែថទំអ កជំងឺជាមធ្យម្របាំបីនាក់កុ ងមួយេវន។ តួនាទីរបស់គិលនុបដ កគឺ ជាចម្បងេដីម្បជ ី ួយដល់ករែថទំត្រម វកររងកយរបស់មា យ េដីម្បជ ី ួយស្រម លដល់ចំណងេម្រតីភាពទរក និងេដីម្បវ ី យតៃម និងអនុវត ករបេ្រងៀនណាក៏េដយែដលចំបាច់ េដីម្បជ ី ួយែថទំ្រគ សរ និងស្រមបខ ួនេទ នឹងទរកេទីបនឹងេកីត។ េនក ុងស នភាពេនះករេផា តអរម ណ៍េលីទំនាក់ទំនងគិលនុបដ ក-អ កជំងឺមានរ យៈេពលខ ី ។ គិលនុបដ កផ ល់ករែថទំរងកយេដយផា ល់តិចតួច េដយេធ ីករជំនួសវ ិញក ុងនាមជាទី ្របឹក្សោ និងជា្រគ បេ្រងៀនសុខភាព។ គិលនុបដ ក និងអ កជំងឺឆ ងកត់ដំណាក់កលនីមួយៗៃនទំនាក់ទំនង គិលនុបដ ក និងអ កជំងឺយា៉ងឆាប់រហ័ស។ ផ ុយេទវ ិញ គិលនុបដ កមា ក់េទៀតេធ ីករស្រមាប់កម វ ិធីមន ីរេពទ្យែដលផ ល់ករែថទំដល់អ កជំងឺ ែដលឈជា ឺ ទីបំផុតេនក ុងផ ះរបស់ពួកេគ។ គិលនុបដ កចំណាយេពល 2 េមា៉ង 3 ដងក ុងមួយសបា ហ៍ ជាមួយអ កជំងឺ និង្រក ម្រគ សរ។ តួនាទីរបស់នាងគឺផ ល់ករែថទំរងកយេដយផា ល់ គាំ្រទអ កជំងឺ និង ្រគ សរ និងបេ្រងៀន្រគ សរពីរេបៀបែថទំអ កជំងឺ។ ទំនាក់ទំនងេនះគឺតឹងែតង និងទមទរ។ ក ុងដំណាក់ កលតំរង់ទិស គិលនុបដ កបេង ីតទំនាក់ទំនងករងរជាមួយ្រគ សរ និងអ កជំងឺ េដយពិភាក្សោអំពីរេបៀប ែដលអ កជំងឺ និង្រគ សរ នឹងទំនាក់ទំនង និងេធ ីករជាមួយគា ដូេច ះបេង ីតកិច សន្យោពក្យសំដី។ ក ុងស ន ភាពេនះ គិលនុបដ កេធ ីករជាអ កេមីលែថផា ល់ ្រគ បេ្រងៀន និងអ ក្របឹក្សោក ុងព្យោបាល។ ក ុងដំណាក់កលដំបូងៃនទំនាក់ទំនង គិលនុ បដ កវយតៃម ទំនាក់ទំនងរបស់អ កជំងឺ េដយេ្របី ឹ ែី ដលបានបង ញេនេដីមជំពូកេនះ។ មូលដ ន្រទស ករវយតៃម សំខន់ៗមួយចំនួនអំពក ី រទំនាក់ទំនងរួម មានដូចខងេ្រកម៖ -េតីពិករភាពអ កជំងឺអីខ ះមានឥទ ិពលេលីទំនាក់ទំនង? -េតីអ កេផ ី ឬអ កទទួលមានប អរម ណ៍ ឬបាត់បង់មុខងរែដលអចេធ ីឱ្យខូចទំនាក់ទំនងឬ? -េតីអេថរសរអ ីខ ះស្រមាប់ករ្របា្រស័យទក់ទងេដយពក្យសំដី និងពក្យសំដីមានឥទ ិពលេលីករ ្របា្រស័យទក់ទងរបស់អ កជំងឺ? -េតីអេថរែដលមិនែមនជាពក្យសំដីដូចជា ទឹកមុ ខ កយវ ិករ ចលនារងកយ សេម ង ប៉ះពល់ ឥរយាបថ ិ ទំនាក់ទំនងែភ ក និងក្រមិតសំេឡង គុ ណភាព និងក្រមិតសំេឡងប៉ះពល់ដល់ទំនាក់ ទំនងយា៉ងដូចេម ច? េតីអេថរពក្យសំដីដូចជា អ្រតៃនករនិយាយ គំរូៃនករនិយាយ (ករនិយាយរ េញ៉ រៃញ៉ ហួសេហតុ តង់សង់ ភាពេស មស ត់ ករទប់ស ត់) ក្រមិតសំេឡងៃនករនិយាយ និងខ ឹម សរៃនសរប៉ះពល់ដល់ទំនាក់ទំនងយា៉ងដូ ចេម ច? -េតីជំនាញទំនាក់ទំនងអ ីខ ះែដលអ កជំងឺបង ញ? ទំងេនះអចរប់ប ូ លទំងករេបីកចំហរ ករ េ្របី្របាស់ករបំភ ឺ សំេណីសុំមតិ្រតឡប់ ករអត់ឱនចំេពះភាពេស មស ត់ និងករទទួលយកករ ្របឈមមុខដក់គា ។ 11  -េតីករកំណត់ (អ កជំងឺកុ ងបន ប់ទល់នឹងករកំណត់សហគមន៍) ប៉ះពល់ដល់ករទំនាក់ទំនងរបស់ អ កជំងឺ? ំ ទំនាក់ទំនង រូបគំនូរ ជំនួយករស ប់ ឬ -េតីមានត្រម វករស្រមាប់្របព័ន ផ្សព ផ្សោយណាមួយ (ផា ង េមីលេឃញ ី ួយដល់ករ្របា្រស័យទក់ទងជាមួយអ កជំងឺែដរឬេទ? េបីដូេច ះ េតីវរួមប ូ ល ី ) េដីម្បជ អ ីខ ះ េហយ ី េតីវមានឥទ ិពលអ ីេទេលីទំនាក់ទំនង? -េនេពលែដលគិលនុបដ កេផ ីសរ េតីអ កជំងឺ្រតឡប់មតិ្រតឡប់អំពីករទំនាក់ទំនងរបស់គិលនុប ដ កយា៉ងដូចេម ច? េតីមតិ្របតិកម វ ិជ មាន អវ ិជ មាន េគាលេដត្រមង់ទិស ពក់ព័ន និងេរៀបចំ ឬេទ? ិ នមានឥទ ិពលេលីទំនាក់ទំនងអ កជំងឺយា៉ងដូចេម ច? េតីមានឥទ ិពលខងេ្រកដូចជា សីតុ -េតីបរស ណ ភាព ពន ឺ ក្រមិតសំេឡងរ ំខន និងករេរៀបចំបន ប់ែដលមានឥទ ិពលេលីករលួងេលម និងសមត ភាពរបស់អ កជំងឺកុ ងករេផា តអរម ណ៍ និងចូលរួមយា៉ងសកម កុ ងករទំ នាក់ទំនងែដរឬេទ? េតីអីជា ជំេនឿ បទពិេសធន៍ គំនិត និងអកប្បកិរយារបស់ ិ អ កជំងឺ ែដលមានឥទ ិពលេលីទំនាក់ទំនង? ី ំនាក់ទំនងរបស់អ កជំងឺយា៉ងដូចេម ច? េតក -េតវី ប្បធម៌មានឥទ ិពលេលទ ី រអនុវត សុខភាព ជំេនឿ សសនា ឧបសគ ភាស និងចំណូលចត ិ អខ ី រ្របា្រស័យទក់ទងរបស់អ កជំងឺ? ី ះមានឥទ ិពលេលក -េតអ ី រម ណ៍ នង ី ះែដលមានវត មានេនក ុងទំនាក់ទំនងអ កជំងឺ? េតអ ិ ្របធានបទអ ខ ី រម ណ៍អ ីខ ះដូ ច ជាករភ័យខ ច ទំនុកចត ឹ ទុក្រ ព យ ឬកំហុសែដលអ កជំងឺបង ញ? េតអ ិ ករថប់បារម កំហង ី កជំងឺ េផា តេល្រី បធានបទ នង ិ កង ល់អ ខ ី ះ? -េតក ី រ្របា្រស័យទក់ទងេដយពក្យសំដី នង ជំងឺ្រត វគា ែដរឬេទ? ិ អក រវ ិរុទ របស់អក ទំនាក់ទំនង់ជុវំ ិញអ កជំងឺ (The Environment) ករវយតៃម បរយាកសែដលទំ ិ នាក់ទំនងេកីតេឡង ី ក៏សំខន់ផងែដរ។ បរយាកសខងេ្រក្រត ិ វែត អំេណាយផលស្រមាប់ករទំនាក់ទំនង។ ឧទហរណ៍ េតីគិលនុបដ ក និងអ កជំងឺមានទំនាក់ទំនងគា យា៉ង ដូចេម ច? េតីពួកេគេនឆា យពីគា ប៉ុនា ន? សំេឡងរ ំខន នង ិ ភាពឯកជនគជា ិ នជុំវ ិញែដលមានសរៈសំខន់កុ ងករ ឺ ែផ កេផ្សងេទៀតៃនបរស ពច ិ រណា។ ទូរសព ទូរទស្សន៍ វ ិទ្យុ នង ិ មា៉សុន ី ដូ ចជាមា៉សុន ី ខ្យល់ ឧបករណ៍ពន ិ ត ិ ្យេបះដូង នង ិ ឧបករណ៍េផ្ស ងៗអចមានរ ំខនដល់អ កជំងឺ និងបុគ លិកេផ្សងេទៀតអចរ ំខនដល់ករទំនាក់ទំនង្របកបេដយមន ិ ផាសុក ភាព។ ុ ងរបស់អ កជំងឺ ែដលបេង ីតេឡង បរយាកសខងក ិ ី េដយ្របវត ិវប្បធម៌ ជំេនឿ និងបទពិេសធន៍របស់ គាត់ ក៏អចប៉ះពល់ដល់ទំនាក់ទំនងគិលនុបដ ក និងអ កជំងឺផងែដរ។ ជាឧទហរណ៍ េតីជំេនឿសសនា របស់អ កជំងឺរករលដល្រគប់ ី ទិដ ភាពៃនជីវ ិត និងករសេ្រមចចិត របស់គាត់ឬេទ? េបីដូេច ះែមនេនះនឹងប៉ះ 12 ពល់ដល់ករទំនាក់ទំនង ជាពិេសស្របសិនេបីគិលនុបដ កមាន្របព័ន ជំេនឿេផ្សង។ ករអនុវត ភាស និង វប្បធម៌ក៏គួរ្រត វបានវយតៃម ផងែដរ។ កត េផ្សងៗ (Other Factors) េលក Shives (2012) ចង ុលបង ញពីកត បែន មែដលមានឥទ ិពលេលីទំនាក់ទំនងរវងគិលនុប ដ ក និងអ កជំងឺ៖ ករយល់េឃញ ី រវងបុគ ល អកប្បកិរយា ិ បទពិេសធន៍អតីតកល ចំេនះដឹងៃន្របធានបទ និងសមត ភាពក ុងករទំនាក់ទំនងជាមួយអ កដៃទ។ េទះបីជាេលក Shives េផា តេលីកត ទំងេនះពីទស្ស នៈៃនសមត ភាពរបស់គិលនុបដ កក ុងករ្របា្រស័យទក់ទងក៏េដយ ករពិចរណាេលីផលប៉ះពល់ៃនកត ទំងេនះពីទស្សនៈរបស់អ កជំងឺក៏កំពុងបំភ ឺផងែដរ។ ករយល់េឃញ ី អន របុគ លអនុ តឱ្យមនុស្សទទួលយក ព័ត៌មានែដលពួកេគទទួលបានតមរយៈអរម ណ៍ អរម ណ៍ និងប េហយ ី េ្របីវេដីម្បេី ធ ីឱ្យយល់អំពីអ ក ដៃទ និងអ ីែដលពួកេគគិត។ ី របស់អ កជំងឺអំពីប សុខភាព ករសកសួរករយល់ដឹងអំពីករយល់េឃញ របស់ពួកេគអចបង ញពព ី ័ត៌មានសំខន់ៗ។ អកប្បករិ យាែដលបានបេង ិ ីតេឡង ី តមរយៈបទពេិ សធន៍ជីវ ិត កលពអ ី តត ី កល េធ ឱ ំ េនក ុងសមត ភាពរបស់អ កជំងឺកុ ងករទទួ ី ្យមានភាពខុសគា យា៉ងខ ង លយក និង េបក ី ចំហចិត េឆ យ ី តបេទនង ឹ ករយកចត ិ ទុកដក់របស់គល ិ នុ បដ ក។ ចំេណះដឹងអំពីស នភាពសុខភាព ី មត ភាពរបស់អ កជំងឺកុ ងករ្រគប់្រគងករែថទំ ប៉ះពល់េដយផា ល់េទេលស និងករព្យោបាល្របកបេដយ ្របសទ ិ ភាព នង ិ េធ ីករសហករជាមួយអ កផ ល់េសវែថទំ។ 'មានភាពខុសែប កគា យា៉ងធំេធងេនក ុងវឌ្ឍន ភាពែដលគល ី នជាមួយអ កជំងឺ អ្រស័យេលថា ិ នុបដ កអចេធ បា ី កជំងឺមានភាពមិនច្បោស់លស់ នង ី េតអ ិ ិ ចង់ដឹងចង់េឃញ មានករ្រប ង្របយ័ត េធៀបនឹងករអប់រ ំល នង ី ជាចុងេ្រកយ សមត ភាពរបស់អ កជំងឺ ី ។េហយ ក ុងករទំនាក់ទំនងជាមួយអ កដ៏ៃទ មិនថាជាអ កែណនាំខួ ន ឬហួសេហតុ ករ្រប ង្របយ័ត និងករគត ិ ពច ិ រណា ឬករ្របា្រស័យទក់ទងែដលមិន្រប ង្របយ័ត នង ិ មានឥទ ព ិ ល។ កត ទំងេនះមិន្រតឹមែតទក់ទងនឹងអ កជំងឺបុេ៉ ណា ះេទ ប៉ុែន វទក់ទងនឹងគិលនុបដ កផងែដរ។ េតី កត នីមួយៗទំងេនះេធ ីឱ្យមានភាពខុសែប កគា យា៉ងដូចេម ចចំេពះសមត ភាពរបស់អ កក ុងករមានវត មាន យា៉ងេពញេលញចំេពះអ កជំងឺ? េឆ តេពលពិនិត្យផ ូវចិត ពីរេបៀបែដលកត ដូចគា ទំងេនះអចមានឥទ ិពល េលីសមត ភាពរបស់អ កក ុងករបំេពញត្រម វកររបស់អ កជំងឺ។ពិចរណាេលីទឹកមុ ខ គុណភាព និងក្រមិត សំេឡងផា ល់ខួ ន ករបេ ញទឹកមុ ខ និងភាពស ត់ជំនាញៃនពក្យសំដីរបស់អ ក េហយ ី ដឹងពីរេបៀបែដលករ ថប់បារម អចប៉ះពល់ដល់កត ទំងេនះ។ ករទំនាក់ទំនងគឺជាផ ូវ ពីរផ ូវ; េពលេវលចំណាយេដីម្បវ ី យតៃម ទំនាក់ទំនងរបស់អ កជំងឺ និងករទំនាក់ទំនងរបស់គិលនុបដ កគឺមាន្របេយាជន៍។ ពួកេគជាៃដគូកុ ងករ ែថទំ។ អ ីក៏េដយែដលេធ ីេឡង ី េង ីនភាពេជាគជ័យៃនភាពជាៃដគូេនាះ គឺជាករទំនាក់ទំងដ៏ល។ ី េដីម្បប ករអនុវត (Implementation) 13  េនេពលែដលករ្របា្រស័យទក់ទង្រត វបានវយតៃម េតីគិលនុ បដ កេ្របីករ្របា្រស័យទក់ទងជា អន រគមន៍ therapeutic យា៉ងដូចេម ច? តរងទី 6-3 សេង បបេច កេទសជាក់លក់េដីម្បជ ី ួយស្រម លដល់ ករទំនាក់ទំនងព្យោបាល។ ជំនាញទំនាក់ទំនងព្យោបាលែដលបានបន ិចេនក ុងែផ កេនះ្រត វបានចត់ទុកថាជា មូលដ នស្រមាប់ទំនាក់ទំនងព្យោបាលណាមួយ។ជំនាញក្រមិតខ ស់បែន មេទៀតជាធម ត្រត វបានសិក្សោេន ក ុងែផ កែថទំផូ វច ិត ។ ករពព ិ ណ៌នាអំពគ ី ុណភាព នង ិ គុណតៃម ផា ល់ខួ ន TABLE 6-3 Descriptors of Personal Qualities and Values - មានទំនុកចិត , ករ្របកួត្របែជង, ដឹងខ ួន, សុភាពរបសរ, េមាទនភាព, សុវត ិភាព, ផាសុកភាព, ែស ងរកករយល់្រពម, មិនលំេអៀង - សុទិដ ិនិយម, ទុ ទិដ ិនិយម, រករយ, ី រករយ, ី ឆ ួត, ធ ន់ធ រ - ឧត មគតិ, ជាក់ែស ង, តក វ ិជា , សមរម្យ - អចទុកចិត បាន, េរៀបចំ, អច, គួរឱ្យទុកចិត , េស ះ្រតង់, េដយឯកឯង, ឯករជ្យ, ពឹងែផ ក, េផា ត , ហ ត់ចត់, េស ះ្រតង់ - ករយកចិត ទុកដក់, ្រសឡាញ់ , ករទទួលយក, ចិត ល, មេនាសេ តនា, រេសប ី , មេនាស េ តនា, អណិតអសូរ, យល់ចិត , កក់េក , ផ ល់ឱ្យ, ជំនួយ, ខងវ ិ ណ, េគាលបំណង, - អចបត់ែបនបាន, អដប់ធ័រ, រង, ឹ េបតុ ង, អរូបី - ស ប់ស ត់, អត់ធ ត់, តនតឹង, ស្រមាក, ភ័យ, ំ , ចង់ដឹងចង់េឃញ - សេង ត, ឆ ុះប ង ី , ត្រមង់ទិសកិច ករ, - ក ហន មានថាមពល ខ ស់េអៀន ក ហន ហ៊ន្របថុយ - ឈ នពន, អះអងខ ួនឯង, អកម - ឆា តៃវ, មានចំេណះដឹង, ្រទឹស ី, វ ិភាគ, ៃច ្របឌិត - ចស់ទុំ ៃថ ថូ រ ស ុគស ញ - ស ហប់, េឆ ីយតប, រួសរយ, ឧស្សោហ៍ ព្យោយាម, េលង, មានមន េស ហ៍, េពញនិយម, ផលិតភាព, រវល់, ធុញ្រទន់, - មានសុខភាពល , សម, ទក់ទញ, ស ត, មានអរម ណ៍សុវត ិភាព, សន ិសុខហរិ វត ុ ឧទហរណ៍ ក ុង្របអប់ ៦.៣) ។ កំណត់គុណភាព និងតៃម ផា ល់ខួ នរបស់ អ ក េហយ ី បនា ប់មកដក់វតមលំដប់ លំេដយែដលអ កគិតថាពួកេគមានឥទ ិពលេលីអ ក ចប់ពីភាគេ្រចីនរហូតដល់មានឥទ ិពលតិចបំផុត។ ផា ង ំ ពីរៃនបង ួច Johari គឺជាតំបន់ពិករែភ ក។ ផា ង ំ េនះមានគុណសម្បត ិែដលេយង ី មិនដឹង ប៉ុែន អ ក េផ្សងេទៀតកត់សមា ល់ និងដឹងអំពីេយង ី ។ េយង ី អចេរៀនអំពីែផ កេនះេដយសួរអ កេផ្សងស្រមាប់មតិែកល ម ។ វមានសរៈសំខន់ណាស់កុ ងករេប ីកចំហចំេពះគុណសម្បត ិវ ិជ មាន និងអវ ិជ មានែដលកំណត់េដយ 14 អ កដៃទ។ ករេបីកចិត ឱ្យទូលយចំេពះរេបៀបែដលអ កដ៏ៃទេឃញ ី េយង ី អចបេង ីនករលូតលស់ផា ល់ខួ ន។ ករេលីកទឹកចិត អ កដៃទឱ្យេស ះ្រតង់ជាមួយេយង ី េដយមិនខ ចករសងសឹកនឹងផ ល់ឱ្យេយង ី នូវរូបភាព ច្បោស់លស់អំពីរេបៀបែដលអ កដៃទេមីលេឃញ ី េយង ី ។ បនា ប់ពីបែន មគុណភាពែដលអ កដៃទសេង តេឃញ ី េទក ុងប ីរបស់អ ក សូមដក់គុណភាពនីមួយៗក ុងផា ង ំ សម្រសបៃនបង ួច Johari។ ផា ង ំ ទី 3 គជា ឺ ភាពលក់កំបាង ំ របស់ខួ នឯង េហយ ី មានគុណសម្បត ែិ ដលស ល់ែតខ ួនឯងប៉ុេណា ះ។ ទំងេនះគជា ឺ គុណសម្បត ែិ ដលេយង ី មន ិ មានអរម ណ៍្រស លក ុងករែចករ ំែលកជាមួយអ កដៃទ។ ផា ង ំ ទីបួនគឺជាផា ង ំ ែដលមិនស ល់។ បន ះេនះតំណាងឱ្យគុណសម្បត ិែដលមិនស ល់ ឬមិនទន់រក េឃញ ី េដយខ ួនឯង ឬអ កដៃទ។ ក ុងអំឡុងេពលៃនករឆ ុះប ង ំ ខ ួនឯង និងកររកចេ្រម ី ីនផា ល់ខួ ន ទីតង ំ ៃនគុ ណភាពនឹងផា ស់ទីពី បន ះមួយេទផា ង ំ មួយេទៀត។ ផា ង ំ មួយនឹងព្រងីកេនេពលែដលេយង ី អភិវឌ្ឍករយល់ដឹងអំពីខួ នឯងកន់ ែត េ្រចីន េហយ ី ផា ង ំ ទីបួននឹងថយចុះេនក ុងទំហ។ ំ ដំេណីរករៃនករលូតលស់ និងករផា ស់បូ រេនះន ឹង អនុ តឱ្យគិលនុបដ កជួប្របទះនូវភាពស ិទ ស លរវងបុ គ លកន់ែតេ្រចីន។ ឯកសរេយាង៖ -Nordquist, R. (2019). Definition and Examples of Senders in Communication. Retrieved September 10, 2020 from thoughtco.com -Vicky. (n.d.). Retrieved September 09, 2020 from yourarticlelibrary.com - Riley, J. B. (.(2020Communication in Nursing9).th ed.). Elsevier, I កត ែដលជះឥទ ិពលដល់ដំេណរករទំនាក់ទំនង Factors Influencing the Communication Process លទ ផលរ ំពឹងទុកៃនករសិក្សោ៖ បនា ប់ពីប ប់េមេរៀនេនះ (ែដលមានរយៈេពល០២េមា៉ង េល៣ ី ០េមា៉ងសរុបរបស់មុខវ ិជា ) នស ិ ្សត ិ នឹងមានសមត ភាពដូចខងេ្រកម៖ ី ត ែដលជះឥទ ិពលដល់ដំេណីរៃនករ្របា្រស័យទក់ទង 1. េរៀបរប់ពក 15  2. ពន្យល់ពីករអភិវឌ្ឍ ែយ៉នឌ័រ គុណតៃម និងករយល់េឃញ ី (Values and Perceptions) 3. ពន្យល់ពី វប្បធម៍ និងគំលតផា ល់ខួ ន 4. ពន្យល់ពី តួនាទី និងទំនាក់ទំនង បរយាកសជុ ិ ំវ ិញ ភាព្រសបគា នង ិ អកប្បករិ យាអន ិ របុគ ល 1. កត ែដលជះឥទ ិពលដល់ដំេណរៃនករ្របា្រស័យទក់ទង កត ជាេ្រចីនមានឥទ ិពលេលីធម ជាតិសកម ៃនដំេណីរករទំនាក់ទំនង។ កត ទំងេនះខ ះ ជាករ អភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស េយនឌ័រ គុណតៃម និងករយល់េឃញ ី វប្បធម៌ គមា តផា ល់ខួ ន តួនាទីនិងទំនាក់ ទំនង បរស ិ ន ភាព្រសបគា និងអកប្បកិរយា។ ិ 2. ករអភិវឌ្ឍ ែយ៉នឌ័រ គុណតៃម និងករយល់េឃញ ករអភិវឌ្ឍ (Development) ករអភវិ ឌ្ឍភាស ចត ិ សង ម និងប សុទ ែតមានក