Bilgisayarın Hikayesi - Her Şey Nasıl Başladı (PDF)

**Bilgisayarın Hikayesi - Her Şey Nasıl Başladı\_ (1. Bölüm).mp3** Automatically transcribed by Speechnotes on: 16.09.2024 09:06:51 Total recording length: 00:13:02 { 0:03 } Bilgisayarlar tüm dünyaya baştan aşağı değiştiren, belki de tarihin en önemli icatlarından biri. Evet, ondan önce tran...

**Bilgisayarın Hikayesi - Her Şey Nasıl Başladı\_ (1. Bölüm).mp3** Automatically transcribed by Speechnotes on: 16.09.2024 09:06:51 Total recording length: 00:13:02 { 0:03 } Bilgisayarlar tüm dünyaya baştan aşağı değiştiren, belki de tarihin en önemli icatlarından biri. Evet, ondan önce transferler ondan önce ikili sayı sistemi vesaire bulunmasa, elektrik keşfedilmese çok başka şeylerden bahsediyor olurdu. Ama son bir ürün olarak tüm bunları kullandım. Insanlığa gerçek anlamda çağ atlatan bir buluş olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Her anlamda tam anlamıyla çiçek açtı. Hızla geliştirilmeye başlandığı dönem olarak 20. Yüzyılın son çeyreği karşımıza çıksa da aslında bilgisayarların geçmişi çok çok daha öncesine yaklaşık 2.500 yıl öncesine dayanıyor. Bildiğimiz abakse evet yani şimdiki süper bilgisayarlarla bir abaküsü karşılaştırmak çok mantıklı gelmeyebilir. Ancak en temeline indiğimizde bugünkü süper bilgisayarlarında çalışma mantığı abaküs ile neredeyse birebir ardı ardına bir çok işlemi. { 0:54 } Birçok insandan çok daha hızlı yapabilmek. Kaldı ki abaküsü de çok küçümsememek gerekiyor. Ortadoğu\'da milattan önce 500 yıllarında bulunan abaküs, 2.200 yıl kadar 17. Yüzyıla kadar bilinen ve kullanılan en hızlı bilgisayar olacaktı. Sonra 1.642 yılında sadece 18 yaşında olan Fransız bilim insanı ve filozof blace pascal sahneye çıktı ve babasının vergi hesaplamalarına yardımcı olması için bil. Diğimiz ilk mekanik hesap makinesini icat et paskalin ya da aritmetik makinesi olarak da bilinen bu hesap makinesi birkaç tane dişli ile toplama ve çıkarma işlemleri yapabiliyordu. Bundan bir 20 30 yıl sonra ise bu sefer god freed wilhem light mis paskalingine çok benzeyen ama çok daha gelişmiş bir makineyi icat etti. Light makinesi toplama ve çıkarma ile birlikte çarpma, bölme ve hatta kare kökünü alma gibi işlemleri yapabiliyordu ve bunun üstüne ilk kez bugünkü. { 1:52 } Bilgisayarlarda hafızaya benzer bir kayıt mekanizmasına da sahipti. Ama like\'de z elbette bu kadarla kalmış bir deha değildi. Gerçekten zamanının çok ötesinde bir matematikçiydi. Bilgisayar tarihine geçen başka bir buluşu da bayreay yani ikili sayı sistemi de o bulmuştu. Bildiğiniz bugünkü tüm bilgisayarların temelini oluşturan sıfırlar ve birlerden bahsediyoruz. Onlu sayıları sıfırlar ve birlerle ifade etmenin bir yoluydu. Bu maalesef liwness ikili sayı sistemini kullanamamıştı ancak öl. Ben bir 100 yıl kadar sonra ingiliz George bulack 1.854 yılında bu sistemi kullanarak bugün bolig cebiri olarak bildiğimiz bir matematik alanını geliştirmişti. Modern bilgisayarlarda işte ikili sayı, sistemi ve bolu cebir\'i çok çok uzun dizelerden oluşan sıfır ve birlerle basit kararlar alabiliyor. { 2:43 } 19\. Yüzyıl için bu 2 deha\'nın bu fikirleri tahmin edeceğiniz üzere zamanının çok çok ötesinde olduğu için bu devrimsel fikirlerin matematikçiler ve bilgisayar bilimcileri tarafından keşfedilerek kullanılması bir 50 100 yıl kadar sürecekti. Elbette şimdiye kadar konuştuğumuz paskal veya lise\'in makineleri aslında gerçekten tam anlamıyla bugünkü tanımıyla bilgisayar değillerdi. Sadece hesaplama yapmayı oldukça hızlandıran birer hesap makinesiydi ve en önemlisi bir insanın tüm süreçleri yürütmesine. Ihtiyaçları vardı bizim bildiğimiz haliyle bilgisayarlar bu tür matematiksel tarif diyebileceğimiz klasik programlar ile hafızasında bulunan talimatları uygulayarak insan müdahalesi olmadan otomatik bir şekilde çalışabilen makinelerdir ve bu tip bir gelişmiş makineye ilk niyetlenen daha önce de bir videoda detaylıca konuştuğumuz Charles babe olacaktı. Bir çok insan için modern bilgisayarın babası olarak bilinir babh çünkü ortaya çıkardı veya planladığı makinelerde neler vardı biliyor musunuz? { 3:44 } Bir girdi, karmaşık sayıları saklayan bir hafıza, bir işlemci ve bir yazdırma mekanizması. Bunlarda modern bilgisayarlarda karşılaştığımız temel elemanlardır. Webich maalesef dönemin ince işçilikteki geriliği nedeniyle planladığı makinelerinden hiçbirini üretmeyi başaramasa. Daha çok uzun süre sonra günümüzde planlarının gayet çalıştı. Aslında çalışan bir bilgisayar ürettiği gördük. Bu arada bab hoca sürekli yardımcı olan eda bayırın ya da diğer adıyla. Louvlas comte\'si de tarihin ilk bilgisayar programcısı olarak bilinir. Chaws babaj, temelde makinesinin gemilerin navigasyonunda ya da askeri amaçlarla kullanılmasını amaçlamıştı. Kendisi yaşamında başarılı olamasa da 19. Yüzyılın sonlarına doğru başka isimler bu bayrağı devralmıştı. Bunlardan biri de Amerikalı bilim insanı herman holerdir. Tabiatör yani tablo yapıcı gibi bir anlama gelen bir isim verdiği makinesiyle ki klavyelerdeki tab tuşu da ismini. { 4:46 } Amerika\'da o zamanlar büyük bir sorun haline gelen nüfus sayımı sorununu çözmüştü. Bunun ardından makinesinin başka alanlarda da kullanılabileceğini fark etmiş ve 1.890 altıda chabletting maaşı in company adını verdiği bir şirket kurarak ilk kez bilgisayarı ticarileştirmişti. Daha sonra bu şirketin ismi computing, tobbiting recording yani CTR olacak ve son olarak 1.924 yılında ise international business maciens adını alacaktı. Yani bildiğimiz. I BM den bahsediyoruz. Daha sonra sahneyi ismi çok duyulmamış ama bilgisayar tarihini kökünden değiştirmesinin yanında birazdan bahsedeceğimiz üzere bize çok tanıdık bir sahnede de görev almış biri vane var. Bush çıkmıştı ıv m in kurulduğu dönemlerde ABD hükümetine bağlı çalışan bir bilim insanı olan van ne var. Bush da benzer işlemler yapabilen makineler üretiyordu. Birisine diferansiyel analüzör adını vermiş ve daha sonra rockefeller diferansiyel analizörü olarak değiştirmişti. 300. { 5:47 } 20 kilometrelik kablo ve 150 tane elektrik motorundan oluşan bu makine inanılmaz karmaşık hesaplamaları yapabilse de biraz yavaştı. Tam bu sıralarda ikinci Dünya Savaşı da alevlenmiş ve dönemin başkanı franklin rosevelt bizim van\'e var. Bushu nerede görevlendirmişti biliyor musunuz? Manhattan projesinin başında evet, önceki videomuzu da konuşmuştuk. Atom bombasını ortaya çıkaran projenin direktörlerinden biriydi ancak bu dönemde çalışmalarına da devam etmiş. Ve 1.945 yılında memex adında bir hafıza ve bilgi paylaşım cihazı tasarlamıştı. Bu memex ise daha sonra team Bernard liye ilham olmuş ve world white web yani bildiğimiz internetin temellerini oluşturmuştu. Vane var, boş tarihte gizli kalmış çok önemli isimlerden biriydi anlayacağınız. Ancak bilgisayarın tarihi dediğimizde özellikle 20. Yüzyıla bu konuda damga vurmuş büyük bir dehadan bahsetmeden olmaz. Inanılmaz parlak bir matematikçi bilgisayarların. { 6:45 } Mantığının teorisini oluşturan her anlamda tarihi değiştirmiş bir isim. Allen turing, 1.936 yılında sadece 23 yaşındayken saptama problemi hakkında bir uygulamayla birlikte hesaplanabilir sayılar isimli bir matematik makalesi yayımlanmış ve burada bugün turing makinesi olarak bildiğimiz teorik bir bilgisayarı detaylarıyla tarif etmişti. Bu makine belirli komutlarla çalışan verileri okuyabilen sonuçları yazdırabilen ve daha sonra bir sonraki kom. Geçen basit bir bilgi işleme makinesiydi. Turingin bu fikirleri daha sonra tüm alanı etkileyecek, ardından gelecek tüm gelişmeleri tetikleyecekti. O nedenle bir çok insan için allan turing modern bilgisayarın babası olarak görülür. Turing aslında bir teorisyen olsa da gerçek makinelerin üretiminde de aktif rol almıştır. Özellikle ikinci dünya savaşında ingiltere\'nin zafere ulaşmasında almanya\'nın enigmasının şifrelerinin kırılmasında çok önemli bir rol oynamıştı. Bugün ise özellikle yapay zekanın büyük bir hızla geliştiği bu dön. { 7:47 } Ve turing testi olarak bildiğimiz ve bir bilgisayarın gerçekten akıllı olup olmadığını anlamamızı sağlayan test ile tanınır. Ancak Allen turing\'i bu kadarla bırakmak olmaz. Kendisini ayrıca bir video ayıracağımızı söyleyelim. Şimdi ikinci Dünya Savaşı her anlamda olduğu gibi bilgisayar tarihinde de çok önemli bir dönemdi. Dev bir bina büyüklüğünde bilgisayarlar ortaya çıkmaya başlamıştı. 1.938 yılında alman mühendis conrad zusse ailesiyle yaşadığı evde z bir olarak bilinen dünyanın ilk programlanabilir. Ikili sisteme dayanan bilgisayarını geliştirmişti. Hemen ardından Amerikalı fizikçi john atanosof ve elektrik mühendisi clifford berry atanos berry, bilgisayarı adını verdikleri çok daha gelişmiş bir bilgisayar geliştirmişti. Bu makinelerin en büyük özelliği ise ilk defa elektrik anahtarları ile sayıları saklamalarıydı. Anahtarlar açıksa bir kapalı ise sıfır daha öncesinde çarklarla dişlilerle yapılan işlemleri elektrik anahtarlarıyla yaptığı için bu bilgisayarlar aslında dünyanın ilk dijital bilgisayar olarak. { 8:48 } Hatta görülür ve en kapsamlı ilk dijital bilgisayarda 1.944 yılında Harvard üniversitesi\'nde ortaya çıkacaktı ı. BM in desteklediği matematikçi howard aykan, Harvard mark bir isimli 15 m uzunluğunda dev bir bilgisayar üretmiştir. 3 binin üzerinde elektrik anahtarı ile çok karmaşık işlemleri yapabilecek kapasitede olsa da bu anahtarların açılıp kapanması haliyle zaman alıyordu. Yine belirtmekte fayda var. Bu makinelerin büyük çoğunluğu askeri amaçlarla üretilmişti. Tüm ülkeler bu. Kullanarak savaşı kazanmanın yolunu arıyordu, ikinci dünya savaşında da askeri kaynaklar binlerce bilim insanını bu amaçla istihdam ediyordu. Mancheldon projesini de içeren ve vane var. Bush\'un da liderliğini yaptığı bilimsel araştırma ve geliştirme ofisi kapsamında sadece amerika\'da 10 binin üzerinde bilim insanı teknolojik gelişmelere adamıştı. Kendini almanya\'da ise işler biraz daha değişikti. Conrad zusse icadını devletiyle paylaşmış ve z 2 bilgisayarını üreterek devletine vermek istemiş ama. { 9:50 } Almanya\'nın o dönem yöneticileri bunu gereksiz görmüşlerdi. Müttefiklerde ise 4 bir koldan büyük bir gelişim hamlesi söz konusuydu. 1.943 yılında londra\'da aralarında elon turinginde bulunduğu bir matematikçi ekibi, gizli alman şifrelerini kırmak amacıyla colossus adını verdikleri bir bilgisayar ürettidiler. Tarihteki ilk tam elektronik bilgisayardı. Elektrik raleleri yerine vakum tüpleri kullanıyordu. Bir parmak büyüklüğünde olan vakum tüpleri çok daha kompak ve hızlı bilgisayarlar yapılabilmesine olanak sağlıyordu. Bu arada kolonsuz haliyle tamamen gizli bir projeydi ve savaş bitene kadar dünyanın haberi yoktu. O nedenle vakum tüpleri ile tam otomatik ilk bilgisayar dendiğinde insanların aklına başka bir bilgisayar. En yak gelir en yakın mucitleri Pensilvanya üniversitesi\'nden john wolkley ve presper aker\'ta aslında yine van\'e var. Bush\'un diferansiyel analizöründen esinlendiklerini kabul etmişler. { 10:47 } Ama en yak dev bir canavardı en basit tabiriyle 18.000 tane vakum tüple çalışan, 24 m uzunluğunda ve 30 ton ağırlığında bir canavar ve kolonsuz temelde şifre kırma amacıyla üretildiği için aslında dünyanın ilk tam elektronik genel amaçlığı dijital bilgisayarı dediğimizde en yaktan bahsederiz. En yak bir devrimi başlatmış ve ardından john fon loymanın da katkılarıyla hazırlanan edward, diğer taraftan unewac gibi bilgisayarlar ortaya çıkmaya. Artık genel amaçlarla bilgisayar satışlarına da başlanmıştı. Ancak bir sorun vardı, evet, vakum tüpleri büyük bir gelişmeydi. Ancak örneğin en yak gerçekten çok güvenilmezdi. Belki hikayeyi biliyorsunuzdur. Doğruluğu kanıtlanmış olmasa da söylentilere göre en yakta bulunan vakum tüpleri bir ampul gibi parladığı için böcekleri kendine çekiyordu. Bu böceklerden biri en yakın içine girip bir kısa devreye neden olmuştu ve bilgisayar bugünkü tabiri ile çökmüştü. Ingilizce böcek anlamına gelen ve yaz. { 11:49 } Arasında kodlarında bir sorun olduğunu ifade eden bug, kelimesi de buradan geldiği söylenir işte bu vakum tüpleri de artık problem olmaya başlamıştı. Kaldı ki zaten 30 ton ağırlığa ulaşan bilgisayarları daha güçlü yapmak için daha fazla vakum tüpü kullanmak zorundaydınız. Bu da 100 tonu geçecek bilgisayarlar anlamına geliyordu. Elbette bu ihtimal dışıydı. O nedenle yepyeni bir devrim gerekiyordu. O devrimde kuantum fiziği devrimiyle birlikte ortaya çıkacak. Transitörlerle birlikte tüm dünya tam anlamıyla son gaz atağa kalkacaktı. Daha önce de konuştuğumuz transütörlerle birlikte. Anlatmadığımız yığınla ülke var. Bilgisayarların tarihinde uzun süredir dünyayı değiştirecek teknolojiler serisinden bu yana bizi transümizme götüren bu hikayeye ara vermiştik. Bundan sonra daha sık yapalım mı, ne dersiniz ve her zaman olduğu gibi tekrar görüşene dek iyi ki varsınız sevgiler. \-\-- End of transcript \-\--