Beyaz Lezyonlar 21.09.2021 (1) PDF

BEYAZ LEZYONLAR Doç. Dr.Cansu G. Efeoğlu Koca Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi A.D.  Lökoplaki Coğrafik dil Kıllı dil Kıllı lökoplaki Paslı dil Liken Planus Fordyce grabnülleri Linea alba White sponge ne...

BEYAZ LEZYONLAR Doç. Dr.Cansu G. Efeoğlu Koca Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi A.D.  Lökoplaki Coğrafik dil Kıllı dil Kıllı lökoplaki Paslı dil Liken Planus Fordyce grabnülleri Linea alba White sponge nevus Papillom Nikotin stomatiti Verriköz karsinoma Kimyasal yanık Skuamoz hücreli karsinoma Kandidiasis Kronik ısırma  1. LÖKOPLAKİ Premalign bir lezyon olan lökoplaki, klinik bir terimdir. Oral mukoza üzerinde beyaz yama veya plak olarak tanımlanır. Kesin etyolojisi bilinmemekle beraber sigara ve alkol kullanımı, lokal travma ve candida albicans önemli faktörler olarak görülmektedir. Homojen, benekli ve verriköz olmak üzere 3 tipi tanımlanmıştır. Homojen tipin malign transformasyonu diğer 2 gruba göre daha azdır. Lökoplakinin malign transformasyonu ortalama %4-6 arasındadır. Laboratuar testi: Histopatolojik inceleme Ayırıcı tanı: Liken planus, kıllı lökoplaki, sigara keratozu Tedavisi: Cerrahi tedavi, sistemik kortikosteroid ve hazırlayıcı faktörlerin eliminasyonu  LÖKOPLAKİ Homojen lökoplaki Benekli lökoplaki  2. KILLI LÖKOPLAKİ HIV enfeksiyonlarının en sık ve karakteristik lezyonlarından biridir. Ancak nadiren de olsa organ transplantasyonlarından sonra da görülebilmektedir. Kesin bir etyolojisi olmamakla beraber, EBV’nin önemli rol aldığı düşünülmektedir. Klinik bulgular: Beyaz, asemptomatik, hafif kabarık ve deri üzerinden yüzülemeyen bir yama şeklindedir. Lezyon hemen hemen her zaman dilin bilateral yan yüzeyinde ortaya çıkar!! Dil sırtında ve ventral yüzeylerine de yayılabilir. Karakteristik olarak vertikal oryantasyonların yer aldığı yüzeyi vardır. Prekanseröz değildir. Laboratuar testleri: Histolojik inceleme, elektron mikroskobu incelemeleri Ayırıcı tanı: Kronik ısırma, liken planus Tedavi: Gerekli olmamakla beraber ciddi durumlarda asiklovir kullanılabilir. KILLI LÖKOPLAKİ  3. LİKEN PLANUS Oral mukoza ve derinin oldukça yaygın görülen kronik bir inflamatuar hastalığıdır. Etyolojisi tam olarak bilinmemekle immünolojik sistem defekti olduğu öngörülmektedir. Beyaz papillerin birleşerek ağ halinde Wickham çizgileri oluştururlar. Bu çizgiler bu lezyonun karakteristik çizgileridir. Oral mukozada 6 formu tanımlanmıştır. Yaygın olan formları: retiküler, eroziv, Nadir görülen atrofik ve hipertrofik, az görülenler ise büllöz ve pigmentli Orta yaştaki bireyler daha sık etkilenmekle beraber, kadınların erkeklere göre etkilenme oranları ise 3:2 dir. Deri lezyonları: Poligonal, püritik papüller ve pembemsi olarak görülür. Genellikle ekstremitelerin bükülen yerlerinde görülür. Prognozu iyidir ancak malign transformasyonu tartışmalıdır.  Teşhis: Histopatolojik inceleme Ayırıcı tanı: Lökoplaki, coğrafik dil, eritroplaki, linea alba Tedavi: Asemptomatik lezyonlarda herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Topikal steroidler yardımcı olabilir. Sistemik steroidler ise düşük dozda olmak şartı ile daha ağır vakalarda etkili olabilirler. Antiseptik ağız gargarası kullanılmamalıdır. LİKEN PLANUS  4. LİNEA ALBA Bukkal mukozada basınç, yanak mukozasının dişler arasında sıkışması ve ısırılması sonucu oluşan sık görülen bir lezyondur. Tanı klinik görüntüye dayanmaktadır. Asemptomatik, genellikle tek taraflı, dişlerin okluzal yüzeyleri boyunca devam eden oluşumdur. Herhangi bir tedavi gerektirmez. LİNEA ALBA  5. NİKOTİN STOMATİTİ Özellikle sert damakta meydana gelen, tütünle ilgili keratozdur. Klasik olarak yoğun pipo, sigara içimiyle ilişkilidir. Başlangıçta damak mukozası kırmızı renk değişimi gösterir. Sonra kırışık bir hal alır ve ardından grimsi ve beyaz bir renge dönüşür. Enflamasyonlu ve dilate olmuş minör tükürük bezi kanallarını gösteren çok sayıda mikronodüller ile birlikte kırmızı merkezler görülmektedir. Premalign değildir. Histopatolojik inceleme yararlıdır. Liken planus, lökoplaki ayırıcı tanıda dikkat edilmesi gereken lezyonlardır. Tedavisi: sigaranın bırakılması NİKOTİN STOMATİTİ  KİMYASAL YANIK Asprin, hidrojen peroksit ve alkol gibi kimyasal ajanların lokal olarak direkt uygulanması sonucu oral mukozanın yaralanmasıdır. Klinik görüntüde, etkilenmiş mukoza lokal nekroza bağlı olarak beyaz membran ile örtülüdür. Nekrotik bu epitel kolaylıkla kaldırılır ve altta kırmızı, kanamaya eğimli epitel ile karşılaşılır. Lezyonlar ağırılıdır ve tanı klinik bulgulara göre konulmaktadır. Kandidiazis, nekrotizan ülseratif gingivitis, büllöz hastalıklar ayırdedici tanıda dikkate alınmalıdır. Tedavi protokolü: Semptomatik KİMYASAL YANIK  KANDİDİAZİS Özellikle oral mantar enfeksiyonlarının en sık görülen tipidir. Etken genellikle Candida Albicans’tır bunun yanı sıra az da olsa diğer türlerin de (C. Glabrata, C. Krusei, C. Tropicalis, C. Parapsilosis), etkisi vardır Lokal (kötü oral hijyen, xserostomia, kullanışsız protezler, yoğun ve uzun süre kullanılan antibiyotik içeren gargaralar) ve sistemik (yoğun ve uzun süreli antibiyotik kullanımı, HIV, immünsupresif ilaç kullanımı, radyoterapi gibi) etkenler sebep olarak gösterilebilir. Oral kandidiazis birincil tutulum: oral ve perioral bölgede, ikincil tutulum ise mukokutanöz tutulumun oral lezyonlarını içermektedir. Birinil tutulum 5 tip altında değerlendirilir. Psödomembranöz, eritematöz, nodüler, papiller damak hiperplazisi, candida ile ilişkili lezyonlar (angular şelitis, median rhomboid glossit, protez stomatiti gibi)  Ayırdedici tanı: Lökoplaki, kıllı lökoplaki, liken planus, White sponge nevus Tedavi: Topikal (amphotericin B) ve/veya sistemik azoller (ketakonazol, flukonazol) Laboratuar testleri: Sitoloji, doku kültürü incelemeleri, kronik durumlarda biyopsi CANDİDİAZİS  KRONİK ISIRMA Genellikle dudak, dil ve bukkal mukozada karşımıza çıkan, düzensiz ve beyaz renkte olan ve yer yer epitelde soyulmalar ile kendini göstermektedir. Nadiren peteşi görülebilmektedir (özellikle mental retarde olan bireylerde) Kandidiazis, liken planus, kıllı dil, lökoplaki ayırdedici tanıda değerlendirilmesi gereken patolojilerdir. Teşhis: Klinik bulgular eşliğinde konabilmektedir. Tedavi; alışkanlığı kesmek KRONİK ISIRMA  6. COĞRAFİK DİL Eritema migrans olarak da bilinmektedir. Genellikle dili tutan ve sık görülen bir lezyondur. Etyolojisi bilinmemektedir (genetik geçiş gösterdiği düşünülmektedir) Klinik Bulgular: Lezyonun dilin bir yüzeyinde çıkması ve orda bir süreliğine kalıp iyileşmesinin ardından başka bir yerde tekrardan oluşması en karakteristik özelliğidir. Bakıldığında etrafı beyaz sınırlar ile çevrili, genelde dilin sırtına doğru uzanan ve hafifçe yükselmiş bir lezyondur. Durum genellikle asemptomatik olup fissür dil ile birlikte görülür. Ayırıcı tanı: Kandidiazis, liken planus COĞRAFİK DİL  7. KILLI DİL Kıllı dil, oldukça yaygın olup, filiform papillalarda keratin odaklaşması ile oluşur, kıl benzeri yapılar ile sonuçlanır. Etyolojisi tam bilinmemekle beraber, yetersiz oral hijyen, yoğun antibiyotik kullanımı, stres, kandida türleri (bunun için kandidiazise neden olan altyapının da olması gerekir). Dil sırtında bulunan papillerin uzaması ile karakterizedir. Renk beyazımsı, kahverengi veya siyah olabilir. Neden olan faktörlerin eliminasyonu, dili fırçalamak, fokal olarak keratolitik ajan kullanımı. KILLI DİL  KILLI DİL İLE KILLI LÖKOPLAKİNİN KARŞILAŞTIRILMASI  PASLI DİL Genellikle yüksek ateşe bağlı ortaya çıkan bunun yanı sıra sıklıkla görülmeyen bir durumdur. Bunun yanı sıra kötü oral hijyen, dehidrasyon da eşlik edebilir ve tabloyu daha dramatik yapabilir. Klinik bulgular: Dil sırtında beyaz/sarı renkte ince bir tabaka vardır. Filiform papillalarda uzamaya bağlı görülür ve kısa süre içerisinde ortaya çıkar ve kaybolur. Ayırıcı tanı: Kıllı dil, kıllı lökoplaki, kandidiazis Tedavi: oral hijyenin kontrol altına alınması ve sebep olan faktörün ortadan kaldırılması PASLI DİL  FORDYCE GRANÜLLERİ Oral mukozanın ektopik yağ bezleridir. Patolojik bir durumdan ziyade normal bir anatomik varyasyon olarak tanımlanır. Klinik bulguları: Multipl görünümlü olup, kolayca kaldırılabilen, sarı/beyaz granüllerdir. Genellikle üst dudak köşesi ve bukkal mukozada görülmektedir. Genellikle ağırlıklı olduğu bir cinsiyet yoktur ve tanı klinik bulgular eşliğinde konmaktadır. Ayırıcı tanı: Liken planus, lökoplaki, Tedavi: Tedavi gerektiren bir durum değildir. FORDYCE GRANÜLLERİ  WHİTE SPONGE NEVUS Beyaz süngerimsi nevus veya Cannon hastalığı, oldukça nadir görülen OD geçiş gösteren bir genodermatozdur. Klinik bulgular: Süngere benzeyen bir his verir, yarıkların eşlik ettiği oldukça simetrik sayılabilen bir durumdur. Lezyonlar doğumda görülebileceği gibi çocukluk çağında genellikle ortaya çıkar. Başlangıç yerleri bukkal mukoza ve dilin ventral yüzeyi olup, oral sahada herhangi bir yerde görülebileceği gibi vücutta da vaginal ve rektal mukozada da da görülebilmektedir. Tanı: Histopatolojik inceleme Ayırıcı tanı: Lökodem, lökplaki, kronik ısırma, candidiazis, Tedavi: Tedaviye ihtiyaç yoktur WHİTE SPONGE NEVUS  8. PAPİLLOM Ekzofitik, ağrısız büyümeler olarak görülür. Karakteristik olarak beyaz veya normal renkli, karnabahar şeklini andıran çeşitli parmaksı yapılara sahiptir. Büyüklüğü 0.5-1 cm arasında değişir. Teşhis: histopatolojik inceleme Tedavisi: Eksizyonel biyopsi ve patolojik sonuca göre değerlendirme yapılır. PAPİLLOM  9. VERRİKÖZ KARSİNOMA Düşük dereceli bir skuamoz hücreli karsinom (SCC) türüdür. Etyolojisi: Human Papillomavirüs (HPV) olduğu düşünülür. Klinik belirtiler: Verriköz veya çakıl taşı yüzeyli, ekzofitik beyaz bir kitle halinde kendini belli eder. Boyutları erken evrede 1 cm’den başlayarak, daha da büyüyebilir. En çok tutulum gösteren alanlar: Bukkal mukoza, damak ve alveolar mukozadır. Genellikle, 60 yaş üstü ve sigara kullanan bireylerde görülür. Laboratuar testleri: Histopatolojik inceleme Ayırıcı tanı: Papillom, SCC Tedavi: Cerrahi eksizyon ve metastaz durumuna göre de kematorepi veya radyoterapi VERRİKÖZ KARSİNOMA  11. DERİ VE MUKOZA GREFTLERİ Genellikle mukozada oluşan malign veya benig tümörlerin geniş cerrahisinden sonra mukozada oluşan defektin tamirinde kullanılır. Bunun yanı sıra serbest diş eti greftlerinin de kullanılması sonucu mukozada skar bırakmaktadır. Klinik belirtiler: Beyaz yada beyaz-gri plak halinde görüntüye sahip olurlar. Deri greftleri melanin üretimine bağlı olarak siyah görünüme sahip olabilirler. Genellikle kıllı olmayan yüzeylerden alınan bu greftler kıl kökü içermesine göre de kıl veya saç çıkabilir. Dil, bukkal mukoza, palatinal ve alveolar mukoza; deri ve mukozal greftlerin en sık uygulandığı alanlardır. Ayırıcı tanı: Lökoplaki, epidermolizis bülloza Tedavi: Tedavi gerekmemektedir. DERİ VE MUKOZA GREFTLERİ  KAYNAKLAR Gingival ünite grefti ve trombositten zengin fibrin kullanılarak dişeti çekilmelerinin tedavisi: 3 Olgu sunumu Sibel Kayaaltı Yüksek1 , Emre Yaprak1 Selcuk Dent J, 2016; 3: 75-81 Tülin Oygür. Ağız Patolojisi Ders Kitabı. 2010 Elif Yayınevi Ankara/Türkiye George Laskaris (Çeviri Hakkı Tanyeri). Ağız Hastalıkları Atlası. 2006 Nobel Kitabevi Ankara/Türkiye William H. Westra, Justin A. Bishop: Cerrahi onkolojide ayırıcı tanılar; Baş ve Boyun.