ARALIN-7.docx

**ARALIN 7: PAGKONSUMO** **Karapatan,Tungkulin at Batas na Magbibigay Proteksyon sa Mamimili** **MGA PAMANTAYAN SA MAMIMILI\ ** -------------------------------------- -- **1. Mapanuri** **2. May Alternatibo o Pamalit** **3. Hindi Nagpapadaya**...

**ARALIN 7: PAGKONSUMO** **Karapatan,Tungkulin at Batas na Magbibigay Proteksyon sa Mamimili** **MGA PAMANTAYAN SA MAMIMILI\ ** -------------------------------------- -- **1. Mapanuri** **2. May Alternatibo o Pamalit** **3. Hindi Nagpapadaya** **4. Makatwiran** **5. Sumusunod sa Badyet** **6. Hindi Nagpapanic-buying** **7. Hindi Nagpapadala sa Anunsiyo** -------------------------------------- -- **ILAN SA MGA KARAPATAN NG MAMIMILI** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **1. Karapatan sa mga pangunahing | May sapat na pagkain, damit, | | pangangailangan** | tirahan, pangangalagang | | | pangkalusugan, edukasyon at | | | kalinisan upang mabuhay | +===================================+===================================+ | **2. Karapatan sa Kaligtasan** | Ligtas at napapangalagaan laban | | | sa pangangalakal sa mga panindang | | | makasasama o mapanganib sa | | | kalusugan. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **3. Karapatan sa** | Mapangangalagaan laban sa | | | mapanlinlang, madaya at | | **Patalastasan** | mapangligaw na | | | | | | patalastas, etiketa at iba na | | | hindi wasto sa gawain. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **4.Karapatang Pumili** | Pumili ng mga iba't ibang | | | produkto o paglilingkod ayon sa | | | halaga nito at ayon sa panlasa | | | mo. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **5.Karapatang Dinggin** | Makatiyak na ang kapakanan ng | | | mamimili ay lubusang | | | isaalang-alang sa paggawa at | | | pagpapatupad ng batas o anumang | | | patakaran ng pamahalaan | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **6. Karapatang Bayaran at | Bayaran sa anumang kapinsalaan na | | tumbasan sa Ano mang | nagbuhat sa produkto na binili. | | Kapinsalaan** | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **7. Karapatan sa Pagtuturo | Pagkakataon na makalahok sa | | Tungkol sa Pagiging Matalinong | consumer education, pagtatanong, | | Mamimili** | at pagtatangol sa karapatan | | | bilang mamimili. Nagtataglay din | | | ito ng karapatan sa katalinuhan | | | at kaalaman na kinakailangan | | | upang makagawa | | | | | | ng hakbanging makatulong sa mga | | | desisyong pangmamimili. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **8.Karapatan sa isang Malinis na | Pagkakaroon ng pantay-pantay at | | Kapaligiran** | sapat na kalagayan sa buhay na | | | nagbibigay pahintulot sa isang | | | marangal at maayos na pamumuhay. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **ILAN SA MGA TUNGKULIN AT PANANAGUTAN NG MAMIMILI** **Paliwanag** ---------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **Mapanuring Kamalayan** Maging listo at mausisa tungkol sa gamit, halaga at kalidad ng mga paninda at paglilingkod na ating binibili. **Pagkilos** Maipahayag ang sarili at malayang kumilos upang makatiyak sa makatarungang pakikitungo **Pagmamalasakit na Panlipunan** Isaalang-alang ang ibubunga ng ating pagkonsumo ng mga produkto at serbisyo sa ibang kapwa. **Kamalayan sa Kapaligiran** Mababatid ang kahihinatnan sa ating kapaligiran ang bunga ng hindi wastong pagkonsumo. **Pagkakaisa** Kalayaang magtatag ng samahan ng mamimili upang magkaroon ng lakas at kapangyarihang maitaguyod at mapangalagaan ang kapakanan. **MGA AHENSYANG NANGANGALAGA SA KARAPATAN AT NAGKAKALOOB NG PROTEKSYON SA MAMIMILI** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Food and Drug Adminstration | Ayon sa Republic Act Blg. 9711 | | (FDA)** | Seksyon 1. Ang Bureau of Food and | | | Drugs (BFAD) ay may bagong | | | pangalan ito ay kilala bilang | | | Food and Drug Administration Act | | | of 2009. Tungkulin na masuri na | | | ligtas ang gamot, pagkain, | | | pabango at make-up na | | | | | | ibebenta sa pamilihan. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **City/Provincial/Municipal/Treas | Nangangasiwa hinggil sa timbang | | urer** | at sukat, | | | | | | madayang (tampered) timbangan at | | | mapaglinlang na sukat. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Department of Trade and | Hinggil sa paglabag sa batas ng | | Industry (DTI)** | kalakalan | | | | | | at industriya-maling etiketa ng | | | mga produkto, madaya at | | | mapanlinlang na gawain | | | | | | ng mga mangangalakal. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Energy Regulatory Commission | Nagbabantay laban sa pagbebenta | | (ERC)** | ng di-wastong sukat o timbang ng | | | mga gasolinahan at mga | | | mangangalakal ng | | | | | | "Liquilified Petroleum Gas." | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Evironmental Management Bureau | Pangangalaga sa kapaligiran | | (DENR-EMB)** | (halimbawa polusyon sa tubig) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Fertilizer and Pesticide | Nagbabantay sa mga gumagawa ng | | Authority (FPA)** | pataba at pamatay insekto o | | | pamatay peste. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Housing & Land Use Regulatory | Nangangalaga sa mga bumibili ng | | board (HLURB)** | bahay at lupa. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Insurance Commission** | hinggil sa hindi pagbabayad ng | | | kabayaran ng seguro | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Philippine Overseas | Tumatanggap ng mga reklamo sa | | Employment** | illegal na gawain ukol sa | | | | | **Administration (POEA)** | pagtatrabaho sa ibang bansa | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Professional Regulatory | Nangangasiwa sa mga gawaing | | Commission (PRC)** | propesyunal tulad ng doctor, | | | guro, inhinyero at iba pa. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Securities Exchange | Nagbabantay hinggil sa paglabag | | Commission** | sa binagong Securities Act | | | | | **(SEC)** | ng pyramiding na gawain. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Department of Agriculture | Ang *Department of Health* ay may | | (DA)** | tungkuling tiyakin ang kabuuang | | | kaligtasan sa pagkonsumo ng mga | | | kalakal at serbisyo at | | | makapagbigay lunas sa mga | | | suliraning pang kalusugang | | | maidudulot nito. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Department of Health (DOH)** | Ang *Department of Health* ay may | | | tungkuling tiyakin ang kabuuang | | | kaligtasan sa pagkonsumo ng mga | | | kalakal at serbisyo at | | | makapagbigay lunas sa mga | | | suliraning pang kalusugang | | | maidudulot nito. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **ILAN SA MGA BATAS NA NANGANGALAGA AT NAGBIBIGAY PROTEKSYON SA MAMIMILI** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Republic Act 7394 (Consumer Act | Binibigyang pansin ng batas na | | of the Philippines**) | ito ang mga sumusunod: | | | | | - Kalipunan ng mga patakarang | - Proteksyon laban sa panganib | | nagbibigay ng proteksyon at | sa kalusugan at kaligtasan. | | nangangalaga sa interes ng | | | mga mamimili. | - Proteksyon laban sa | | | mapanlinlang at hindi patas | | | na pamamaraan ng nagbibili. | | | | | | - Karapatang makapaghain ng | | | reklamo at hinaing ng mga | | | mamimili. | | | | | | - Pakikilahok sa pagbalangkas | | | at pagbuo ng mga patakarang | | | pangkabuhayan at panlipunan. | | | | | | - Panatilihin ang suplay ng mga | | | produkto sa makatarungang | | | presyo sa lahat ng | | | pagkakataon. | +===================================+===================================+ | **Republic Act 3740** | - Pagpaparusa sa panloloko sa | | | anunsyo, maling etiketa at | | | pag-aanunsyo na ang hangarin | | | ay makakuha ng malaking kita. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Republic Act 4729** | - Ipinagbabawal ang pagbili ng | | | gamot ng walang reseta. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Republic Act 5921** | - May pananagutan ang | | | nagbebenta ng gamot kapag | | | sira ang selyo ng lalagyan ng | | | gamot. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Republic Act 7581 - Batas Price | - Pagkakabit ng price tag sa | | Tag** | paninda ng mga nagbibili. | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Artikulo 2187 (Kodigo Sibil ng | - Ang mga negosyante o | | Pilipinas)** | prodyuser ng mga pagkain, | | | inumin at iba pang produkto | | | ay may pananagutan kung | | | mapapatunayan na ang mga | | | sangkap sa paglikha ng | | | kalakal ay makapipinsala sa | | | kalusugan at buhay ng | | | mamimili | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Kautusang Adminitratibo Blg. | - Kinakailangang ilagay sa | | 16** | produkto ang petsa kung | | | kailan ito ginawa at kung | | | kailan ito magpapaso. | +-----------------------------------+-----------------------------------+