Araling Panlipunan: Kontemporaneong Isyu (Aralin sa Filipino)

Kontemporaneong isyu 2. Kultura Elemento ng istrukturang panlipunan  Ito ay tumutukoy sa anumang pangyayari, ideya, opinion, o paksa sa kahit anong 1. Institusyon – organisadong Sistem...

Kontemporaneong isyu 2. Kultura Elemento ng istrukturang panlipunan  Ito ay tumutukoy sa anumang pangyayari, ideya, opinion, o paksa sa kahit anong 1. Institusyon – organisadong Sistema ng larangang may kaugnayan sa kasalukuyang ugnayan sa isang Lipunan. panahon. Mga institusyon sa Lipunan:  Latin “con” – together with a. Pamilya  “tempus” – time b. Institusyong pang edukasyon  Living or occurring at the same time c. Institusyong pampamahalaan  Isyu – mahalagang paksa/problem ana d. Institusyong pang ekonomiya pinagtatalunan, pinag-uusapan, at pinag- e. Institusyong pang relihiyon iisipan ng mga tao. 2. Social Group – tumutukoy sa dalawa o higit pang taong may magkakatulad na Mga kahalagahan katangian na nagkakaroon ng ugnayan sa bawat isa at bumubuo ng isang ugnayang 1. Malilinang ang kritikal na pag-iisip panlipunan. 2. Naiuugnay ang sarili sa isyu a. Primary group – malapit at 3. Napapahalagahan ang mga tauhan, impormal na ugnayansa mga pangyayari, at isyu indibiduwal. 4. Nahahasa ang iba’t ibang kasanayan at b. Secondary group – binubuo ng mga pagpapahalaga indibiduwal na may pormal na Lipunan ugnayan sa isa’t isa. 3. Status – tumutukoy sa posisyong  Tumutukoy sa mga taong sama-samang kinabibilangan ng isang indibiduwal sa naninirahan sa isang oragnisadong Lipunan. komunidad na may iisang kultura. a. Ascribed status – nakatalaga simula Emile Durkheim – ang Lipunan ay isang nang siya ay ipinanganak at hindi buhay na organismo kung saan nagaganap kontrolado. ang mga pangyayari at Gawain. Ito ay b. Achieved status – nakatalaga sa bisa patuloy na kumikilos at nagbabago. ng kaniyang pagsusumikap at maaring Karl Marx – ang Lipunan ay kakikitaan ng magbago. tunggalian ng kapangyarihan. Ito ay 4. Gampanin (roles) – tumutukoy sa mga nabubuo dahil sa pag aagawan ng mga tao Karapatan, obligasyon, at mga inaasahan sa limitadong pinagkukunang-yaman upang ng Lipunan kaakibat ng posisyon ng matugunan ang kanilang pangangailangan. indibiduwal. Nagkakaroon ng magkakaiba at hindi pantay na antas ng tao sa Lipunan na nakabatay KULTURA sa yaman at kapangyarihan. Charles Cooley – ang Lipunan ay binubuo - Tumutukoy sa kumplikadong Sistema ng ng tao na may magkakawing na ugnayan at ugnayan na nagbibigay-kahulugan sa paraan tungkulin. Nauunawaan at higit na ng pamumuhay ng isang grupong panlipunan. nakikilala ng tao ang kaniyang sarili sa pamamagitan ng pakikisalamuha sa iba pang Dalawang Uri ng Kultura miyembro ng Lipunan. 1. Material – mga gusali, likhang-sining, Istrukturang panlipunan at kultura kagamitan, at iba pang bagay na nakikita at nahahawakan at gawa o nilikha ng tao. 1. Istruktura ng Lipunan 1 @sopas ☺  2. Hindi Materyal – batas, gawi, ideya, layunin na magpabuti ang kalagayan ng paniniwala, norms ng isang grupo ng tao. ating Lipunan. Hindi nahahawakan at maari lang makita o - Non profit: gumagamit ng iba’t ibang maobserbahan. paraan upang magapi ang suliranin sa solid waste MGA ELEMENTO NG KULTURA a. Mother Earth Foundation – pagtatayo ng MRF sa mga barangay 1. Paniniwala (beliefs) – tumutukoy sa mga kahulugan at paliwanag tungkol sa b. Clean and Green Foundation – kabahagi pinaniniwalaan at tinatanggap na totoo. ng mga programa tulad ng Orchidarium, Butterfly Pavilion, etc. 2. Pagpapahalaga (Values) – batayan ng isang grupo o Lipunan na kabuuan kung ano ang c. Bantay kalikasan – paggamit ng media katanggap tanggap o ano ang hindi. upang mamulat ng mga mamamayan. Reforestation ng La Mesa watershed, 3. Norms – asal, kilos, o gawi na binuo at at Pasig river rehabilitation nagsisilbing batayan ng mga ugali, project. aksyon, at pakikitungo sa isang indibiduwal. d. Greenpeace – baguhin ang kaugalian at pananaw ng tao. 4. Simbolo – paglalapat ng kahulugan sa isang bagay ng mga taong gumagamit dito. Suliranin sa yamang gubat Social Imaginatioin 1. Illegal Logging – walang habas na - Tumutukoy sa kakayahang makita ang pagputol ng puno ay angdudulot ng iba’t ibang suliranin tulad ng pagbaha, soil kaugnayan ng mga personal na karanasan ng erosion, pagkasira ng tahanan ng mga ibon isang tao at ang lipunang kanyang at hayop. ginagalawan. 2. Migration – nagsasagawa ng kaingin Isyung personal (slash-and-burn farming) ang mga lumilipat sa kagubatan at kabundukan na - Nagaganap sa pagitan ng isang tao at nagiging sanhi ng pagkakalbo ng ilang malalapit sa kanya. kagubatan. 3. Mabilis na pagtaas ng populasyon (over- Isyung panlipunan population) – mataas na demand sa mga - Pampublikong paksa kung saan apekto ang pangunahing produkto kung kaya’t ang mga buong pamayanan. dating kagubatan ay ginawang plantasyon, subdivision, paaralan, at iba pa. 4. Fuel wood harvesting – gumagamit ng uling at kahoy sa kanilang pagluluto at paggawa SOLID WASTE ng produkto, ang mataas na demand nito ay nagiging dahilan ng pagkalbo ng  Basurang nagmula sa mga tahanan at kagubatan. komersyal na estabisimyento, mga basura 5. Illegal na pagmimina – kadalasang na nakikita sa paligid, mga basura na natatagpuan ang deposito ng mga mineral nagmumula sa sektor ng agrikultura. tulad ng limestone, nickel, copper at NGO (Non-government organization) gold. Ayon sa DENR, may 23 proyekta sa Sierra Madre, Palawan, at Mindoro. - Isang organisasyon o grupo na malayang kumikilos sa anumang pamahalaan na may Mga batas: 2 @sopas ☺  1. Republic Act 9003 – Ecological Solid b. Natural hazard – hazard na dulot Waste Management Act of 2000 ng kalikasan. 2. Republic Act 2706 – mapasidhi ang 2. Disaster – tumutukoy sa mga reforestation pangyayari na nagdudulot ng panganib 3. Presidential Decree 705 – pagsasagawa ng at pinsala sa tao, kapaligira at mga reforestation kasama ang mga pribadong gawaing pang ekonomiya. sektor at pagbabawal ng kaingin system 3. Vulnerability – may mataas na 4. Republic Act 7586 – National Integrated posibilidad na maaapektuhan ng mga Protected Area System (NIPAS) hazard 5. Republic Act 8749 – Philippine Clean Air a. Heograpikal act of 1999 b. Antas ng kabuhayan 6. Republic Act 9072 – National Cave and 4. Risk – tumutukoy sa inaasahang Resources pinsala sa tao, ari-arian, at buhay 7. Republic Act 9147 – Wildlife Resources dulot ng pagtama ng isang kalamidad. Conservation and Protection Act 5. Resilience – tumutukoy sa kakayahan 8. Republic Act 9175 – pagbabawal ng illegal ng pamayanan na harapin ang epekto na na pagtotroso (Chainsaw Act) dulot ng kalamidad. 9. Republic Act 8371 – Indigenous People’s rights Act Philippine Disaster Risk Reduction and 10. Proclamation No. 643 of 2004 – Philippine Management Framework/ Top-down Arbor day (June 25) Approach 11. Executive Order No. 23 – paglikha ng anti-illegal logging task force.  Nakabatay sa Republic Act 10121 o Phil. Disaster Risk Reductioin and Mgt. Act of CLIMATE CHANGE 2010. Mga layunin:  Pangmatagalang pagbabago ng klima o a. Hamon na dulot ng mga kalamidad at panahon dahil sa pagtaas ng mg greenhouse hazard ay dapat pagplanuhan at hindi gases na nagpapainit sa mundo. lamang haharapin sa panahon ng Disaster management pagsapit ng iba’t ibang kalamidad. b. Mahalaga ang bahaging ginagampanan ng  Isang dinamikong proseso na sumasakop sa pamahalaan upang mabawasan ang pamamahla ng pagpaplano, pagoorganisa, pinsala at partisipasyon ng mga pagtukoy ng mga kasapi, pamumuno, at mamamayan na siyang may pinakamataas pagkontrol (Carter, 1992) na posibilidad na makaranas ng  Tumutukoy sa iba’t ibang Gawain na epekto. dinisenyo upang mapanatili ang kaayusan  Isang proseso ng paghahanda laban sa sa panahon ng sakuna, kalamidad, at hazard at kalamidad na nakasentro sa hazard (Ondiz & Rodito, 2009) kapakanan ng tao. 1. Hazard – tumutukoy sa mga bant ana Community-based disaster and risk maaaring dulot ng kalikasan o gawa ng management approach/ bottom-up approach tao. a. Anthropogenic hazard o human-  Nakaayon sa konsepto ng bottom-up induced hazard – hazard na bunga approach ng mga Gawain ng tao. 3 @sopas ☺   Nagsisimula sa mga mamamayan at iba pang C. Risk Assessment – hakbang dapat sektor ng Lipunan ang mga hakbang. gawin bago ang pagtama ng sakuna 1.) Dalawang uri ng Mitigation Mga hakbang sa pagbuo ng cbdrm plan a. Structural Mitigation – paghahandang ginagawa I. Disaster Prevention and Mitigation sa pisikal na kaayuan A. Hazard Assessment – pagsusuri sa b. Non Structural lawak, sakop at pinsala na maaring Mitigation- sa danasin ng isang lugar ginagawang plano at 1.) Pisikal na katangian paghahanda ng a. Pagkakakilanlan – pamahalaan. kaalaman II. Disaster Preparedness – hakbang o b. Katangian – uri ng dapat gawin bago at sa panahon ng hazard pagtama ng kalamidad, sakuna, hazard. c. Intensity- lawak ng a. To inform pinsala b. To advise d. Lawak- sakop/tagal c. To instruct e. Saklaw – sino III. Disaster response- tinataya kung matatamaan gaano kalawak ang pinasalang dulot ng f. Predictability – kailan kalamidad maaaring maranasan a. Needs Assessment - pangangailangan g. Manageability- b. Damage Assessment - pagkasira kakayahan na harapin c. Loss Assessment - pagkawala 2.) Pisikal na katangian IV. Disaster Rehabilitation and recovery a. Frequency- dalas – pagsasaayos ng mga nasirang b. Duration- tagal pasilidad at istruktura at mga c. Speed of onset- bilis naantalang pangunahing serbisyo. ng pagtama 1.) Paggamit ng Cluster Approach d. Forewarning- panahon o a. Nasyunal oras sa pagitan ng b. Rehiyunal pagtukoy c. Probinsyal e. Force- natural o gawa ng tao B. Vulnerability at Capacity Assessment 1. Mga katangian a. Pisikal/ material – material na yaman b. Panlipunan – kawalan ng kakayahan ng tao sa Lipunan c. Paguugali tungkol sa hazard – mga paniniwala at gawi ng mga tao 2. Mga Dapat suriin a. Elements at risk b. People at risk c. Location of people at risk 4 @sopas ☺