ابزار تیزکنی - هنرستان صنعتی امیرکبیر - PDF

‫ابزار تیزکنی‬ ‫هنرستان صنعتی امیرکبیر‬ ‫پاییز ‪39‬‬ ‫‪1‬‬  ‫فهرست مطالب‬ ‫اصول تیزکاری ‪9...............................................................................................................‬‬ ‫ابزارهای تراشکاری ‪22....

‫ابزار تیزکنی‬ ‫هنرستان صنعتی امیرکبیر‬ ‫پاییز ‪39‬‬ ‫‪1‬‬  ‫فهرست مطالب‬ ‫اصول تیزکاری ‪9...............................................................................................................‬‬ ‫ابزارهای تراشکاری ‪22........................................................................................................‬‬ ‫تیغه فرزها ‪15...................................................................................................................‬‬ ‫مته ها ‪39........................................................................................................................‬‬ ‫قالویزکاری ‪22...................................................................................................................‬‬ ‫هونینگ ‪23......................................................................................................................‬‬ ‫لپینگ ‪08.........................................................................................................................‬‬ ‫مراجع ‪09........................................................................................................................‬‬ ‫‪2‬‬  ‫اصول تیزکاری‬ ‫چرا مداد را تیز میکنید؟ چون نوشتن با مداد کند‪ ،‬ضتن کاسن از زیبایی نوشنه‪ ،‬دشواری را نیز در پی دارد‪.‬‬ ‫چتتترا بعضی از قطعات متتتورد اسنفاده در منزل مانند قیچی‪ ،‬تیغه چرخ گتتتوش و امثال آن را ‪ ،‬هرچند وق‬ ‫یکبار تیز متتتتی کنند؟ زیرا تیغههای کند کارایی مطلوب نتتتتداشنه و کیفی کتتتتار را نیز کاهش میدهند‪.‬‬ ‫ابتتزارهای کتتارگتاهی مانند سوزن‪ ،‬خط کش‪ ،‬سنبه نشان‪ ،‬منه و ‪...‬نیز در اثر کار کند میشوند و ضن کاهش‬ ‫کار‪ ،‬مشتتکات دیگری را نیز در پی دارند‪.‬برای آماده به کار نگهداشتتن ‪ ،‬الزم است به محض کند شتتدن‬ ‫دق‬ ‫آنها را تیز کرد‪.‬‬ ‫دستگاه چرخ سنباده ابزار تیزکنی رومیزی‬ ‫تیزکاری (سنگ زنی ابزارها)‬ ‫سنگزنی‪ :‬یکی از فرایندهای تغییر شکل فلزات از راه براده برداری سنگ زنی اس که به وسیله ابزاری به نام‬ ‫چرخ سنباده (سنگ سنباده) انجام می شود‪.‬از ای فرایند برای برآورده ننودن اهداف زیر اسنفاده می شود‪.‬‬ ‫‪ -1‬ایجاد کیفی سطح باال و دق اندازه زیاد‪.‬‬ ‫‪ -2‬تغییرشکل مواد سخ مثل فوالدهای آبدیده که سایر فرایندها قادر به اجرای آن نیسنند‪.‬‬ ‫‪ -3‬ابزار تیزکنی (تیزکاری)‬ ‫انتخاب سنگ سنباده مناسب‬ ‫برای اننخاب سنگ سنباده باید به دو گزینه توجه کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬دانه بندی سنگ‬ ‫‪ -2‬سخنی سنگ‬ ‫ساختمان چرخ سنباده‬ ‫‪3‬‬ ‫چرخ ستنباده مجنوعه ای از مواد ستاینده بوده که پس از مخلوط شدن با چسب‪ ،‬قالب گیری‪ ،‬حرارت دیدن در‬ ‫کوره‪ ،‬اصتاح و تراش پلیسته های آن قابل نصتب روی دسنگاه های چرخ سنباده اس ‪.‬دانه های سنباده منک‬ ‫اس طبیعی یا مصنوعی باشند‪.‬‬ ‫نوع طبیعی آن از جنس کروند (اکسید آلومینیم طبیعی) یا سنگ چخناق اس و به خاطر خواص ضعیف‪ ،‬کننر‬ ‫مورد استنفاده قرار میگیرد‪.‬و غالبا انواع مصتنوعی مواد ستاینده شامل الکنروکروند (اکسید آلومینیم مصنوعی)؛‬ ‫سیلیسیم کاربید و‪...‬مورد اسنفاده قرار میگیرند‪.‬‬ ‫جنس موادسااینهه‪ :‬اننخاب جنس مواد ساینده بسنگی به جنس قطعات مورد سنگ زنی دارد‪.‬از الکنروکروند‬ ‫برای ستنگزنی فوالدها و از ستیلیستیم کاربید برای ابزارهای الناسته اسنفاده میشود‪.‬اندازه ذرات مواد ساینده‬ ‫منفاوت اس ت ‪.‬آنها را با عبور از الکهایی که تعداد ستتوراخهای آنها در طول یک اینچ استتناندارد شتتده استت‬ ‫دستنهبندی میکنند‪.‬مثاً دانه ننره ‪ 44‬از الکی عبور کرده که در یک اینچ طول آن ‪ 44‬عدد سوراخ وجود دارد‪.‬‬ ‫اننخاب دانه بندی (درشتنی ذرات) منناستب با نوع کار اس ‪.‬برای مواد نرم و خش کاری از دانه بندی درش و‬ ‫برای مواد سخ و پرداخ کاری از دانه بندی ریز اسنفاده میشود‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مواد چسبنهه‪ :‬چسب به کاررفنه برای اتصال دانه ها منناسب با جنس دانه ها‪ ،‬جنس کار و خواص مورد اننظار‬ ‫اننخاب میشتود‪.‬در حقیق چستب نیروی اتصتال دانهها را مشخص میکند و طوری اننخاب میشود که با کند‬ ‫شتدن‪ ،‬ذرات از محل چستب کنده شتوند و ذرات تیز جدید جایگزی آنها شوند‪.‬برای فلزات سخ از چسب نرم‬ ‫اسنفاده میکنند زیرا دانه سنگ زود کند شده و میافند و برای فلزات نرم از چسب سخ اسنفاده میکنند‪.‬برای‬ ‫اننخاب سنگ سنباده میتوانید از جدول زیر کنک بگیرید‪.‬‬ ‫‪5‬‬ 6 ‫شاابکهبنهی‪ :‬در چرخ ستتنباده عاوه بر مواد ستتاینده و چستتب مقداری فضتتای خالی وجود دارد که به آن‬ ‫از‬ ‫شتتبکهبندی میگویند‪.‬در ستتنگزنی مواد نرم با برادههای طویل و خشتت کاری که حجم براده زیاد استت‬ ‫شبکهبندی باز اسنفاده میکنند که بنواند برادهها را در خود جای داده و از محل برش دور کند‪.‬اگر فضا کم باشد‬ ‫براده له شتده و فضتا را پر میکند و سنگ قابلی برش خود را از دس میدهد و قطعه کار میسوزد‪.‬برای مواد‬ ‫سخ و پرداخ کاری از دانهبندی منراکم (فضای کم) اسنفاده میکنند‪.‬‬ ‫مشخصاتچرخسنباده‪:‬‬ ‫‪1‬تت نام شرک سازنده‬ ‫‪2‬تت نوع مواد ساینده‬ ‫‪3‬تت اندازه دانه ها‬ ‫‪4‬تت سخنی مواد ساینده‬ ‫‪ 5‬تت نوع چسب‬ ‫‪ 6‬تت شبکهبندی‬ ‫‪7‬تت شکل چرخ سنباده‬ ‫‪ 8‬تت قطر خارجی‬ ‫‪9‬تت قطر داخلی (قطر سوراخ)‬ ‫‪14‬تت عرض پیشانی‬ ‫‪11‬تت سرع محیطی مجاز چرخ سنباده‪.‬‬ ‫عالمت گذاری سنگ های مباده در سیستم اینچی‬ ‫کارخانجات سازنده انواع سنگهای سنباده منک اس هر یک اسنانداردهای مخصوص به خود را بکار برند ولی‬ ‫در کلیه کارخانجات سیسنمهای اسناندارد شده را که به صورت زیر توضیح داده شده را تایید میننایند‪.‬‬ ‫عام گذاری در ای سیسنم به چند عامل زیر بسنگی دارد‪.‬‬ ‫‪7‬‬  ‫‪ -1‬جنس سنگ سنباده‬ ‫‪ -2‬دانه بندی‬ ‫‪ -3‬درجه سخنی‬ ‫‪ -4‬وضع قرار گرفن ذرات سنگ‬ ‫‪ -5‬نوع چسب‬ ‫عام مخصوص کارخانجات سازنده که عوامل فوق را می توان به صورت زیر نوش‬ ‫‪OD, ID, W, B, 46, M, 2, V, E‬‬ ‫‪ -OD‬قطر خارجی سنگ سنباده‬ ‫‪ -ID‬قطر سوراخ سنگ سنباده‬ ‫‪ -W‬عرض یا پهنای سنگ‬ ‫‪ -B‬جنس سنگ‬ ‫‪ -46‬دانه بندی سنگ سنباده‬ ‫‪ -M‬درجه سخنی‬ ‫‪ -2‬وضع قرار گرفن ذرات سنگ سنباده و میزان تراکم ذرات‬ ‫‪ -V‬نوع چسب که در اینجا نوع چسب ورتیفاید می باشد‪.‬‬ ‫‪ -E‬شناره ثب کارخانه‬ ‫مثال‪ :‬در سنگ سنباده ای با مشخصات زیر عدد ‪ 5‬بیانگر چه چیزی می باشد؟‬ ‫الف) میزان تراکم دانه بندی ای سنگ از نوع کم تراکم می باشد‪.‬‬ ‫ب) میزان تراکم دانه بندی ای سنگ از نوع تراکم منوسط می باشد‪.‬‬ ‫ج) میزان تراکم دانه بندی ای سنگ از نوع خیلی کم تراکم می باشد‪.‬‬ ‫د) میزان تراکم دانه بندی ای سنگ از نوع پر تراکم می باشد‪.‬‬ ‫‪8‬‬ ‫محیطی زیاد کار می کنند در اثر شکسن و پرتاب‬ ‫بسات چرخ سنباده‪ :‬از آنجا که چرخ سنباده ها با سرع‬ ‫نکات ایننی به نحو اطنینان‬ ‫کامل و رعای‬ ‫ذرات حوادث ناگواری به وجود میآورند‪.‬لذا باید آنها را با دق‬ ‫بخشی به محور ماشی های مربوطه بس ‪.‬لذا در بسن سنگ سنباده باید به نکات زیر توجه کرد‪:‬‬ ‫آزمایش ترک چرخ ساانباده‪ :‬برای ای منظور چرخ ستتنباده را به طور آزاد روی میلهای قرار داده و با چکش‬ ‫چوبی به بدنه آن ضتربه آهستنهای میزنیم‪.‬اگر ارتعاشتات صدا زود قطع شود نشان دهنده وجود ترک در سنگ‬ ‫اس ‪.‬اگر طنی صدا ادامه یابد نشانه سام سنگ اس ‪.‬‬ ‫استقرارچرخ سنباده‪ :‬ستنگ سنباده را به آرامی روی محور ماشی قرار دهید‪ ،‬به طوری که به بوش سربی آن‬ ‫لطنه ای وارد نشود‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫نیروی بسن ‪ ،‬در دو طرف چرخ سنباده از فانچ‬ ‫و هنچنی توزیع یکنواخ‬ ‫اساتااده از فالنچ‪ :‬برای محافظ‬ ‫‪1‬‬ ‫قطر چرخ سنباده بوده و برای اینکه بهنر روی بدنه قرار گیرند‬ ‫استنفاده میکنند که قطر آنها حداقل به اندازه‬ ‫‪3‬‬ ‫داخل آنها را خالی میکنند تا فقط حاشیهای از لبه آنها سنگ را نگه دارد‪.‬جه جلوگیری از فشار غیریکنواخ‬ ‫و درننیجه شتکستن ستنگ؛ بی فانچ و بدنه سنگ واشرهایی از جنس مقوا؛ نند؛ چرم یا السنیک فشرده قرار‬ ‫میدهند‪.‬‬ ‫مهرهسانگ سنباده‪ :‬جه گردش مهره نگه دارنده سنگ سنباده ها را به نحوی اننخاب میکنند که در جه‬ ‫مخالف گردش ستتنگ محکم شتتده و در هنگام کار به خودی خود باز نشتتوند‪.‬برای ای منظور پیچ محور ستتنگ‬ ‫باشتتد‪ ،‬چپ گرد و آنهایی که مخالف عقربه های‬ ‫گردش آنها موافق عقربه های ستتاع‬ ‫ستتنباده هایی که جه‬ ‫ساع میگردند‪ ،‬راس گرد اننخاب میکنند‪.‬‬ ‫دورکردنسانگسانباده‪ :‬از آنجا که قطر داخلی بوش سربی کنی بزرگتر از قطر محور ماشی سنگ سنباده‬ ‫اس لذا امکان لنگ بودن سنگ پس از سوارکردن وجود دارد‪.‬برای گرفن لنگی سنگ‪ ،‬پس از سوار کردن و قرار‬ ‫دادن واشرها و فانچ ها‪ ،‬مهره نگهدارنده را کنی سف کرده و ضن حرک آرام سنگ به وسیله دس ‪ ،‬به کنک‬ ‫یک قطعه کج و یا با اسنفاده از تکیهگاه ماشی سنگ سنباده‪ ،‬لنگی آن را تشخیص داده و به وسیله یک چکش‬ ‫السنیکی‪ ،‬لنگی آن را برطرف میکنیم‪.‬ای عنل را دور کردن سنگ نیز میگویند‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫کرده‪ ،‬و پس از‬ ‫آزمایش ساالمت سانگ‪ :‬پس از دور کردن سنگ؛ مهره نگه دارنده را با نیروی مناسبی سف‬ ‫بستن کامل حفاظها‪ ،‬خود در کنار میایسنیم و سنگ را روش و بافاصله خاموش میکنیم تا اگر در اثر بسن‬ ‫سنگ و یا سایر عوامل‪ ،‬سنگ ترک برداشنه باشد‪ ،‬پرتاب ذرات در اثر نیروی گریز از مرکز سانحه به وجود نیاورد‪.‬‬ ‫روش و خاموش کردن را دو بار تکرار میکنیم سپس صبر می کنیم سنگ ‪ 5‬دقیقه کار کند و مشکات احننالی‬ ‫بسن سنگ مشخص شود‪.‬‬ ‫صافکردنسنگ‪ :‬برای اینکه چرخ سنباده بدون لنگی کارکرده و محیط آن نیز صاف باشد باید به وسیله قرقره‬ ‫سنگ صاف ک یا الناس محیط آن را صاف کرد‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫محیطی باال کار میکنند باید عاوه بر‬ ‫باالنسکردنساانگ‪ :‬ستتنگ ستتنبادههای بزرگ و آنهایی که با ستترع‬ ‫مراحل فوق توسط وزنه های کوچکی که در داخل شیار دم چلچله روی یکی از فانچ ها قرار دارند‪ ،‬باالنس شوند‪.‬‬ ‫دستگاه چرخ سنباده ابزار تیزکنی رومیزی‬ ‫ای دستتنگاهها را برحستتب نوع و فرم کار؛ در انواع مخنلفی میستتازند‪.‬در کارگاه مکانیک عنومی برای تیزکردن‬ ‫ابزارها (وستایل خط کشتی‪ ،‬ستنبه نشان‪ ،‬منه و ‪ )...‬معنوالًاز ماشی های چرخ سنباده رومیزی یا پایهدار دوطرفه‬ ‫اسنفاده میکنند؛ و غالبا روی یک طرف آن سنگ سنباده نرم و به طرف دیگر سنگ سنباده زبر سوار میکنند‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫محیط آن را بپوشاند‪.‬زیرا در ضن کار کردن و صاف‬ ‫چرخ ستنباده باید دارای قاب محافظی باشد که حداقل‬ ‫‪4‬‬ ‫کردن مجدد‪ ،‬قطر ستنگ کم میشود‪ ،‬لذا جه اطنینان و پوشش بیشنرسنگ سنباده‪ ،‬زبانه قابل تنظینی روی‬ ‫قاب پیشبینی شتده اس ‪.‬فاصله زبانه با محیط سنگ باید حدود ‪ 5‬میلی منر تنظیم شود‪ ،‬تا چنانچه در هنگام‬ ‫کار سنگ سنباده شکس ‪ ،‬سانحه ایجاد نگردد‪.‬‬ ‫‪12‬‬ ‫در قسن جلوی سنگ‪ ،‬تکیه گاه قابل تنظینی وجود دارد که فاصله آن نیز باید با محیط سنگ حنیالنقدور کم‬ ‫باشتد‪.‬زیاد بودن فاصتله تکیه گاه با سنگ سنباده خطر قاپیدن قطعه کار و درننیجه شکسن سنگ را به هنراه‬ ‫داشتتنه و احننال بروز ستتانحه وجود دارد‪.‬فاصتتله تکیه گاه تا ستتطح محیط ستتنگ را معنوالً حدود ‪ 3‬میلی منر‬ ‫اننخاب میکنند‪.‬‬ ‫شکل زیر اجزای یک چرخ سنباده رومیزی را نشان می دهد‪.‬‬ ‫‪13‬‬  ‫اصول تیزکردن ابزارها‬ ‫در کارگاه اغلب الزم است که ابزارهایی مانند وسایل خط کشی‪ ،‬سنبه نشان‪ ،‬منه ها و‪...‬را تیز کرد‪.‬زیرا اسنفاده‬ ‫و افزایش زمان انجام کار میشتتود و در‬ ‫از ابزارهایی که لبه برنده و یا نوک آنها کند شتتده باعث کاهش دق‬ ‫ابزارهایی مثل منه ها عاوه بر اشکاالت باال‪ ،‬حرارت ابزار نیز باال رفنه و باعث میشود که سخنی خود را از دس‬ ‫بدهند‪.‬عدم توجه به تیزکردن به موقع ابزارها‪ ،‬باعث میشتود تغییر فرم لبهها زیادتر شده و تیزکردن مجدد آنها‬ ‫به زمان و دورریز بیشتنر نیاز داشتنه باشتد که ای عنل از نظر اقنصتادی نیز مقرون به صرفه نیس ‪.‬لذا باید به‬ ‫محض کند شدن ابزارها آنها را تیز کرد‪.‬نکاتی که در تیزکردن ابزار باید رعای شوند عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬از گرم شتتدن ابزار با خنک کردن به موقع‪ ،‬به وستتیله مایع خنک کننده مناستتب جلوگیری کرده تا هم‬ ‫سخنی خود را از دس نداده و هم از سوخن دس و رها شدن ناگهانی آنها جلوگیری شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬برای تیزکردن ابزارها‪ ،‬باید حننا آنها را روی تکیه گاه دسنگاه قرارداده و با دس آنها را تح زاویه مورد‬ ‫نظر بر روی محیط سنگ هدای کرد‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪ -3‬منهها را بهنر اس به وسیله راهننای مخصوصی که می توان آن را روی دسنگاه چرخ سنباده سوار کرد‪،‬‬ ‫تیز کرده‪ ،‬تا زوایا و لبههای برنده‪ ،‬کاماً صتحیح و به یک اندازه تیز شتوند‪.‬در صتورت عدم دسنرسی به‬ ‫وسیله فوق میتوان آن ها را به صورت دسنی تیز کرد‪.‬‬ ‫امکانپذیر‬ ‫‪ -4‬برای تیز کردن ابزارهایی که دارای لبه های برنده منعددی بوده و تیز کردن آنها با دستت‬ ‫نیس مانند‪ :‬برقو‪ ،‬منه خزینه‪ ،‬و‪...‬از ماشی ابزارتیز ک انیورسال اسنفاده شود‪.‬‬ ‫‪ -5‬برای جلوگیری از گرم شتتدن زیاد و حفظ تعادل کاری‪ ،‬باید ابزار را با فشتتار نستتبنا کنی بر روی ستتنگ‬ ‫هدای کرد‪.‬‬ ‫‪ -6‬برای افزایش بازده کار و جلوگیری از گرم شتدن و ستوخن کار باید چرخ ستنباده ها را به موقع توسط‬ ‫قرقرههای صاف ک یا الناس تنیز و تیز کرد‪.‬‬ ‫‪ -7‬فاصله تکیهگاه و زبانه محافظ را پس از هر بار صاف کردن (تیزکردن) سنگ‪ ،‬مجددا تنظیم کرد‪.‬‬ ‫‪ -8‬برای جلوگیری از ایجاد شتیار و فرورفنگی در ستطح سنگ سنباده‪ ،‬قطعه کار را به چپ و راس حرک‬ ‫داده و از تنام سطح محیط سنگ اسنفاده کنید تا خوردگی سنگ یکنواخ باشد‪.‬‬ ‫‪ -9‬قبل از کننرل اندازه و زوایای قطعه کار آنها را خنک و تنیز کنید‪.‬‬ ‫‪ -14‬دستنگاه ستنگ ستنباده رومیزی برای تیزکردن ابزارها پیش بینی شتده‪ ،‬لذا از گرفن چوب‪ ،‬السنیک‪،‬‬ ‫سرب‪ ،‬آلومینیم‪ ،‬آه و‪...‬به سنگ خودداری کنید‪.‬‬ ‫نکات ایمنی و حااظتی‬ ‫‪ -1‬اصول و نکات بسن چرخ سنباده را رعای کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬در هنگام کار با ماشتتی چرخ ستتنباده تنام حفاظ ها را‬ ‫کننرل کنید‪.‬‬ ‫‪ -3‬از عینک مخصتوص سنگ زنی اسنفاده کنید‪.‬ای مورد‬ ‫هم در تیزکردن ابزارها و هم در صتتتاف کردن چرخ‬ ‫سنباده رعای شود‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪ -4‬عنل تنظیم فاصتتله تکیه گاه و زبانه روی قاب محافظ را فقط در زمان خاموش بودن ستتنگ‬ ‫سنباده انجام دهید‪.‬‬ ‫‪ -5‬هیچ گاه حفاظ روی سنگ سنباده را از محل خود دور نکنید‪.‬‬ ‫‪ -6‬قطعات کوچک را هیچ گاه با دس به سنگ نگیرید برای ای منظور بهنر اس از گیره مناسبی‬ ‫اسنفاده شود‪.‬‬ ‫‪ -7‬هرگز برای منوقف کردن سنگ سنباده آن را با دس لنس نکنید‪.‬‬ ‫‪ -8‬دسنگاه سنگ روش را ترک نکنید بلکه آن را خاموش کرده سپس به کارهای دیگر بپردازید‪.‬‬ ‫مراحل تیزکاری ابزار‬ ‫تیزکردنسوزنخطکش‬ ‫‪ -1‬اصول و نکات کلی ایننی و تیز کردن ابزار رعای شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬زاویه رأس سوزن خط کش را مشخص کنید‪.‬‬ ‫‪ -3‬برای تیزکاری سوزن خط کش از سنگ نرم اسنفاده کنید‪.‬‬ ‫‪ -4‬ماشی سنگ سنباده را روش کرده و از سالم بودن سنگ‪ ،‬اطنینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫‪ -5‬عنل تیزکاری را با کنک سطح جانبی سنگ انجام دهید‪.‬‬ ‫‪16‬‬  ‫‪ -6‬سوزن خط کش را نسب به سنگ‪ ،‬تح زاویه ای برابر نصف زاویه رأس سنبه نشان قرار داده و قسن‬ ‫جلوی سوزن خط کش را در دس چپ و قسن عقب آن را در دس راس بگیرید‪.‬حال نوک آن را به‬ ‫آن را حول محور خود بگردانید تا نوک‬ ‫راس ت‬ ‫آرامی به ستتطح جانبی ستتنگ فشتتار دهید و با دس ت‬ ‫مخروطی سوزن خط کش کامل شود‪.‬‬ ‫‪ -7‬برای جلوگیری از گرم شتتدن و ستتوخن نوک ستتوزن خط کش در موقع تیزکاری از مایع خنک کننده‬ ‫اسنفاده کنید‪.‬‬ ‫‪ -8‬زاویه ایجادشده را با شابلون یا زاویه سنج کننرل کنید‪.‬‬ ‫تیزکاری سنبهنشان‪:‬‬ ‫برای تیز کردن سنبه نشان نیز مطابق زیر عنل می شود‪:‬‬ ‫‪ -1‬اصول فنی و نکات ایننی و حفاظنی در تیز کردن ابزار رعای شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬زاویه رأس سنبه نشان‪ ،‬مشخص شود‪.‬‬ ‫‪17‬‬  ‫‪ -3‬برای تیزکاری سنبه نشان از سنگ سنباده نرم اسنفاده کنید‪.‬‬ ‫‪ -4‬برای تیزکاری سنبه نشان از سطح جانبی سنگ سنباده اسنفاده کنید‪.‬‬ ‫‪ -5‬ماشی سنگ سنباده را روش کرده و از سالم بودن سنگ اطنینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫‪ -6‬با توجه به شکل‪،‬سنبه نشان را تح زاویه ای برابر نصف زاویه رأس سنبه نشان نسب به سنگ‬ ‫قرار دهید‪.‬‬ ‫‪ -7‬ستر ستنبه نشتان را با دست چپ و دنباله آن را با راس گرفنه سپس سر آن را با فشار کم با‬ ‫ستطح جانبی ستنگ تناس داده و با دست راس سنبه نشان را حول محورش دوران دهید تا‬ ‫شکل مخروطی آن حفظ شود‪.‬‬ ‫‪ -8‬به محض گرم شدن سنبه نشان آن را در مایع خنک کننده فرو برده تا سخنی آن از بی نرود‪.‬‬ ‫‪ -9‬توسط شابلون یا زاویه سنج؛ زاویه رأس سنبه نشان راکننرل کنید‪.‬‬ ‫‪18‬‬  ‫تیزکاریمتهها‪ :‬تیزکردن منه ها از اهنی و دق خاصی برخوردار اس لذا رعای نکات زیر ضروری اس ‪:‬‬ ‫‪ -1‬اصتتتول فنی و نکات ایننی و حفاظنی تیز کردن ابزار‬ ‫رعای شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬با توجه به جنس قطعه کار‪ ،‬نوع منه‪ ،‬زاویه راس و زاویه‬ ‫آزاد منه را مشخص کنید‪.‬‬ ‫‪ -3‬برای تیزکاری منه مارپیچی از سنگ سنباده نرم اسنفاده‬ ‫کنید‪.‬‬ ‫‪ -4‬برای تیزکاری منه مارپیچی از ستتتطح جانبی ستتتنگ‬ ‫سنباده اسنفاده کنید‪.‬‬ ‫‪ -5‬ماشتی ستنگ ستنباده را روشت کرده و از سالم بودن‬ ‫سنگ آن اطنینان حاصل کنید‪.‬‬ ‫‪ -6‬مطابق شتکل لبه برنده منه را طوری به ستطح جانبی سنگ بگیرید که زاویه تشکیل شده بی‬ ‫محور منه و سطح جانبی سنگ برابر نصف زاویه رأس منه باشد‪.‬دنباله منه را در دس راس و‬ ‫و اشاره گرفنه و آن را روی تکیه گاه‬ ‫چپ بی انگشت شتس‬ ‫شتیار مارپیچ بدنه را در دست‬ ‫ستنگ ستنباده قرار دهید‪.‬سپس ضن ایجاد‬ ‫و چپ و باال‬ ‫راس‬ ‫چرخشی به سن‬ ‫حرک‬ ‫(و‬ ‫بردن ستتر منه در هنگام گردش به راس ت‬ ‫پایی بردن ستتر منه در گردش به چپ) زاویه‬ ‫آزاد را در منه ایجاد کنید‪.‬‬ ‫چون تیزکردن منه با روش فوق نیاز به تکرار‬ ‫و تجربه طوالنی دارد لذا در بعضی از کارگاهها‬ ‫از ابزار مخصوصی به نام قالب منه یا راهننای‬ ‫منه اسنفاده میکنند‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫تیزکاری بافاصله آن را در مایع خنک کننده فرو برید تا سخنی‬ ‫‪ -7‬به محض گرم شتدن قستن‬ ‫منه حفظ شود‪.‬‬ ‫‪ -8‬توستط شتابلونهای مخصوص منه‪ ،‬مساوی بودن طول لبه های برنده؛ زاویه آزاد‪ ،‬زاویه رأس و‬ ‫زاویه جان منه را کننرل کرد‪.‬‬ ‫تصاویر زیر روش کننرل مشخصات منه را با شابلونهای مخنلف نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪24‬‬ 21  ‫ابزارهای تراشکاری‬ ‫قطعاتی که عنلیات تراشکاری روی آنها انجام میگیرد از جنس های مخنلفی میباشتتتند‪ ،‬لذا برای تراشتتیدن‬ ‫آنها ننیتوان از یک نوع ابزار اسنفاده کرد‪.‬به هنی دلیل برای تراشتتتتتتیدن قطعاتی از جنسهای مخنلتتتتتتف‪،‬‬ ‫ابزارهای مخنلفی از نظر جنس تهیه شتتتتتتتتده اس ‪.‬جنس ابزار تراشکاری هنواره منناسب با جنس قطعه کار‬ ‫اننخاب میشتتود و هنیشتته جنس آن ستتخ تر از جنس قطعه کار خواهد بود‪.‬‬ ‫قبل از معرفی جنس ابزارها الزم استت که به طور مخنصر با جنس قطعات نیز آشنا شوید‪.‬‬ ‫انواع قطعه کار از نظر جنس‬ ‫مهمتریتت جنس قطعات را فلزات آهنی مانند چدن و فوالد و فلزات غیرآهنی سبک و سنگی و آلیاژهای آنها و‬ ‫مواد مصنوعی تشکیل میدهند‪.‬‬ ‫چهن‪ :‬اگتتر درصد کرب در آه بیتت ‪ 2/46‬تا ‪ 6/67‬درصد باشتتد‪ ،‬آن را چدن مینامند‪.‬‬ ‫فوالد‪ :‬اگر به آه بی ‪ 4/5‬تا ‪ 2/46‬درصد کرب اضافه شتتتود آلیاژ به دس آمده فوالد نامیده میشتتود‪.‬برای‬ ‫بهبود خواص فوالد آن را با عناصر دیگری مانند منگنز و کرم و سایر فلزات ترکیب میکنند‪.‬‬ ‫فلزات غیرآهنی سبک‪ :‬آلومینیتتم و آلیاژهای آن جزء ای دستتنه از فلزات به شتتنار میروند‪.‬به عل سبکی‬ ‫وزن و استتتتتتتتنحکام زیاد در صنایع مخنلف از جنله هواپیناسازی کاربرد فراوان دارد و مقاوم به خوردگی آن‬ ‫باالس ‪.‬‬ ‫فلزات غیرآهنی سنگی ‪ :‬از فلزات غیرآهنی ستتتنگی مینوان به متتس و روی و آلیاژ مهم ای دو یعنی برنج‬ ‫برادهبرداری آن کاهش مییابد که برای رفع ای عیب‬ ‫اشتاره کرد‪.‬در برنج هرچه درصد مس افزایش یابد قابلی‬ ‫به آن سترب اضافه میکنند‪.‬برنز نیز آلیاژی از مس و قلع میباشد ؛ از فسفر برنز برای ساخ یاتاقان ها اسنفاده‬ ‫میکنند‪.‬‬ ‫‪22‬‬ ‫مواد مصاانوعی‪ :‬ای مواد مانند پلیاتیل از نف خام به دست میآیند‪ ،‬به عل مزایای زیادی که دارند کاربرد‬ ‫فراوانی در صنع داشنه و قابلی برادهبرداری خوبی دارند‪.‬‬ ‫انواع جنس ابزارهای تراشکاری‬ ‫برای تراشتتیدن قطعات با جنسهای مخنلف به ابزارهایی با جنس های منفاوت احنیاج استت ‪.‬معنوالً ابزارهای‬ ‫تراشکاری (که از ای به بعد رنده نامیده میشود) از فلزاتی که ستتتتتتخنی باالیی داشنه باشند و در برابر حرارت‬ ‫مقاوم نشتان دهند ساخنه میشوند‪.‬در ادامه به تشریح خواص فلزاتی که برای ساخ رندهها اسنفاده میشوند‬ ‫توجه کنید‪.‬‬ ‫فوالد ابزار غیرآلیاژی‬ ‫ای فوالد به نام فوالد کربنی (‪ )WS‬معروف بوده و از ‪ 4/5‬تا ‪ 1/5‬درصد کرب دارد‪.‬ای فوالد ستتخنی خود را تا‬ ‫‪ 254‬درجه ستتاننیگراد حفظ میکند‪.‬از ای ابزار میتوان در تراشکاری قطعات فوالدی نرم (فوالدهای غیرآلیاژی‬ ‫کم کرب ) اسنفاده کرد‪.‬امروز ای جنس رنده کننری کاربرد را دارد‪.‬‬ ‫فوالد ابزار آلیاژی‬ ‫ایتت فوالدها عاوه بر کرب بتتا فلزات دیگری مانند کتترم‪ ،‬ولفرام‪ ،‬وانادیوم‪ ،‬مولیبدن و کبال آلیاژ شتتدهاند و‬ ‫بر دو نوع کمآلیتتتتاژ و پرآلیاژاند‪.‬فوالدهای ابزارستتتازی کم آلیاژ تا ‪ 344‬درجه ساننیگراد و فوالدهای پرآلیاژ تا‬ ‫‪ 644‬درجه ستتاننیگراد ستتخنی خود را حفظ میکنند‪.‬فوالدهای پرآلیاژ به نام فوالدهای تندبتتر (‪ SS‬یا ‪)HSS‬‬ ‫معروفاند‪.‬رندههای ‪ HSS‬معنوالً در مقاطع گرد‪ ،‬مربع و یا ذوزنقه در طول ‪ 244‬میلیننر ستاخنه میشتود‪.‬ابعاد‬ ‫مقاطع نیز معنوالً منناسب با کاربرد آنها استتت ‪ ،‬ای رندهها برای اسنفاده با سنگ سنباده تیز میشوند و بعد از‬ ‫مدتی کارکردن و کندشدن مجدداً قابل تیزکاری خواهند بود‪.‬ای رندهها به طور مستتتتتتتتنقیم و یا با اسنفاده از‬ ‫نگهدارندههای مخصوصی به رندهگیر دسنگاه بستتتتنه میشتتتتوند‪.‬در بعضی از موارد نیز فقط ستتر آنها از ای‬ ‫جنس اننخاب میشتتوند و به بدنهای از جنس فوالد ساخننانی با اسنحکام ‪ 744‬تا ‪ 844‬نیوت بر میلیننر مربع‬ ‫جوش داده میشوند‪.‬در هنرستتتنانها معنوالً از ای نوع رنده اسنفاده میکنند‪.‬در شکل های چند ننونه از ای‬ ‫رنده را ننایش میدهد‪.‬‬ ‫‪23‬‬  ‫فلزات سخت‬ ‫فلزات ستخ را از مخلوط پودرکاربید و بعضی از فلزات دیرگداز مانند کاربید ولفرام‪ ،‬تینان‪ ،‬تاننال‪ ،‬مولیبدن و یا‬ ‫وانادیوم به هنراه پودر کبال به عنوان چستب تولید میکنند‪.‬از خصوصیات بارز فلزات ستتتتتتتتخ میتوان به‬ ‫ستتتتخنی زیاد و مقاوم زیاد به ستتتتایش اشاره کرد‪.‬هنچنی فلزات سخ تا دمای ‪ 944‬درجه ستتاننیگراد‬ ‫ستتخنی خود را حفظ میکنند‪.‬در تراشتتکاری موادی مانند فوالد ریخنهگری با منگنز زیاد و قطعات ریخنهگری‬ ‫هنراه با ماسه و شیشه و چینی و شاخ مصنوعی که فوالد تندبر قابلی برادهبرداری ندارد‪ ،‬فلزات سخ به راحنی‬ ‫برادهبرداری میکنند‪.‬ستطح قطعاتی که با ای رندهها تراشکاری میشوند بسیار صیقلی استتتتتتتت ‪.‬عیب فلزات‬ ‫سخ در عدم تحنل ضربه اس ‪.‬هنچنی فلزات ستتتتتتخ خنک شتتتتتتدن ناگهانی را ننیپذیرند‪.‬زیرا تنش‬ ‫با شکلها و ترکیبات مخنلف ساخنه میشوند و‬ ‫حرارتی در آنها ایجاد ترک و لب پریدگی میکند‪.‬فلزات ستخ‬ ‫منناسب با نوع برادهبرداری و جنس قطعه کار اننخاب میشوند‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫و نیاز به تیزکردن ندارد‪.‬ای تکهها با‬ ‫ای تکهها چند لبه قابل استتنفاده دارند که آماده برادهبرداری استت‬ ‫استتتتتتنفاده از روبنده و یتتتتتتا پیچ به نگهدارندههای مخصوص بسنه میشتتتتتتوند و ای نگهدارندهها در رندهگیر‬ ‫دستنگاه بسنه میشود‪.‬لبههای کندشده ای رندهها با لبههای بعدی تعویض می شوند و قابلی تیز شدن ندارند‪.‬‬ ‫به صتتترفهاند‪.‬‬ ‫ای رنده ها بیشتتتنری کاربرد را در کارگاههای تولیدی دارند و از لحاظ زمان تولید و کیفی‬ ‫شتتتتتتتتکلهای زیر چند ننونه مخنلف از ای رندهها را ننایش میدهد و در جدول زیر نیز عام اخنصاری ای‬ ‫فلزات و فرایند مناستتب و ماده مناسب تراشیدنی آنها مشخص گردیده اس ‪.‬‬ ‫‪25‬‬  ‫ابزارهای سرامیکی‬ ‫قستتتتن عنتتتده ستترامیکها را اکستتید فلتتزات‪ ،‬آلومینیم‪ ،‬سیلیستتیم و کرم (‪ )Al2O3,SiO2, CrO2‬به‬ ‫و نیکل به عنوان فلزات چستتتتتتتتباننده تشکیل میدهند‪.‬‬ ‫عنوان فلزات ستخ و بقیه را فلزات مولیبدن‪ ،‬کبال‬ ‫مقاوم فلزات سترامیکی در مقابل ستایش ‪ 5‬تا ‪ 14‬برابر فلزات ستخ اس و تا ‪ 1244‬درجه ساننیگراد سخنی‬ ‫خود را حفظ میکنند‪.‬از ای فلزات برای تراشتیدن فوالدهای سخ کاری شده اسنفاده میکنند‪.‬سرامیکها نیز‬ ‫مانند فلزات سخ در تکههای کوچک و به شتتکلهای مخنلف ساخنه می شوند و روی نگهدارندههای مخصوص‬ ‫بسنه میشتتوند‪.‬تکه های ای لبهها نیز تیز شده اس ‪ ،‬اما تکه های سرامیکی سبکتر از تکه های فلزات سخ‬ ‫هسنند و در مقابل ضربه بسیار حساسترند‪.‬‬ ‫معرفی قلم های تراشکاری‬ ‫رندههای تراشتکاری برای نفوذ و برادهبرداری بهنر نیاز به فرم خاصتی دارند که ای فرم با ایجاد کردن یکسری‬ ‫سطوح و زوایا روی رنده به وجود میآید‪.‬در رندههایی که از جنس فلزات ستتتتتتخ یا سرامیکاند ای سطوح و‬ ‫زوایا از قبل ایجاد شده اس و رنده روی نگهدارنده بسنه شده و مورد اسنفاده قرار میگیرد‪.‬اما در رندههایتتتتتتی‬ ‫که از جنس فوالد تندبر (‪ )HSS‬و یا فوالد ابزار غیرآلیاژی‪ ،‬ابندا باید ای ستتطوح و زوایا را ایجاد کرد و ستتپس از‬ ‫رنده اسنفاده کرد‪.‬برای ایجاد ای سطوح و زوایا از ستتنگ سنباده استتنفاده میگردد که در فصول بعدی کناب‬ ‫به تشریح آن میپردازیم‪.‬اما برای اسنفاده بهنر از رندهها باید ای سطوح و زوایا معرفی شوند‪.‬‬ ‫‪26‬‬  ‫سطوح ابزار‪ :‬اگر ستتتتطح مقطع ابزار به صورت مربع در نظر گرفنه شتتتود و فرض کنیم که بخواهد در جه‬ ‫فلش ننایش داده شتتتتتتده در شکل حرک کند و به داخل قطعه کار نفوذ کند‪ ،‬مسلنا نیروی زیادی نیاز خواهد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫اما اگر سطح مقطع ابزار به صورت شکل تغییر کند و یک شکل گوهای پیدا کند‪ ،‬مستتتتتتلنا با نیروی کننری به‬ ‫داخل قطعه کار نفوذ میکند‪.‬‬ ‫برای ایجاد چنی شکل گوهای نیاز به ایجاد دو سطح اس ‪.‬‬ ‫سطح براده‬ ‫سطحی اس که روی رنده ایجاد میشود و نقش آن کنک به نفوذ بهنر ابزار و هدای برادهها در هنگام جداشدن‬ ‫از قطعه اس ‪.‬‬ ‫‪27‬‬  ‫سطح آزاد‬ ‫سطحی اس که روی رنده ایجاد میشود و نقش آن کنک به نفوذ بهنر ابزار و جلوگیری از اصطکاک بی رنده و‬ ‫قطعه کار در حال گردش اس ‪.‬‬ ‫در رندهها منک استتت برحسب شکل رنده چند سطح آزاد وجود داشنه باشد مثا در رندههای روتراشی سطح‬ ‫آزاد پیشتانی نیز وجود دارد که برای جلوگیری از اصتطکاک بی ابزار و ستطح تراشیده شده قطعه کار ایجاد می‬ ‫شود‪.‬‬ ‫حال با توجه به مفاهیم فوق به تعریف لبه اصلی و فرعی ابزار میپردازیم‪:‬‬ ‫لبه اصلی‪ :‬لبه اصلی فصل مشتتنرک بی ستتطح براده و سطح آزاد اس و در حقیق لبه برنده ابزار محستتوب‬ ‫می شود و عنلیات برادهبرداری با ای قسن انجام میگیرد‪.‬‬ ‫لبه فرعی‪ :‬لبه فرعی فصل مشنرک بی سطح براده و سطوح آزاد دیگر رنده میباشد و حنیاالمکان نباید از ای‬ ‫لبه برای برادهبرداری اسنفاده شود‪.‬‬ ‫بعد از شروع عنلیات براده برداری روی قطعه کار سطوح مخنلفی به وجود میآیدکه برای هر کدام از آنها نامی‬ ‫در نظر گرفنه شده اس ‪.‬‬ ‫سطح کار‪ :‬سطح قطعه کار قبل از براده برداری سطح کار نامیده میشود‪.‬‬ ‫سطح برش‪ :‬سطحی که در هنگام برادهبرداری مسنقینا با لبه برنده ابزار در تناس اس ‪.‬‬ ‫سطح کارشهه‪ :‬ستتطحی استت که بعد از عنلیات برادهبرداری به وجود میآید‪.‬‬ ‫‪28‬‬  ‫زوایای ابزار‬ ‫زوایای ابزار به دو دسنه کلی تقسیم می شوند‪ :‬زوایای اصلی و زوایای فرعی‬ ‫زوایای اصلی‬ ‫زوایای اصلی شامل سه زاویه می باشد که به شرح زیراند‪:‬‬ ‫زاویه براده‪ :‬زاویهی بی ستتطح براده و صتتفحه مرور داده شتتده بر نوک ابزار و مرکز قطعه کار را زاویه ی براده‬ ‫گویند‪.‬ای زاویه با حرف (‪ )γ‬گاما ننایش داده میشود‪.‬‬ ‫زاویه ی آزاد‪ :‬زاویه بی ستتطح آزاد بغل ابزار و صفحهی عنود بر صفحهی قبتتل که از لبهی اصلی ابزار بگذرد‬ ‫را زاویه آزاد گویند‪.‬ای زاویه با حرف (‪ )α‬آلفا ننایش داده میشود‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫زاویه گوه‪ :‬زاویه بی ستتطح آزاد و ستتطح براده را زاویه گوه گویند‪.‬ای زاویه با حرف (‪ )β‬بنا ننایش داده‬ ‫میشتتود‪.‬هنانطور که در شکل ننایش داده شده اس زوایای تعریف شده آزاد و براده زمانی مقدار صحیح خود‬ ‫را دارند که نوک ابزار هنستتتتتتتتطح مرکز قطعه کار قرار داشنه باشد‪.‬اما زاویه گوه هنواره ثاب اس و تغییری‬ ‫ننیکند‪.‬در ضن مقدار زاویه گوه با اسنحکام و نفتتتوذ ابزار رابطه دارد‪.‬هر چقدر مقدار زاویه گوه افزایش یابد‪،‬‬ ‫استتتتنحکام ابزار نیتتتتز افزایش مییابد در عوض مقدار نفوذ ابتتزار کاهش مییابد و هرقدر مقدار زاویه ی گوه‬ ‫کاهش یابد‪ ،‬اسنحکام ابزار کنشده و نفوذ آن افزایش مییابد‪.‬بتترای اننخاب زوایای اصلتتی در رندههای ‪ HSS‬با‬ ‫توجه بتته جنس قطعه کار میتوانید از جدول زیر کنک بگیرید‪.‬‬ ‫‪34‬‬  ‫زوایای فرعی‬ ‫زوایای فرعی نیز شامل سه زاویه اس که به شرح زیراند‪.‬‬ ‫زاویااااه تنظیم‪ :‬زاویهای استتتت که بی لبه اصلی ابزار و ستتطح کار ایجاد میشتتود‪.‬ای زاویه با حرف ‪κ‬‬ ‫(کاپا) ننایش داده میشود‪.‬اننخاب صحیح ای زاویه در راندمان برادهبرداری و فرم مقطع براده مؤثر استتتت ‪.‬در‬ ‫شتکل دو رنده با زاویه تنظیم منفاوت ننایش داده شتتتتتتتتده اس ‪.‬در خش کاری ای زاویه کننر از ‪ 94‬درجه‬ ‫میشود‪.‬‬ ‫زاویه رأس‪ :‬ای زاویه بی لبه اصلی و لبه فرعی ابزار اس و آن را با حرف (‪ )ε‬اپستتتیل ننایش میدهند‪.‬ای‬ ‫زاویه بی ‪ 84‬تا ‪ 114‬درجه اننخاب میشتود‪.‬برای افزایش دوام رنده و باال رفن صافی سطح بهنر اس که نوک‬ ‫رنده (محل برخورد لبه اصلی با لبه فرعی) کنی گرد شود‪.‬به شکل زیر توجه کنید‪.‬‬ ‫‪31‬‬  ‫زاویهی تمایل‪ :‬زاویه ای که لبه اصلی با سطح افق میسازد زاویه تنایل نتتام‬ ‫دارد که با حرف (‪ )λ‬الندا ننایش داده میشتتتتتتود‪.‬اگتتتتتتر صعود لبه اصلی به‬ ‫سن نوک آن باشد زاویه تنایل مثب و در غیر ای صورت زاویه تنایل منفی‬ ‫اس ‪.‬زاویه تنایل بی ‪ -4‬و‪ +4‬درجه اننخاب میشود‪.‬شکل مقابل زاویه تنایل‬ ‫در حال مثب و منفی را ننایش میدهد‪.‬زاویه تنایل در خش کاری منفی و‬ ‫درپرداخ کاری مثب در نظر گرفنه میشود‪.‬‬ ‫انواع رنهه های روتراشی و پیشانی تراشی خارجی‬ ‫قبل از بررستتی فرم رندههای تراشکاری خارجی الزم اس که با چند اصطاح و تعریف آشنا شویم‪.‬‬ ‫روتراشی‪ :‬روتراشی نوعی از عنلیات تراشکاری اس که در آن ابزار در هنگام برادهبرداری موازی محور دستتنگاه‬ ‫حرک میکند و قطر کار را کاهش میدهد‪.‬‬ ‫پیشانی تراشی‪ :‬پیشانی تراشتتتتی نوعی عنلیتتتتات تراشکاری اس که در آن ابتتزار در هنگام برادهبتترداری‬ ‫عنود بر محور دستتنگاه حرک میکند و طول قطعه کار را کاهش میدهد‪.‬‬ ‫یک ابزار تراشکاری خارجی منک اس برای عنل روتراشی یا پیشانیتراشی و یا هر دو آنها فرم داده شتتتتتتتتده‬ ‫باشتتد‪.‬در شتتکلهای زیر عنلیات روتراشی و پیشانیتراشی ننایش داده شده اس ‪.‬حال اگر صافی سطح قطعه‬ ‫و زمان انجام کار نیز در نظر گرفنه شتتتتتتتتتود‪ ،‬هر کدام از ای عنلیاتها منک اس در حال خش کاری و یا‬ ‫پرداخ کاری صورت گیرد‪.‬‬ ‫‪32‬‬  ‫زیادی ندارد‪ ،‬اما چون الزم اس‬ ‫خشت تراشی‪ :‬در حال خش تراشی صافی سطح اهنی‬ ‫برادهبرداری در حال‬ ‫در زمان کوتاه‪ ،‬حجم براده زیادی را از ستتطح کار جدا شتتود‪ ،‬زوایای رنده را طوری اننخاب میکنند که رندهها‬ ‫اسنحکام و قدرت بیشنری داشنه باشند‪.‬‬ ‫برادهبتترداری در حال پرداختت کاری‪ :‬در ای حالتت مقدار حجم براده برداری کم استت ولی صافی ستتطح‬ ‫اهنی زیادی دارد‪.‬برای ای منظور رنده ها به دق ستتتتتتنگ زده و در پایان با ستتتتتتنگ نف لبههای آنها را‬ ‫پرداخ میکنند و معنوالً نوک رنده ها را گرد می کنند‪.‬پس به عنوان مثال یک رنده روتراشتتتتی میتواند رنده‬ ‫روتراشی خش کاری و یا رنده روتراشی پرداخ کاری باشد‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫طبق استتتتتتتتتنانداردهای ‪ ISO‬و ‪ DIN‬رندههای روتراشی و پیشانیتراشی فرمهای مخنلفی دارند که ای فرمها‬ ‫منناستتب با نوع عنلیاتی اس که ای رندهها انجام میدهند‪.‬ای فرمها به شرح زیر میباشد‪:‬‬ ‫رنهه روتراشی مستقیم (‪ ISO1‬یا ‪)DIN4971‬‬ ‫از ای رنده برای روتراشتتی به صورت خش تراشتتی اسنفاده میشود در شکل زیر شکل رنده و جه حرک آن‬ ‫روی قطعه کار ننایش داده شده اس ‪.‬‬ ‫رنهه سرکج (‪ ISO2‬یا ‪)DIN4972‬‬ ‫خش کاری اسنفاده میشود‪.‬در شکل زیر شکل‬ ‫از ای رنده برای روتراشتی و هم برای پیشتانیتراشتی در حال‬ ‫رنده و جه حرک آن روی قطعه کار ننایش داده شده اس ‪.‬‬ ‫‪34‬‬  ‫رنهه گوشه تراش (‪ ISO3‬یا ‪)DIN4978‬‬ ‫از ای رنده برای ایجاد گوشته های ‪ 94‬درجه روی قطعه کار استنفاده میشتود‪.‬در ضن میتوان از ای رنده در‬ ‫روتراشتتی اسنفاده کرد‪.‬شکل زیر شکل رنده و جه حرک آن را روی قطعه کار ننایش میدهد‪.‬‬ ‫رنهه پرداختکاری سرپه (‪ ISO4‬یا ‪)DIN4976‬‬ ‫ای رنده برای پرداخ کاری ستتطح روی قطعه اسنفاده می شود‪.‬در اسناندارد‪ DIN‬رنده پرداخ کاری دیگری‬ ‫نیز وجود دارد که به صورت نوک تیز اس و باشتتتتناره ‪ DIN4975‬شناخنه می شود‪.‬در شتتتتکل زیر ای رنده‬ ‫ننایش داده شده اس ‪.‬‬ ‫‪35‬‬  ‫رنهه پیشانیتراش (‪ ISO5‬یا ‪)DIN4977‬‬ ‫ای رنده برای پیشانیتراشتتتتی قستتتن هایی از قطعه اسنفاده میشود که پلهای در پیشتتانی قطعه کار وجود‬ ‫دارد‪.‬شکل زیر‪ ،‬شکل رنده و جه حرک آن را ننایش میدهد‪.‬‬ ‫رنهه روتراشی (‪ ISO6‬یا ‪)DIN4980‬‬ ‫ای رنده برای روتراشتی پله ها استنفاده میشود‪.‬شکل ‪21‬تتتت‪ 3‬شکل رنده و جه حرک آن روی قطعه کار را‬ ‫ننایش میدهد‪.‬‬ ‫انواع رنهههای روتراشی از نظر جهت حرکت‬ ‫تنامی رندههای معرفی شتده در قسن قبلی در دو نوع چپ تراش و راس تراش ساخنه میشوند‪.‬در شکل زیر‬ ‫دو نوع مخنلف از ای رنده ها را مشاهده میکنید‪.‬‬ ‫‪36‬‬  ‫رنهه راست تراش‬ ‫و در‬ ‫اس‬ ‫در ای رندهها اگر از روبه رو به ستتتتطح مقطع رنده نتتتتگاه کنید‪ ،‬لبه برنده ابزار در ستتتن راس‬ ‫هنگام برادهبرداری رنده از سن مرغک به سن سه نظام حرک میکند‪.‬‬ ‫رنهه چپ تراش‬ ‫اگر از روبهرو به ستطح مقطع ای رنده نگاه کنید لبه برنده ابزار در سن چپ قرار دارد و در هنگام برادهبرداری‬ ‫ابزار از سن سه نظام به سن مرغک حرک میکند‪.‬‬ ‫بست رنهه روتراشی روی دستگاه تراش‬ ‫برای بستتن رنده در دسنگاه تراش قستتننی به نام رنده گیر در نظر گرفنه شده اس ‪ ،‬رندهگیرها انواع مخنلفی‬ ‫دارد‪.‬رندهگیری که در دسنگاه تراش ‪ TN50‬قرار دارد یک رنده گیر چهار طرفه گردان اس ‪.‬شکل زیر ای رنده‬ ‫گیر را به هنراه آچار مخصوص آن ننایش میدهد‪.‬در ای رندهگیر هنزمان میتوان چهار ابزار مخنلف را بس و‬ ‫در صتورت لزوم از هر کدام استنفاده کرد‪.‬برای بستن ابزارها هش پیچ در اطراف رندهگیر قرار داده شده اس ‪.‬‬ ‫خود رندهگیر نیز با یک پیچ که در وستتتط آن قرار دارد به ستتوپرت فوقانی ثاب شده اس ‪.‬هنه ای پیچ ها با‬ ‫استتنفاده از آچار مخصوصی که در شکل زیر ننایش داده شده باز و بسنه م شوند‪.‬‬ ‫برای گرداندن رندهگیر‪ ،‬پیچ مرکزی را کنی شتتتتل کنید و رندهگیر را در جه مخالف عقربههای ستتتتتاع به‬ ‫اندازه ‪94‬درجه بچرخانید تا ابزار بعدی روبهروی قطعه کار قرار گیرد و ستتتتتتتتپس پیچ مرکزی را محکم کنید‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫رندهگیر‬ ‫میچرخد‪.‬پس برای برگشن به ابزار قبلی الزم اس‬ ‫رندهگیر فقط در جه مخالف عقربه های ستاع‬ ‫یک دور چرخانده شود‪.‬‬ ‫رنده تراشتکاری باید طوری بستنه شود که نوک لبه اصلی هم‬ ‫ارتفاع مرکز قطعه کار باشتتتتتتد‪.‬برای ای منظور میتوان نوک‬ ‫ابزار را با نوک مرغک تنظیم کرد‪.‬معنتتوالً ارتفتتاع رندهها از‬ ‫نوک مرغک پایی تر استتتتت ‪.‬به هنی خاطر تستتتتتتنه های‬ ‫فوالدی بریده شتتتده را زیر رنده قرار میدهند تا ارتفاع آن باال‬ ‫بیاید‪.‬برای تنظیم رنده می توان از زیررندهای های پله ای نیز‬ ‫استتتتنفاده کرد‪.‬در شتتتکل ای زیرکاری ننایش داده شتتده‬ ‫استت ‪.‬‬ ‫‪38‬‬ ‫بعد از ای که ارتفاع نوک رنده و مرغک برابر شتتتد پیچهای روی رنده را محکم میکنید‪.‬الزم اس بی پیچها و‬ ‫رنده نیز تسنه نازکی قرار دهید تا بر اثر سخنی رنده سرپیچها آسیب نبیند‪.‬بعد از سف شتتتدن پیچها نیز باید‬ ‫یک بار دیگر ارتفاع رنده را با نوک مرغک کننرل کرد‪.‬زیرا هنگامی که از تستتتتتتتتنه به عنوان زیرکاری اسنفاده‬ ‫میشتتود‪ ،‬بر اثر محکم شتتدن پیچها تستتنهها به هم میچستتبند و رنده پایی تر از مرکز میآید‪.‬اگر نوک رنده از‬ ‫مرکز قطعه کار باالتر بستتنه شود‪ ،‬طبق تعاریف زاویه براده و آزاد‪ ،‬زاویه براده زیاد میشتتود و زاویه آزاد کم می‬ ‫شود‪.‬اگر نوک رنده پایی تر از مرکز بستتتتتتتتنه شود زاویه براده کم میشود و زاویه آزاد زیاد میشود‪.‬پس برای‬ ‫ای که اندازه زوایای ابزار تغییر نکند‪ ،‬نوک ابزار باید در مرکز قطعه باشد‪ ،‬به شکل زیر توجه کنید‪.‬‬ ‫نکات ایمنی و حااظتی‪:‬‬ ‫‪ -1‬طول قستتتن بیرون آمده رنده از رندهگیر حنیاالمکان کوتاه باشد‪.‬در صورتی که ای طول بلند باشد‬ ‫باعث ایجاد ارتعاش یا شکسن رنده میگردد‪.‬‬ ‫‪ -2‬رنده به صورت عنود در داخل رندهگیر قرار گیرد‪.‬‬ ‫‪ -3‬در هنگام بسن پیچ ها دق کنید که پیچ دقیقاً در وسط رنده بسنه شود‪.‬‬ ‫‪ -4‬رندهها را حداقل با دو پیچ محکم کنید‪.‬‬ ‫‪ -5‬در هنگام باز کردن و محکم کردن پیچ های روی رنده دق کنید که پیچ وسط رنده بند محکم باشد‪.‬‬ ‫از بازکردن و بسن رنده و چرخاندن رنده گیر خودداری‬ ‫‪ -6‬در هنگامی که سته نظام در حال دوران است‬ ‫کنید‪.‬‬ ‫‪39‬‬  ‫‪ -7‬برای شروع نظاف پایان کار‪ ،‬ابندا رنده را از رندهگیر باز کنید‪.‬‬ ‫تیز کردن رنهه تراشکاری‬ ‫در فصل قبل با جنس‪ ،‬فرم‪ ،‬ستتطوح و زوایای رنده های تراشکاری آشنا شدید‪.‬در هنرسنانهای کشور ما بیشنر‬ ‫از رنده های تندبر (‪ )HSS‬اسنفاده میکنند‪.‬ای رنده ها با مقاطع مخنلف تولید میشتتتتوند و قبل از استتنفاده‬ ‫باید تیز شتوند یعنی باید ستطوح مورد نیاز برای ایجاد فرم مورد نظر با استنفاده از سنگ سنباده روی آنها ایجاد‬ ‫شتود و سپس از آنها اسنفاده شود‪.‬در ای فصل به آشنایی با سنگ سنباده‪ ،‬نحوه اسنفاده از آن و تیز کردن یک‬ ‫رنده ‪ HSS‬با مقطع مربع به منظور روتراشی و پیشانی تراشی پرداخنه شده اس ‪.‬‬ ‫تیز کردن رنهههای روتراشی و پیشانی تراشی‬ ‫از آنجایی که سطح مقطع ابزارهای تراشکاری حدود چند درجه شیب دارد‪ ،‬لذا مقدار برادهای که باید از پیشتتانی‬ ‫رنده برداشتتنه شتتود‪ ،‬کم اس ت ‪.‬در هر صتتورت برای تیز کردن ابزار با توجه به امکانات کارگاه میتوان از ستتنگ‬ ‫سنبادههای زیر اسنفاده کرد‪:‬‬ ‫سنگ سنباده استوانهای‬ ‫در ای حال ستتتتتتطوح ابزار باید با سطح پیشانی سنگ تناس داده شود و زاویه مورد نظر را ایجاد کرد‪.‬شایان‬ ‫ذکر اس باید از برادهبرداری با سطح مقطع سنگ پرهیز گردد‪.‬‬ ‫‪44‬‬  ‫سنگ سنباده کاسهای‬ ‫در استتتتتتنفاده از سنگ کاسهای که در شکل زیر ننایش داده شده‪ ،‬باید سطوح ابزار با سطح مقطع سنگ تناس‬ ‫داده شود‪.‬‬ ‫مراحل سنگ زدن زوایا و سطوح روی رنهه روتراشی‬ ‫ابنتتدا مقدار زوایتتای آزاد و براده را با توجه به جنس قطعه کار مورد استتنفاده مشتتخص میشود‪.‬الزم به ذکر‬ ‫اس که رندههای روتراشی با زاویه تنایل صفر و زاویه تنظیم ‪ 94‬درجه تیز شود‪.‬در رنده روتراشی دو زاویه آزاد‬ ‫ایجاد میشود‪،‬‬ ‫‪41‬‬ ‫اول زاویه آزاد پیشتتانی که نقشتتی در ایجاد زاویه گوه ندارد و دوم زاویه آزاد بغل که با زاویه براده‪ ،‬زاویه گوه را‬ ‫ایجاد میکند‪.‬زاویه آزاد پیشانی )زاویه آزاد فرعی( برای جلوگیری از اصطکاک بی رنده و ستتتتتتطح تراشتتتتیده‬ ‫شده قطعه کار به وجود می آید و اندازه آن با زاویه آزاد بغل یکی استتتت ت ‪.‬برای شروع تیزکردن رنده ابندا زاویه‬ ‫آزاد پیشتتانی را ایجاد کنید ‪.‬شکل زیر زاویه آزاد پیشانی ایجاد شتتده روی رنده را ننایش میدهد‪.‬‬ ‫ستتپس به ایجاد زاویه آزاد بغل (زاویه آزاد اصلی) میپردازیم‪.‬شتتکل زیر زاویه آزاد بغل ایجادشده روی رنده را‬ ‫ننایش میدهد‪.‬‬ ‫بعد زاویه براده را ایجاد میکنیم‪.‬شتتکل زیر زاویه براده ایجادشتتده روی رنده را نشتتان میدهد‪.‬در پایان نوک‬ ‫رنتتتتتتده را اندکی گرد کنید تا صافی ستتتتتتطح خوبی روی قطعه ایجاد کند‪.‬برای گرد کردن نوک رنده از سنگ‬ ‫تخ اسنفاده کنید‪.‬‬ ‫‪42‬‬  ‫کنترل زوایای رنهه‬ ‫داشنه باشد‪.‬برای‬ ‫برای افزایش عنر رنده بایستتتنی زوایای ایجاد شتتده با اندازههای در نظرگرفنه شده مطابق‬ ‫ای منظور باید در حی سنگ زدن رنده زوایای آن را کننرل کرد‪.‬برای کننرل زوایا از زاویه ستتتتتتنج و شتتابل‬ ‫اسنفاده میشود‪.‬با استتتتنفاده از ای وستتایل می توان زوایای رنده را مطابق اندازههای موردنظر تیز کرد‪.‬شکل‬ ‫های زیر نحوه اسنفاده از ای وسایل را نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪43‬‬  ‫برای تیز کردن قلم نکات ذیل بایه رعایت شود‪:‬‬ ‫‪ -1‬سنگ باید در خاف لبه رنده حرک داشنه باشد‪.‬‬ ‫‪ -2‬فشار برنده باید منناسب باشد‪.‬‬ ‫‪ -3‬در مورد سنگهایی که بوسیله مایعی باید خنک شوند الزم اس مایع خنک کننده به حد کافی در‬ ‫جریان باشد‪.‬‬ ‫‪ -4‬از توخالی کردن سطح آزاد رنده باید امنناع کرد‪.‬‬ ‫‪ -5‬زاویه برنده رنده را بایسنی با شابلون مخصوص آزمایش کرد‪.‬‬ ‫‪ -6‬سنگهایی که چرب شده و یا از حال دایرهای خارج شده باشند ابندا بوسیله دسنگاه مخصوص‬ ‫صاف و آماده گردند‪.‬‬ ‫رنهه پیچبری خارجی (متریک ‪ ،‬اینچی)‬ ‫رندهای را که تح زاویه راس دندانه ‪ 64‬درجه عنل برادهبتتتتتترداری را تح زاویه پیچش بتتتتتتر روی قطعه کار‬ ‫انجام دهد را پیچبری نامند‪.‬هتتدف از ای عنل ایجتتاد رزوههایی بر روی کار به منظور درگیری با مهره میباشد‪.‬‬ ‫رنده پیچ بری منطبق با شتتتتابل رنتتتدهای که به هنی منظور کاربرد دارد تیز میگردد‪.‬که به ازاء هر مرحله‬ ‫سنگ زدن رنده را میتوان با شتتتتابل کننرل کرد‪.‬باید توجه داش که رنده پیچبتتتری دندانه اینچی با هنی‬ ‫خصوصیات استت ولی زاویه راس رنده ‪ 55‬درجه اس ‪.‬‬ ‫مراحل تیز کردن رنهه پیچ بری خارجی‬ ‫‪ -1‬تکیه گاه سنگ را نسب به سطح سنگ تنظیم کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬رنده را با دس راس محکم مهار کنید‪.‬‬ ‫‪ -3‬سطح پیشانی رنده را با سنگ درگیر کرده تا زاویه آزاد اصلی بر روی آن ایجاد گردد‪.‬‬ ‫‪ -4‬سطح کناری رنده را تح زاویه آزاد فرعی با سنگ درگیر می کنیم‪.‬ای عنل را از هر دو طرف رنده‬ ‫انجام دهید‪.‬‬ ‫‪ -5‬رنتتتتده را تح زاویه ‪ 34‬درجه از جلو با ستتطح ستتنگ درگیر می کنیم تا نوک تیزی برای رنده‬ ‫ایجاد گردد‪.‬ای عنل را از هر دو طرف رنده دهید‪.‬‬ ‫‪44‬‬  ‫‪ -6‬رنده را با شابل رنده پیچ بری منریک کننرل کنید‪.‬‬ ‫رنهه پیچ بری داخلی (متریک ‪ ،‬اینچی)‬ ‫از ای رنده به منظور ایجاد رزوه در داخل ستتتتوراخ اسنفاده می شتتتتود‪.‬شتتکل ظاهری ای رنده شنشتتی با‬ ‫خنیده ایجاد میگردد‪.‬تتتا در‬ ‫طول مستتتتنقیم و ستتتترخنیده می باشد که شتتکل رنده پیچ بری در قسن‬ ‫هنگام عنلیات پیچ بری داخلی رنده در امنداد ستتتوراخ قرار گیرد و نوک رنده عنود بر ستتطح سوراخ شود‪.‬که‬ ‫زاویه راس ای رنده برای پیچ منریک دارای زاویه ‪ 64‬درجه می باشتتد که مناستتب با جنس کار و ابزار زاویه آزاد‬ ‫اصلی و فرعی را نیز از جدول اننخاب کرد‪.‬قابل توجه استتتت ت که رنده پیچ بری اینچی تنام خصوصیات رنده با‬ ‫مشخصات میلیننری را دارا میباشتتد با ای تفاوت که زاویه راس آن ‪ 55‬درجه استت ‪.‬‬ ‫مراحل تیز کردن رنهه پیچ بری داخلی‬ ‫‪ -1‬ستتطح جلوی رنده را تح زاویه آزاد اصلی با ستتنگ مناس کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬رنده را روی ستتطح ستتنگ حرک دهید‪ ،‬تا زاویه آزاد کامل شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬ستتطح کناری (چپ) رنده را تح زاویه آزاد فرعی با سنگ مناس کنید‪.‬وتا کامل شدن زاویه در طول‬ ‫سنگ حرک دهید‪.‬‬ ‫‪ -4‬ستتطح کناری (چپ) رنده را تح زاویه آزاد فرعی با سنگ مناس کنید‪ ،‬وتا کامل شدن زاویه در طول‬ ‫سنگ حرک دهید‪.‬‬ ‫‪ -5‬رنده را با شابل دنده کننرل کنید‪.‬‬ ‫‪45‬‬  ‫رنهه دنهانه ذوزنقه‬ ‫از ایتتتتتت رنده به منظور عنلیات پیتتتتتتچ بری دندانه های ذوزنقه اسنفاده میشود که پیچ های حاصل از ای‬ ‫عنلیات تراشکاری به نام پیچهای اننقال حرک هستتتتنند‪.‬که دارای زاویه راس ‪34‬درجتته و با توجه به جنس‬ ‫کار و ابتتتزار دارای زاویه آزاد اصلی و فرعی نیز میباشتتند‪.‬که اندازه عرض لبه برنده جلوی رنده با توجه به گام‬ ‫پیچ منناسب با شابل تیز میشود‪.‬‬ ‫مراحل تیز کردن رنهه دنهانه ذوزنقه‬ ‫‪ -1‬ستتطح جلوی رنده را تحتت زاویه آزاد رنده با ستتطح سنگ مناس کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬با حرک طولی رنده روی سطح سنگ زاویه آزاد اصلی را کامل کنید‪.‬‬ ‫‪ -3‬ستتطح کناری (چپ) رنده را تح زاویه آزاد فرعی با سطح سنگ مناس کنید‪.‬تا سطح کامل شود‪.‬‬ ‫‪ -4‬سطح کناری (راس ) رنده را تح زاویه آزاد فرعی با سطح سنگ مناس کنید‪.‬تا سطح کامل شود‪.‬‬ ‫‪46‬‬  ‫‪ -5‬رنده را با شابل رنده کننرل کنید‪.‬‬ ‫رنهه دنهانه مربع‬ ‫از ای رنده به منظور ایجاد رزوه دندانه مربع بر روی ستتتتطح میله گرد میباشتتتد که هدف از آن ایجاد اننقال‬ ‫حرک است ‪.‬ای رنتتتتتتتتده دارای زاویه ‪ 94‬درجه بوده که عرض لبه برنده آن به اندازه نصف گام میباشد که‬ ‫میتوان برای کننرل اندازه ایجاد شتتتده روی لبه از کلیس اسنفاده کردو زاویه آزاد اصلی و فرعی نیز منناستتب‬ ‫با جنس کار و ابزار بر روی سطوح رنده ایجاد میگردد‪.‬‬ ‫مراحل تیز کردن رنهه دنهانه مربع‬ ‫‪ -1‬ستتطح جلوی رنده را تحتت زاویه آزاد رنده با ستتطح سنگ مناس کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬با حرک طولی رنده روی سطح سنگ زاویه آزاد اصلی را کامل کنید‪.‬‬ ‫‪ -3‬ستتطح کناری (چپ) رنده را تح زاویه آزاد فرعی با سطح سنگ مناس کنید‪.‬تا سطح کامل شود‪.‬‬ ‫‪47‬‬  ‫‪ -4‬سطح کناری (راس ) رنده را تح زاویه آزاد فرعی با سطح سنگ مناس کنید‪.‬تا سطح کامل شود‪.‬‬ ‫‪ -5‬لبه برنده عرضی رنده را با شتتابل کننرل کنید‪.‬‬ ‫رنهه قوس داخلی‬ ‫برای ایجاد قوس با شتتتتعاع کم بتتر روی رندهها می توان با اسنفاده از سنگ ‪ ،‬قوس را بر روی رنده ایجاد کرد‬ ‫که ای رنده روی لبتته کار را قوس خارجی ایجتتاد میکند‪.‬که عنل کننرل قوس با شابل قوس انجام میشود‪.‬‬ ‫مراحل تیز کردن رنهه قوس داخلی‬ ‫‪ -1‬لبه برنده رنده را با لبه قوس سنگ مناس کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬رنتتده را با چرخش بر روی لبه ستتنگ تح زاویه آزاد اصلی انجام دهید‪.‬‬ ‫‪ -3‬قوس رنده را با شابل قوس کننرل کنید‪.‬‬ ‫‪48‬‬  ‫رنهه قوس خارجی‬ ‫بتتترای ایجاد قوس با شتتعاع کم بر روی رنتتدهها می توان با اسنفاده از سنگ ‪ ،‬قوس را بر روی رنده ایجاد کرد‬ ‫که ای رنده روی لبتتتتتته کار را قتتتتتتوس داخلی ایجاد می کنتتتتتتد‪.‬که عنل کننرل قوس با شابل قوس انجام‬ ‫میشود‪.‬‬ ‫مراحل تیز کردن رنهه قوس خارجی‬ ‫‪ -1‬لبه برنده رنده را با سطح سنگ مناس کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬رنده را با چرخش بر روی سطح سنگ تح زاویه آزاد اصلی انجام دهید‪.‬‬ ‫‪ -3‬قوس رنده را با شابل قوس کننرل کنید‪.‬‬ ‫‪49‬‬ 54  ‫تیغه فرزها‬ ‫برای برادهبرداری از قطعهکار در فرزکاری از ابزاری به نام تیغه فرز استنفاده میشتتود‪.‬تیغه فرزها دارای چند لبه‬ ‫برنده هستنند وشتکلهای خاصتی دارند‪.‬لبههای برنده بر روی محیط تیغه و یا بر روی پیشتانی آنها ایجاد شده‬ ‫بعضتی از آنها فقط بنوانند با یکی از دو ستطح پیرامون یا پیشانی خود برادهبرداری‬ ‫است ‪.‬بنابرای منک است‬ ‫کنند‪ ،‬البنه ابزارهایی نیز وجود دارند که هم با پیشانی و هم با پیرامون خود برادهبرداری میکنند‪.‬‬ ‫درعنلیات فرزکاری هر یک از لبههای تیغه فرز در حی گردش دورانی خود‪ ،‬مدت کوتاهی با قطعهکار درگیر‬ ‫بوده و برادهبرداری میکنند‪.‬در نوب بعد بدون برادهبرداری و به صتتورت آزاد گردش کرده تا خنک میشتتوند‪.‬از‬ ‫فشتتار دائم قرارننیگیرند‬ ‫ای رو تیغه فرزها مانند رنده تراشتتکاری که یک ابزار تک لبه اس ت در اثر برش تح‬ ‫بنابرای برادهبرداری با آنها سریعتر انجام میگیرد‪.‬‬ ‫تیغه فرزها دارای انواع مخنلفی هستتنند که از لحاظ شتتکل‪ ،‬اندازه‪ ،‬تعداد دندانه‪ ،‬نوع بکارگیری‪ ،‬نوع تولید‪ ،‬طرز‬ ‫بسن و جنس با یکدیگر فرق دارند و منک اس بر اساس هنی اخنافات تقسیمبندی شوند‪.‬‬ ‫تقسیم بنهی بر حسب شکل و سطح برنهه تیغهها‪:‬‬ ‫از نظر شتکل و ستطح‪ ،‬تیغه فرزها انواع مخنلفی دارند که از جنله تیغه فرزهای غلطکی‪ ،‬غلطکی پیشانی تراش‪،‬‬ ‫زاویهدار‪ ،‬پولکی‪ ،‬فرمی‪ ،‬چرخ دندهتراش (مدولی)‪ ،‬ارهای و تیغچهدار را میتوان نام برد که در ادامه به مهننری‬ ‫آنها میپردازیم‪:‬‬ ‫‪-5‬تیغه فرزهای غلطکی‪:‬‬ ‫ای تیغه فرزها فقط لبه برنده محیطی دارند و آنها را برای روتراشتی و پرداخ سطوح هنوار در ماشی های فرز‬ ‫افقی به کار میبرند‪.‬از ای تیغه فرزها در فرزکاری سطوح تخ اسنفاده میکنند‪.‬دندانهها منک اس به صورت‬ ‫مسنقیم (موازی محور چرخش) و یا روی یک زاویه مارپیچ باشد‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫امروزه بیشتتنر تیغه فرزهای غلطکی را با دندههای مارپیچ میستتازند‪.‬در واقع زاویه مارپیچ لبه برنده ای فرزها با‬ ‫تناس تدریجی در قطعه کار نفوذ میکنند و در ننیجه تیغه فرز آرامنر کار میکند و سطح تراشیده شده به وسیله‬ ‫آن هنوارتر و صتافتر میشود‪.‬به عاوه هدای براده در ای تیغه فرزها‪ ،‬بهنر انجام میگیرد‪.‬زیرا خود دنده تیغه‬ ‫فرز نیز در کنار زدن براده کنک میکند‪.‬زاویه تنایل دندههای مارپیچی را برای تیغه فرزهای دنده ریز در حدود‬ ‫‪ 24‬تا ‪ 52‬و برای تیغه فرزهای دنده درش در حدود ‪ 54‬تا ‪ 55‬درجه اننخاب میکنند‪.‬تیغه فرز غلطکی بر روی‬ ‫میله فرزگیر دو طرفه و در دستنگاه فرز افقی نصتب میشتود‪.‬با بستن در تیغه فرز غلطکی شیار مارپیچ چپ و‬ ‫راس میتوان نیروی محوری را خنثی کرد‬ ‫‪ -2‬تیغه فرزهای غلطکی پیشانی تراش‪:‬‬ ‫ای تیغه فرزها عاوه بر لبه های برنده محیطی‪ ،‬دارای لبههای برنده پیشانی نیز میباشند و از آنها برای فرزکاری‬ ‫سطوح هنوار و پله ها اسنفاده میکنند‪.‬تیغه فرزهای پیشانی تراش را در انواع معنولی و خش تراش میسازند‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که فرزکاری سطوح مسنوی با تیغه فرز پیشانی تراش سطح صافتری را نسب به فرزکاری با‬ ‫تیغه فرزهای غلطکی به ما میدهد‪ ،‬زیرا تیغه فرزهای پیشتتانی تراش لنگی محیطی را به ستتطح تراش مننقل‬ ‫ننیکنند‪.‬هنچنی قدرت در برادهبرداری در ای روش حدود ‪ 24‬درصد بیشنر اس ‪.‬ای تیغه فرز عندتا ماشی‬ ‫فرزهای عنودی به کار گرفنه میشود‪.‬‬ ‫‪52‬‬  ‫‪-9‬تیغه فرزهای تیغچهدار‪:‬‬ ‫ای تیغه فرزها دارای تیغچه قابل تعویض میباشتتند که در صتتورت صتتدمه دیدن یکی از دندانهها (تیغچه ها)‬ ‫میتوان به ستهول آن را تعویض ننود‪.‬معنوالً برای تراش سطوح تخ مورد اسنفاده قرار میگیرند‪.‬در ای نوع‬ ‫تیغه فرزها هنگام تعویض تیغچهها تنظیم مجدد آنها به منظور مشارک داشن یکسان در فرایند فرز کاری حائز‬ ‫اهنی میباشد‪.‬‬ ‫‪-4‬تیغه فرزهای انگشتی‪:‬‬ ‫ساخننان ای تیغه فرز مانند منه و یا برقو بوده و دارای دنبالهی اسنوانهای و یا مخروطی میباشد‪.‬ای تیغه فرزها‬ ‫در اصل نوعی تیغه فرز پیشانی تراش با قطر کوچکنر میباشند‪.‬از ای تیغه فرزها برای تراشیدن شیارهای باریک‬ ‫به اشکال مخنلف اسنفاده میشود‪.‬دنباله ای تیغه فرزها را به شکل اسنوانه و یا مخروطی ساخنه و نوع اسنوانهای‬ ‫آنها را به کنک فشتنگی و نوع مخروطی را با کاهک بر روی محور اصتلی ماشتی سوار میکنند‪.‬شیارهای تیغه‬ ‫فرزهای انگشنی را به صورت مسنقیم و مارپیچ تولید میکنند‪.‬به دلیل تنوع در نوع کار‪ ،‬تیغه فرزهای انگشنی را‬ ‫در شتکلهای مخنلفی میستازند و از آنها برای ایجاد پله‪ ،‬شتیار‪ ،‬جای خار و هنچنی فرزکاری ستطوح مسنوی‬ ‫‪53‬‬ ‫بار