Parasitic Infection Treatment PDF

PARASITIC INFECTION อากา diag ขา  จุดประสงค์การเรียน เพื่อให้นกั ศึกษาสามารถซักประวัติ จ่ายยา รวมทัง้ ให้คาแนะนาผูป้ ่ วยโรคพยาธิ ได้ สาเหตุ อาการ การวินิจฉัย ผูป้ ่ วยกลุม่ เสี่ยงของโรคพยาธิ ได้แก่ โรคพยาธิไส้เดือน, โรคพยาธิ แส้มา้ , โรคพยาธิปากขอ, โรคพยาธิสตรอ...

PARASITIC INFECTION อากา diag ขา  จุดประสงค์การเรียน เพื่อให้นกั ศึกษาสามารถซักประวัติ จ่ายยา รวมทัง้ ให้คาแนะนาผูป้ ่ วยโรคพยาธิ ได้ สาเหตุ อาการ การวินิจฉัย ผูป้ ่ วยกลุม่ เสี่ยงของโรคพยาธิ ได้แก่ โรคพยาธิไส้เดือน, โรคพยาธิ แส้มา้ , โรคพยาธิปากขอ, โรคพยาธิสตรองจิลอยด์, โรคพยาธิเส้นด้ายหรือพยาธิเข็มหมุด, โรค พยาธิตวั จีด๊ , พยาธิใบไม้ และ พยาธิตวั ตืด และ ตัวเบียนภายนอก ได้แก่ หิด และ เหา ยาและขนาดยาที่ใช้รกั ษาโรคพยาธิ และ ตัวเบียน รวมทัง้ วิธีการใช้ยารักษาพยาธิและตัวเบียนที่ ถูกต้อง  SOIL-TRANSMITTED HELMINTHS พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอ แส้มา้ และ เข็มหมุด อาศัยในลาไส้ โดยไข่หรือตัวพยาธิออกมากับอุจจาระ ถ้าคนที่มีพยาธิถ่ายอุจจาระอย่างไม่ถกู สุขลักษณะ หรือ อุจจาระถูกใช้เป็ นปุ๋ ยสาหรับพืช ไข่พยาธิจะอยูใ่ นดิน และสามารถติดต่อทางการรับประทาน เมื่อมือเปื ้อนดินที่มีไข่พยาธิ แล้วอมนิว้ หรือ หยิบจับสิ่งของนาเข้าปาก ก็จะติดพยาธิได้ การกินผักผลไม้โดยไม่ลา้ งให้สะอาด ปอกเปลือก หรือ ปรุงให้สกุ ก่อนก็ติดพยาธิได้  ปากขอ, แ ม โรคพยาธิไส้เดือน (ASCARIASIS) cause: อยู่ต ตาม นต น ! -ทท รถ สต การไ ใ ร องเก้า, เกิดจากพยาธิตวั กลม Ascaris lumbricoides พยาธิอาศัยในลาไส้เล็ก โดยไข่พยาธิ - จะออกมาปะปนกับอุจจาระ อาการแสดง: หากตัวอ่อนเข้าสูป่ อด จะมีอาการปอดอั = กเสบ (Loeffer’s syndrome) ส ได้แก่ ไข้, ไอ , eosinophilia อาการอื่นๆ ได้แก่ แน่นท้อง, อาเจียน, ไส้ตงิ่ อักเสบ - - - วินิจฉัย: จากตรวจหาไข่พยาธิในอุจจาระ ำ ก้ ม่ ขั้ ส่  โรคพยาธิไส้เดือน (ASCARIASIS) การรักษา เด็กอายุมากกว่า 2 ปี และผูใ้ หญ่ Mebendazole 100 mg 1x2 pc เป็ นเวลา 3 วัน Mebendazole 500 mg ครัง้ เดียว Albendazole 400 mg รับประทานครัง้ เดียว Ivermectin 150-200 mcg/kg orally once  โรคพยาธิแส้ม้า ( TRICHURIASIS) เกิดจากเชือ้ trichuris trichiura ติดโรคโดยการกินไข่พยาธิ ที่ปนเปื ้อนในอาหารและนา้ ดื่ม ถ้าติดเชือ้ ไม่มากไม่คอ่ ยมีอาการ หากติดเชือ้ มากจะมีอาการมากอุจจาระเป็ นมูกปนเลือดเรือ้ รัง ปวดเบ่ง อาจทาให้ลาไส้ปลิน้ ออกมาทางทวารหนัก (rectal prolapse) ในเด็กทาให้โลหิตจางรุนแรง การเจริญเติบโตช้า สติปัญญาบกพร่อง วินิจฉัย จากการตรวจหาไข่ในอุจจาระ  โรคพยาธิแส้ม้า ( TRICHURIASIS) เด็กอายุมากกว่า 2 ปี และผูใ้ หญ่ Mebendazole 100 mg BID pc 3d ทางเลือก คือ albendazole 400 mg OD 3d ivermectin 300 mcg/kg OD 3d ป้องกันโดยล้างมือด้วยสบู่ก่อนกินอาหาร ล้าง ปอกเปลือก ผักและผลไม้สดก่อนกิน หากโลหิ ตจางอาจให้ยาธาตุเหล็กทดแทน  โรคพยาธิปากขอ (HOOK WORM DISEASE) เกิดจากเชื้อ Ancylostoma duodenale หรื อ Necator americanus อตา ม น ด น, ไม ิ ดเช ท พยาธิตวั เมียออกไข่ แล้ว ปนไปกับอุจจาระ เจริ ญเติบโตเป็ น larvae โดย larvae ปนเปื้ อน มาในอาหาร น้ า หรื อ ชอนไชเข้าผิวหนังทาให้เป็ นผืน่ บวม แดง เชื้อตัวเต็มวัย จะไปจับที่ผนังลาไส้เล็ก เลือดออก ทาให้โลหิ ตจาง (anemia) ตรวจอุจจาระ พบไข่ ตัวอ่อน (rhabditiform lavae), Eosinophilia 30-60% ในผูป้ ่ วยที่ติด เชื้อในระยะแรก ื้ ตั ที่ พั ที่  รถ ส ยา นอ อ โรคพยาธิปากขอ (HOOK WORM DISEASE) การรักษา Mebendazole 100 mg 1x2 เป็ นเวลา 3 วัน Albendazole 400 mg ครั้งเดียว (เริ่ มดื้อยา) หรื อ วันละครั้ง 3 วัน อหนัง ก รักษาตามอาการ ได้แก่ ธาตุเหล็ก โฟเลต สาหรับโลหิ ตจาง/ยาปฏิชีวนะ สาหรับ cellulitis าฮอนไฮไ ปถิงห /antihistamine/topical steroid สาหรับอาการคันอักเสบของผิวหนัง รูผ้ ชื ต้ อั  โรคพยาธิเข็มหมุด (ENTEROBIASIS) เกิดจาก Enterobius vernicularis มักติดเชื้อในเด็กวัยประถม แต่เด็กโตและผูใ้ หญ่กต็ ิดได้ แสดงอาการหลังติดพยาธิ 1-2 เดือน คันรอบรู ทวาร จากพยาธิ หรื อจากไข่ เกามากๆ สามารถทาให้เกิด dermatitis และ secondary ⑧ - - = bacterial infections ซึ่ งการที่ทาให้คนั มาก มีผลให้เด็กพักผ่อนไม่เพียงพอ เบื่ออาหาร อาการแทรกซ้อน ไส้ติ่งอักเสบ (appendicitis), ลาไส้ทะลุ (intestinal perforation) - ติดจากการรับประทานไข่ของพยาธิ ที่ปนเปื้ อนมาในน้ าและอาหาร หรื อมือที่เปื้ อนดิน  โรคพยาธิเข็มหมุด (ENTEROBIASIS) ติดต่อได้ท้ งั ครอบครัว ควรซักเสื้ อผ้า และ ผ้าปูที่นอนด้วยน้ าร้อน เพื่อกาจัดไข่พยาธิ วินิจฉัยโดยใช้เทปแปะรอบรู ทวาร และนามาตรวจหาไข่ การรักษา (รักษาสองครั้ง ห่างกันสองสัปดาห์ เพราะยาฆ่าไข่พยาธิ ได้ไม่ดี) ใน เ Pyrantel pamoate 11 mg/kg รับประทานครั้งเดียว และรับประทานซ้ าในอีก 2 สัปดาห์ ในเด็กอายุมากกว่า 2 ปี และผูใ้ หญ่ ใ Mebendazole 100 mg ครั้งเดียว และรับประทานซ้ าในอีก 2 สัปดาห์ Albendazole 400 mg ครั้งเดียว และรับประทานซ้ าในอีก 2 สัปดาห์ ผู้ ด็  โรคพยาธิเข็มหมุด (ENTEROBIASIS) ดูดฝุ่ นเตียง ของใช้ต่างๆ หรื อนาไปผึ่งแดด เปลี่ยนผ้าปูที่นอนหลังวันที่ถ่ายพยาธิ (ไข่พยาธิ อยูไ่ ด้เป็ นสัปดาห์) ตัดเล็บเด็กให้ส้ ัน ระวังเด็กดูดนิ้ว อมนิ้ว รักษาทั้งครอบครัว ถ้าเป็ นที่ nursery ที่รับเลี้ยงเด็ก ให้รักษาทุกคน รักษาสุ ขอนามัย เช่น ล้างมือก่อนกินข้าว และ หลังเข้าห้องน้ า  STRONGYLOIDIASIS เกิดจาก Strongyloides stercoralis ตัวอ่อนเพศผูแ้ ละเพศเมีย เคลื่อนตัวมาสาไส้ใหญ่ และอาจปนมาในอุจจาระ ติดต่อโดยการที่พยาธิ ไชเข้าสู่ ผวิ หนังโดยตรง หรื อ เข้าทางเยือกเมือก (fecal oral route) พยาธิ เดินทางเข้าสู่ ระบบน้ าเหลือง ไปยังปอด แล้วจะถูกกลืนลงระบบทางเดินอาหาร  STRONGYLOIDIASIS มักไม่มีอาการในผูใ้ หญ่ร่างกายปกติ แต่ก่อให้เกิดอาการรุ นแรงได้ในผูป้ ่ วยภูมิคุม้ กันบกพร่ อง อาการ คัน, พยาธิ ไชเป็ นทางตรงหรื อคดเคี้ยวใต้ผวิ หนัง, eosinophilia (10-15%), ท้องเสี ย, ปวดท้อง, ลาไส้อุดตัน การได้รับ corticosteroid หรื อ immunosuppressive drug ทาให้เกิด hyperinfection และมีการ แพร่ กระจายของพยาธิ (disseminated strongyloidiasis) วินิจฉัย โดยการตรวจหาตัวอ่อน rhabditiform larvae ในอุจจาระ เสมหะ duodenal fluid และ cerebrospinal fluid โดยการตัดชิ้นเนื้อ หรื อ antigen testing (ELISA assay)  STRONGYLOIDIASIS การรักษา Ivermectin 200 mcg/kg/day รับประทานเป็ นเวลา 2 วัน ยาทางเลือก คือ albendazole 400 mg 1x2 เป็ นเวลา 7 วัน ในผูป้ ่ วย hyperinfection หรื อ disseminated strongyloidiasis ให้หยุดยากดภูมิ และเริ่ ม ivermectin 200 mcg/kg/day จนกระทัง่ หาย (ระยะเวลา 5-14 วัน) ตรวจเป็ นระยะเพื่อให้มนั่ ใจว่า กาจัดเชื้อออกไปหมด ivermectin และ albendazole กินพร้อมอาหาร เพิ่มการดูดซึ มยา  พยาธิตัวจี๊ด GNATHOSTOMIASIS เกิดจากพยาธิ Gnathostoma spinigerum ⑤ ติดต่อจากการกินตัวอ่อนที่ปรุ งไม่สุกโดยเฉพาะปลาน้ าจืด - าjou พยาธิจากอาหารหรื อน้ าไชเข้ สู่ ผวิ หนังโดยตรงเกิดได้ แต่ยาก รอยพยาธิไชอยูใ่ ต้ผวิ หนัง รู ้สึกคันเล็กน้อย เจ็บจี๊ดๆ ตามลาตัว แขนขา และบวมแดงบริ เวณนั้น นอกจากผิวหนังแล้ว พยาธิอาจไชไปอวัยวะสาคัญอื่น เช่น ตา ปอด กระเพาะปั สสาวะ สมอง Albendazole 400-800 mg/d 2-3 wk หรื อ Ivermectin ครั้งเดียว ซ้ าทุก 2 สัปดาห์  พยาธิตัวตืด TAENIASIS Taenia solium (pork) / Taenia saginata (beef) / Diphyllobothrium latum (fish) - - รับประทานเนื้อที่ปรุ งไม่สุก ที่ปนเปื้ อนตัวอ่อน (larvae) หรื อ เม็ดสาคู cysticercus เมื่อเจอกับน้ าย่อย - ในทางเดินอาหาร ซึ่ งจะเติบโตเป็ นตัวเต็มวัย เกาะที่ลาไส้ jejunum - ส่ วนใหญ่จะไม่มีอาการหรื อมีอาการเล็กน้อย ้วเร้ม cysticercosis ตัวอ่อนสามารถชอนไชผ่านลาไส้ใหญ่ ชอนไชไปกระแสเลือด และไปยังอวัยวะต่างๆ ต #> สมอง I a - ว ว ต จะ อ เจ => พยาธ ิ น ต ตา กระ ได้แก่ ระบบประสาท (neurocysticercosis) ส่ งผลให้เกิดภาวะโพรงสมองคัง่ น้ า (hydrocephalus) ความ => ป อ งพยา กระจ าบมาก infection & ดันในโพรงสมองสู ง (intracranial hypertension), สมองขาดเลือด (stroke) บั วิ ธิ ตั ั่ ก็ ขึ้ ล้  พยาธิตัวตืด TAENIASIS Albendazole 400 mg เป็ นเวลา 3 วัน ในเด็ก 15 mg/kg/day (max 800 mg) แบ่ง รับประทานวันละ 2 ครัง้ เป็ นเวลา 3 วัน Praziquantel 5-10 mg/kg ครัง้ เดียว Niclosamide เคีย้ วก่อนกลืน และรับประทานยาระบายหลังรับประทานยานี้ 2 ชัวโมง ่ เด็กอายุต่ากว่า 2 ปี ขนาด 500 mg เด็ก 2-6 ปี ขนาด 1 กรัม ผูใ้ หญ่ 2 กรัม  พยาธิตัวตืด TAENIASIS revin - Cysticercosis เกิดจาก larval cysts ของพยาธิตดื หมูชอนไชผ่านลาไส้ใหญ่เข้าสูก่ ระแสเลือด ไป - ยังเนื้อเยือ่ ต่างๆ เช่น สมอง และ กล้ามเนื้อ โรคทางระบบประสาท (neurocysticercosis) ส่งผลให้เกิดภาวะโพรงสมองคังน ่ ้า (hydrocephalus) ความดันในโพรงสมองสูง (intracranial hypertension), สมองขาดเลือด (stroke) เกิดจากการรับประทานไข่พยาธิทอ่ี ยูใ่ นอุจจาระของผูป้ ่ วยติดตัวตืดหมูในลาไส้ (fecal-oral transmission) ดังนัน้ คนไม่เคยกินหมูดบิ ก็เป็ น cysticercosis ได้ Autoinfection ก็มคี วามเป็ นไปได้  โรคพยาธิใบไม้ ตับ (LIVER FLUKES) เกิดจากพยาธิ opisthorchis viverrini เกิดจากการรับประทานปลาดิบ หรื อไม่สุก ระบาดในประเทศแถบ ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม ยุโรปตะวันออก โซเวียต ผูท้ ี่ติดเชื้อส่ วนใหญ่ไม่มีอาการ หากติดเชื้อเป็ นเวลานานทาให้มีอาการ รุ นแรง ได้แก่ มีการอักเสบของท่อน้ าดี ตัวเหลือง ตาเหลือง ตับโต วินิจฉัยจากการตรวจหาไข่ในอุจจาระ  โรคพยาธิใบไม้ ตับ (LIVER FLUKES) Praziquantel 75 mg/kg/day แบ่งให้ 3 ครั้งต่อวัน เป็ นเวลา 2 วัน รับประทานพร้อมอาหาร Albendazole (เป็ นทางเลือก) 10 mg/kg/day เป็ นเวลา 7 วัน  บัญชียาหลัก Anthelmintic 1. Albendazole tab, susp ก 2. Diethylcarbamazine citrate tab ก 3. Mebendazole tab, susp, susp (hosp) ก 4. Niclosamide tab ก 5. Praziquantel tab ก 6. Ivermectin ยากาพร้า tab ข (ใช้รกั ษาการติดเชือ้ พยาธิสตรองจิลอยด์ชนิดแพร่กระจาย) 7. Ivermectin ยากาพร้า sterile sol ง (ใช้รกั ษาการติดเชือ้ พยาธิสตรองจิลอยด์ชนิดแพร่กระจาย ในผูท้ ก่ี นิ ยาไม่ได้) MEBENDAZOLE ALBENDAZOLE NICLOSAMIDE PRAZIQUANTEL  Mebendazole และ albendazole ไม่ควรใช้ในหญิงตัง้ ครรภ์ โดยเฉพาะ trimester แรก Mebendazole และ albendazole ใช้ในหญิงให้นมบุตรได้ ivermectin ไม่ควรใช้ในผูน้ า้ หนักต่ากว่า 15 กก. ยาถ่ายพยาธิบางชนิดต้องเคีย้ วให้ละเอียดก่อนกลืน ยาถ่ายพยาธิบางชนิดต้องกินยาถ่ายตาม  อะไร ใน น ชนาน, เล อดนาน , อะไ Velap seญง , เ นเอ ะใ ช พบ # ระยะ ชด hemblysis ระยะ ไห ↳ใหนสพล ตอ ระบ.ใ บ นอ, primaquire e Artemisizine WroUs ใ ข mode gloriguin, thier in movisraus, mirror ลด ก กา ไม ต - เม ใ ง นคน ↓ขา น อน :กลไก , Sun wind mor eriver, and o Cas metfloquine quoloquine - resistant &for - ANY QUESTIONS ? severe ใช้อะไ metronidazole ใช งไ ง AD ม alder อ งงง jor Rom ยา ก , mebery จบาล ey 2 น e ไ Or วน ตร ขอ เ ใช้อ ด 918Ly ว อ ใช้ใน หญิง ร ตร จน ใชใน mang อะ กษ พร ขา ััก พ นช ล ตอ ข้ ลิ อั รั ยั ต้ ส่ วิ ห้ ศั กั ลั บั ช่ ดิ ตั ธี ช้ ั่ ห้ คั ลุ่ ต้ ยั  8 12 plasmodium - อะไร ใน ชนา -อะไฮใน เ อ ดนา -อ. ไร ม Parasitemi -อ.ไร orelapse ไดญ -ไทย เจอ เ ้อไ ระ บะ โรค & อาการ - hemolysis เ ดร -บ.ไห ยา - อะไร ม ผ ผล อ gametocyte , อระ ย. บ - primaquine / artemisinine ฤท ANY QUESTIONS ? -gloroquine กล !ก? ใ IM IV N้St นก บพา ลดก กรด ได บ -artemisinine กลไก ฤทธ ามใ ใ ในคน ใ รอะ - กษณ.พยา -primaquine - ดเช้อ amoeba เ -metformine -valben, mebendazole aishromi - Cyp viไง - diseg -metfloquine photo rivax, flociparum เละ ↳อะไ สตรอน ไข่ใ น อง % ผล อ CNS ย , อ งใช -พญ.ไตร ม เสมอร กใ ไ อ -ไ ช อใ -เ ก > 25kg ใ ได พลต อ ก. ด เช -gloroquine - resistant ใช:ไ เขอา -ร ้อแต ล -ต ว ใ ย ใ ไ -strongeloides -Phenobarbital มผล งไง ต ออะไรบ - severe ใช้อะไ - fluke ใช้อะไ -metronidazole ใช งไง , -หญ ิงใ นม ใ อเ ตั ม์ ธี มั ต่ ห้ กั ด้ ื้ ตั ตั ว่ ยั ยั ด้ ช้ ช้ ลื ชิ กิ มั ลั ช้ ช้ ติ ห้ ช้ ม์ มั ช่ ต่ ชื มี ด็ ห้ ห้ ต่ ข้ ช้ บั