Kan ve Kan Bileşenleriyle Bulaşan Enfeksiyonlar PDF

Kan ve Kan Bileşenleriyle Bulaşan Enfeksiyonlar Hastane ortamında çalışan, kan ve vücut sıvılarıyla temas halinde olan herkes risk altındadır.  Kan dışında bulaştırma riski olan vücut sıvıları Genital sekresyonlar Plevral sıvı Perikardiyal sıvı Periton sıvısı...

Kan ve Kan Bileşenleriyle Bulaşan Enfeksiyonlar Hastane ortamında çalışan, kan ve vücut sıvılarıyla temas halinde olan herkes risk altındadır.  Kan dışında bulaştırma riski olan vücut sıvıları Genital sekresyonlar Plevral sıvı Perikardiyal sıvı Periton sıvısı Serebrospinal sıvı Sinoviyal sıvı Amniyotik sıvı  Enfeksiyon Etkenlerinin Bulaşma Yolları Kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar – Perkütan yaralanmalar İğne batması Kesici-delici aletle yaralanma – Mukozal temas Ter dışında diğer vücut sıvıları/salgıları ve kanın mukoza ile temas etmesi – Bütünlüğü bozulmuş deri ile temas  Enfeksiyon Etkeninin Bulaşma Riskinde Rol Oynayan Faktörler Bu temaslar her zaman enfeksiyonla sonuçlanmamaktadır. Belirli bir temasın ardından ortaya çıkan enfeksiyon riskini; – patojen, – temasın tipi, – temas edilen kan miktarı – temas sırasında hastanın kanında bulunan virüsün miktarı – Maruz kalan kişinin koruyucu önlemleri uygulaması ve immün durumu belirlemektedir  El sıkışma, karşılıklı konuşma, aynı odada bulunma gibi günlük olağan faaliyetler sırasında bu enfeksiyonların bulaşması söz konusu değildir.  Kan ile Bulaşan Patojenler Virüsler Bakteriler Hepatit B Treponema Hepatit C pallidum HIV Nairovirüsler (KKKA) Sağlık Personelini Tehdit Eden Kan Yoluyla Bulaşan Mikroorganizmalar KKKA HBV HCV HIV Hepatit B Virüsü (HBV) ✓Zarflı ✓DNA Virüsü HBV Enfeksiyonlarının Bulaş Yolları Enfekte kan ya da vücut sıvıları ile parenteral bulaş – Kan transfüzyonu – Deri bütünlüğünün bozulduğu durumlarda enfekte materyal ile temas – Kontamine iğne batması veya kontamine kesici delici aletlerle yaralanma – Diş çekimi – Kan bulaşmış olan havlu, jilet, tıraş makinesi, diş fırçası gibi günlük eşyaların ortak kullanımı – Ortak enjektör kullanımı – Hemodiyaliz  Cinsel temasla bulaş – Enfekte kişiyle cinsel ilişki – Homoseksüeller arası cinsel temas Perinatal bulaş – Doğum sırasında doğum kanalından geçerken enfekte kan ve salgılarla bulaşma olmaktadır. HBV Enfeksiyonunun Seyri HBV enfeksiyonu Tamamen Kronik Taşıyıcı iyileşebilir Hepatit KC yetmezliği- Siroz KC Kanseri Ölüm  Ülkemizde Hepatit B taşıyıcılığı %5 civarındadır. Cerrahi branşta çalışan ve bağışıklığı olmayan bir sağlık çalışanının hepatit B enfeksiyonuna yakalanma riski yıllık %1’dir. Hepatit B-Profilaksi (Önlem) AŞILAMA!!! – Hepatit B için aşı 1982’den bu yana mevcuttur. – Uygulama 0., 1., 6. aylarda→ 3 doz şeklinde Hepatit C Virüsü ✓Zarflı ✓RNA virüsü HCV Enfeksiyonlarının Bulaş Yolları Enfekte kan ya da vücut sıvıları ile parenteral temas – Kan transfüzyonu – Deri bütünlüğünün bozulduğu durumlarda – Kontamine iğne batması veya kontamine kesici delici aletlerle yaralanma – Diş çekimi – Hemodiyaliz – Kan bulaşmış olan havlu, jilet, tıraş makinesi, diş fırçası gibi günlük eşyaların ortak kullanımı – Ortak enjektör kullanımı – Dövme,piercing uygulamaları Hepatit C Enfeksiyonunun Doğal Seyri Hepatit C Enfeksiyonu Kronik enfeksiyon İyileşme %70-90 %10-20 İlerleme olmayan Siroz KC yetmezliği Kanser  Hepatit C-Korunma Hepatit C’nin aşısı yok!! Kan, plazma, organ, doku donörlerine tarama testi yapılması Sağlık çalışanlarının, sağlıkla ilgili bölümlerde okuyan öğrencilerin ve toplumun eğitilmesi 28 Temmuz-Dünya Hepatit Günü HIV Virüsü RNA virüsü  AIDS etkeni (Acquired Immunodeficiency Syndrome) Dünyada milyonlarca kişi enfektedir; bir kez enfekte olduklarında kişiler yaşam boyu enfekte kalmaktadırlar.  HIV/AIDS Bulaş Yolları HIV, iki vücut sıvısında (kan ve semen) yüksek oranlarda bulunur. – Cinsel ilişki – Kontamine kan ve kan ürünleriyle parenteral bulaş – Anneden bebeğe Doğum sırasında Emzirme sırasında  HIV Enfeksiyonunun Seyri Primer Enfeksiyon Virüsün lenfoid organlara dağılımı Klinik latent dönem HIV virüsünün artışı Klinik hastalık Ölüm (fırsatçı enfeksiyonlar nedeniyle)  HIV ile enfekte kişiler tedavisiz bırakılırlarsa 10 yıl içinde immün sistemde HIV virüsünün sebep olduğu yetmezlikler sonucu ölümcül fırsatçı enfeksiyonlar gelişir. – Protozoonlar: Toxoplasma gondii, Cryptosporidium türleri – Mantarlar: Candida albicans, Cryptococcus neoformans – Bakteriler: Mycobacterium tuberculosis, Nocardia türleri – Virüsler: Sitomegalovirüs (CMV), Herpes simplex virüs, Hepatit B, Hepatit C  HIV-Korunma, Tedavi, Önlem ❑Antiviral ilaçlar kullanılır fakat etkin bir tedavisi yoktur. ❑AŞISI YOKTUR!!! – Aşı geliştirilmesi zordur, çünkü HIV hızla mutasyona uğrar. ❑HIV’in yayılımını önlemenin tek yolu risk faktörlerini yok edecek yaşam şeklinin sağlanmasıdır. ❑Eğitim ve Bilinçlendirme!! 1 ARALIK-DÜNYA AIDS GÜNÜ  Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Viral bir hastalıktır. – Bunyaviridae ailesinden Nairovirüslerin oluşturduğu bir hastalık Kene ile insana bulaşır.  Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Viral bir hastalıktır. – Bunyaviridae ailesinden Nairovirüslerin oluşturduğu bir hastalık Kene ile insana bulaşır. – Hyalomma cinsi keneler 850 tür keneden 30 kadarı bulaşa sebep olur.  Kimler Risk Altında? Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar, Çobanlar, Veterinerler, Kamp ve piknik yapanlar, Korunmasız olarak yeşil alanlarda bulunanlar risk altındadır.  Kişiden kişiye bulaş, enfekte kişilerin kanlarıyla temas sonucunda gerçekleşir. Birçok organ ve sistemleri etkileyen, kanamalar ve karaciğer fonksiyon bozuklukları ile karakterizedir. Ölüm oranı yüksek!  Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin Aşısı Var Mıdır? – HAYIR. – Ancak aşı geliştirme çalışmaları yoğun bir şekilde devam etmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin Tedavisi Var Mıdır? – Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak tedavi, hastaya verilen destek tedavi ile sağlanmaktadır.  Bakteriyel Etkenler Sifiliz (Frengi) etkeni – Treponema pallidum Cinsel yolla bulaşmaktaysa da kan transfüzyonu yoluyla da bulaştığı bilindiği için ülkemizde kan bağışçılarında taranan tek bakteriyel hastalık etkenidir. Anneden bebeğe geçiş (Konjenital Sifiliz)  Tedavi –Penisilin ilk seçenek –Başka antibiyotikler kullanılabilir.  Standart Önlemler HER HASTAYA ENFEKTE OLDUĞU KABUL EDİLEREK YAKLAŞILMALIDIR!!!  Standart Önlemler Kanla, Her tür vücut sıvısı ile, Mukoza ile Bütünlüğü bozulmuş ciltle temas sırasında, Eldiven giyilmeli, Eldiven çıkarıldıktan sonra eller yıkanmalıdır.  Standart Önlemler ❑ Hastanın sekresyonlarının (salgı) etrafa sıçrama ihtimalinin yüksek olduğu durumlarda ek bariyer önlemleri kullanılmalı: ✓Maske ✓Önlük ✓Gözlük ❑Kanla ve vücut sıvıları ile kontamine, delici ve kesici aletler ile yaralanmaya karşı koruyucu önlemlerin alınması – Enjektör kapakları kapatılmaya çalışılmamalı – Delici ve kesici cisimler delinmeye dayanıklı çöp kutularında toplanmalı – Tek kullanımlık enjektörler kullanılmalı 1 iğne 1 enjektör Sadece bir kez  SONUÇ Sağlık çalışanları mesleki temas riski, korunma yolları ve temas sonrası izlemle ilgili olarak eğitilmelidirler. Aynı zamanda işe başlamadan önce kan yoluyla geçen patojenlerle ilgili taramaların yapılması ve Hepatit B’ye karşı aşılanmaları önemlidir.