Дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарламасы PDF

ХҒТАР 14.09.25 А.Қ. Қозыбай Г.М. Нысан*...

ХҒТАР 14.09.25 А.Қ. Қозыбай Г.М. Нысан* Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, Алматы, Қазақстан (Е-mail: [email protected]) Дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарламасының ерекшеліктері Аңдатпа. Бұл мақалада дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарламасының ұқса- стықтары мен ерекшеліктері зерттеліп, екі оқу бағдарламасының айырмашылықта- ры салыстырмалы түрде берілді. Кіріспе бөлімде білім мазмұнын жаңартудың маңыз- дылығына шолу жасалып, зерттеу әдістері нақты ақпаратқа негізделді. Мұнда бірінші қазақ халқының кең-байтақ жерінде білім ісінің пайда болып, дамуына көз жүгіртіліп өтті. Дәстүрлі оқыту бағдарламасы бойынша сабақтағы ең басты рөл ұстаз, яғни мұғалімде болатындығы айтылып, осылай оқыту әдісі білім алушылардың белгілі бір көлемдегі біліммен қамтамасыз етілетіндігін және олар игерген білімін кең ауқымда қолдануға қабілетсіз болатындығына да тоқталды. Мақалада зерттеу әдістеріне тоқтала келе, оқыту әдістерінің дидақтикалық мақсаттары мен міндеттері көр- сетіліп, кесте берілді. Талқылауда интербелсенді әдістер және осы әдістерді сабақта қолдану барысында жететін жетістіктерге тоқталып, сабақ өту барысында қолданы- латын тиімді әдістер жазылды. Интербелсенді әдістердің ішіндегі проблемалық оқы- ту әдісінің негізгі айырмашылығы берілді. Сонымен қатар, зерттеу жұмысы инте- рактивті әдісті пайдаланып отырған жаңартылған білім беру бағдарламасының тағы бір артықшылығына да тоқталды. Нәтижелерге келетін болсақ, қазіргі жаңартылған білім беру бағдарламасының артықшылықтары да аталып өтіліп, дәстүрлі және жаңар- тылған білім беру жүйесін зерттеу нысаны ретінде ала отырып, екі оқу бағдарламасы- ның негізгі айырмашылықтары кесте жүзінде көрсетілді. Яғни осы оқыту жүйелерінің негізгі ерекшеліктерін көрсететін салыстырмалы критерийлер берілді. Қорытынды бөлімде, жалпы мектептің баланы оқытудағы негізгі басты міндетіне тоқталды және жаңартылған оқу бағдарламасының басты бағыттары айтылып, ерекшеліктері де жа- зылды. Түйін сөздер: білім, білік, дағды, іскерлік, әдіс, дәстүрлі, жаңартылған. DOI: https://doi org/10.32523/2616-6895-2022-14-4-127-133 Кіріспе лігі дамыған мамандармен қамтамасыз ету, жаңа оқу жоспары мен жаңа буын оқулықта- Қазіргі уақытта республикамыздың білім рына көшу, орта білімді ақпараттандыру си- беру жүйесінің ең басты мәселесі – оқушының яқты білім беру саласында жүйелі жұмыстар білім сапасының деңгейін халықаралық дәре- атқарылып жатыр. Жаhандану заманында жеге көтеру болып табылады. Ол үшін мектеп- білім беру жүйесіндегі өзгерістер мен тү- ке заман талабына сай мемлекеттік білім беру бегейлі жаңарулар дәуірінде физика пәні стандартын енгізу, соған сәйкес кәсіби шебер- мұғалімінің алдында тұрған мақсаттар мен ВЕСТНИК Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева. № 4(141)/2022 127 Серия Педагогика. Психология. Социология BULLETIN of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Pedagogy. Psychology. Sociology Series Дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарламасының ерекшеліктері міндеттердің де салмағы орасан зор. Себебі яғни білімі, іскерлігі мен дағдысы қалыптасқан қазіргі уақытта орын алып отырған еліміздегі жеке тұлғаны дайындаумен ғана шектеліп ғылыми техникалық даму мен жаңару про- қалмай, белсенді және шығармашылықпен цестері барлық салалардағы өзгерістер үлкен ойлана алатын, ақыл-ойлы және жан-жақты шығармашылық ізденісті, терең біліктілікті, дамыған жеке тұлғаны өмірдің өзгерістері- еңбекті, кәсіби даярлықты, белсенділікті, жан- не дайын болуға бағыттауға тиіс. Яғни, білім жақты дамыған тұлға болуды талап етеді. ордасындағы білім берудегі жаңа моделінің Жаңа технологиямен физика пәнін оқытудағы құрылымы әдеттегі дәстүрлі «Білім ордасын- негізгі мақсат – баланың ашылмаған қабілетін да нені оқу керек?» емес, «Білім ордасында не ашу, дамыта оқыту, белсенділігін, ақпараттық үшін оқу керек?» деген мән мәтін аясында өрі- танымын дамыту, өзіне деген сенімін күшей- стелуі тиіс. ту, пәнге деген қызығушылығын арттыру. Ал кез-келген технология мұғалімнен терең тео- Зерттеу әдістері риялық білім, үлкен педагогикалық шебер- лікті, сонымен қатар баланың жан дүниесін Біздің еліміздің кең кеңістігінде білім бе- түсінетін психолог болуды талап етеді. Осы рудің пайда болуы мен даму тарихы алыс мақсатта елімізде жаңартылған білім беру уақыттардан бастау алады. Тарихтан бел- бағдарламасы қолға алынып, жүйеге енгізілді. гілі болғандай, Қазақстан аумағында, әсіресе Білім беру мазмұнын жаңарту бұл білім беру оның отырықшы аудандарында, ерте орта ға- бағдарламасының мазмұны мен құрылымын, сырларда (б.з. д. VII-VII ғғ.) көптеген мектеп- оқыту мен тәрбиелеудің әдістері мен тәсіл- тер (мұсылмандық бастауыш оқу орны) мен дерін қайта қарастыру болып табылады. медреселер, діни білім беретін жоғары оқу Білім берудің жаңартылған мазмұнын ен- орындары жұмыс істей бастаған. Тараз, Сай- гізудің негізінде өзінің бойына ұлттық және рам, Түркістан, Отырар және т.б. ерте қала- жалпы адамзаттық құндылықтарды сіңірген, ларда медреселер көп болды, олардың жалпы кез келген өмірде кездесетін жағдаятта функ- саны 84-ке жетті. Медреселер тек оқу орны, ционалдық сауаттылық пен бәсекеге қабілетті мұсылман дәстүрлерін таратушы ғана емес, бола алатын адамның үйлесімді қалыптасуы сонымен қатар ірі мәдени орталық ретінде мен зияткерлік дамуы үшін қолайлы білім қызмет етті. Бұл оқу орындарында заң, тарих, беру ортасын құру болып табылады. Заман логика, философия, математика, астрономия, талабына сай ұсынылған талаптарға сәйкес медицина және т.б. пәндер енгізілді. Міне, заманауи жоғары оқу орны «білімді тұлғаны», ерте заманнан ата бабаларымыз жас ұрпақты Кесте-1. Дидақтикалық мақсат және оқыту әдістері Оқу мақсаттары Оқыту әдістері 1 Білім алушылардың жаңа 1. Ұстаздың сөздік тәсілдермен білімді жеткізуі. білімді игеруі 2. Білім алушылардың өз алдына жасайтын жұмыстары Оқулықпен немесе басқа әдебиеттермен жұмыс жасау; Бақылау және тәжірибе; 2 Білімді, іскерлікті дағдыны 1. Ақпаратты қайталап қарау бекіту 2. Қайталау жаттығулары 3. Қайталау қорытындылау әңгімесі 3 Білімді, іскерлікті, дағдыны 1. Ауызша сұрақ тексеру 2. Жазбаша бақылау жұмысы 3.Тәжірибелік, практикалық және графикалық жұмы- стар. 128 № 4(141)/2022 Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ХАБАРШЫСЫ. Педагогика. Психология. Әлеуметтану сериясы ISSN: 2616-6895, eISSN: 2663-2497  А.Қ. Қозыбай, Г.М. Нысан жылдар бойы дәстүрлі оқытып келді. Сабақ ұқсас интербелсенді әдістерді сабақта қолдан- барысында басым уақыт ұстаздың сабақ түсін- саңыз төмендегідей жетістіктерге жетесіз : діруіне жұмсалатын. Сонымен қатар, дәстүр- - оқушылардың сабаққа қызығушылығын лі оқыту бағдарламасы бойынша сабақтағы ең арттырады; басты рөл мұғалім, яғни ұстазда болатын. - сабақ қызықты, әрі мағыналы болады; Осылай оқыту әдісі білім алушыларды белгілі - оқушылардың оқуға деген ынта-ықыла- бір көлемдегі біліммен қамтамассыз етеді, де- сын арттырады; генмен олар игерген білімін кең көлемде пай- - оқушылардың ой-өрісін дамытады; далануға қабілетсіз болады. Мұндай оқыту - оқушылардың сабаққа назарын аударады. әдістерінің оқу мақсаттары мен міндеттеріне Бұл да бір жаңартылған білім беру бағдарла- сәйкестігін өз еңбегінде Р.Қ.Қоянбаев төмен- масының дәстүрлі оқытудан айырмашылығы дегі кестеде көрсеткен. болып табылады. Осы интерактивті әдісті пайдаланып оты- Талқылау рған жаңартылған білім беру бағдарламасы- ның тағы бір артықшылығы уақыттың көп Балаларға жүйелі білім беру және сон- бөлігі білім алушылардың өздеріне беріледі. дағы алған білімі негізінде іскерлігі мен дағ- Яғни, сабақ оқушыларға мұғалімнің пробле- дысын дамытып, қалыптастыру сияқты оқу ма беру арқылы балалардың сабақтың тақы- процесінің негізгі проблемалары сабақ беру рыбын ашуымен басталса, оқушылармен арқылы іске асады. Сондықтан да сабақ беру - Мен не білемін? әдістеріне әрқашан да ерекше назар ауда- - Не білдім? рылып, оны жетілдіру күн тәртібінен түспей - Мен нені білгім келеді? келеді. Ал, қазіргі жаңартылған білім беру деген сұрақтардың төңірегінде ой бөлісіп, бағдарламасының артықшылығы сабақта кері байланыс жасау арқылы ұстаз сабақты көптеген интербелсенді әдістер қолданыла- аяқтайды. ды. Себебі, техниканың дамыған заманында, Осы әдістемелерге сәйкес оқытушының әсіресе ұялы телефонның белең алған кезеңін- басты міндеті білім алушылардың белгілі бір де, білім алушылардың дәстүрлі сабақ беру білім жиынтығын игеруі ғана емес, сонымен әдісімен пәнге деген қызығушылығын артты- қатар олардың оқуға деген қызығушылығын ру былай тұрсын, жай ғана сабаққа деген на- дамыту, оқуға үйрету болып табылады. Жақ- зарын аударту қазіргі таңда мүмкін болмай отыр. Сондықтан да дәстүрлі әдістің орнына сы ұйымдастырылған оқыту әдістерінің көме- интербелсенді әдістерді қолдану тиімдірек гінсіз оқу материалын игеруді ұйымдастыру болып келеді. Мысалы, сабақта жиі қолданы- қиын. М. К. Жайлауова оқу орнында қолданы- латын бір интербелсенді әдісті алсақ, сабақты латын тиімді әдістерді өз еңбегінде былайша проблема тастаумен бастасақ, проблемалық көрсетті. оқыту мұғалімге оқу материалы мен оқыту 1. Дәстүрлі сабақтың дәстүрлі емес әдістерін түрлендіріп отыруға мүмкіндік бер- бастауы - сабаққа эмоционалды бұрылыс (ви- се, бұл оқыту түрі оқушының ізденіс әрекетін део, ребус, жұмбақ), мақсаттарды, күтілетін ғана қамтып қоймайды, сонымен бірге бүкіл нәтижелерді, күдіктерді анықтау. ара қашықтықты – орындаушылық қызмет- 2. Проблемалық мәселелерді қою және тен шығармашылық қызметке дейін тұтас шешу, проблемалық жағдай жасау. Сабақта қамтиды, оның үстіне зерттеу әдісі проблема- қолданылатын проблемалық жағдайлардың лылық үдерісін жүзеге асыру жолдарының түрлері: күтпеген жағдай; жанжал жағдайы; бірі ғана. Проблемалық оқытудың негізгі айы- белгісіздік; болжамды жағдай; таңдау рмашылығы білім алушының дайын ақпарат- жағдайы. тарды қолданудан сол мәселелерді керек қы- 3. Рефлексия мен қорытындылауды ұй- латын, ізденуші адамға айналуында. Осыған ымдастыру. ВЕСТНИК Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева. № 4(141)/2022 129 Серия Педагогика. Психология. Социология BULLETIN of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Pedagogy. Psychology. Sociology Series Дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарламасының ерекшеліктері 4. Оқу материалын таныстыру-ақпарат- Қорытынды тық технологияларды, электронды құралдар- ды, интерактивті тақтаны және т. б. қолдану. Мектеп білім алушыға жаңа әлемнің есі- 5. Индуктивті және дедуктивті логика- гін ашып, рухани дүниесінің қалыптасуының лық тізбектерді қолдану. алғашқы баспалдығы болады. Мектептің ба- 6. Оқытудың интерактивті формаларын ланы оқытудағы негізгі басты міндеті – білім немесе олардың элементтерін қолдану: «ди- алушының жеке басының жан-жақты қалып- зайн әдісі», «кейс әдісі» , «рөлдік ойындар» , тасуын қамтамасыз ету, баланың қабілетін «пікірталас» , «ми шабуылы». анықтай отырып, оны дамыту, оқу орда- сына жылдам бейімделуге қажет жағымды Нәтижелер мінез-құлық қалыптастыру. Білім алушы бойындағы қиындықтарды жеңе білу мақса- Дәстүрлі сабақтың дәстүрлі емес бастауы - тындағы оқыту әдісінің мазмұнын жаңаша сабаққа эмоционалды бұрылыс (видео, ребус, оқыту болып табылады. жұмбақ), мақсаттарды, күтілетін нәтижелерді, Жаңартылған оқу бағдарламасымен оқыту- күдіктерді анықтау. Мен төмендегі кестеде дың ерекшелігі-мұғалім балаларға ғылымның дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарлама- тұжырымдарын айтып қана қоймай, мүмкін ларының арасындағы айырмашылықтарды болса оларды ашуға жетелейді, проблемалық көрсеттім. жағдайларды жасау арқылы ғылыми іздені- Кесте-2. Дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарламаларының айырмашылықтарын салыстыру Салыстыру Әрекеттер критерийі Дәстүрлі Жаңартылған Оқыту ақпарат- Мұғалім – білім мен дағдылар үл- Мұғалім – оқушының серіктесі және тарын беру және гісін беруші оған өзін-өзі тәрбиелеуге бағыттай оларды игеру жол- отырып «интеллектуалды» жағдай дары жасайды Тапсырмаларды дайын түрде енгі- Тапсырмаларды еркін іздеу жағдайы зу түрінде енгізу. Мысалы, болжамдар, жорамалдар Тапсырмаларды тек мұғалімнің ті- Тапсырмаларды мұғалімдердің тіке- келей нұсқауы бойынша орындау лей нұсқауынсыз орындау Жаңа білім - әртүрлі жаттығулар- Жаңа білім – іздеу және зерттеу түрін- ды шешу кезінде, өткен материал- дегі оқу іс-әрекеті кезінде игеріледі ды есте сақтау арқылы игеріледі Оқу мақсаты Белгілі бір көлемдегі білім, білік Оқушының өзін-өзі өзгертуіне түрт- және дағдыларды беру кі бола алатын өзін-өзі дамыту және өзін-өзі тану дағдыларын қалыптасты- ру Сабақтың мақсатын Педагог анықтайды Мұғалім оқушының сабақтың мақса- анықтау тын анықтау үшін қабілет тапшылығы жағдайын болжайды Оқыту міндеттері Білім, білік және дағдылардың бел- Ұғымдардың білгілі бір жүйесін иге- гілі бір жиынтығын игеру ру- дамыта оқыту мазмұнының негізгі компоненті 130 № 4(141)/2022 Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ХАБАРШЫСЫ. Педагогика. Психология. Әлеуметтану сериясы ISSN: 2616-6895, eISSN: 2663-2497  А.Қ. Қозыбай, Г.М. Нысан Мұғалімнің рөлі Дайын білімді аудармашы, тәртіпті Оқу іс-әрекетінің субъектісі, оқушы- қадағалайтын бақылаушы, бағала- ның серіктесі, танымдық іс-әрекетті ушы, білімді насихаттаушы ұйымдастырушы, ұжымдық істерді сақтаушы, кеңесші ( өзін-өзі дамытуға бағыттайды, оқушының қоршаған орта жағдайында өзін-өзі бақылау жағдай- ларын қалыптастырады, оқушы- ның сабақтың мақсатын анықтауына жағдай жасайды) Оқушының рөлі Оқу нысаны Оқу пәні: мұғалімнің басшылығымен өзін-өзі оқыту процесін түсінеді, са- бақтың мақсатын тұжырымдау бой- ынша өзіне міндет алады; өзін-өзі бақылау тәртібінің сақталуын қамта- масыз етеді Пән Мұғалімнің толық бақылауы Ең көп бөлігінде оқушылардың өзін- өзі бақылауы қамтамасыз етіледі Мұғалімнің негізгі Маған қарап жаса Ойланып әрекет жаса талабы Мұғалімнің қыз- Білім беру Тұлғаны өсіруші меті Оқытудың басым Мәліметтілік Ізденуші- зерттеушілік әдісі Оқу әрекетінің бір- Сабақ немесе іс-шара оқу материа- Оқу тапсырмасы анықталғаннан кейін лігі лының алдын-ала таңдалған бірлігі педагогикалық материал нақтылана- ды Модельдеу Мұғалім сабақта жүргізеді (бірақ Мұғалім сабақта жүргізеді, оқу іс-әре- міндетті емес) кетін қалыптастырудың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады Оқушының өзін- Өте аз Салыстырмалы дік жұмыс уақыты мұғалімнің мате- риалды түсіндіруге жұмсаған уақы- тымен салысты- рғанда стерге қатысады. Осылайша, білім дайын өзі жүзеге асыру мүмкіндігінен сапалы түрде түрде берілмейді-оларды алу керек (Белсен- ерекшеленетінін көрсетті, бұл, әрине, балалар ді тәсіл). Оқыту процесінде бақылау сырттан арасындағы тұлғааралық қатынастарды сапа- жүрмейді, өзін-өзі бақылау (ішкі бақылау), лы жақсартады, олардың социометриялық жеке рефлексия дағдылары қалыптасады. мәртебесін арттырады, оқушылардың әлсіз Осылайша, дәстүрлі оқытудың дамушы жүй- және күшті болып бөлінуін іс жүзінде жояды елері мен принциптерін талдау дамушы оқы- (әр оқушы әлсіз және күшті қасиеттерді таба- ту жүйесі барлық балаларды белсенді шығар- ды)., бұл сыныпты кішігірім топтарға бөлу- машылық қызметке дәстүрлі қосудан, әр ге, балаларды саралауға мүмкіндік бермейді оқушыға назардың болуынан, ұжымдық жұ- және сол арқылы ұжымды біріктіреді, бұл өз мыстың басымдығынан, әр оқушының өзін- кезегінде оқу процесіне жақсы әсер етеді. ВЕСТНИК Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева. № 4(141)/2022 131 Серия Педагогика. Психология. Социология BULLETIN of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Pedagogy. Psychology. Sociology Series Дәстүрлі және жаңартылған оқу бағдарламасының ерекшеліктері Әдебиеттер тізімі 1. Ауезова А. Жаңартылған білім берудің тиімділігі мен ерекшелігі // Педагогикалық журнал. – 2015. – Т. 3. № 4. – Б. 15-19. 2. Закиева Р.Р. Подготовка квалифицированных рабочих в учреждениях профессионального обра- зования // Санк-Петербургский образовательный вестник. – 2017. – Т. 3. №11-12. – С. 10-14. 3. Хот Д. Профессиональные компетенции учителей для развития творческих способностей и под- держки успешных учеников // ZDM Международный журнал математического образования. – 2016. – Т. 5. № 4. – С. 107-120 4. Төлетова М.К., Лямин А.Н. Мұғалімнің әдістемелік дайындығындағы кәсіби міндеттері // Ресей- дегі жоғары білім. – 2010. – № 1. – Б. 151-153. 5. Жайлауова М.К. Мектептегі оқытудың белсенді әдістері // Білім әлемінде. – 2014. – Т. 2. №5 (6). – Б. 29-31. 6. Ивина Ю.С. Ключевые отличия традиционной и развивающей системы обучения в педагогиче- ской деятельности учителя // Санк-Петербургский образовательный вестник. – 2017. – Т. 3. №11-12. – С. 14-18. 7. Раманкулов Ш.Ж., Шектибаев Н.А. Мектепте кванттық физика бөлімін оқыту әдістемесінің жал- пы сипаттамасы // ҚазҰУ Хабаршысы. «Педагогикалық ғылымдар» сериясы. – 2017. – Т. 50. № 1. – Б. 110- 115. А.К. Козыбай, Г.М. Нысан Казахский национальный педагогический университет имени Абая, Алматы, Казахстан Особенности традиционной и обновленной учебной программы Аннотация. В этой статье были исследованы сходства и особенности традиционной и обновленной учебной программы, а различия между этими двумя учебными программами были относительно даны. Во вводной части проведен обзор важности обновления содержания образования, а методы исследова- ния основаны на конкретной информации. Здесь впервые на бескрайних просторах казахского народа зародилось и развивалось образование. Было отмечено, что по традиционной программе обучения са- мая главная роль на уроке отводится учителю, т. е. педагогу, который отметил, что такой метод обучения обеспечивается определенным объемом знаний обучающихся и не способен к широкому использова- нию усвоенных ими знаний. В статье, касаясь методов исследования, изложены дидактические цели и задачи методов обучения, дана таблица. В обсуждении были изложены интерактивные методы и дости- жения, достигнутые в ходе применения этих методов на уроке, а также изложены эффективные методы, используемые в ходе проведения урока. Среди интерактивных методов дано основное отличие метода проблемного обучения. Кроме того, исследовательская работа остановилась на еще одном преимуще- стве обновленной образовательной программы, использующей интерактивный метод. Что касается ре- зультатов, то были отмечены и преимущества современной обновленной образовательной программы, а также приведены в таблице основные различия между двумя учебными программами, взяв в качестве объекта исследования традиционную и обновленную систему образования. Т. е. были даны сравнитель- ные критерии, отражающие основные особенности этих систем обучения. В заключительной части были изложены основные задачи школы в обучении ребенка в целом, изложены основные направления и осо- бенности обновленной учебной программы. Ключевые слова: знания, умения, навыки, деловые, методы, традиционные, обновленные. A.K. Kozybai, G.M. Nyssan Abai Kazakh National Pedagogical University, Almaty, Kazakhstan Features of the traditional and updated curriculum Abstract. The article investigates the similarities and features of the traditional and updated curriculum and the differences between these two curricula. The introductory part provides an overview of the importance of updating the content of education, and the research methods are based on specific information. Here, for the first 132 № 4(141)/2022 Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ХАБАРШЫСЫ. Педагогика. Психология. Әлеуметтану сериясы ISSN: 2616-6895, eISSN: 2663-2497  А.Қ. Қозыбай, Г.М. Нысан time, education was born and developed in the vast expanses of the Kazakh people. It was noted that according to the traditional training program, the most important role in the lesson is assigned to the teacher, i.e. a teacher who noted that such a method of teaching is provided with a certain amount of knowledge of students and is not capable of making extensive use of the knowledge they have learned. The article considers the didactic goals and objectives of teaching methods. The discussion outlined interactive methods and achievements achieved during the application of these methods in the lesson, as well as outlined effective methods used during the lesson. Among the interactive methods, the authors studied the main difference between the problem-based learning method. In addition, the research work focused on another advantage of the updated educational program using the interactive method. As for the results, the advantages of the modern updated educational program were also noted, and the main differences between the two educational programs are shown in the table, taking the traditional and updated education system as the object of research, i.e. comparative criteria were given that reflect the main features of these learning systems. In the final part, there were outlined the main tasks of the school in teaching the child as a whole, and the main directions and features of the updated curriculum. Keywords: knowledge, skills, business skills, methods, traditional, updated. Referenсes 1. Auezova A. ZHanartylgan bіlіm berudіn tiіmdіlіgі men erekshelіgі. Pedagogikalyk zhurnal [Efficiency and features of renewable education, Pedagogical magazine], 3(4), 15-19 (2015). [in Kazakh] 2. Zakieva R.R. Podgotovka kvalificirovannyh rabochih v uchrezhdeniyah professional’nogo obrazovaniya, Sank-Peterburgskij obrazovatel’nyj vestnik [Preparation of qualified workers in vocational education institutions. St. Petersburg Educational Bulletin], 3(11-12), 10-14 (2017). [in Russian] 3. Hot D. Professional’nye kompetencii uchitelej dlya razvitiya tvorcheskih sposobnostej i podderzhki uspeshnyh uchenikov, ZDM Mezhdunarodnyj zhurnal matematicheskogo obrazovaniya [Professional competencies of teachers to develop creative abilities and support successful students, ZDM International Magazine of Mathematical Education], 5(4),b107-120 (2016). [in Russian] 4. Toletova M.K., Lyamin A.N. Mugalіmnіn adіstemelіk dajyndygyndagy kasіbi mіndetterі, Resejdegі zhogary bіlіm [Professional duties in teaching teacher’s methodical training, higher education in Russia], 1, 151- 153 (2010). [in Kazakh] 5. ZHajlauova M.K. Mekteptegі okytudyn belsendі adіsterі, Bіlіm alemіnde [Active methods of school education, in the world of education], 2, 5(6), 29-31 (2014). [in Kazakh] 6. Ivina YU.S. Klyuchevye otlichiya tradicionnoj i razvivayushchej sistemy obucheniya v pedagogicheskoj deyatel’nosti uchitelya, Sank-Peterburgskij obrazovatel’nyj vestnik [Key differences in the traditional and developing system of teaching in the pedagogical activity of the teacher, St. Petersburg Educational Bulletin], 3(11-12), 14-18 (2017). [in Russian] 7. Ramankulov SH.ZH., SHektibaev N.A. Mektepte kvanttyk fizika bolіmіn okytu adіstemesіnің zhalpy sipattamasy, KazUU Habarshysy. «Pedagogikalyk gylymdar» seriyasy [General description of the methods of teaching the department of quantum physics in school, KazNU Bulletin. «Pedagogical sciences» series], 501, 110-115 (2017). [in Kazakh] Авторлар туралы мәлімет: Нысан Г.М. – 6D011000-Физика мамандығының 3 курс докторанты, Абай атындағы Қазақ ұлттық пе- дагогикалық университеті, Алматы, Қазақстан. Козыбай А.К. – Байланыс үшін автор, педагогика ғылымының докторы, профессор, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, Алматы, Қазақстан. Nyssan G.M. – The 3rd year doctoral student of in Physics, Abai Kazakh National Pedagogical University, Almaty, Kazakhstan. Kozybai. A.K. – Corresponding author, Doctor of Pedagogical Sciences, Professor, Abai Kazakh National Pedagogical University, Almaty, Kazakhstan. ВЕСТНИК Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева. № 4(141)/2022 133 Серия Педагогика. Психология. Социология BULLETIN of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Pedagogy. Psychology. Sociology Series