Bilminar Germ Diski Oluşumu PDF

BİLAMİNAR GERM DİSKİ OLUŞUMU DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  L-selektin Laminin...

BİLAMİNAR GERM DİSKİ OLUŞUMU DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA YILDIRIM ATLAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ AD  L-selektin Laminin Fibronektin İntegrin blastosel İlk haftanın sonunda (insanda yaklaşık 6. gün) başlayan blastosist implantasyonu, ikinci haftanın sonunda tamamlanır. https://www.youtube.com/watch?v=nmRYEHbk3yk Trofoblast hücreleri hızla çoğalmaya başlar ve iki tabakaya ayrılır; 1)Sitotrofoblast (hücresel trofoblast) mitoz gösterir 2)Sinsityotrofoblast; Endometriyal dokuyu invaze eder. β-hCG salgılar. Sinsityotrofoblast, yaklaşık 6. günde endometriyal epitele doğru uzanır ve bağ dokusu içinde ilerler. İç hücre kitlesi (embriyoblast) hücreleri de iki tabakaya farklanırlar; a) Hipoblast (primer endoderm): Blastosist boşluğuna bitişik, küçük kübik hücrelerden oluşan tabaka b) Epiblast: Yüksek silindirik hücrelerden oluşan kalın tabaka Bu iki tabakanın hücreleri birlikte bilaminar germ diski’ni oluştururlar. bilaminar germ diski  Blastosistin implantasyonu devam ederken, epiblast hücreleri arasında Amniyoblast küçük bir boşluk belirir. Amniyoblast denen amniyojenik hücreler epiblasttan ayrılır ve amniyonu oluşturup, epiblastla birlikte boşluğu sarar. Bu boşluk daha sonra genişleyerek amniyon boşluğu haline gelir.  İmplantasyon bölgesi yakınındaki endometriyal stroma ödemli ve bol damarlıdır. Desidual hücreler artmıştır. Sinsityotrofoblast içerisinde izole kaviteler (vakuoller) belirir. Vakuollerin birleşmesiyle laküna denilen daha geniş boşluklar oluşur (lakünar evre). Sinsityotrofoblastlar endometrial kapiller duvarlarını da invaze eder. Sonuçta lakünalar rüptüre uğramış endometrial kapillerlerden gelen maternal kan ve erozyona uğramış uterin bezlerden gelen salgıların karışımı ile dolarlar; primordiyal uteroplasental dolaşım 9. gün 12. gün sinüzoid Maternal kan  Bu esnada hipoblasttan farklanan yassı hücreler sitotrofoblastın iç yüzünü döşeyen, ekzosölomik membran (Heuser zarı) olarak bilinen ince bir membran oluştururlar. Bu membran hipoblastla birlikte ekzosölomik boşluğu (primitif yolk kesesini) çevreler. Sitotrofoblastın iç yüzüyle ekzokölomik boşluğun dış yüzü arasında yeni bir hücre topluluğu belirir. Yolk kesesi hücrelerinden türeyen bu hücreler daha sonra dıştan sitotrofoblast ve içten de amniyon ve ekzokölomik membran arasındaki boşluğu tümüyle dolduracak olan ekstraembriyonik mezoderm denilen ince, gevşek bir bağ dokusu oluştururlar.  Kısa bir süre sonra ekstraembriyonik mezoderm içerisinde izole olmuş büyük boşluklar oluşur. Bu boşlukların birbiriyle birleşmesiyle ekstraembriyonik sölom (koriyon boşluğu) adı verilen büyük bir boşluk meydana gelir. Sıvı ile dolar. Bu sıvıyla dolu kavite, germ diskinin bağlantı sapı yoluyla koryona bağlandığı yer hariç amniyon ve vitellus kesesini sarar. EEM’in koriyon boşluğunu katettiği tek bölge bağlantı sapının içindedir. Kan damarlarının oluşmasıyla bu sap göbek kordonu haline gelir.  Ekstraembriyonik somatik mezoderm ve trofoblastın iki tabakası koryon’u oluşturur. Koryon, koryonik kesenin (gestasyonel kese) duvarını oluşturur. KORYON Ekstraembriyonik kölom, ekstraembriyonik mezodermi 2 tabakaya ayırır. Sitotrofoblast ve amniyon boşluğunu döşeyen ekstraembriyonik mezoderme ekstraembriyonik somatoplevral mezoderm , yolk kesesini çevreleyene ise ekstraembriyonik splanknoplevral mezoderm denir.  Bu dönemde, embriyonik diskin hipoblastından kaynaklanan, ekzosölomik boşluğun iç yüzü boyunca iç taraftaki primer vitellus kesesine göç eden ekstraembriyonik endodermal hücreler tarafından, ekzokölomik boşluğun iç yüzü boyunca göç eden başka hücreler de gelişir. Bu hücreler çoğalarak ekzokölomik boşluk içinde zamanla yeni bir boşluk meydana getirirler. Bu yeni boşluğa sekonder (kalıcı, definitif) yolk kesesi denir. Sekonder vitellus kesesi oluşurken primer vitellus kesesinin geniş bir kısmı boğumlanarak ayrılır ve abembriyonik uca itilir (ekzosölomik kistler). https://www.youtube.com/watch?v=4XcBHuGwzNQ https://www.youtube.com/watch?v=bIdJOiXpp9g&t=6s Primer vitellus kesesi  Amniyotik kese ve vitellus kesesi birbirine baskı yapan iki balona benzer ve daha geniş bir balonun (koryonik kese) iç tarafından bir kord (bağlantı sapı) ile asılıdır. 14 günlük embriyo hala yassı bir bilaminar embriyonik disk şekline sahiptir. Fakat bu dönemde lokalize bir alan içerisinde hipoblastik hücreler silindiriktir ve kalınlaşmış bir sirküler alan prekordal (prokordal) plağı oluşturur. Bu plak gelecekteki ağız bölgesi ve baş bölgesinin önemli bir organize edici kısmıdır.  2. haftanın sonunda (13.-14. günler) trofoblasttaki en belirgin morfolojik değişiklik, ortaya çıkan villöz yapılardır. Sitotrofoblast hücrelerinin belli noktalarda çoğalmaları ve sinsitiyotrofoblast içine penetre olmalarıyla, sinsitiyumla çevrili kolonlar meydana gelir. Bu kolonlar çevrelerini saran sinsitiyumla birlikte primer villuslar olarak bilinirler. 5-6 günler 6-7 günler 1-zona pellusida 2-dış hücre kitlesi 3-hipoblast 4-blastosist boşluğu 5-iç hücre kitlesi 6-7 günler 7-8 günler 8. gün 1-uterus epiteli 2-hipoblast 3-sinsisyotrofoblast 4-sitotrofoblast 5-epiblast 6-blastosöl 7-amniyon boşluğu 8-amniyoblastlar 9-fibrin tıkaç 9. gün 10-trofoblastik laküna 9-10 günler 10-11 günler 1-ekzosölemik membran 2-maternal sinüzoid 3-ekstraembriyonik mezoderm 4-primer vitellüs kesesi 5-amniyon kesesi 6-sitotrofoblast 7-sinsisyotrofoblast 8-trofoblastik laküna