બંધારણ સભા-1-1.pdf

ભારતની બંધારણસભા Dhruval Sadhu Study With Dhruval  ભારતની બંધારણસભાનો ઇતતહાસ  1895 માં લોકમાન્ય બાલ ગંગાધર તતલક દ્વારા સ્વરાજ તવધેયકમાં સૌ પ્રથમ બંધારણ સભાન ં ઉલ્લેખ  1922 માં મહાત્મા ગાંધી દ્વારા  24 એતપ્રલ 1923 તેજ બહાદર સપ્રની અધ્યક્ષતામાં કોમનવેલ્થ ઓફ ઇન્ન્િયા બ...

ભારતની બંધારણસભા Dhruval Sadhu Study With Dhruval  ભારતની બંધારણસભાનો ઇતતહાસ  1895 માં લોકમાન્ય બાલ ગંગાધર તતલક દ્વારા સ્વરાજ તવધેયકમાં સૌ પ્રથમ બંધારણ સભાન ં ઉલ્લેખ  1922 માં મહાત્મા ગાંધી દ્વારા  24 એતપ્રલ 1923 તેજ બહાદર સપ્રની અધ્યક્ષતામાં કોમનવેલ્થ ઓફ ઇન્ન્િયા બબલના મસદ્દોમાં  17 મે 1927 કોંગ્રેસના મબ ં ઈ અતધવેશનમાં મોતીલાલ નેહરૂ દ્વારા એક પ્રસ્તાવમાં બંધારણન ં આહવાન Study With Dhruval  10 ઓગસ્ટ 1928 માં એક રરપોટટ રજૂ  જેને નેહર રરપોટટ કહેવાયો એ બંધારણ તનમાટ ણનો સૌપ્રથમ પ્રયાસ હતો જેથી તેને ભારતના બંધારણની બ્લ તપ્રન્ટ  1934 માં સૌપ્રથમ સ્વરાજ પાટી દ્વારા બંધારણ સભાનો પ્રસ્તાવ  1934 માં માનવેન્રનાથ રોય દ્વારા  1936 માં કોંગ્રેસના લખનઉ અતધવેશનમાં બાહ્ય સત્તાન ં કોઈપણ બંધારણ માન્ય રખાશે નહીં Study With Dhruval  1938 માં પંરિત જવાહરલાલ નહેરએ વયસ્ક મતાતધકારના આધારે બંધારણ સભા રચવાની માંગ કરી  1940 ઓગસ્ટ ઓફર માં બંધારણની પ્રસ્તાવના સ્વરૂપે સ્વીકારી  1942માં તમશન દ્વારા સંપ ૂણટ રૂપથી ભારતીયોની બનેલી બંધારણ સભાની માંગ સ્વીકારી  1945માં ઇંગ્લેન્િમાં લેબર પાટી સત્તામાં આવતા કેબબનેટ તમશન યોજના ના આધારે બંધારણ સભાની રચના Study With Dhruval  ં ૂ ણી બંધારણ સભાના સભ્યોની ચટ  પ્રાંતો અને દે શી રજવાિાઓ વચ્ચે વસ્તીના આધારે દર 10 લાખની વસ્તીએ 1 બેઠક  બિરટશપ્રાંત માંથી 292 સભ્યો  દે શી રજવાિાઓમાંથી 93 સભ્યો  કતમશનર પ્રાંતમાંથી 4 સભ્યો  રદલ્હી અજમેર કગટ બલબચસ્તાન  કુલ 389 સભ્યો Study With Dhruval  ં ૂ ણી સમતલ્યના તસદ્ાંત મજબ એકલ સંક્રમણ્ય મત પદ્તત દ્વારા  ચટ  જ્યારે દે શી રજવાિાઓમાં રાજાની સલાહ મજબ પસંદગી  કોંગ્રેસ 208 , મસ્સ્લમ લીગ 73, 1 યતનયતનસ્ટ પાટી , 1 યતનયતનસ્ટ મસ્સ્લમ, 1 યતનયતનસ્ટ અનસ ૂબચત જાતત, 1 કૃષકપક્ષ, 1 અનસ ૂબચત જાતત પરરષદ, 1 શીખ 1 કોમ્યતનસ્ટ, અપક્ષ 8 કલ 296 Study With Dhruval  ભારતના તવભાજન બાદ 389 માંથી 299  બિરટશ પ્રાંતમાંથી 229 દે શી રજવાિા 70 કલ 299  સૌથી વધ સભ્યો ધરાવતો બિરટશ પ્રાંત સંયક્ત પ્રાંત - 55 સભ્યો  સૌથી વધ સભ્ય ધરાવત ં દે શી રજવાડં મૈસર - 7  બંધારણ સભાની સભ્યતા અસ્વીકાર કરનાર વ્યસ્ક્તઓ તેજ બહાદર સપ્ર અને જયપ્રકાશ નારાયણ Study With Dhruval  બંધારણસભાની કાયટવાહી  9 રિસેમ્બર 1946 સૌપ્રથમ બેઠક સંસદ ભવનના કેન્રીય કક્ષમાં  િોક્ટર સચ્ચ્ચદાનંદ તસિંહા અસ્થાયી અધ્યક્ષ ં ૂ ાયેલા અધ્યક્ષ  11 રિસેમ્બર 1946 િોક્ટર રાજેન્ર પ્રસાદ બંધારણ સભાના સૌ પ્રથમ ચટ ઉપાધ્યક્ષ એચસી મખજી  13 રિસેમ્બર 1946 જવાહરલાલ નહેર દ્વારા ઉદે શ્ય પ્રસ્તાવ આ ઉદે શ્ય પ્રસ્તાવન ં પ્રારૂપ સર બેનેગલ નરતસિંહ રાવ દ્વારા Study With Dhruval  ઉદે શ્ય પ્રસ્તાવનો સ્વીકાર 22 જાન્યઆરી 1947 ના રોજ જે આગળ જતા બંધારણની પ્રસ્તાવના બની પ્રારૂપ ખરિા મસદ્દા સતમતત ડ્રાન્્ટિંગ કતમટી  29 ઓગસ્ટ 1947  અધ્યક્ષ િોક્ટર ભીમ રાવ આંબેિકર  પ્રારૂપને ફેબ્રઆરી 1948 માં બંધારણસભા આગળ રજૂ Study With Dhruval  ખરિા સતમતતના સભ્યો 1) એન ગોપાલસ્વામી આયંગર 2) અલ્લાદી કષ્ૃ ણસ્વામી અય્યર 3) કનૈયાલાલ મનશી 4) સૈયદ મોહમ્મદ સદલ્લા 5) બી.એલ.તમત્તર ( પછીથી તેમના સ્થાને એન માધવરાવ) 6) િી.પી.ખેતાન (1948 માં તેમન ં મ ૃત્ય પછી ટી.ટી કૃષ્ણમાચારી) Study With Dhruval  પ્રથમ વાંચન ચાર નવેમ્બર 1948થી 9 નવેમ્બર 1948 સધી  દ્વદ્વતીય વાંચન 15 નવેમ્બર 1948 થી 17 ઓક્ટોબર 1949 સધી  ત ૃતીય વાંચન 14 નવેમ્બર 1949 થી 26 નવેમ્બર 1949 સધી  બંધારણ સભાએ 266 રદવસ સધી બેઠકો કરી  26 નવેમ્બર 1949 ના રોજ બંધારણ સભાના અધ્યક્ષ ઉપરાંત 284 સભ્યોએ બંધારણ પર હસ્તાક્ષર  બે વષટ 11 મરહના અને 18 રદવસ લાગ્યા  કલ 11 અતધવેશનો Study With Dhruval  60 થી વધ દે શોના બંધારણનો અભ્યાસ  64 લાખ રૂતપયાનો ખચટ  26 નવેમ્બર 1949 ના રોજ સ્વીકાર આ રદવસ કાયદા રદવસ / બંધારણ રદવસ તરીકે  આમખ સૌથી છે લ્લે સ્વીકારવામાં આવ્ય ં  24 જાન્યઆરી 1950 બંધારણ સભાના સભ્યો દ્વારા ફરી હસ્તાક્ષર  26 જાન્યઆરી 1950 બંધારણનો અમલ  26 જાન્યઆરી 1930 કોંગ્રેસે પ ૂણટ સ્વરાજ રદવસ તરીકે ઉજવ્યો તેની યાદમાં Study With Dhruval  બંધારણ સભાની કલ 23 સતમતતઓ જેમાં અગત્યની સતમતતના અધ્યક્ષ  પ્રારૂપ સમીક્ષા સતમતત - અલ્લાદી કૃષ્ણસ્વામી ઐયર  સંઘ બંધારણ સતમતત - જવાહરલાલ નહેર  સંઘશસ્ક્ત સતમતત - જવાહરલાલ નહેર  પ્રાંતીય બંધારણ સતમતત - સરદાર પટેલ  મ ૂળભ ૂત અતધકાર અને અલ્પસંખ્યક સતમતત - સરદાર પટેલ  રાષ્રીય ઝંિા સતમતત - જે બી કૃપલાણી Study With Dhruval  બંધારણ પ્રરક્રયા / તનયમ સતમતત - િો રાજેન્ર પ્રસાદ  સંચાલન સતમતત - િોક્ટર રાજેન્ર પ્રસાદ  કાયટ સંચાલન સતમતત - કનૈયાલાલ મનશી  મ ૂળભ ૂત અતધકાર ઉપસતમતત - જેબી કૃપલાણી  અલ્પસંખ્યક ઉપસતમતત - એચસી મખજી  રાષ્રધ્વજ સંબધ ં ી કામચલાઉ સતમતત - િોક્ટર રાજેન્ર પ્રસાદ Study With Dhruval  કામચલન સંસદ તરીકેની સૌપ્રથમ બેઠક 17 નવેમ્બર 1947 ના રોજ અધ્યક્ષ ગણેશ વાસદે વ માવિં કર સમાપ્તત 17 એતપ્રલ 1952  બંધારણ સભા દ્વારા મહર છાપ તરીકે હાથીના પ્રતીક  બંધારણ સભાના સલાહકાર બી એન રાવ  બંધારણ સભાના સબચવ એચ વી.આર.આયંગર  બંધારણ સભાના મખ્ય પ્રારૂપકાર એલ.એન.મખરજી Study With Dhruval  મ ૂળ બંધારણમાં 22 ભાગ અને 8 અનસ ૂબચ  7 માં ભાગને 7 માં બ સ 1956 દ્વારા રદ  42 માં બ સ 1976 દ્વારા ભાગ – 4 (અ) અને ભાગ 14 (અ)  74 માં બ સ 1992 દ્વારા ભાગ - 9 ( અ )  97 માં બ સ 2011 દ્વારા ભાગ - 9 ( બ )  હાલમાં કલ 25 ભાગ અને 12 અનસ ૂબચ Study With Dhruval  ભારતના મ ૂળ બંધારણમાં 395 કલમો અને 8 પરરતશષ્ટ હતી વતટમાન 444 કલમો અને 12 પરરતશષ્ટ  અમેરરકામાં 7 કલમો  ઔસ્રે બલયામાં 128 કલમો  કેનેિામાં 147 કલમો Study With Dhruval બં. ભાગ ભાગના નામ અનચ્છે દ 1 સંઘ અને તેન ું રાજ્યક્ષેત્ર 1-4 2 નાગરરકતા 5-11 3 મ ૂળભ ૂત અધિકારો 12-35 4 રાજ્યનીધતના માગગદર્ગક ધસદ્ાંતો 36-51 4(અ) મ ૂળભ ૂત ફરજો 51 (અ) 5 સંઘ 52-151 6 રાજ્ય 152-237 7 રદ 8 કેન્દ્રર્ાધસત પ્રદે ર્ો 239-242 Study With Dhruval  9 પંચાયતો 243-243 (O) 9 (અ) નગરપાલલકાઓ 243 (P) –(ZG) 9 (બ) સહકારી સધમધતઓ 243 ( ZH-ZT ) 10 અનુસ ૂલિત અને આરદજાધત ધિસ્તારો 244 – 244 (A) 11 સંઘ અને રાજ્ય િચ્િેના સંબિ ં ો 245 – 263 12 નાણાકીય બાબતો, ધમલકત ,કરારો અને દાિાઓ 264 – 300 (A) 13 ભારતના રાજ્યક્ષેત્રની અંદર િેપાર,િાલણજ્ય અને આંતર વ્યિહાર 301 – 307 14 સંઘ અને રાજ્ય હેઠળની સેિાઓ 308 - 323 14 ( A ) રિબ્યુનલ 323 (A) –(B) 15 ંૂ ચટણીઓ 324 – 329 (A) Study With Dhruval 16 અમુક િગો સંબધં િત ખાસ જોગિાઇઓ 330 – 342 17 રાજભાષા 343 – 351 18 કટોકટીની જોગિાઈ 352 - 360 19 પ્રકીણગ 361 – 367 20 બંિારણમાં સુિારો કરિા અંગે 368 21 કામ િલાઉ , િિગાળાની અને ખાસ જોગિાઇઓ 369 – 392 22 ૂ ી સંજ્ઞા, આરં ભ, રહન્દ્દીમાં અધિકૃત પાઠ અને રદ કરિા બાબત ટંક 393 – 395 Study With Dhruval Study With Dhruval