001.11-KPWKP.pdf - Centro Escolar Integrated School - Tagalog Document (PDF)

Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer g. Heuristiko MODYUL 1: Mga...

Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer g. Heuristiko MODYUL 1: Mga Konseptong Pangwika h. Imahinatibo TOPIC OVERVIEW A. Introduksyon sa Wika A Introduksyon sa Wika a. Mga Teorya ng Wika KAHULUGAN: b. Mga Katangian ng Wika c. Wikang Pambansa, Opisyal at Panturo Ang wika ay isang sistema ng mga simbolong ginagamit ng tao d. Bilingguwalismo at Multilingguwalismo upang makapagbigay ng mensahe e. Mga Barayti ng Wika sa iba pang mga tao. B. Kasaysayan ng Wikang Pambansa Hango sa salitang “lingua” (Latin) a. Panahon ng Katutubo na ang ibig sabihin ay “dila”; at salitang Griyego na “logos”, b. Panahon ng Espanyol nangangahulugang “salitang c. Panahon ng Rebolusyonaryong Pilipino nagkabuhay” o “diskurso”. d. Panahon ng Amerikano Sa paggamit ng wika, e. ng Hapones kinakailangan ang mga f. Panahon ng Pagsasarili hanggang sa sumusunod na mga simbolo: Kasalukuyan, Walong Pangunahing Wika at 8 Hiram na Letra a. Titik - mga letra na may angkop C. Gamit ng Wika sa Lipunan na mga tunog sa pagbigkas. E.g.: A, B, C, D at E a. Dalubwika at Lipunan b. Instrumental b. Numero - nagsasaad ng bilang ng mga bagay. c. Regulatoryo E.g.: 1, 2, 3, 4, at 5 d. Interaksyunal c. Bantas - ito ang mga hudyat ng e. Personal hinto at damdamin sa mensahe. f. Impormatibo E.g.: [.] (tuldok), [,] (kuwit), [!] PAGE 1 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer (tandang padamdam) Siyentipiko: A1 Mga Teorya ng Wika 1. Bow-Wow Ang wika ay nagmula sa KLASIPIKASYON NG TEORYA NG panggagaya ng mga tunog na WIKA: naririnig mula sa kalikasan. A. BIBLIKAL 2. Ding-Dong Ito ay nagmula sa mga kwento sa Ang wika ay nagmula sa mga Bibliya, na may kaugnayan sa tunog na nililikha ng mga bagay relihiyon. na naimbento ng bagay. Mga Teorya ng Wika ayon sa 3. Pooh-Pooh Bibliya: Ang wika ay nagmula sa matinding damdamin na 1. Tore ng Babel nararamdaman ng isang tao. Pinarusahan ng Panginoon ang mga tao sa kadahilanang 4. Ta-Ta gumagawa sila ng isang tore Ang wika ay nagmula sa upang “abutin ang langit”. Nagalit koordinasyon ng katawan ng tao, ang Panginoon at pinag iba-iba partikular sa dila at bibig. ang mga wika ng bawat tao. 5. Yo-He-Ho 2. Pentecostes Ang wika ay nagmula sa mga Sa tulong ng Espiritu Santo, binibigkas ng tao dulot ng umusbong ang iba’t-ibang uri ng matinding pwersa pisikal na wika. nagmumula rito. B. SIYENTIPIKO 6. La-La Ito ay nabuo mula sa mga Ang wika ay nagmula sa mga pag-aaral, pananaliksik at tunog, bunga ng pagmamahal na eksperimento ng mga eksperto. nararamdaman ng isang tao. Mga Teorya ng Wika ayon sa PAGE 2 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer 7. Yum-Yum sinusunod ang bawat wika upang Ang wika ay nagmula sa tunog na maging katanggap-tanggap sa nililikha ng mga taong gutom. sangkatauhan ang mensahe. 8. Tara-Boom-De-Ay Nakabubuo ito ng morpema, Ang wika ay nagmula sa mga pinakamaliit na yunit ng salita na ritwal at tradisyong nakasanayang may kahulugan. Morpolohiya ang gawin ng mga tribo sa paglipas ng tawag sa pag-aaral ng morpema. panahon. 3. Arbitraryo A2 Mga Katangian ng Wika Pinagkakasunduan ng mga tao sa lipunan ang pagbuo ng mga salita. 1. Nagtataglay ito ng Tunog Ang bawat wika sa mundo ay may Binubuo ng mga ponema ang pagkakakilanlan o kakanyahan. bawat wika. Ito ang pinakamaliit na yunit ng makabuluhang tunog. 4. May Kaugnayan sa Kultura Sa larangan ng ponolohiya ito Hinuhubog ng wika ang kultura, at pinag-aaralan. hinuhubog din ng kultura ang wika. Lagi itong magkaakibat at Ponolohiya magkaagapay. Griyego “Phono” o tunog + “Logia” o diskurso. 5. Dinamiko o Nagbabago 21 Ponemang segmental sa Sumasabay ito sa pagbabago ng Wikang Filipino: kapaligiran sa katagalan ng panahon. Ponemang Patinig /a, e, i, o, u/ (5) Pagkakaiba ng Extinct sa Extant /b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, y, Language: ?/ (16) Extinct Language - patay na, hindi Ponemang Katinig naito aktibong ginagamit ng mga tao. 2. Masistema Extant Language - patuloy na May sari-sariling sistemang PAGE 3 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer ginagamit ng mga tao. Ito ang wikang ginagamit sa pang araw-araw na pakikipag-usap sa 6. Sinasalitang Tunog mga tao. Mahalaga ang tunog at paraan ng pabigkas nito; sapagkat maaaring Mga Katangian: magkagulo o hindi 1. Ang Wikang Pambansa ay magkaunawaan ang bawat isa natural at hindi artipisyal, nang sa kung ang tunog ng pananalita ay gayon ay hindi ito maglaho. hindi maayos. 2. Mananatiling buhay ang wika 7. Ginagamit sa Komunikasyon kung ginagamit pa ito ng mga tao Ginagamit ang wika upang sa kasalukuyan. makipag-palitan ng impormasyon sa iba pang indibidwal. 3. Dinamiko at handang sumabay sa kahit anong pagbabago ang 8. Malikhain wika lalo na’t ang pagbabago ay Nakabubuo at nakatutuklas pa ang hindi mapipigilan ninuman. tao dahil sa wika. Patuloy na nadaragdagan ang wika ng mga 4. Demokratiko ang paggamit ng bagong salita bunsod ng wika kung kaya’t malaya itong impluwensiya ng makabagong gamitin at hindi maaaring teknolohiya. pwersahin o diktahan ang paggamit o mga gumagamit nito. 9. Natatangi Magkakaiba ang mga wika, saan 5. Pantay-pantay ang lahat ng mga lugar ka man dumako. May mga kabilang sa iisang kultura at wika salitang ginagamit na walang na ginagamit upang magsalita. katumbas sa iba at hindi Pinagbubuklod ng wika ang lahat masalin-salin (translate). ng gumagamit nito at kumakatawan sa iisang A3 Wikang Pambansa, Opisyal at pagkakakilanlan bilang isang Panturo bansa at lahi. WIKANG PAMBANSA: 6. Ang wika ay gagamitin. (Filipino) Gagamitin ito para sa mga PAGE 4 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer magandang hangarin na dokumento na ginagamit ng mga magpapaunlad ng kaalaman, kawani nito. kaugalian, at kultura ng bawat mamamayan sa isang bansa. WIKANG PANTURO (pormal): (Filipino, Ingles) Bakit Pinili ang Tagalog Bilang Wikang Pambansa? Ang wikang panturo ay ginagamit sa pang-akademikong mga bagay. 1. Ito ang pinakanauunawaan na Ito ang ginagamit ng mga guro at wika sa buong kapuluan ng mag-aaral sa bawat asignatura sa Pilipinas at kadalasang ginagamit paaralan. ng maraming mga mamamayan. A4 Bilingguwalismo at 2. Ito ang may pinakamalawak, Multilingguwalismo pinakamaunlad at pinakamayamang tradisyong Bilingguwalismo pampanitikan. Ang Bilingguwalismo ay ang kakayahan ng isang indibidwal na 3. Ito ang pangunahing wika sa makapagsalita sa dalawang wika. Maynila; ang sentro ng politika at Multilingguwalismo ekonomiya ng Pilipinas. Sentro ito Ang Multilingguwalismo ay ang ng komersiyo, kalakalan at ng kakayahan ng isang indibidwal na ugnayan sa mga iba’t-ibang makapagsalita ng higit sa grupong etnolingguwistiko. dalawang wika. Ang taong nakapagsasalita ng 4. Ito ang wika ng Himagsikan at higit sa dalawang wika ay ng Katipunan, ang pangunahing binabansagang “polyglot”. samahan na lumaban sa mga Kastila. WIKANG OPISYAL (pormal): (Filipino at Ingles) Ito ang wikang ginagamit sa A5 Mga Barayti ng Wika opisyal na mga transaksyon ng pamahalaan. Sakop nito ang mga Barayti Pagkakaiba-iba o mga PAGE 5 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer pagbabagong umusbong sa isang Nakaayon sa sitwasyon o okasyon angkan ng wika. ang barayti ng rehistro. Mayroon itong tatlong salik: Mga Uri ng Barayti a. Diyalekto 1. Field (ano) Karaniwang ginagamit sa mga Ito ang larangan o disiplina na tiyak na rehiyon. Kaakibat nito ang saklaw ng paksa. iba’t-ibang “punto” o accent ng pananalita ayon sa lugar ng 2. Tenor (sino) pinanggalingan. Ito ang mga kalahok at ugnayan ng mga ito sa bawat isa. May dalawang dahilan kung bakit may ganitong nangyayari: 3. Mode (paano) Ito ang paraan o midyum ng 1. Speech Community pag-uusap. Nag-ugat ito sa komunidad at nakasanayan ng isang indibidwal. Maliban sa mga salik, narito ang mga estilo ng rehistro ayon sa 2. Language Barrier sitwasyon: Sa tuwing pupunta sa ibang lugar ang isang indibidwal, mahihirapan 1. Estatiko (Frozen) itong makibagay sa paraan ng Hindi nababago tulad ng mga komunikasyon dahil sa kawalan ng dasal, school creed, national katulad na indibidwal na may pledge at mga batas. kaalaman sa parehong wika. b. Sosyolek 2. Pormal Umaayon ito sa mga panlipunang may sinusundang ayos o pormat salik tulad ng edukasyon, trabaho, tulad ng mga talumpati, sermon, edad atbp. anunsiyo at mga tula. Binigyang-daan ng Sosyolek ang 3. Konsultatibo pagkakabuo ng rehistro. Ito ay istandard na anyo ng komunikasyon na ginagamit sa c. Rehistro usapan. May tanggap na PAGE 6 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer estruktura at anyo ang mga gumagamit nito tulad sa mga f. Creole pandalubhasang mga diskurso. Maayos ang istruktura nito at higit na maunlad kung ikukumpara sa 4. Kaswal Pidgin. Buo at wasto ang Ginagamit ito ng mga konteksto ng pananalaysay. magkakakilala o magkakaibigan. Kaakibat nito ang paggamit ng g. Ekolek kolokyal, slang at balbal na mga Ginagamit lamang ng mga taong kataga. magkakasama sa isang tahanan. h. Register 5. Intimate Ginagamit ang Register sa tuwing Ito ay isang rehistrong pribado. nag-uusap ang mga tao ukol sa isang Namamagitan lamang ito sa mga larangan o trabaho. taong magkalapit ang relasyon sa isa’t-isa tulad ng mga magkakapatid, magkasintahan at MODYUL 2: KASAYSAYAN NG WIKANG mga magulang. PAMBANSA d. Idyolek May sariling estilo, tono, lakas at uri B1 Panahon ng Katutubo ng salita ang gumagamit nito. Noong panahon ng Katutubo, ang ating sinaunang pamamaraan ng E.g.: Mike Enriquez (Excuse me po) pagsulat ay Baybayin. e. Pidgin Kinikilala rin bilang “nobody’s Kahulugan - Pagbaybay (spelling) language”. Karaniwang mga Binubuo ng 7 na titik/letra ang dayuhan, ang pidgin ay nangyayari baybayin; kung saan 14 dito ang sa tuwing nag-uusap ang isang katinig (consonant), habang 3 naman katutubo at hindi katutubo sa ang patinig (vowels). isang lugar. Sa bawat katinig, may kasama itong E.g: Bigay kita pera, dala mo akin patinig na “a”. gamit. Upang palitan ng katinig ang patinig na “a”, kinakailangan lagyan ng kudlit PAGE 7 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer sa ibabaw o ilalim ng bawat letra. b. Gold (Kayamanan) Tatlo lamang ang patinig sa baybayin Layon ng mga Espanyol na (A , E/I, at O/U) mangalap at magkaroon ng pagmumulan ng pag-usbong ng Karaniwang ginagamit ang mga kanilang kayamanan. patinig sa mga salitang hindi nangangailangan ng kudlit at walang kasamang katinig. c. Glory (Karangalan) Layon ng mga Espanyol na Ginagamit naman ang Krus kapag makilala at ipakita sa buong magtatanggal ng patinig sa isang mundo kung ano sila at kung salita. hanggang saan ang sakop ng B2 Panahon ng Espanyol kanilang kapangyarihan. Ang mga Pilipino ayon sa mga May tatlong dahilan ang mga dayuhang Espanyol ay: Kastila sa pagsakop sa Pilipinas: 1. Barbariko a. God (Kristyanismo) 2. Pagano Layon ng mga Espanyol na ikalat 3. Hindi Sibilisado ang Kristyanismo sa buong kapuluan. Sa karanasan ng mga Espanyol sa Amerika, mas pinili nilang Sumasailalim dito ang apat na matutunan ang katutubong wika orden ng mga prayle na layong ng mga ito nang sa gayon ay hindi ikalat ang Kristyanismo: lamang magkaka-unawaan ang mga katutubo at mga Kastila, mas Sa mga mayayamang pook: mabisa din nilang tatanggapin ang 1. Agustino relihiyong hatid ng Espanya. 2. Pransiskano 3. Dominikano 1850: Nabuo ang isang 4. Rekoleto Diksyunaryong Cebuano; ngunit bago ito, ang Arte y Diccionario de Sa mga dukha: Tagala (Tagalog Dictionary) ay Heswita PAGE 8 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer nabuo noong taong 1581. Nailimbag noong 1593. Naglalaman ito ng mga kwentong may Abecedario o El Abecedario: kinalaman sa kagandahang-asal at Ito ay alpabetong Espanyol na pamamaraan ng pamumuhay na binubuo ng 29 na titik/letra; at matiwasay na naaangkop sa ginagamit sa pagsulat at pagbasa relihiyon. sa pagdating ng mga Kastila. Urbana at Felisa Karaniwan itong itinuturo at Naglalaman ito ng kwento ng tinatalakay sa kumbento; hango sa pagsasabuhay ng mga Latino ang pagbabasa. Ang pokus ng panitikan noong magagandang-asal na panahon ng Kastila ay ang makatutulong sa buhay ng tao. relihiyon ng Kristyanismo. May taglay itong mga talinhaga at aral. Ito ay kinabibilangan ng mga dalit, nobena, talambuhay ng mga santo B3 Panahon ng Rebolusyonaryong at santa, akda ukol sa Pilipino kagandahang-asal, awit, korido, tula, at dula. Sa panahong ito umusbong ang Nasyonalismo at pagiging Ilan sa mga aklat na nagkaroon Makabayan ng mga pagbabago ay ang mga sumusunod: Ang “Iyak ng Pugadlawin” o “Cry of Balintawak” ang nagsisilbing 1610: Arte y Reglas dela Lengua hudyat ng isang malawakang Tagala pagbabago sa kasaysayan ng Pilipinas. 1613: Vocabulario de la Lengua Tagala Itinuring na Wikang Opisyal ang Tagalog, na nagsilbing wika upang MGA KARAGDAGANG KAALAMAN: mailimbag at makalat ang mga dokumentong nagmulat sa mga Doctrina Christiana Pilipino. Iilan sa mga ito ay mga PAGE 9 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer patakaran ng samahan, mga pahayagan (tulad ng Diario de Filibustero - kalaban ng simbahan Manila), at iba pang mga uri ng at pamahalaan (ekskomulgado) dokumento. b. Marcelo H. Del Pilar (Plaridel) Pinag-isa ni Bonifacio at ng mga - Aba Guinoong Baria (1888) Katipunero na ang Katagalugan ay Satirikong Dasal Kabisayaan, Kailokohan, at buong Kapilipinuhan; sama-samang c. Graciano Lopez Jaena lalabanan ang mapag-abusong -Fray Botod (bochog na prayle) mga dayuhan. d. Antonio Luna Kilusang Propaganda -siyentipiko at mahusay na heneral Naglalayong suportahan ang -Por Madrid pagsasaayos ng pamumuhay ng mga Pilipino sa mapayapang e. Pedro Paterno paraan. -balimbing -nobelista at makata Nais rin nitong magkaroon ng -mananaliksik ng Kilusang pantay na pagtrato ng mga Propaganda Espanyol sa mga Pilipino, maging Mga uri ng akda sa panahong ito: ang malayang pagpapahayag. Tula (poem) Sanaysay (essay) Mga Bayaning Pilipino Talumpati (speech) a. Jose Rizal (Dimasalang) Nobela (novel) at -Noli Me Tangere Pahayagan (newspaper) (para kay Leonor Rivera) - El Filibusterismo La Solidaridad (1888) (para sa GOMBURZA) -Makamisa B4 Panahon ng Amerikano (hindi natapos) Tratado ng Paris (1898) Erehe - mga Kristiyanong Ibinenta ng Espanya sa USA ang sumusuway sa patakaran ng Pilipinas (20 Million USD) simbahan. PAGE 10 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer Komisyong Schurman Unang komisyong ipinadala sa Wikang Diyalekto bansa; layuning alamin ang Wikang Ginagamit sa mga kondisyon ng Pillipinas. lalawigan o rehiyon. Nagbigay-daan ito sa paglimbag ng mga diksyunaryo tulad ng: Komisyong Taft a. Ingles-Tagalog Mananatili ang Pamamamahala sa b. Ingles-Ilokano mga Amerikano c. Ingles-Bisaya at d. Ingles-Bikol Mga umusbong na uri ng Panitikan sa Panahon ng Komisyong Monroe Amerikano: Nagsasabing 99 porsyento ang a. Tula mga mag-aaral na hindi b. Kwento gumagamit ng Ingles sa kanilang c. Awit mga tahanan. Sampung porsyento d. Dula lamang ang gumagamit sa e. Sanaysay trabaho. Pokus: Napatunayang mabagal matuto Pag-Ibig at tamang ng Ingles ang mga Pilipino pagpapalaganap ng Kristiyanismo Hindi maaaring maging wikang Aklatang Bayan at; Ilaw at Panitik pambansa ng Pilipinas ang Ingles; Dalawang organisasyon ng hindi ito “wika ng tahanan” dahil: manunulat; Aklatang Bayan ay sa katotohanan, habang Ilaw at a. Aksaya lamang ng pera at Panitik ay sa komersiyalisasyon. panahon ang pagtuturo ng Ingles Wikang Bernakular b. Hindi magagamet ang Ingles Wikang ginagamit sa maliliit na sapagkat hindi sapat and panahon yunit ng siyudad tulad ng mga ng pagtuturo dito. baryo. PAGE 11 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer c. Maliit na porsyento lamang ang B5 Panahon ng Hapones gumagamit ng Wikang Ingles sa Disyembre 8, 1941 mga tahanan. Matapos ang pagbomba sa Hawaii, dumiretso ang mga pilotong d. Mas madaling maunawaan ang Hapon sa Pilipinas. Tagalog sapagkat karaniwan ito Taong 1942 nang bumagsak ang e. HIndi maituturing na Pilipinas, mga Pilipino, at mga makabayan ang pagkatuto ng Amerikano sa mga Hapones. Ingles sa halip na Pilipino Co-Prosperity Sphere for Greater f. Hindi maganda ang tunog ng East Asia Taglish Layuning tanggalin ang impluwensiya ng mga Europeo at g. Ingles ang wika ng mga Amerikano sa Silangang Asya. pandaigdigang komersiyo. Pagkatuto rito ay mas madali sa “Asians are for Asians”. mga transaksyon. Mga Pagbabago noong Panahon h. Pribelehiyo ang Ingles, dagdag ng Hapon kwalipikasyon sa trabaho at Pinaunlad ang panitikan gamit maaaring makapagtrabaho sa ang katutubong wika. pamahalaan Ipinagbawal ang Ingles ABAKADA: A BA KA DA E GA HA I LA MA NA Sinunog ang mga akdang Ingles NGA O PA RA SA TA U WA YA Pagusbong ng Penemismo (1940) - sinimulang ituro ang At mga Kababaihang Manunulat Wikang Pambansa (Pilipino) sa tulad ni: lahat ng pampubliko at pribadong Genoveva Edroza-Matute paaralan sa buong kapuluan. PAGE 12 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer talasalitaan na maaaring gamitin pra Ang pokus na mga Tula: sa terminong legal, mga Paksa terminolohiya sa matematika, Pang araw-araw na pamumuhay heometriya, at iba pang disiplinang teknikal. Pag-Ibig Pagmamahal sa Kalikasan Nailathala ang English-Tagalog Pagkakaisa Dictionary at ginamit ang Wikang Pambansa sa mga Pasaporte at Haiku (5-7-5) Diploma 17 pantig 3 taludtod (1971) ABAKADA ay di Sapat Bumuo ng Alpabetikong Pilipino (28 Tanka (5-5-7-7-7 o 7-5-7-5-7) na titik) na may 8 hiram na titik: 31 pantig C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z 5 taludtod Ang 8 Pangunahing Wika naman ay: Tagalog, Cebuano, Ilokano, Bikolano, Tanaga (7-7-7-7) Hiligaynon, Waray, Pangasinense at 28 pantig Kapampangan 4 taludtod MODYUL 3: GAMIT NG WIKA Pati mga Ingles na manunulat ay SA LIPUNAN nagsusulat ng mga Tagalog na Akda tulad ni NVM Gonzales, Jose Garcia Villa at Zoilo Galang C1 Dalubwika at Lipunan B6 Panahon ng Pagsasarili Dalubwika hanggang sa Kasalukuyan, Walong Pangunahing WIka at 8 Ito ang lupon o pangkat ng mga Hiram na Letra eksperto na layong mapalawak at mapataas ang antas ng wika na Tinaguriang “Panahon ng Rekonstruksiyon” ginagamit sa loob ng isang bansa. Idineklarang “Wikang Pambansa” ang Lipunan Pilipino taong 1946 Isang komunidad ng mga tao na may karaniwang set ng ugali, ideya, Paggawa ng espesyalisadong saloobin at namumuhay sa isang partikular na teritoryo at itinuturing PAGE 13 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer ang bawat isa bilang isang yunit. opinyon at kaisipan ukol sa isang partikular na paksa. C6 Impormatibo GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN Ito ang pamamaraan sa tuwaing nagbibigay ng kaalaman o ng aral C2 Instrumental ang isang tao nang sa gayon ay matutunan ito ng mga taong “Kagamitan” na nakatutulog upang nangangailangan ng impormasyon mapagaan ang isang gawain. ukol sa paksang pinagtatalakayan. Ginagamit ito bilang tugon sa pangangailangan ng isang tao C7 Heuristiko (pakiusap o pag-utos). Ginagamit ang Heuristiko upang humanap, manaliksik at C3 Regulatoryo magpalinaw. Sinisigurado nitong tama ang impormasyong Ginagamit ang wikang regulatoryo kinakalap sa pamamagitan ng upang magsilbing gabay sa mga pamamaraan na kalimita’y patutunguhan, nagtuturo ng mga ginagamit sa agham. hakbang sa isang gawain at C8 Imahinatibo panuto o mga batas na kailangan isnod upang mapanatili ang Ginagamit ang Imahinatibo upang kaayusan. Sumasailalim rin dito makapaglahad ng mga bagay na ang pagsasaayos ng pag-uugali o pawang likha ng isipan ng mga tao. asal ng tao. Imahinatibo ang kalimitang ginagamit sa mga librong pambata. C4 Interaksyunal ================================= Ang interaksyunal ay ginagamit upang mapabuti at palakasin ang samahan at pakikipag-ugnayan ng lahat ng tao sa bawat isa. C5 Personal Ito ang pamamaraan ng pagbibigay ng sariling dama, puna, PAGE 14 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A  Centro Escolar Integrated School - Makati KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO Mx. KATRINA MAE D. GONZALES | 11 ABM/STEM | 1st Quarter Reviewer PAGE 15 DANIELLE HENRIK R. DAYAWON - 11 ABM-A