Week 2 - Mga Pamamaraan ng Pagtamo ng Kasarinlan ng mga Piling Bansa PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
Tags
Summary
This document, titled 'Week 2 - Mga Pamamaraan ng Pagtamo ng Kasarinlan ng mga Piling Bansa,' discusses historical approaches used by selected countries to gain independence. The document explores several key events, figures, and political contexts associated with nationalistic movements.
Full Transcript
Nagsimulang sumibol https:/ philipp /sinaun angpan...
Nagsimulang sumibol https:/ philipp /sinaun angpan ahon.c i n e s - f ro om/the ang damdaming nasyonalismo americ m-span an-terr ish-col itory/ - o n y-t o - ng mga Pilipino noon lamang huling bahagi ng ika-19 na dantaon nang buksan ng mga Espanyol ang Pilipinas sa pandaigdigang kalakalan. Ang pangyayaring ito ay nagbigay-daan sa paghubog ng pangkat ng mga edukadong Pilipino na kung tawagin ay mga ilustrado - pangkat ilustrado. na binuo ng mga Pilipinong elitista na nakapag-aral sa mga bansang Kanluranin Nang mapagbintangang nagpasimula ng pag-aalsa sa Cavite noong 1872, sina Padre Mariano Gomez, Padre Jose Burgos, at Padre Jacinto Zamora ay ipinabitay sila ng mga Espanyol. Malaki ang naging impluwensiya ng pangyayaring ito sa sumunod na mga nasyonalistang Pilipino na https:/ Si Dr. Jose Rizal ay isa /en.wik ipedia. Pro p a g o rg/ w i k anda_M i/ oveme nt sa mga nagtatag ng Kilusang Propaganda na nasundan ng La Liga Filipina. Sa pamamagitan ng pahayagang La Solidaridad, inihayag ng mga ilustrado ang hangad na paglikha ng reporma sa Pilipinas. Isinulat din ni Dr. Jose Rizal ang katiwalian ng mga Espanyol. Ang Noli Me Tangere ay naging instrumento upang makabuo ang mga Pilipino ng pambansang pagkakakilanlan. Sa mapayapa at hindi tuwirang paraan, ang aklat na ito ay nakaimpluwensiya sa Samantala, ang El Filibusterismo naman ay isang nobelang pampolitika na nagpadama at gumising sa nag-aalab na hangarin ng mga Pilipinong matamo ang tunay Ang damdaming nasyonalismo ng mga Pilipino ay mas lalo pang pinaalab ng Unang Sigaw sa Pugad Lawin noong Agosto 1896 sa pamumuno ni Andres Bonifacio na nagtatag Sama-samang pinunit ng mga facebook ng Katipunan. Katipunero ang kanilang mga.com/pho a n d Fa c t t o / Tr i v i a sedula, ang papel na tanda ng s Philippin 𝗦𝗔 𝗣𝗨𝗚 es/𝗔𝗡𝗚 𝗦𝗜𝗚𝗔𝗪 kanilang pagka-alipin sa mga 𝗔𝗗 𝗟𝗔𝗪 𝗜𝗡 Noong Hunyo 12, 1898, facebook. com/photo kaagad idineklara ni /National Committe Quincente e , Re p u b l i nnial c of the Ph ilippines Heneral Emilio Aguinaldo ang kalayaan ng Pilipinas. Ngunit ang inaasahang kalayaan para sa bansa ay naantala nang pormal na angkinin ng Estados Unidos ang Pilipinas sa bisa ng Kasunduan sa Paris. Hindi kinilala ng mga rebolusyonaryong Pilipino ang pag-angkin ng Estados Unidos Naganap ang Digmaang Pilipino- Amerikano mula 1899 hanggang 1902. Ipinagpatuloy ng mga Pilipino ang kanilang pagsisikap na mapagkalooban ng https:// w w w. q u o r kasarinlan hanggang sa a.com/Wh ito ay matapos sa at- was-the-P hilippines - l i ke - as-a-US-c olony // pagkakabihag kay https: w w w. faceb /M a o h o k a. com/ r l i ka Heneral Emilio Aguinaldo photo n i z a tion rga facebook. com/photo Sa haba ng prosesong /UST Histo ry Society bureaucratic ng pamahalaang Amerikano, nagsuspetsa na ang mga Pilipino na pinagpapaliban lamang ng mga Amerikano ang pagkakaloob ng kasarinlan sa Nadama Pilipinas. ng mga Pilipinong politiko at nasyonalista na habang nagaganap ang mahabang negosasyon ay // https: pinagsasamantalahan na ng da r t h p h ilate l i s t. b logs 4/03/ mga ito ang yamang likas ng m / 2 0 1 pot.co p ine- h i l i p d a y - in-p t o s. h tml kapuluan at patuloy na n g s t o r y -tydi hi Noong Nobyembre 1933, isinagawa ni Pangulong Manuel Quezon ang huling misyon para sa kasarinlan na naglayong makamit ang mas maayos na batas para sa Pilipinas. Sa pagkakataong ito, hindi rin siya naging matagumpay sa dahilang ang ipinagkaloob ng Estados Unidos na Tydings-McDuffie Act ay kinapalooban din ng mga i/ M a n u e l_ L._ Quezon#/ probisyon tulad ng sa ik ip e d ia.o r g /w ik Hare-Hawes-Cutting Act, http s :/ /e n.w 1 9 4 2 ).j p g N o v e m b e r _ il e :M a n u e l_ L._ Q u e z o n _ ( m e d ia /F https://x.c Noong 1935, itinatag om/edhist oryph/stat us/106287 20010380 photo/1 41088/ ang Commonwealth ng Pilipinas matapos itong aprubahan ng Estados Unidos at si Manuel Quezon ay nahalal bilang unang pangulo Noong Hulyo ng bansa. 4, 1946, ang // Pilipinas ay napagkalooban https: ace b o o k.com/ w w w. f Fa c t s na ng ganap na kasarinlan a n d o t o / Trivia ph nes i l i p p i Ph bilang Republika ng Mula 1946 hanggang 1962 ay ipinagdiriwang ang Araw ng Kalayaan tuwing July 4. Sa bisa ng Philippine Independence Act o Batas Tydings- McDuffie, nakamtan ng ating bansa ang ganap ng kalayaan na ating ipinaglalaban mula panahon ng Kastila noong July 4, Noong May 12, 1962, sa bisa ng 1946. Presidential Proclamation No. 28 ni Pangulong Diosdado Macapagal, inilipat ang pagdiriwang ng Araw ng iv ia a n d Fa c t s Kalayaan mula July 4 sa araw ng o t o /Tr ce b o o k.c o m / p h h t t p s :/ /w w w.f a P h il ip p in e s Nang mga panahong nahahati na sa siyam na magkakahiwalay na lalawigan ang Burma, malinaw na hangad ng mga British na mapamahalaan ang mga Burmese sasa Dahil estratehiyang divideBurmese ramdam ng mga and rule. ang layon ng mga British, sinikap ng ilang samahan na mapag-isa ang mga pangkat- etnikong bumubuo sa bansa. Itinatag ng mga Burmese ang Young Men's Buddhist Association na pinalitan ng kilusang General Council of Burmese Association noong 1900. Ito ay upang makuha ang suporta ng magkakaibang aktibista, at pangkat etniko ng bansa para sa isang kilusang magbubuklod sa rebolusyonaryong mga Burmese laban sa mga dayuhang British. Ang lakas ng damdaming nasyonalismo ng mga Burmese ay naipahayag lamang noong dekada 30 sa pamumuno ni Saya San. Tulad ng mga kabataang bumuo ng kilusang nasyonalismo sa Pilipinas at iba pang bansa sa Asya, pinamunuan din ng mga mag-aaral http://bios.myanmar- ang mga kilusang nasyonalismo sa institut.org/2018/10/21/174/ bansa. Ang unang kilusang ito ay ang kilusang Dobama Asiayone (We Burmese Association) na itinatag noong 1937 sa Yangoon, dating Rangoon, na pinakamalaking lungsod at dating kabisera ng Burma. Pinamunuan ni Saya San ang rebelyon ng mga pesante laban sa pamahalaang British-Burmese noong Disyembre 22, 1930 hanggang sa madakip at mabitay si Saya San noong Nobyembre 16, 1931. Aung San Politiko, aktibista, at rebolusyonaryong Burmese. Siya ay kinikilala sa mga titulong “Father of the Nation, “Father of Independence” at “Father of the Tatmadaw” o Hukbong Sandatahan ng Myanmar. ipinag-utos ng mga British ang pag-aresto kay Aung San na nakatakas naman at nakahingi ng suporta sa pamahalaang Hapones. https:// en.wikipedia.org/wiki/ Aung_San Noong Disyembre 1941, kaagad na ipinahayag ni Aung San ang pagtatatag ng Burma Independence Army (BIA) na binuwag naman ng mga Hapones nang sakupin nila ang bansa. Nang sumuko ang mga Hapones sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nagawa namang makontrol muli ng mga British ang bansa. Sa pagkakataong ito, si Aung San at ang kaniyang mga kasama ay inakusahan ng pagtataksil at kolaborasyon sa mga Hapones. Sa panahong ito, naitatag ang Anti-Fascist People's Freedom League (AFPFL) na naging pinakadominanteng samahang nasyonalista sa Burma mula 1945 hanggang 1958. Noong 1946, naganap ang isang malakihang pag-aaklas ng mga pulis ng Burma hanggang sa ito ay magmistulang pambansang pag- aaklas. Pinayapa ng gobernador- heneral na si Sir Hubert Rance, politikong British, ang sitwasyon sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan kay Aung San upang kumbinsihin itong makiisa sa konseho ng gobernador kasama ang samahang AFPFL. Dito nagsimula ang negosasyon para sa kasarinlan ng Burma noong Enero 27, 1947 sa pamamagitan ng Aung San-Attlee Agreement. Ang kasunduang ito ay hindi naging kasiya-siya sa mga komunista at konserbatibong sangay ng AFPFL habang nagtagumpay naman si Aung San sa pakikipagkasundo sa mga minoryang etnikong pangkat para sa pag-iisa ng Burma sa https://kachinlandnews.com/wp- Panglong Conference content/uploads/2013/02/ image.jpg noong Pebrero 12, Sa pagtatagumpay na 1947. ito, ang araw ng Pebrero 12 ay itinalaga bilang Araw ng Pagkakaisa sa Burma. Noong Abril 1947, si Aung San ay inihalal bilang punong ministro ng British Crown Colony ng Burma. Ito na sana ang magbibigay-daan sa pag-isa ng bansa ngunit noong Hulyo 19, 1947, si Aung San kasama ang ilang opisyal ng kaniyang gabinete ay pinaniniwalaang namatay sa isang ambush na kagagawan ng karibal niya sa politika. Ang araw na ito ay ginugunita bilang Araw ng Kagitingan o Martyr's Day sa Burma. Ang Burma Independence Act ay inaprubahan ng parlamento ng Britain noong Disyembre 10, 1947 at ang kasarinlan ay nakamit ng Burma noong Enero 4, 1948 sa pamumuno ni U Nu bilang punong Ministro ng Republika ng Burma. Tulad ng naganap sa Pilipinas, ang mga kabataan mula sa Indonesia na nagtamo ng edukasyong European ang nagsimulang magtatag ng unang samahang nasyonalista sa bansa. Sa pulo ng Java nag- ugat ang malalim na damdaming nasyonalismo ng mga Indonesian. Isa sa mga samahang naitatag ang Budi Utomo na nangangahulugang dakilang pagpupunyagi o Layunin ng Budi Utomo na ibangon ang kalagayan ng mga magbubukid na Javanese. Si Wahidin Sudirohusodo, repormador ng edukasyon sa Indonesia, ang nagtatag ng samahang ito noong Ang Sarekat Islam (Islamic Association) naman ang unang organisasyong Islamiko sa Indonesia. Ito ay itinatag ni Omar Said Tjokroaminoto, isang maimpluwensiyang lider na Indones, noong 1912. Layunin ng samahang ito ang pagkakaroon ng repormang Ang Partai Komunis Indonesia (PKI) ay isang partidong komunista na itinatag noong 1914 ni Henk Sneevliet, isang Dutch socialist. Ang pangkat na ito ay naglunsad ng pag-aalsa ngunit nasawata rin ng pamahalaang Dutch. Bagama’t hindi nagtagumpay, nagbigay daan naman ito sa pagkakatatag ng bagong kilusan. Noong 1926, itinatag ang samahang General Study Club na hindi naglaon ay naging Nationalist Party of Indonesia sa ilalim ng pamumuno ni Kusno Sosrodihardjo o Sukarno, lider ng kilusan para sa kalayaan ng Indonesia. Layon ng partido o kilusang ito na himukin ang https:// crisissome.blogspot.com/ mamamayang naninirahan sa 2016/03/nationalist-party- of-indonesia.html mga pook urban na makiisa sa kilusan sa paghahangad ng Bunsod ng pagtuligsa ni Sukarno sa mga kolonyalista, siya ay nabilanggo ng dalawang taon (1929- 1931) sa Bandung at mahigit na walong taon na ipinatapon sa Flores at Sumatra (1933-1942). Nang dumating ang mga Hapones sa Indonesia noong Marso 1942, malugod silang sinalubong ni Sukarno na isang politikong Indones. Dahil sa naipatapon ng walong taon sa Flores at Sumatra ng Indonesia, itinuring ni Sukarno ang mga Hapones bilang personal niyang tagapagpalaya. Dahil sa pangyayaring ito, si Sukarno ang naging pangunahing tagapayo, tagapagpalaganap, at tagapangalap ng mga manggagawa at sundalo ng mga Sukarno and Japan, ABC 1966.webm Hapones. Bilang kapalit, iginiit niya sa mga Hapones ang pagkakaloob ng kasarinlan sa bansa. Sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, iginiit ng mga kabataang radikal na ideklara ni Sukarno ang kasarinlan ng bansa na tinataya nilang https://en.topwar.ru/200349-preddverie-nezavisimosti- ipinagkaloob naman ng indonezii-putch-mestnogo-masshtaba.html mga Hapones. Naganap ang proklamasyon ng kasarinlan ng bansa noong Agosto 17, 1945. Ibig sabihin, ang Japan ang nagtalaga ng kalayaan sa Indonesia sa katwirang ang bansa ay kanilang nasakop noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. https://spiceislandsblog.com/2020/08/10/the-indonesian- declaration-of-independence-17-august-1945/ Idineklara ng Central Indonesian National Committee si Sukarno bilang pangulo ng bansa at si Hatta bilang pangalawang pangulo. Hindi rito natapos ang pagpupursigi ng mga Indones na makamit ang kasarinlan. Noong 1946, kinilala ng United Nations ang pormal na pasabi ng Netherlands na ang Indonesia ay isa pa ring kolonya nito. Naganap ang Indonesian War of Independence laban sa mga imperyalistang Dutch mula 1945 hanggang https://www.kobo.com/ph/en/ ebook/the-dutch-indonesian-war- 1949. 1945-49 Matibay na inilalarawan nito ang pagsisimula ng kilalang pambansang motto ng mga Indones na "Bhinekka Tunggal Ika" o “unity in diversity." Ipinararating ng motto na ito na sa kabila ng maraming komposisyong etniko at etnolingguwistiko sa lipunan ng bansa, mararamdaman pa rin ang damdaming pagkakaisa o "Indonesianness" sa mga Indonesian. Napilitang ilipat ng mga Dutch sa mga Indones ang kapangyarihan sa Indonesia. Pormal na kinilala ng mga Dutch ang kasarinlan ng Indonesia noong Disyembre 27, 1949. https:// www.thejakartapost.com/ paper/2023/06/16/dutch-pm- recognizes-1945-as-indonesias- independence.html Kaiba sa Myanmar ang naging sanhi ng pag- unlad ng nasyonalismo sa Vietnam. Ang kilusan laban sa mga Pranses ay unang nalinang sa industriyalisadong katimugang bahagi ng bansa. Dalawang aspekto ng patakarang kolonyal ng mga Pranses ang nagpaunlad ng nasyonalismong Vietnamese. Ito ay ang kawalan ng karapatang sibil ng mga katutubong Vietnamese at ang pagbubukod sa mga Vietnamese sa modernisasyon ng ekonomiya ng bansa lalo na sa sektor ng industriya Sa panahong ito, ang lahat ng at kalakalan. rubber plantation, minahan at industriya ay nasa kamay lamang ng mga Pranses. Dahil dito, walang sinumang katutubong Dahil sa kalagayang ito, itinatag ng mga Vietnamese ang kauna-unahang malakihang samahan ng mga rebolusyonaryong Viet Nam Quoc Dan Dang (VNQDD) Ito ay naitatag noong 1927 na inorganisa batay sa o ang Vietnamese Nationalist Party. Kuomintang o Nationalist Party ng China. Nilayon ng samahang ito ang pagtatatag ng pamahalaang republican democratic na hindi napanghihimasukan ng mga dayuhan. Noong Pebrero 9, 1930 ay naganap ang rebelyong Yen Bai mula sa garison ng Yen Bai, isang maliit na bayan sa hanggahan ng China. Ito ay naganap matapos paulit-ulit na tanggihan ng mga Pranses napapagkalooban Bago nakatalima ang ibaang mga pang Vietnamese sa buong https:// Vietnamese bansa, ng indomemoires.hypotheses.or g/tag/yen-bai pagkakataong ang pag-aalsa ay mabilismakiisa na sa Nang matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig, higit na sama ng loob ang nadama ng mga Vietnamese bunga ng mahigpit na pamamahalang pangkabuhayan ng mga Noong 1930, itinatag Pranses sa kanilang bansa. ni Ho Chi Minh ang Indochinese Communist Party upang mapag-isa ang lahat ng mga Layon ng partidong ito na maisulong kilusang at komunista pagkalooban ng pantay-pantay na sa ilalim ng League for the karapatan ang mga mamamayan lalo na Independence sa larangan of Vietnam na kilala Nang muling tangkaing sakupin ng France ang Vietnam, nagsanib-puwersa ang mga Vietnamese upangat komunistang nasyonalista labanan ang mga Sa labanang ito, natalo Pranses. ang mga Pranses at napilitang lumagda sa Kasunduan sa Dien Bien Phu noong 1954. Nang matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, muling ng mga Pranses ang kanilang pamamahalang iginiit kolonyal sa bansa ngunit ito ay nilabanan ng mga gerilyang rebolusyonaryong komunista Ang pagtatalong ito ng mga puwersang Pranses at Viet Minh ay humantong sa pagkakahati ng Vietnam sa Demilitarized Zone o DMZ sa Hilaga at Timog Vietnam sa bisa ng 17th parallel sa ilalim ng Kasunduan sa Geneva https://www.travelvietnam.com/vietnam- attractions/the-vietnamese-demilitarized-zone- (Geneva Accord) noong dmz.html Ang Hilagang Vietnam ay pinamunuan ni Ho Chi Minh samantalang ang Timog Vietnam naman ay pinamahalaan ni Ngo Dinh Diem. Noong huling bahagi ng taong 1950, sinimulan ng mga Viet Cong, mga rebolusyonaryong komunista sa Timog Vietnam, ang pakikipaglaban sa mga puwersa na laban Hindi naglaon, samga ang mga komunista Viet CongsaayTimog Vietnam. sinuportahan ng hukbong militar mula sa Hilagang Vietnam. Bunsod ng pangyayaring ito, nagpadala ang Estados Unidos ng mga sandata at hukbo sa Timog Vietnam upang suportahan ang bansa sa pakikipaglaban Nagwakas ang digmaan nang sa komunismo. magtagumpay ang mga komunistang Vietnamese na mapabagsak ang pamahalaan ng Timog Vietnam Muling noong naging isa 1975. ang Vietnam sa ilalim