LINGGUWISTIKONG URI NG WIKA PDF

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Layunin Naiisa-isa ang iba’t ibang kahulugan at kabuluhan ng konseptong pangwika. Natutuk...

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Layunin Naiisa-isa ang iba’t ibang kahulugan at kabuluhan ng konseptong pangwika. Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon (Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd (http://lourddeveyra.blogspot.com) sa pamamagitan ng pagbibigay-halimbawa sa mga ito. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Gamit ang graphic organizer ilahad ang kahulugan ng wika Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Kahulugan ng Wika ⮚Wika ang pinakamahalagang sangkap at ugnayan sa pakikipagkapwa- tao. Malaki ang tungkulin ng wika sa pakikipag- unawaan at pakikisalamuha sa tao sa kaniyang tahanan, paaralan, pamayanan, at lipunan. ⮚Kahit na sa anomang anyo, pasulat o pasalita, hiram o orihinal, banyaga o katutubo, wika ang pinakamabisang sangkap sa paghahatid ng diwa, kaisipan, at damdamin natin. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] DEPENISYON NG WIKA AYON SA MGA EKSPERTO 1. Gleason (1961) Introduction Why accounting masistemang balangkas ng app sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang Our Service arbitraryo upang magamit Benefit sa pakikipagtalastasan ng mga taong nasa Contact Us iisang kultura. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Ang wika ay sinasalitang tunog o binubuo ng mga tunog. Gayunman hindi lahat ng tunog Introduction ay makabuluhan oWhy may hatid na accounting makabuluhang kahulugan, Our hindi app Service lahat ng tunog ay itinuturing na wika. Ang lahat ng wika ng tao ay nagsisimulaBenefit sa tunog. Mga tunog ito na mula sa paligid, kalikasan, Contact Us at mula mismo sa tunog na likha ng pagbigkas ng tao. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 2. Finnocchiaro (1964) -Ang wika ay isang sistemang arbitraryo Introduction ng simbolong pasalita Why accounting na nagbibigay pahintulot sa app mga taong Our Service may kultura o ng mga taong natutunan ang ganoong kultura Benefit upang makipagtalastasan o Usdi kaya'y Contact makipag- ugnayan. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Ang simbulo ay binubuo ng mga biswal na larawan, guhit, o hugis na kumakatawan sa isa o maraming kahulugan. Introduction Halimbawa nito ang Why accounting simbolo ng krus, araw, ahas, elemento ng app kalikasan (lupa, tubig, apoy, at hangin) at marami pang iba na Our Service sumasalamin sa unibersal at iba't ibang Benefit kahulugan mula sa sinaunang sibilisasyon hanggang ngayon. Nangangahulugan Contact Us lamang na ang tanging layunin kung bakit may wika ay upang magamit ito sa pakikipagtalastasan. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 3. Sturtevan (1968) -Ang wika ay isang sistema ng mga simbolong arbitraryo ng mga tunog para sa komunikasyong pantao.Introduction Why accounting Halimbawa: app Our Service Lumutang ang konseptong “ponosentrismo” na nangangahulugang “una ang Benefit bigkas bago ang sulat”. Ibig sabihin din nito, nakasandig sa sistema ng mga tunog ang pundasyon ngContact anumangUs wika ng tao. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 4. Hill (1976) - Ang wika ay ang pangunahin at pinakaelaboreyt Introduction na anyo ng simbolikong Why accounting pantao. Ang mga simbolong ito app ay binubuo ng mga tunog na nalilikha ngService Our aparato sa pagsasalita at isinasaayos sa mga Benefit klase at padron na lumilikha at sistematikal na estraktura. Contact Us Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 4. Hill (1976) - Ang wika ay ang pangunahin at pinakaelaboreyt Introduction na anyo ng simbolikong Why accounting pantao. Ang mga simbolong ito app ay binubuo ng mga tunog na nalilikha ngService Our aparato sa pagsasalita at isinasaayos sa mga Benefit klase at padron na lumilikha at sistematikal na estraktura. Contact Us Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Binibigkas na tunog at ito ay tumutukoy sa ponema (pinakamaliit na yunit ng tunog na nagtataglay ng kahulugan). Maraming Introduction uri ng tunog, Why accounting maaaring ito ay galing sa kalikasan app tulad ng lagaslas Our Service ng tubig sa batis, langitngit ng kawayan, pagaspas ng mga dahon, kulog at ibaBenefit pa. Ngunit ang binibigkas na tunog ay nabubuo sa pamamagitan ng mga sangkap sa pagbigkas ng taoContact tuladUsng labi, dila, ngipin, gilagid at ngala-ngala. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  5. Brown (1980) - Ang wika ay masasabing sistematiko. set ng mga simbolikong arbitraryo, pasalita, nagaganap sa isang kultura,Introduction pantao, at natatamo ng lahat Why ng tao. accounting app Our Service Halimbawa: Ang mga ponema (sinasalitang Benefit tunog) ay pinili sa pamamaraang napagkasunduan ng mga taong gumagamit ng wika o batay sa kapasyahan Contact Us sang- ayon sa preperensya ng rupo ng mga tao. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 6. Bouman (1990) - Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa isang tiyak na lugar, para sa isang partikular na layunin na ginagamitan ng mga verbal at viswal na signal para Introduction Why accounting makapagpahayag. app Halimbawa: Our Service Pinakamabisang instrumento ang wika upang makipagtalastasan ang tao sa kanyang Benefit kapwa bagamat maaaring makipag- ugnayan sa pamamagitan ng mga senyas, pagguhit o mga simbulo, hindi pa Contact rin matatawaran Us ang paggamit ng wika upang maisakatuparan ang malawak at mabisang pakikipagkomunikasyon ng tao sa kanyang kapwa. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 7. Webster (1990) -Ang wika ay kalipunan ng mga salitang ginagamit at naiintindihan ng isang maituturing na komunidad. Introduction Why accounting Halimbawa: app Our Service Nalikha ang wika upang magkaunawaan ang mga tao. Natural lamang na ang mga Hapon ay hindi Benefit dagling makauunawa ng Filipino sapagkat malaki ang kaibahan ng kanilang ibinubulalas na Us Contact salita sa mga Pilipino. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Karagdagang Kaalaman pa sa Wika > Ang salitang wika ay nagsimula sa salitang “lengua” na ang literal na kahulugan ay dila at wika. > Maraming kahulugan at kabuluhan Introduction ang wika tulad Why accounting ng; ito ay behikulo ng paghahatid app ng mga Our Service impormasyon saanmang lugar ka naroon, sa paaralan, tahanan o kahit saan. Benefit > Instrumeto rin ito ng komunikasyon sa pamaamgitan din ng wika, mabilis na naipalalaganap Contactang Us kultura ng bawat pangkat. Higit sa lahat, simbolo ito ng kalayaan. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Mga Katangian ng Wika Taglay ng kahulugan ng wika ang mga pangunahing katangian nito ayon sa sumusunod: Introduction Why accounting 1.Ang wika ay sinasalitang tunog. app 2.Nabubuo ang wika sang-ayon sa mga taong Our Service gumagamit nito sa loob ng mahabang panahon Benefit (Rubin 1992). 3. Likas ang wika. Contact Us Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Mga Katangian ng Wika 4. Ang wika ay dinamiko. 5. AngIntroduction wika ay masistemang Why balangkas. accounting 6. Bawat wika ay tuwirang app magkaugnay Our Service sa kultura ng sambayanang gumagamit nito. Benefit 7. Ang wika ay ginagamit Contact Us sa komunikasyon. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Mga Konseptong Pangwika: ⮚Unang wika ⮚Pangalawang wika at iba pa Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Layunin Naiisa-isa ang iba’t ibang konseptong pangwika (unang wika, bilingguwalismo, at multilingguwalismo) gayundin ang ugnayan nito sa teknolohiya. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika (unang wika, bilingguwalismo, at multilingguwalismo) sa sariling kaalaman, pananaw, at mga karanasan gayundin sa teknolohiya. Nagagamit ang kaalaman ukol sa konseptong pangwika (unang wika, bilingguwalismo, at multilingguwalismo) sa modernong teknolohiya (facebook, google, at iba pa) sa pag- unawa sa mga konseptong pangwika. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Unang Wika ang wikang katutubo na kinagisnan at natamo mula sa pagkasilang hanggang sa oras na magamit at maunawaan ng isang indibidwal. Sinasabi ring wikang taal ang unang wika sapagkat ito’y umusbong sa isipan ng bawat indibidwal mula sa loob ng isang tahanan at komunidad. Ito rin ay sinasabing likas, ang wikang nakagisnan, natutuhan at ginagamit ng pamilyang nabibilang sa isang linggwistikong komunidad. Ang grupo ng mga mamamayan na naninirahan sa iisang lugar na gumagamit ng iisang wika, na hindi lamang sinasalita bagkus mayroong pagkakaunawaan, ugnayan at interaksyon sa bawat isa. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Ang Unang Wika ay tinatawag ring mother tongue, katutubong wika o sinusong wika. Ang wika kung saan nakilala at pamilya ang isang indibidwal kaya nagkaroon ng kakayahang maangkin ito sa tulong ng kinalakhang komunidad. Sa kasalukuyan ang Mother Tongue ay hindi lamang unang wika bagkus ay isa sa mga asignatura mula sa Baitang 1 hanggang 3 upang maging daluyan ng higit na pagkatuto at pagkaunawa sa ikalawang wika. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Ayon sa artikulo ni Lee nailathala noong 2013, “ The Native Speaker” narito ang mga gabay upang matukoy kung ang isang tao ay katutubong tagapagsalita ng isang wika. 1. Natutuhang indibidwal ang wika sa murang edad. 2. Ang indibidwal ay may likas at instruktibong kaalaman at kamalayan sa wika. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 3. May kakayahan ang indibidwal na makabuo ng mataas at importansyang diskurso gamit ang wika. 4. Mataas ang kakayahan sa komunikasyon ng indibidwal gamit ang wika. 5. Kinilala ang sarili bilang bahagi at nakikilala bilang kabahagi ng isang lingguwistikong komunidad. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Ayon sa saliksik nina Aguilar, Jennifor L. et al. 2016 mula sa katha ni Krashen (1982), ang Pangalawang Wika ay naiiba sa unang wika, sapagkat ito ay hindi taal o likas na natutuhan ng isang indibidwal sa kanyang tahanan at kinabibilangang linggwistikong komunidad. Ito ay wikang natutuhan sa paaralan o sa pakikipagugnayan sa ibang tao na may kakayahang gamitin ito. Natutuhan ito ng isang indibidwal, matapos siyang mahasa ang kakayahan sa paggamit ng unang wika. Kung gayon, ang pangalawang wika ay mga karagdagan sa mga wikang natutuhan at pinag-aaralan sa mga paaralan. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Kung mayroon mang pangunahing distinksyon o kakanyahan ang pangalawang wika (L2) ito ay walang iba kundi ang pagtataglay ng katangiang maaaring matutuhan (learnability) o natutuhan (learned) sa mulat o malay na paraan ng pagsasalin ng prosesong komunikatibo. Isa sa mga pinakamahalagang bahagi ng kultura at kasaysayan ng isang lugar ang wika. Ito ang nagsisilbing tatak at simbolismo ng pagkatao ng bawat indibidwal na nakatira dito. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Sa pamamagitan ng pasalita sagutan ang sumusunod na tanong. 1.Paano naiiba ang gamit ng wika sa iba't ibang kultura, at paano nito naipapakita ang mga pinahahalagahan ng isang lipunan? 2.Ano ang papel ng wika sa pagpapalaganap ng kaalaman at tradisyon mula sa isang henerasyon patungo sa susunod? 3.Paano nakakatulong ang pag-aaral ng iba't ibang wika sa mas malalim na pag-unawa sa pagkakaiba-iba ng pananaw at karanasan ng tao? Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Punan ang mga kahon ng halimbawang nagmula sa iyong sariling karanasan kaalaman, pananaw at mga karanasan. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Ikalawang Araw Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Punan ang “callout “ kung paano mo kakausapin o babataiin ang bawat isa? Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  DALAWANG PANGUNAHING URI NG WIKA BATAY SA KOMUNIDAD Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD Homogeneous Ang salitang homogeneous ay naggaling sa salitang Griyego na “homo” na ang ibigb sabihin ay pareho at salitang “genos” na ang ibig sabihin ay uri o yari. Ang homogeneous na wika ay ang pagkakatulad ng mga salita. Bagaman magkatulad, nag- iiba ang kahulugan dahil sa pagbigkas at intonasyon Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  MGA SALIK NG LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD (SAVILLE-TROIKE, 2003:14) 1. May kaisahan sa paggamit ng wika at naibabahagi ito sa iba- ibig sabihin iisang anyo at uri o barayti ang wikang ginagamit (Chomsky, 1965, Lyons,1970) 2. Nakapagbabahagi at malay ang kasapi sa tuntunin ng wika at interpretasyon nito (Hymes, 1972)- katulad ito ng kinagawiang interpersonal na komunikasyon gamit ang pahiwatig ng mga Pilipino (Maggay,2005) 3. May kaisahan sa pagpapahalaga at palagay hinggil sa gamit ng wika (Labov, 1972) Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Heterogeneous Tumutukoy sa pagkakaiba- iba ng wikang ginagamit ng mga pangkat ng tao dahil sa pagkakaiba nila ng edad, kasarian, tirahan, gawain, at iba pang salik. Pagkakaiba- iba ng wikang ginagamit ng iba’t ibang indibidwal at pangkat na may magkakaibang uring pinagmulan, Gawain, tirahan, interes, edukasyon at iba pa. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Uri ng Barayti ng Wika Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 1. Dayalek/Dayalekto – ito ang barayti ng wikang ginagamit sa isang pangkat ng mga tao mula saisang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon at bayan. Ang barayti ng wikang nalilikha ngdimensyong heograpiko. Tinatawag din itong wikain sa ibang aklat. Ito ang wikang ginagamit sa isangpartikular na rehiyon, lalawigan o pook, malaki man o maliit. Ito rin ang wikang sinasalita ng isangneyographical. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: pakiurong nga po ang plato (Bulacan –hugasan) pakiurong nga po ang plato (Maynila–iusog) Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 2. Idyolek - ito ay pansariling paraan, nakagawiang pamamaraan o istilo sa pagsasalita.Makikita rito ang katangian at kakanyahang natatangi ng taong nagsasalita o ng isang pangkatng mga tao. ( uri ng wikang ginagamit at iba pa). Ito rin ang Individwal na estilo ng paggamit ngisang tao sa kanyang wika. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Tagalog –Bakit?Batangas –Bakit ga?Bataan –Bakit ah? Ang idyolek ni Marc Logan –paggamit ng salitang magkakatugma Ang idyolek ni Mike Enriquez –hindi namin kayo tatantanan Ang idyolek ni Kris Aquino -Aha!, ha, ha… okey! Darla! Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 3. Sosyolek naman ang tawag sa barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal o nakabataysa katayuan, antas o sa pangkat na kanyang kinabibilangang panlipunan. Tinatawag din itongsosyal (pamantayan) na barayti ng wika dahil nakabatay ito sa mga pangkat panlipunan,paniniwala, oportunidad, kasarian, edad at iba pa. Ito ay may kinalaman din sa katayuangsosyo-ekonomiko ng nagsasalita. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Wika ng mag-aaral - Oh my God, nakatabi ko kanina sa bio ang crush ko!Tapos nakasabay ko pa s'yang mag-lib! (estudyante) Wika ng matanda - Ano ikamo, wala pa ang tatay n'yo diyan? Aba at saan nanaman napunta ang damuhong 'yon? Malilintekan 'yon sa akin! (matanda) Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Iba’t Ibang Sosyolek a.Gay Lingo –ang wika ng mga bakla. Ginamit ito ng mga bakla upang mapanatili ang kanilangpagkakakilanlan kaya binago nila ang tunog o kahulugan ng salita. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Churchill para sa sosyal, Indiana jones para sa hindi sumipot, begaloupara sa malaki, Givenchy para sa pahingi, Juli Andrews para sa mahuli. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] b.Coňo -tinatawag ding coňotic o conyospeak isang baryant ng Taglish o salitang Ingles na hinahalo sa Filipino kaya nagkaroon ng coede switching. Kadalasan din itong ginagamitan ngpandiwang Ingles na make at dinugtong sa Filipino. Minsan kinakabitan pa ito ng ingklitik na pa, na,lang at iba pa. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Let’s make kain na… wait lang I’m calling ana pa… We’ll gonna make pila pa…It’s so haba na naman for sure. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] C. Jejemon o Jejespeak ay isang paraan ng pagbaybay ng hehehe at ng salitang mula sa Haponna pokemon. Ito ay nakabatay rin sa mga Wikang Ingles at Filipino subalit isinusulat nang maypinaghalo-halong numero, mga simbolo, at may magkasamang malalaki at maliliit na titik kaya’t mahirap basahin at intindihin lalo na nang hindi pamilyar sa jejejetyping. Madalas na nagagamit angmga titik H at Z. Halimbawa: 3ow phow, mUsZtAh nA phow kaOw? - Hello po, kumusta po kayo?aQcKuHh iT2h - Ako itoiMiszqcHyuH - I miss you Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] D. Jargon - ang mga tanging bokabularyo ng isang partikular na pangkat ng isang propesyon,artikula na trabaho, o gawain ng tao. Halimbawa: abogado–exhibit, appeal, complainant guro–lesson plan, class record, Form 138 Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 4. Etnolek – ito ay barayti ng wika mula sa mga etnolengguwistikong grupo. Ang salitang ito aynagmula sa pinagsamang etniko at dialek. Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi ngpagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko. Halimbawa: Vakkul– gamit ng mga Ivatan na pantakip sa ulo sa init man o ulan Bulanon–full moon Kalipay –tuwa o Ligaya Palangga–mahal o minamahal Shuwa- dalawa Sadshak–kaligayahan Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 5. Register –ito ang barayti ng wika kung saan naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri ng wikangginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap. Nagagamit ng nagsasaita ang pormal na tono ngpananalita kung ang kausap niya ay isang taong may mataas na katungkulan o kapangyarihan, nakatatanda o hindi niya masyadong kakilala. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Pagkakaroon ng pagbabago ng wika sa taong nagsasalita o gumagamit ng wika ayon sa: a. Tono ng kausap o tagapakinig (tenor of discourse) –naaayon ang wika sa sinoang nag-uusap. b. Paksa ng pinag-uusapan (field of discourse) –batay sa larangan na tinatalakay atsa panahon. c. Paraan o paano nag-uusap ( mode of discourse) –pasalita o pasulat pagtalima samga panunturan dapat sundin batay sa uri ng piniling paraan ng pag-uusap Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Halimbawa: Paggamit ng pormal na wika sa simbahan, talumpati, pagpupulong at pagsulatng aklat pangwika o pampanitikan o pormal na sanaysay.Paggamit ng di pormal na wika sa pagsulat ng komiks, talaarawan at lihampangkaibigan o di pormal na paraan ng pagsasalita kung ang kausap aykaibigan, malalapit na kapamilya, kaklase o kasing- edad Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] 6. Ekolek - Barayti ito ng wika na karaniwang nabubuo at sinasalita sa loob ng bahay. Taglay nitoang kaimpormalan sa paggamit ng wika subalit nauunawaan ng mga gumagamit nito. Halimbawa: Mamita, Lolagets, Papsy Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] I. Pidgin -ito ay umusbong na bagong wika na tinatawag sa Ingles na Nobody’s Native Language o katutubong wikang di pag-aari ninuman. Ito ay bunga ng pag-uusap ng dalawang taong parehong may magkaibang unang wika kaya’t di magkaintindihan dahilhindi nila alam ang wika ng isa’t isa kaya magkakaroon sila ng makeshift language. Dahildito makakalikha sila ng isang wikang pinaghalo ang kanya-kanya nilang unang wika. Halimbawa: Ang pagpunta ng mga Kastila noon sa Zamboanga nakabuo sila ng wikangpinaghalong Espanyol at Katutubong Wika ng Zamboanga. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] J. Creole - ay isang wika na unang naging pidgin at kalaunan ay naging likas na wika (nativized) nang mga batang isinilang sa komunidad ng pidgin. Nagamit ito sa mahabang panahon hanggang sa magkaroon ng pattern o tuntuning sinusunod na ng karamihan. Halimbawa: ang wikang Chavacano Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Punan ang kahon ng halimbawang nagmula sa iyong sariling kaalaman, pananaw at karanasan. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]  Ikatlong Araw Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Basahin nang mabuti ang bawat pangungusap. Tukuyin kung ang pahayag ay Tama o Mali. Isulat ang iyong sagot sa patlang o isulat lamang ang sagot na "Tama" o "Mali" sa iyong sagutang papel. 1. Ang wika ay arbitraryo, ibig sabihin, walang tiyak na dahilan kung bakit ang isang salita ay may partikular na kahulugan. 2.Ang bawat wika ay may parehong sistema ng gramatika at istruktura. 3.Ang pangunahing layunin ng wika ay para sa komunikasyon. 4.Ang lahat ng wika ay nagbabago sa paglipas ng panahon. 5.Hindi maaaring magkaroon ng higit sa isang kahulugan ang isang salita sa isang wika. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Basahin nang mabuti ang bawat pangungusap. Tukuyin kung ang pahayag ay Tama o Mali. Isulat ang iyong sagot sa patlang o isulat lamang ang sagot na "Tama" o "Mali" sa iyong sagutang papel. 6.Ang wika ay likas lamang sa tao, at walang ibang nilalang ang may kakayahang gumamit nito. 7.Ang paggamit ng wika ay may kaugnayan sa kultura at tradisyon ng isang lipunan. 8.Ang pagkakaroon ng maraming wika sa isang bansa ay nagdudulot lamang ng problema at pagkakahiwalay. 9.May mga wika na walang nakasulat na anyo ngunit ganap na umiiral sa anyong pasalita. 10. Ang wika ay hindi lamang instrumento ng komunikasyon, kundi isang paraan din ng pagbubuo ng identidad. Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected] Sanggunian: Dayag, Alma. (2016). Komunikasyon at Pananaliksik Wika at Kulturang Pilipino (Pinagyamang Pluma) Nuncio, Rhoderick V. at Elizabeth Morales- Nuncio. Komunikasyon at Pananaliksik Wika at Kulturang Pilipino (Sidhaya) Address: M.L. Tagarao Street, Ibabang Iyam, Lucena City Email Address: [email protected],[email protected]